چشم چرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
←چشم و نگاه در فرهنگ ایرانیان
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
==چشم و نگاه در فرهنگ ایرانیان== | ==چشم و نگاه در فرهنگ ایرانیان== | ||
واژۀ چشم در زبان و فرهنگ ایرانی، فراتر از معنای سادۀ آن برای توصیفات و معانی بلندی مانند چشم‌افروز، چشم امید، چشم‌پوشی و چشم‌وچراغ، استفاده می‌شود که نشان از مقام بلند چشم در فرهنگ ایرانیان دارد. | واژۀ چشم در زبان و فرهنگ ایرانی، فراتر از معنای سادۀ آن برای توصیفات و معانی بلندی مانند چشم‌افروز، چشم امید، چشم‌پوشی و چشم‌وچراغ، استفاده می‌شود<ref> رجب‌زاده، «کلک ادبیات تطبیقی: چشم جان و چشم تن در اندیشه ایرانی و فرهنگ ژاپن»، ۱۳۷۴ش، ص۲۰۱.</ref> که نشان از مقام بلند چشم در فرهنگ ایرانیان دارد.<ref>اکبری، چشم و نگاه، 1395ش، ص17.</ref> | ||
ایرانیان بر اساس فرهنگ غنی خود، نامحرمان را به حریم خود راه نمی‌داده‌اند. خانه در معماری ایرانی حتی در دوران قبل از اسلام به‌گونه‌ای بوده که حریم خصوصی در امنیت بوده و فضاهای خانه به یک‌باره و با یک نگاه قابل مشاهده نبود و حتی درکوب‌های منزل را نیز برای تشخیص مرد و زن جداگانه قرار می‌دادند تا حريم خانواده از چشم نامحرمان محفوظ بماند. در بیرون از خانه نیز زنان ایرانی از دوران قدیم خود را در منظر نامحرمان با چادر، روسری، لباس‌های بلند و حتی روبند می‌پوشانیدند. آموزه‌های فرهنگی ایرانیان نیز سرشار از توصیه‌هایی است که با بیان حکمت‌ها، جوانان را نسبت به خطرات چشم‌چرانی آگاهی می‌دادند. | |||
رواق منظر چشم من آشیانۀ توست *** کرم نما و فرود آ که خانه خانۀ توست<ref> حافظ، غزلیات، غزل شمارۀ ۳۴، وب‌سایت گنجور.</ref> | |||
ایرانیان بر اساس فرهنگ غنی خود، نامحرمان را به حریم خود راه نمی‌داده‌اند. خانه در معماری ایرانی حتی در دوران قبل از اسلام به‌گونه‌ای بوده که حریم خصوصی در امنیت بوده و فضاهای خانه به یک‌باره و با یک نگاه قابل مشاهده نبود<ref>ملک‌میرزایی و کاظمی، «تاثیر معماری ایرانی اسلامی بر جرائم منافی عفت»، ۱۳۹۹ش، ص۹9.</ref> و حتی درکوب‌های منزل را نیز برای تشخیص مرد و زن جداگانه قرار می‌دادند تا حريم خانواده از چشم نامحرمان محفوظ بماند.<ref> «راز درکوب در گذشته چه بود؟»، وب‌سایت عصر ایران.</ref> در بیرون از خانه نیز زنان ایرانی از دوران قدیم خود را در منظر نامحرمان با چادر، روسری، لباس‌های بلند و حتی روبند می‌پوشانیدند.<ref> کمیلی، «تاریخچه حجاب در ایران چیست؟ بررسی جامع پوشش زنان ایرانی»، وب‌سایت خانه حجاب صدف.</ref> آموزه‌های فرهنگی ایرانیان نیز سرشار از توصیه‌هایی است که با بیان حکمت‌ها، جوانان را نسبت به خطرات چشم‌چرانی آگاهی می‌دادند.<ref>میرزامحمد، «چشم‌چرانی؛ خیانت چشم»، وب‌سایت روزنامه کیهان.</ref> | |||
ز دست دیده و دل هر دو فریاد *** که هرچه دیده بیند دل کند یاد | ز دست دیده و دل هر دو فریاد *** که هرچه دیده بیند دل کند یاد | ||
بسازم خنجری نیشش ز فولاد *** زنم بر دیده تا دل گردد آزاد | بسازم خنجری نیشش ز فولاد *** زنم بر دیده تا دل گردد آزاد<ref>باباطاهر، دیوان اشعار، وب‌سایت گنجور.</ref> | ||
همچنین از راه به‌جوش‌آوردن غیرت افراد با آموزه‌هایی مانند «هر که باشد نظرش در پی ناموس کَسی، پی ناموس وی افتد نظر بوالهوسی» دیگران را از چشم‌چرانی پرهیز می‌دهند. | |||
همچنین از راه به‌جوش‌آوردن غیرت افراد با آموزه‌هایی مانند «هر که باشد نظرش در پی ناموس کَسی، پی ناموس وی افتد نظر بوالهوسی» دیگران را از چشم‌چرانی پرهیز می‌دهند.<ref> عرفانیان، «چشم‌چرانی هم شد کار!»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||