محمداسماعیل اکبر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا مرادی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
محمداسماعیل اکبر، فعال سیاسی و از نویسندگان شناخته‌شدۀ افغانستان است که مقالات بسیاری در موضوعات سیاسی، فرهنگی، ادبی و تاریخی دارد. آثار و دیدگاه‌های اکبر با استقبال مخاطبان او به‌ویژه نسل جوان رو‌به‌رو شده است. | محمداسماعیل اکبر، فعال سیاسی و از نویسندگان شناخته‌شدۀ افغانستان است که مقالات بسیاری در موضوعات سیاسی، فرهنگی، ادبی و تاریخی دارد. آثار و دیدگاه‌های اکبر با استقبال مخاطبان او به‌ویژه نسل جوان رو‌به‌رو شده است. | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
اسماعیل اکبر در 1331ش، در ولسوالی آقچه از ولایت جوزجان، متولد شد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص4.]</ref> اسماعیل آموزش‌های ابتدایی را در روستاهای منطقۀ زادگاه خویش سپری کرد<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/SarguzashtWaChashmdidha-83.htm عبیدی، «چند نکته در مورد سرگذشت و چشم‌دیدهای اسماعیل اکبر»، وب‌سایت افغانستان آسمایی.]</ref> و از خردسالی با شاهنامه، داستان مبارزات حضرت | اسماعیل اکبر در 1331ش، در ولسوالی آقچه از ولایت جوزجان، متولد شد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص4.]</ref> اسماعیل آموزش‌های ابتدایی را در روستاهای منطقۀ زادگاه خویش سپری کرد<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/SarguzashtWaChashmdidha-83.htm عبیدی، «چند نکته در مورد سرگذشت و چشم‌دیدهای اسماعیل اکبر»، وب‌سایت افغانستان آسمایی.]</ref> و از خردسالی با شاهنامه، داستان مبارزات [[حضرت علی]]، بوستان و گلستان سعدی، اسکندرنامه و هزار و یک‌شب، آشنا شد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص29.]</ref> وی از کلاس هفتم برای ادامۀ تحصیل به لیسۀ (دبیرستان) حربی در کابل منتقل شد. او در دورۀ دبیرستان به فعالیت‌های سیاسی علاقمند شد<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/SarguzashtWaChashmdidha-83.htm عبیدی، «چند نکته در مورد سرگذشت و چشم‌دیدهای اسماعیل اکبر»، وب‌سایت افغانستان آسمایی.]</ref> و بازدید مناطق گوناگون شمال افغانستان، تجارب بسیاری دربارۀ تعامل با اقشار مختلف مردم، در اختیار او نهاد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص124-127-135.]</ref> | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
اکبر از دیدگاه‌های مطرح در قرن 20م مانند مکتب اگزیستانسیالیسم، سوسیالیسم، نظریات گاندی دربارۀ تکیه نکردن به بیگانه و دیدگاه برخی صاحب‌نظران مطرح در ایران، آگاهی داشت.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص235.]</ref> او در اقتصاد، موسیقی و زبان‌شناسی نیز مطالعات و پژوهش‌هایی انجام داده بود.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf اکبر، «گر بریزی بحر را در کوزه‌ای»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> اکبر همچنین دارای حافظۀ بسیار قوی بود، به‌گونه‌‌ای که بعد از سال‌ها وقتی خاطرات خود را می‌نویسد آن را با نام تک‌تک افراد و جزئیات مناطق و حوادث تعریف می‌کند.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص21-22 و ص294.]</ref> او تمام گلستان سعدی و بسیاری از داستان‌ها و مطالب جذاب بوستان را حفظ داشت و برای دیگران بازگو می‌کرد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص199.]</ref> خانۀ اسماعیل اکبر روزهای جمعه، از دانشجویان، فرهنگیان، نویسندگان و اهالی سیاست پر بود که همیشه با چهرۀ گشاده او رو‌به‌رو می‌شدند. در خانۀ او کتاب‌خوانی، به‌خصوص خواندن شاهنامه، | اکبر از دیدگاه‌های مطرح در قرن 20م مانند مکتب اگزیستانسیالیسم، سوسیالیسم، نظریات گاندی دربارۀ تکیه نکردن به بیگانه و دیدگاه برخی صاحب‌نظران مطرح در ایران، آگاهی داشت.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص235.]</ref> او در اقتصاد، موسیقی و زبان‌شناسی نیز مطالعات و پژوهش‌هایی انجام داده بود.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf اکبر، «گر بریزی بحر را در کوزه‌ای»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> اکبر همچنین دارای حافظۀ بسیار قوی بود، به‌گونه‌‌ای که بعد از سال‌ها وقتی خاطرات خود را می‌نویسد آن را با نام تک‌تک افراد و جزئیات مناطق و حوادث تعریف می‌کند.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص21-22 و ص294.]</ref> او تمام گلستان [[سعدی]] و بسیاری از داستان‌ها و مطالب جذاب بوستان را حفظ داشت و برای دیگران بازگو می‌کرد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص199.]</ref> خانۀ اسماعیل اکبر روزهای جمعه، از دانشجویان، فرهنگیان، نویسندگان و اهالی سیاست پر بود که همیشه با چهرۀ گشاده او رو‌به‌رو می‌شدند. در خانۀ او کتاب‌خوانی، به‌خصوص خواندن شاهنامه، [[مثنوی]]، گلستان و بوستان سعدی و برگزاری مشاعره بین اعضای [[خانواده]]، امری عادی بود.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf علوی، «شوخ‌طبع، دقیق و رفیق بود»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> | ||
تجربۀ مستقیم سیاست‌ورزی در دوره‌های مختلف و پذیرش آراء دیگران اکبر را نقطۀ کانونی در سیاست و روشنفکری برای اهالی فرهنگ، ادب و سیاست به‌خصوص برای نسل جوان، تبدیل کرده بود. این دیدگاه او را در نظام پساطالبان اول و استقرار جمهوری اسلامی افغانستان، به جهت‌گیری حمایتی از نظام در راستای ثبات سیاسی کشور رسانده بود و به دیگران هم کمک در جهت ثبات را توصیه و خطر گسترش افراط‌گرایی را گوشزد می‌کرد.<ref>[https://8am.media/ismaeil-akbar-political/ حسینی، «اسماعیل اکبر کانون دانش و سیاست معاصر»، وب‌سایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> اسماعیل اکبر با توجه به شرائط اجتماعی و تجارب شخصی، به این نتیجه رسیده بود که مبارزات مسلحانه به جایی نمی‌رسد و باید با آموزش‌های علمی و سازماندهی سیاسی به‌مردم خدمت کرد. او بعدها از رویکردهای مختلف سیاسی نیز کناره گرفت و به عرفان اسلامی روی آورد. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=3819 مرادی، «نگاهی به سرگذشت و چشم‌دیدها»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | تجربۀ مستقیم سیاست‌ورزی در دوره‌های مختلف و پذیرش آراء دیگران اکبر را نقطۀ کانونی در سیاست و روشنفکری برای اهالی فرهنگ، ادب و سیاست به‌خصوص برای نسل جوان، تبدیل کرده بود. این دیدگاه او را در نظام پساطالبان اول و استقرار جمهوری اسلامی افغانستان، به جهت‌گیری حمایتی از نظام در راستای ثبات سیاسی کشور رسانده بود و به دیگران هم کمک در جهت ثبات را توصیه و خطر گسترش افراط‌گرایی را گوشزد می‌کرد.<ref>[https://8am.media/ismaeil-akbar-political/ حسینی، «اسماعیل اکبر کانون دانش و سیاست معاصر»، وب‌سایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> اسماعیل اکبر با توجه به شرائط اجتماعی و تجارب شخصی، به این نتیجه رسیده بود که مبارزات مسلحانه به جایی نمی‌رسد و باید با آموزش‌های علمی و سازماندهی سیاسی به‌مردم خدمت کرد. او بعدها از رویکردهای مختلف سیاسی نیز کناره گرفت و به عرفان اسلامی روی آورد. <ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=3819 مرادی، «نگاهی به سرگذشت و چشم‌دیدها»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> | ||
==فعالیت‌ها== | ==فعالیت‌ها== | ||
اسماعیل اکبر در 1348ش، وارد فعالیت سیاسی شد. فعالیت سیاسی اکبر علیه استبداد حکومت کمونیستی با هدف تأمین عدالت اجتماعی و اصلاح امور سیاسی و اجتماعی<ref>[https://www.etilaatroz.com/43585/%d8%b3%d8%b1%da%af%d8%b0%d8%b4%d8%aa-%d9%88-%da%86%d8%b4%d9%85%e2%80%8c%d8%af%db%8c%d8%af%d9%87%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d8%a8%d9%84-%d8%b1%d9%88%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c%db%8c/ «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها در کابل رونمایی شد»، وب‌سایت اطلاعات روز.]</ref> و مخالفت با حزب حاکم پس از کودتای 7 ثور 1357ش، موجب دستگیری او توسط حکومت کمونیستی شد و اکبر به‌مدت یک سال در زندان پل‌چرخی به‌سر برد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص293.]</ref> او در 1363ش، همراه با تشکیلاتی که آن را سفزا می‌گویند به حزب دموکراتیک خلق افغانستان پیوست.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/SarguzashtWaChashmdidha-83.htm عبیدی، «چند نکته در مورد سرگذشت و چشم‌دیدهای اسماعیل اکبر»، وب‌سایت افغانستان آسمایی.]</ref> | اسماعیل اکبر در 1348ش، وارد فعالیت سیاسی شد. فعالیت سیاسی اکبر علیه استبداد حکومت کمونیستی با هدف تأمین عدالت اجتماعی و اصلاح امور سیاسی و اجتماعی<ref>[https://www.etilaatroz.com/43585/%d8%b3%d8%b1%da%af%d8%b0%d8%b4%d8%aa-%d9%88-%da%86%d8%b4%d9%85%e2%80%8c%d8%af%db%8c%d8%af%d9%87%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d8%a8%d9%84-%d8%b1%d9%88%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c%db%8c/ «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها در کابل رونمایی شد»، وب‌سایت اطلاعات روز.]</ref> و مخالفت با حزب حاکم پس از کودتای 7 ثور 1357ش، موجب دستگیری او توسط حکومت کمونیستی شد و اکبر به‌مدت یک سال در زندان پل‌چرخی به‌سر برد.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص293.]</ref> او در 1363ش، همراه با تشکیلاتی که آن را سفزا می‌گویند به حزب دموکراتیک خلق افغانستان پیوست.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/SarguzashtWaChashmdidha-83.htm عبیدی، «چند نکته در مورد سرگذشت و چشم‌دیدهای اسماعیل اکبر»، وب‌سایت افغانستان آسمایی.]</ref> | ||
فعالیت‌های فرهنگی اکبر نیز در روزنامۀ حقیقت انقلاب ثور و همچنین با مدیرمسئولی مجلۀ وطن، به اوج رسید.<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=3819 مرادی، «نگاهی به سرگذشت و چشم‌دیدها»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> او همچنین مدیرمسئول روزنامه‌های صلح، ندای اسلام، هفته‌نامۀ طلوع افغانستان و از بنیان‌گذاران و نویسندگان روزنامۀ صدای امروز بود.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf «بیوگرافی اسماعیل اکبر»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> | فعالیت‌های فرهنگی اکبر نیز در روزنامۀ حقیقت انقلاب ثور و همچنین با مدیرمسئولی مجلۀ وطن، به اوج رسید.<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=3819 مرادی، «نگاهی به سرگذشت و چشم‌دیدها»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref> او همچنین مدیرمسئول روزنامه‌های صلح، ندای اسلام، هفته‌نامۀ طلوع افغانستان و از بنیان‌گذاران و نویسندگان روزنامۀ صدای امروز بود.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf «بیوگرافی اسماعیل اکبر»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> | ||
اسماعیل اکبر تحقیقات گسترده دربارۀ | اسماعیل اکبر تحقیقات گسترده دربارۀ [[دین]]، سیاست، تاریخ، فرهنگ، جامعه، ادبیات، زبان، [[موسیقی]] و شعر انجام داده است که حاصل آن در هزاران صفحه مقاله و کتاب منتشر شده است.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf «بیوگرافی اسماعیل اکبر»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> کتاب «فصل آخر» در 1382ش، در پیشاور پاکستان به چاپ رسید<ref>[https://www.kabulnath.de/Schankar%20Dara/Tour%20e%20Marefat/Fasel%20Aacher.html «فصل آخر»، وب‌سایت کابل‌نات.]</ref> و کتاب «راه آینده» و زندگی‌نامۀ خودنوشت اکبر با نام «سرگذشت و چشم‌دیدها» در 1395ش، در کابل منتشر شد.<ref>[https://www.etilaatroz.com/43585/%d8%b3%d8%b1%da%af%d8%b0%d8%b4%d8%aa-%d9%88-%da%86%d8%b4%d9%85%e2%80%8c%d8%af%db%8c%d8%af%d9%87%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d8%a8%d9%84-%d8%b1%d9%88%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c%db%8c/ «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها در [[کابل]] رونمایی شد»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> اکبر در کتاب «سرگذشت و چشم‌دیدها» به جزئیات رویدادهای 50 سال گذشته و رسوم محلی ولایت‌های شمالی پرداخته و سبک زندگی مردم آن مناطق را بازنمایی کرده است.<ref>[http://www.afghanasamai.com/Dscutions-poleticalcullture/Hamkaran/Ismail-Akbar/Esmail-Akbar-Memory.pdf اکبر، «سرگذشت‌ها و چشم‌دیدها»، 2015م، ص8-15.]</ref> | ||
اکبر با وجود بیماری و فقر، در پاکستان یک آموزشگاه زبان انگلیسی و سوادآموزی برای کودکان و نوجوانان مهاجر افغانستان تأسیس کرد و در حوزۀ شعر و ادبیات، نشریه‌ای را نیز در پاکستان منتشر کرد.<ref>[https://www.etilaatroz.com/58971/%d8%b1%d9%86%d8%ac-%d8%ac%d9%86%da%af%d8%8c-%d8%b1%d9%88%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%85%db%8c%d8%af%d8%9b-%d9%82%d8%b5%d9%87%e2%80%8c%db%8c-%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1-%d9%88-%d8%b4%d9%87%d8%b1/ کریمی، «رنج جنگ، روایت امید؛ قصۀ تیمور و شهرزاد»، وب‌سایت اطلاعات روز.]</ref> | اکبر با وجود بیماری و فقر، در پاکستان یک آموزشگاه زبان انگلیسی و سوادآموزی برای کودکان و نوجوانان مهاجر افغانستان تأسیس کرد و در حوزۀ شعر و ادبیات، نشریه‌ای را نیز در پاکستان منتشر کرد.<ref>[https://www.etilaatroz.com/58971/%d8%b1%d9%86%d8%ac-%d8%ac%d9%86%da%af%d8%8c-%d8%b1%d9%88%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%85%db%8c%d8%af%d8%9b-%d9%82%d8%b5%d9%87%e2%80%8c%db%8c-%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1-%d9%88-%d8%b4%d9%87%d8%b1/ کریمی، «رنج جنگ، روایت امید؛ قصۀ تیمور و شهرزاد»، وب‌سایت اطلاعات روز.]</ref> | ||
==مهاجرت== | ==مهاجرت== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
جواد خاوری، اکبر را فردی ساده‌زیست، آگاه از جامعه و مردم، بدون همرنگ‌شدن با جماعت می‌داند که زاهد به‌معنای منفی آن و مردم‌گریز نیست. از دید خاوری، اکبر فرد پرمطالعه با بیان جذاب و چهرۀ گشاده، دور از تکلف و ریا بود. او به روشنی می‌اندیشید و جلوتر از زمانۀ خود بود، دارای معیار و اصول بود و بسیاری از اصول حاکم بر جامعه را نقد می‌کرد. <ref>[https://8am.media/ismaeil-akbar-ostad-2/ خاوری، «به یاد او که خودش بود»، وب‌سایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> | جواد خاوری، اکبر را فردی ساده‌زیست، آگاه از جامعه و مردم، بدون همرنگ‌شدن با جماعت می‌داند که زاهد به‌معنای منفی آن و مردم‌گریز نیست. از دید خاوری، اکبر فرد پرمطالعه با بیان جذاب و چهرۀ گشاده، دور از تکلف و ریا بود. او به روشنی می‌اندیشید و جلوتر از زمانۀ خود بود، دارای معیار و اصول بود و بسیاری از اصول حاکم بر جامعه را نقد می‌کرد. <ref>[https://8am.media/ismaeil-akbar-ostad-2/ خاوری، «به یاد او که خودش بود»، وب‌سایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> | ||
===2. اهل کتاب و مخالف دگم‌اندیشی=== | ===2. اهل کتاب و مخالف دگم‌اندیشی=== | ||
اسماعیل اکبر را اهل کتاب و معرفی کتاب‌های مفید و تازه‌چاپ‌شده به‌دیگران دانسته‌اند.<ref>[https://8am.media/ismaeil-akbar-ostad/ حسرت، «اسماعیل اکبر فرزانۀ بخشنده»، وب‌سایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> او سعی می‌کرد عشق به کتاب را به خانواده، فرزندان و دوستان خود منتقل کند و برای هر کس مطابق سلیقه و سطح سواد به او کتاب ارائه می‌کرد. اکبر درسال‌های اخیر با هدف فهم بهتر دین و درمان افراط‌گرایی دینی به‌کتاب‌های تفسیری و مقایسۀ آنها با یکدیگر می‌پرداخت.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf اکبر، «گر بریزی بحر را در کوزه‌ای»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> | اسماعیل اکبر را اهل کتاب و معرفی کتاب‌های مفید و تازه‌چاپ‌شده به‌دیگران دانسته‌اند.<ref>[https://8am.media/ismaeil-akbar-ostad/ حسرت، «اسماعیل اکبر فرزانۀ بخشنده»، وب‌سایت روزنامۀ 8 صبح.]</ref> او سعی می‌کرد عشق به کتاب را به خانواده، فرزندان و دوستان خود منتقل کند و برای هر کس مطابق سلیقه و سطح سواد به او [[کتاب]] ارائه می‌کرد. اکبر درسال‌های اخیر با هدف فهم بهتر دین و درمان افراط‌گرایی دینی به‌کتاب‌های تفسیری و مقایسۀ آنها با یکدیگر می‌پرداخت.<ref>[https://www.etilaatroz.com/wp-content/vizhanama/Vizhe%20Akbar.pdf اکبر، «گر بریزی بحر را در کوزه‌ای»، وب‌سایت روزنامۀ اطلاعات روز.]</ref> | ||
===3. دید فرا نژادی=== | ===3. دید فرا نژادی=== | ||