صنایع دستی مردم هزاره: تفاوت میان نسخه‌ها

از نظر سازمان [[یونسکو]] صنایع دستی به محصولاتی گفته می‌شود که با دست و یا به کمک ابزار ساخته شود و مهم‌ترین بخش آن، کار دست باشد. این محصولات از مواد خام و به تعداد نامحدود ساخته می‌شوند که جنبۀ ابزاری، زیبایی‌شناختی، هنری، خلاقانه، فرهنگی، تزیینی، کاربردی، سنتی و یا از لحاظ مذهبی و اجتماعی نمادین باشد.<ref>[https://www.persia.ir/handicrafts/%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3% «صنایع دستی چیست؟»، وب‌سایت پرسیا.]</ref>  صنایع دستی مردم هزاره نیز سازه‌های دستی است که با بهره‌گیری از مواد اولیۀ بومی و قابل دست‌رس، با کمک دست و ابزار برای استفادۀ فردی یا جمعی، در مناطق هزاره‌نشین تولید می‌شود و ریشه در تاریخ و فرهنگ این مردم دارد.<ref>[https://daikondi.blogsky.com/1392/10/08/post-148/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C شریعتی سحر، «تأملی بر صنایع دستی مردم دایکندی»، وبلاگ پیام دایکندی.]</ref>  

از نظر محققان، در طول تاریخ، صنایع دستی پس از کشاورزی و دام‌داری سومین منبع درآمد مردم هزاره بوده است. از 1200 تا 1893م که مناطق هزاره‌نشین به‌سوی یک‌پارچه‌شدن پیش می‌رفت، سطح و شیوۀ تولید صنایع سنتی، به‌ویژه آهنگری، ارتقا پیدا کرد و تقسیم‌ کار پیچیده‌تر و تخصصی‌تر شد. در گذشته، تولید صنایع ‌دستی هزاره‌ها بیشتر به‌منظور رفع نیازهای داخلی، صورت می‌گرفت. صنعت‌گران هزاره محصولات خود را با کالاهای مورد نیاز مبادله می‌کردند. پس از شکست قیام 1893م مردم هزاره در برابر عبدالرحمن و نابودی سازمان اجتماعی و اقتصادی، مراکز و نیروی صنعتی این مردم نیز نابود شده و آنها جهت کار اجباری به دیگر شهرها از جمله کابل انتقال داده شدند. با به قدرت رسیدن امان‌الله و بازسازی نسبی جامعۀ هزاره، سخت‌گیری‌ها ادامه یافت و آنها را مجبور به رو‌آوری به تولید صنایع سنتی به‌همان شکل ابتدائی کرد.<ref>موسوی، هزاره‌های افغانستان، 1379ش، ص222.</ref>  از نظر پژوهش‌گران گونه‌های مختلف صنایع دستی مردم هزاره متأثر از مهارت‌های فردی و خانوادگی بوده که نسل‌به‌نسل انتقال یافته و حتی برخی از این محصولات در منطقۀ خاص تولید می‌شده است.<ref>موسوی، هزاره‌های افغانستان، 1379ش، ص143-148.</ref>  در دو دهۀ گذشته، با رونق آموزش در میان این مردم به‌ویژه زنان و ورود کالاهای وارداتی در مناطق هزاره‌نشین، برخی از اقلام صنایع دستی از بین رفته و برخی دیگر رونق گذشته را ندارد.<ref>[http://amenah.blogfa.com/post/5 فیاض مجاهد، «نقش و نگار دستی»، وبلاگ صنایع دستی هزارگی.]</ref>