حلوا در افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>'''حلوا در افغانستان؛'''</big> غذای محلی در افغانستان.  

* [[حلوای سرخ]]: در برخی از مناطق، حلوای سرخ از غذاهایی است که در روزهای [[نوروز|عید]]، [[چهارشنبه سوری|چهارشنبه‌سوری]] و بعضاً به‌عنوان غذای [[نذری]] نیز پخته می¬شود. در تهیۀ حلوای سرخ این ترکیبات لازم است: [[آرد]] گندم درشت، روغن نباتی (یا روغن زرد)، سمنک و آب.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص375.</ref>   

* حلوای سفید یا لایک، که برخی به آن حلوای خیلُوگ گویند. این حلوا با ترکیب آرد و روغن به رنگ سفید مایل به زرد است که به شکل ملایم و سست در می¬آید. از این حلوا به‌علت نرم‌بودن و سرخ نشدن بیشتر برای کودکانی‌که شروع به غذا خوردن کرده¬اند، استفاده می¬شود. همچنین این حلوا برای زنانی‌که [[بارداری|وضع حمل کرده¬اند]] مفید است.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص375.</ref>   

* حلوای قَنجُوغَه (عروس): با استفاده از شکر، آب کم، روغن و آرد سبوس‌دار سرخ‌شده با اضافه کردن شیره توت جهت شیرینی و خوشرنگی آن، پخته می¬شود. وجه تسمیه آن به حلوای عروس (بِیری) بدین علت است که مردم برخی از مناطق رسم دارند در روزی که عروس، خانۀ والدین خود را به قصد خانۀ داماد ترک می¬کند، مادر عروس حلوا یا گوشت پخته به‌ خانۀ داماد می‌فرستد که به آن قنجوغه می¬گویند. این خوراک در روز چهارغَندان (پای¬تختی) بین زنان قسمت می¬شود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص376.</ref>   

* حلوای پَنِیرَک: از [[پنیرک]] حلوای پنیرک تهیه می¬کنند. پنیرک نوعی گیاه است که در برخی از مناطق به آن «پلوان» می¬گویند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص376.</ref>

* حلوای [[کنجد]]: اُستُوق گیاهی بوته¬ای، خاردار و گرد شبیه چتر است که در برخی از مناطق از آن برای ساختن حلوای کنجد استفاده می¬کنند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص377.</ref>

پختن برخی از انواع حلوا به‌خصوص حلوای سرخ وقت زیادی می¬گیرد و گاهی برای تهیۀ آن تا 20 ساعت زمان صرف می‌شود. هنگام پختن حلوا چندین نفر به ‌نوبت حلوا را شور می¬دهند (هم می‌زنند) تا دیگ قِشِّی (تَه) نگیرد. همچنین یک نفر موظف است مراقب آتش زیر دیگ باشد. ابتدا روغن را به دیگ می¬ریزند. بعد آب گرم، سپس سمنک (سمنو). سپس آن را آنقدر شُور می‌دهند (هم ‌می‌زنند) تا سمنک مخلوط شود. سپس آرد را کم‌کم اضافه می¬کنند تا یک‌دست شود. بعد آتش را روشن می¬کنند و آن را هم می‌زنند تا پخته شود. حلوای خانگی مانند اَتَلَه از جواری  (آرد [[ذرت]]) تهیه می¬شود. در بین حلوا، مسکه (کره) تازه که سفت‌شده باشد، می‌گذارند و همزمان با آب‌شدن مسکه، آن را با حلوا مخلوط‌ کرده و می¬خورند.<ref>بهروز، فرهنگ عامیانۀ اندراب، 1389ش، ص95؛ رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص377.</ref>

* حلوای بی¬بی مراد: زنان برخی از مناطق به‌منظور حاجت‌گرفتن از بی¬بی مراد، حلوای بی‌بی مراد می‌پختند. این حلوا در محیط زنانه پخته و توزیع می¬شد. هیچ فرد ذکور (کوچک یا بزرگ) حق حضور در محل و استفاده از آن را نداشت. مدعوین بعد از خوردن حلوا باید دست¬های خود را شسته و خارج می¬شدند. کاسه¬ها و دیگ نیز باید شسته می¬شد و اگر از حلوا چیزی باقی می¬ماند، باید توسط زنان خورده می¬شد. اگر چنین نمی¬شد، نذر‌کننده مورد توجه بی¬بی مراد قرار نمی¬گرفت و حاجت او روا نمی¬شد.<ref>بهروز، فرهنگ عامیانۀ اندراب، 1389ش، ص95.</ref>

* هرکس ناخن (چَنگَو) داره، حلوا می¬خوره: هرکس زور داره به جایی می¬رسه. هرکس زرنگ است و روابط خوبی با افراد دارد، منفعت بیشتری نصیبش می¬شود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص646.</ref>