وضو: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا حلیمی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
زهرا حلیمی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
# طواف کعبه؛ | # طواف کعبه؛ | ||
# لمس آیات قرآن؛ | # لمس آیات قرآن؛ | ||
# لمس نام خدا و نام پیامبران و ائمه و حضرت فاطمه زهرا.<ref> | # لمس نام خدا و نام پیامبران و ائمه و حضرت فاطمه زهرا.<ref> فلاحزاده، آموزش فقه، 1378ش، ص60.</ref> | ||
==شرایط وضو== | ==شرایط وضو== | ||
فقه اسلامی | فقه اسلامی بهعنوان تنظیمکنندۀ قواعد شرعی جهت بهبود سبک زندگی مسلمانان، برای وضو شرایطی را به شرح زیر در نظر گرفته است: | ||
# وضوگیرنده، با قصد قربت به خدا وضو بگیرد و آب برای او ضرری نداشته باشد؛ | # وضوگیرنده، با قصد قربت به خدا وضو بگیرد و آب برای او ضرری نداشته باشد؛ | ||
# آب وضو، مطلق باشد و چیزی به آن اضافه نشده باشد مانند آبمیوه یا گلاب؛ | # آب وضو، مطلق باشد و چیزی به آن اضافه نشده باشد مانند آبمیوه یا گلاب؛ | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
* شستن دست راست و چپ: از آرنج تا نوک انگشتان؛ | * شستن دست راست و چپ: از آرنج تا نوک انگشتان؛ | ||
* مسح سر: جلوی سر را با رطوبتی كه در دست باقى مانده، باید مسح کرد؛ | * مسح سر: جلوی سر را با رطوبتی كه در دست باقى مانده، باید مسح کرد؛ | ||
* مسح پای راست و چپ: از سر یکی از انگشتان پا (غیر از انگشت کوچک) تا برآمدگى روی پا یا مفصل با همان رطوبتى كه در دست مانده است، عمل مسح انجام میشود.<ref> | * مسح پای راست و چپ: از سر یکی از انگشتان پا (غیر از انگشت کوچک) تا برآمدگى روی پا یا مفصل با همان رطوبتى كه در دست مانده است، عمل مسح انجام میشود.<ref> خامنهای، رسالۀ آموزشی، 1392ش، ج1، ص52-53. </ref> | ||
===وضوی ارتماسی=== | ===وضوی ارتماسی=== | ||
در وضوی ارتماسی، وضوگیرنده بهجای شستن صورت و دستها، آنها را به قصد وضو در آب فرو برده و بیرون میآورد. در وضوی ارتماسی واجب است که اعضای وضو از بالا به پایین شسته شود و هنگام خارج کردن دستها از آب باید قصد وضو داشته باشد تا بتواند مسح را با آب وضو انجام دهد.<ref> | در وضوی ارتماسی، وضوگیرنده بهجای شستن صورت و دستها، آنها را به قصد وضو در آب فرو برده و بیرون میآورد. در وضوی ارتماسی واجب است که اعضای وضو از بالا به پایین شسته شود و هنگام خارج کردن دستها از آب باید قصد وضو داشته باشد تا بتواند مسح را با آب وضو انجام دهد.<ref> خامنهای، رسالۀ آموزشی، 1392ش، ج1، ص64.</ref> | ||
===وضوی | ===وضوی جبیرهای=== | ||
وضوی جبیرهای در جایی استفاده میشود که در اعضای وضو زخم یا شکستگی وجود داشته و آب برای آن ضرر داشته باشد.<ref> امام خمینی، تحریرالوسیله، 1392ش، ج1، ص35.</ref> | وضوی جبیرهای در جایی استفاده میشود که در اعضای وضو زخم یا شکستگی وجود داشته و آب برای آن ضرر داشته باشد.<ref> امام خمینی، تحریرالوسیله، 1392ش، ج1، ص35.</ref> | ||
==مبطلات وضو== | ==مبطلات وضو== | ||
با توجه به دستورات اسلام، تا زمانی که انسان طهارت خود را حفظ کرده و وضوی او باطل نشود میتواند با آن وضو، هر عمل مشروط به وضو را انجام دهد. اگر چیزی که باعث از بین رفتن طهارت میشود (حَدَث رخ دهد، وضو باطل میشود. خارج شدن ادرار، مدفوع، باد شکم، به خواب رفتن، دیوانگی، مستی و بیهوشی،<ref> رسالۀ توضیحالمسائل | با توجه به دستورات اسلام، تا زمانی که انسان طهارت خود را حفظ کرده و وضوی او باطل نشود میتواند با آن وضو، هر عمل مشروط به وضو را انجام دهد. اگر چیزی که باعث از بین رفتن طهارت میشود (حَدَث رخ دهد، وضو باطل میشود. خارج شدن ادرار، مدفوع، باد شکم، به خواب رفتن، دیوانگی، مستی و بیهوشی،<ref> رسالۀ توضیحالمسائل آیتالله علی سیستانی، بخش وضو، مسئله 322. </ref> از مبطلات وضو دانسته میشود. | ||
==مستحبّات وضو== | ==مستحبّات وضو== | ||
در روایات اسلامی سفارش شده است که هنگام وضو، با رعایت آدابی، ثواب این عمل عبادی افزایش یابد؛<ref> یزدی، العروة الوثقی، 1431ق، ج1، ص121-122.</ref> از جملۀ این آداب عبارت است از: | در روایات اسلامی سفارش شده است که هنگام وضو، با رعایت آدابی، ثواب این عمل عبادی افزایش یابد؛<ref> یزدی، العروة الوثقی، 1431ق، ج1، ص121-122.</ref> از جملۀ این آداب عبارت است از: | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
# خواندن دعاهای وارده، هنگام وضو؛ | # خواندن دعاهای وارده، هنگام وضو؛ | ||
# خواندن سورۀ قدر هنگام وضو؛<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص315.</ref> | # خواندن سورۀ قدر هنگام وضو؛<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص315.</ref> | ||
# خواندن | # خواندن آیتالکرسی پس از اتمام وضو .<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص317. </ref> | ||
==حکمت وضو== | ==حکمت وضو== | ||
توجه به پاکیزگی و بهداشت در مناسک و عبادتها از جمله دستورات اسلامی است که بر طهارت باطنی انسان نیز اثرگذار است. مسلمانان دستکم روزی سهبار برای انجام فرائض واجب خود وضو میگیرند. بر اساس آموزههای اسلامی، انسان هنگام وضو گرفتن و زدودن آلودگی و کسب طهارت، محبوب خدا میشود؛ زیرا خداوند انسانهای طاهر را دوست دارد.<ref> سورۀ توبه، آیۀ 108؛ جوادی آملی، حکمت عبادات، 1378ش، ص86.</ref> | توجه به پاکیزگی و بهداشت در مناسک و عبادتها از جمله دستورات اسلامی است که بر طهارت باطنی انسان نیز اثرگذار است. مسلمانان دستکم روزی سهبار برای انجام فرائض واجب خود وضو میگیرند. بر اساس آموزههای اسلامی، انسان هنگام وضو گرفتن و زدودن آلودگی و کسب طهارت، محبوب خدا میشود؛ زیرا خداوند انسانهای طاهر را دوست دارد.<ref> سورۀ توبه، آیۀ 108؛ جوادی آملی، حکمت عبادات، 1378ش، ص86.</ref> | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
دستورات اسلامی برآمده از وحی الهی و در جهت ارتقای سطح کیفی زندگی و بنابر مصالح و حکمتهایی بوده که خداوند در سرشت این تکالیف نهاده است. وضو علاوهبر کارکردهای معنوی که در آموزههای دینی به آن اشاره شده دارای کارکردهای فراوانی در حوزۀ بهداشت و سلامت روان است که مورد توجه دانشمندان و محققان علوم تجربی قرار گرفته است. | دستورات اسلامی برآمده از وحی الهی و در جهت ارتقای سطح کیفی زندگی و بنابر مصالح و حکمتهایی بوده که خداوند در سرشت این تکالیف نهاده است. وضو علاوهبر کارکردهای معنوی که در آموزههای دینی به آن اشاره شده دارای کارکردهای فراوانی در حوزۀ بهداشت و سلامت روان است که مورد توجه دانشمندان و محققان علوم تجربی قرار گرفته است. | ||
===معنوی=== | ===معنوی=== | ||
در روایات، آثار متعددی برای وضو بیان شده است. پیامبر وضو را نصف ایمان معرفی کرده است<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص238.</ref> که در روز قیامت امّت او بر اثر وضو، با صورتهایی زیبا و پیشانیِ نورانی از سایر امّتها شناخته | در روایات، آثار متعددی برای وضو بیان شده است. پیامبر وضو را نصف ایمان معرفی کرده است<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص238.</ref> که در روز قیامت امّت او بر اثر وضو، با صورتهایی زیبا و پیشانیِ نورانی از سایر امّتها شناخته میشوند.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص237.</ref> وی در سفارش خود به امام علی، وضو را بهعنوان یکی از درجاتی که بالابرندۀ مقام مؤمن است<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج67، ص6.</ref> معرفی کرده که سبب از بین رفتن گناهان میشود.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج85، ص18.</ref> بازداشتن از تعدّی به حقوق دیگران یکی دیگر از آثار معنوی وضو شمرده شده است.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/493043/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%88%D8%B6%D9%88-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA «آثار و فواید وضو چیست؟»، وبسایت مشرق نیوز.]</ref> | ||
در روایات، استمرار بر وضو سفارش واقع شده، که سبب طول عمر میشود. پاداش کسی که در حال وضو از دنیا برود، مقام شهادت است.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص305.</ref> همچنین برای شخصی که وضو داشته و روی آن دوباره وضو بگیرد ده ثواب نوشته میشود.<ref> نوری، مستدرکالوسائل، 1408ق، ج1، ص300.</ref> امام صادق نیز وضو روی وضو را «نُورٌ عَلَى نُور» دانسته است.<ref> حرعاملی، وسائلالشیعه، 1409ق، ج1، 377.</ref> | در روایات، استمرار بر وضو سفارش واقع شده، که سبب طول عمر میشود. پاداش کسی که در حال وضو از دنیا برود، مقام شهادت است.<ref> مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج77، ص305.</ref> همچنین برای شخصی که وضو داشته و روی آن دوباره وضو بگیرد ده ثواب نوشته میشود.<ref> نوری، مستدرکالوسائل، 1408ق، ج1، ص300.</ref> امام صادق نیز وضو روی وضو را «نُورٌ عَلَى نُور» دانسته است.<ref> حرعاملی، وسائلالشیعه، 1409ق، ج1، 377.</ref> | ||
خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
==ویژگیهای وضو در فقه شیعیان== | ==ویژگیهای وضو در فقه شیعیان== | ||
شیوه وضو گرفتن در مذهب شیعه تمایزهایی با نحوۀ وضو نزد اهلسنت دارد. | شیوه وضو گرفتن در مذهب شیعه تمایزهایی با نحوۀ وضو نزد اهلسنت دارد. | ||
# مذاهب | # مذاهب اهلسنت اتفاق نظر دارند که شستن دستها هرگونه که انجام شود صحیح است؛<ref> فاکرمیبدی، «نگاهی تطبیقی به وضو در مکتب عترت و مدرسۀ سنت»، 1387ش، ص22.</ref> در حالی که شیعیان دستها را از طرف آرنج به سر انگشتان میشویند و شستن از پایین به بالا را درست نمیدانند.<ref> مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسۀ، 1421ق، ج1، ص36.</ref> | ||
# در مسح سر، شیعیان قسمتی از جلوی سر را با رطوبت باقیمانده از دست، مسح میکنند، اما مالکیها و حنبلیها تمام سر را به عنوان واجب مسح میکنند<ref> مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسۀ، 1421ق، ج1، ص36.</ref> و حنفیها مسح یکچهارم و شافعیه مسح قسمتی از سر را کافی میدانند.<ref> جزیری، الفقه علی المذاهب الأربعۀ، 1424ق، ج1، ص60.</ref> | # در مسح سر، شیعیان قسمتی از جلوی سر را با رطوبت باقیمانده از دست، مسح میکنند، اما مالکیها و حنبلیها تمام سر را به عنوان واجب مسح میکنند<ref> مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسۀ، 1421ق، ج1، ص36.</ref> و حنفیها مسح یکچهارم و شافعیه مسح قسمتی از سر را کافی میدانند.<ref> جزیری، الفقه علی المذاهب الأربعۀ، 1424ق، ج1، ص60.</ref> | ||
# برای مسح پا، پیروان چهار مذهب اهلسنت پا را میشویند و مسح روی پاپوش را نیز جایز میدانند،<ref> قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، 1364ش، ج6، ص93.</ref> اما شیعیان از نوک انگشتان پا تا برآمدگی پا را با همان رطوبت دست مسح میکنند و مسح از روی کفش یا جوراب را صحیح نمیدانند.<ref> حسینی، «وضو از دیدگاه مذاهب اسلامی»، 1388ش، ص12.</ref> | # برای مسح پا، پیروان چهار مذهب اهلسنت پا را میشویند و مسح روی پاپوش را نیز جایز میدانند،<ref> قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، 1364ش، ج6، ص93.</ref> اما شیعیان از نوک انگشتان پا تا برآمدگی پا را با همان رطوبت دست مسح میکنند و مسح از روی کفش یا جوراب را صحیح نمیدانند.<ref> حسینی، «وضو از دیدگاه مذاهب اسلامی»، 1388ش، ص12.</ref> | ||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
* «آثار و فواید وضو چیست؟»، وبسایت مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: 18 آبان 1394ش. | * «آثار و فواید وضو چیست؟»، وبسایت مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: 18 آبان 1394ش. | ||
* آرامی، محمدرضا، «تأثیر طهارت ظاهری در روح و جسم انسان»، وبسایت روزنامۀ کیهان، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1396ش. | * آرامی، محمدرضا، «تأثیر طهارت ظاهری در روح و جسم انسان»، وبسایت روزنامۀ کیهان، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1396ش. | ||
* إبنفارس، احمد بن | * إبنفارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، 1404ق. | ||
* جزیری، عبدالرحمن | * جزیری، عبدالرحمن بن محمد، الفقه علی المذاهب الأربعۀ، بیروت، دارالکتب العملیۀ، 1424ق. | ||
* جوادی آملی، عبدالله، حکمت عبادات، قم، إسراء، 1378ش. | * جوادی آملی، عبدالله، حکمت عبادات، قم، إسراء، 1378ش. | ||
* حرعاملی، محمدبنحسن، وسائلالشیعه، قم، مؤسسۀ آلالبیت، 1409ق. | * حرعاملی، محمدبنحسن، وسائلالشیعه، قم، مؤسسۀ آلالبیت، 1409ق. | ||
* حسینی، حمید، «وضو از دیدگاه مذاهب اسلامی»، در مجلۀ فروغ وحدت، شمارۀ 17، پاییز 1388ش. | * حسینی، حمید، «وضو از دیدگاه مذاهب اسلامی»، در مجلۀ فروغ وحدت، شمارۀ 17، پاییز 1388ش. | ||
* حلبی، أبوالفرج، السیرۀ الحلبیۀ، بیروت، دارالکتبالعلمیه، 1427ق. | * حلبی، أبوالفرج، السیرۀ الحلبیۀ، بیروت، دارالکتبالعلمیه، 1427ق. | ||
* | * خامنهای، سیدعلی، رسالۀ آموزشی عبادات براساس فتاوای آیتالله خامنهای، تهران، فقه روز، 1392ش. | ||
* خمینی، | * خمینی، روحالله، تحریرالوسیله، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1392ش. | ||
* دهخدا، | * دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، 1390ش. | ||
* رسالۀ توضیحالمسائل | * رسالۀ توضیحالمسائل آیتالله علی سیستانی، قم، بینا، 1393ش. | ||
* شهرکانی، ابراهیم اسماعیل، معجم المصطلحات الفقهیۀ، قم، ذویالقربی، 1430ق. | * شهرکانی، ابراهیم اسماعیل، معجم المصطلحات الفقهیۀ، قم، ذویالقربی، 1430ق. | ||
* صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری، 1385ش. | * صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری، 1385ش. | ||
* فاکر میبدی، محمد، «نگاهی تطبیقی به وضو در مکتب عترت و مدرسۀ سنت»، مجلۀ کوثر معارف، شماره | * فاکر میبدی، محمد، «نگاهی تطبیقی به وضو در مکتب عترت و مدرسۀ سنت»، مجلۀ کوثر معارف، شماره 6، تابستان 1387ش. | ||
* فلاحزاده، محمدحسین، آموزش فقه، قم، دفتر نشر الهادی، 1378ش. | * فلاحزاده، محمدحسین، آموزش فقه، قم، دفتر نشر الهادی، 1378ش. | ||
* «فوائد علمی و بهداشتی وضو»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان، تاریخ درج مطلب: 20 آّبان 1393ش. | * «فوائد علمی و بهداشتی وضو»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان، تاریخ درج مطلب: 20 آّبان 1393ش. | ||
خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
* «مختصری از فوائد وضو»، وبسایت شبکۀ سلامت، تاریخ درج مطلب: 31 خرداد 1399ش. | * «مختصری از فوائد وضو»، وبسایت شبکۀ سلامت، تاریخ درج مطلب: 31 خرداد 1399ش. | ||
* مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسۀ، بیروت، دارالتیار الجدید، 1421ق. | * مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسۀ، بیروت، دارالتیار الجدید، 1421ق. | ||
* نوری، حسین | * نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل، قم، مؤسسۀ آلالبیت، 1408ق. | ||
* یزدی، محمدکاظم، العروه الوثقی، قم، جامعة المفید، 1431ق. | * یزدی، محمدکاظم، العروه الوثقی، قم، جامعة المفید، 1431ق. | ||
[[رده: ویکیزندگی]] [[رده: آموزههای دینی]] [[رده: مذهب شیعه]] [[رده: مناسک دینی]] | [[رده: ویکیزندگی]] [[رده: آموزههای دینی]] [[رده: مذهب شیعه]] [[رده: مناسک دینی]] |