سیدمرتضی علم‌الهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

بنا به خوابی که یکی از وزرای عباسی دیده بود که لقب علم‌الهدی از سوی [[امام‌ علی]] به سیدمرتضی داده شد، وی به این عنوان مشهور شده است. سیدمرتضی القاب مختلف دیگری هم دارد از جمله ذوالثمانین زیرا 80 کتاب نوشت.<ref>خوانساری، روضات‌الجنات، 1390ش، ج۴، ص۲۹۶.</ref>  لقب دیگر وی به امر بهاءالدوله بویه‌ای، ذوالمجدین است.<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ج15، ص۵۴.</ref>  «شریف» نیز از القاب سیدمرتضی است چرا که نسب او از سوی پدر و هم از سوی مادر، سادات حسینی است.<ref>[http://shia-ac.com/index.php/shiite-studies/personalities/148-maghale-16 مهدوی‌خواه، «زندگی‌نامۀ سیدمرتضی علم‌الهدی»، وب‌سایت مرکز تخصصی شیعه‌شناسی.]</ref>  

ابوالقاسم علی ‌بن ‌الحسین معروف به سیدمرتضی علم‌الهدی، در ماه [[رجب]] 355ق در خانوادۀ سادات در شهر بغداد از مادری سیده به نام فاطمه بنت حسن بن احمد معروف به داعی صغیر، نقیبِ طالبیان و نوادۀ ناصرکبیر  و پدری فاضل به نام موسی فرزند محمد زاده شد.<ref>[http://hadith.net/post/48157/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AF-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C/ «نگاهی گذرا به زندگی و ابعاد شخصیت سیدمرتضی»، وب‌سایت حدیث‌نت.]</ref> نسب سیدمرتضی هم علوی و هم موسوی است که با پنج واسطه به امام [[امام موسی بن جعفر|موسی بن جعفر]] می‌رسد.<ref>[http://shia-ac.com/index.php/shiite-studies/personalities/148-maghale-16 مهدوی‌خواه، «زندگی‌نامۀ سیدمرتضی علم‌الهدی»، وب‌سایت مرکز تخصصی شیعه‌شناسی.]</ref>  پدر سیدمرتضی ملقب به ابواحمد، دارای نفوذ اجتماعی بود و در اختلافات بین [[شیعه]] و سنی، مردم زمان به او مراجعه می‌کردند. او در دولت‌های بنی‌عباس و آل‌بویه از مقام شامخی برخوردار بود به‌طوری‌که به طاهر ذوالمناقب ملقب شد.<ref> ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، 1393ش، ج۱، ص۳۱.</ref>  مادر سیدمرتضی، فاطمه دختر حسین (یا حسن) بن احمد، بانویی فاضله بود که شیخ‌ مفید کتاب خود به نام «احکام‌النساء» را برای او نگارش کرد و در مقدمۀ کتاب او را با عنوان «السیدة ‌الجلیلة ‌الفاضلة ادام ‌الله اعزازها» ذکر کرده است.<ref>شیخ مفید، سلسله مؤلفات شیخ‌ مفید، احکام‌النساء، 1414ق، ج۹، ص13-14.</ref>  برادر سیدمرتضی به نام سیدرضی مانند خود او دارای استعداد سرشار و تبحر در علوم بسیار بود.<ref>[http://hadith.net/post/48157/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AF-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C/ «نگاهی گذرا به زندگی و و ابعاد شخصیت سیدمرتضی»، وب‌سایت حدیث‌نت.]</ref>   

سیدمرتضی علم‌الهدی را در مقام علمی و منزلت فقهی در عصر خود بی‌بدیل دانسته‌اند. او مرجع فقهی، متكلم و پیشوای امامیه پس از وفات استاد خود، شیخ مفید، محسوب می‌شد. وی از ذوق شعری و ادبی نیز برخوردار بود و گویند در آن زمان، غیر از برادر او سیدرضی، شاعری به پای او نمی‌رسید.<ref>[http://shia-ac.com/index.php/shiite-studies/personalities/148-maghale-16 مهدوی‌خواه، «زندگی‌نامۀ سیدمرتضی علم‌الهدی»، وب‌سایت مرکز تخصصی شیعه‌شناسی.]</ref>  سیدمرتضی در کنار چهار عالم بزرگ دیگر، کلینی، شیخ‌ صدوق، شیخ‌ مفید و شیخ ‌طوسی، زیربنای فرهنگ و علوم اسلامی تشیع را استحکام بخشیدند به‌طوری‌که منابع علمی در دسترس علمای امروزی همگی حاصل تلاش‌های آنها است.<ref>[http://www.manuscripts.ir/ar/about/89-news/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4/3260-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%DA%A9%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9 متقی، «گزارش نشست مقدماتی کنگرۀ بین‌المللی سیدمرتضی علم‌الهدی»، وب‌سایت بساتین.]</ref>  

# برای یادگیری شعر و ادب در محضر ابوعبیدالله مرزبانی بود.<ref>تهرانی، طبقات اعلام‌الشیعة، 1427ق، ج۲، ص۱۲۰-۱۲۱.</ref>