اهل‌بیت از دیدگاه اهل‌سنت افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

اهل‌بیت از دیدگاه اهل‌سنت افغانستان (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۳۱

۶۲ بایت حذف‌شده ، ۲۵ فوریه

بدون خلاصۀ ویرایش

محمد امینی

۸

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<big>'''اهلبیت از دیدگاه اهلسنت افغانستان'''</big>؛ جایگاه و نقش اهل‌بیت پیامبر اسلام در سبک زندگی اهل‌سنت افغانستان. <br>
+<big>'''اهل‌بیت از دیدگاه اهل‌سنت افغانستان'''</big>؛ جایگاه و نقش اهل‌بیت پیامبر اسلام در سبک زندگی اهل‌سنت افغانستان. <br>
-اهلسنت در افغانستان با پیشینه‌ای غنی از فرهنگ اسلامی، از دیرباز جایگاه خاصی برای اهلبیت پیامبر اکرم قائل بوده‌اند. تکریم خاندان پیامبر، بر سبک زندگی، فرهنگ و تعاملات اجتماعی اهل‌سنت در افغانستان تاثیر گذاشته است. اهلسنت افغانستان که بیشتر پیرو مذهب حنفی هستند احترام و محبت به اهل‌بیت را جزء الزامات دینی و بخش جدایی‌ناپذیر از ایمان می‌دانند.
+اهلسنت در افغانستان با پیشینه‌ای غنی از فرهنگ اسلامی، از دیرباز جایگاه خاصی برای اهلبیت پیامبر اکرم قائل بوده‌اند. تکریم خاندان پیامبر، بر سبک زندگی، فرهنگ و تعاملات اجتماعی اهل‌سنت در افغانستان تاثیر گذاشته است. اهل‌سنت افغانستان که بیشتر پیرو مذهب حنفی هستند احترام و محبت به اهل‌بیت را جزء الزامات دینی و بخش جدایی‌ناپذیر از ایمان می‌دانند.
-==اهلبیت در منابع تفسیری و روایی اهل‌سنت==
+==اهل‌بیت در منابع تفسیری و روایی اهل‌سنت==
 مهرورزی اهل‌سنت افغانستان به اهل‌بیت پیامبر اکرم، متاثر از رویکرد مفسران و محدّثان اهل‌سنت به خاندان پیامبر است. از منظر مفسران اهل‌سنت، آیه تطهیر<ref>سوره احزاب، آیه 33.</ref> دربارۀ اهل‌بیت نازل شده، آنان را از هرگونه ناپاکی مبرا دانسته و پاکی مطلق آن‌ها را تایید می‌کند.<ref>طبری، تفسیر الطبری، 1961م، ج22، ص55.</ref> هم‌چنین در آیه مودت<ref>سوره شوری، آیه 23.</ref> از پیامبر خواسته شده است که محبت و احترام به اهل‌بیت خود را میان مسلمانان ترویج کند تا این مهرورزی را یک مسئولیت دینی و معنوی بدانند. مفسران اهلسنت این آیه را بیانگر لزوم محبت و احترام به اهل‌بیت می‌دانند.<ref>ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، 1996م، ج4، ص413.</ref>
-در احادیث نبوی، که در منابع روایی اهلسنت نقل شده است، بر پیروی از قرآن و اهلبیت به‌عنوان دو میراث گران‌بها<ref>مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج1، ص30.</ref> و همچنین بر اهمیت و جایگاه والای اهل‌بیت و رعایت حقوق، احترام و محبت آنان تاکید شده است.<ref> ترمذی، سنن ترمذی، 1983م، ج5، ص621؛ مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج4، ص1873.</ref> پیامبر در حدیث کساء، اهل‌بیت خود را شامل امام علی، فاطمه، حسن و حسین معرفی کرده است.<ref>نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، 1990م، ج3، ص172.</ref>
+در احادیث نبوی، که در منابع روایی اهل‌سنت نقل شده است، بر پیروی از قرآن و اهل‌بیت به‌عنوان دو میراث گران‌بها<ref>مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج1، ص30.</ref> و همچنین بر اهمیت و جایگاه والای اهل‌بیت و رعایت حقوق، احترام و محبت آنان تاکید شده است.<ref> ترمذی، سنن ترمذی، 1983م، ج5، ص621؛ مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج4، ص1873.</ref> پیامبر در حدیث کساء، اهل‌بیت خود را شامل امام علی، فاطمه، حسن و حسین معرفی کرده است.<ref>نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، 1990م، ج3، ص172.</ref>
-==اهلبیت در آثار علمای اهل‌سنت افغانستان==
+==اهل‌بیت در آثار علمای اهل‌سنت افغانستان==
-علمای اهلسنت افغانستان که بیشتر پیرو ابوحنیفه و بعضی پیرو شافعی هستند، احترام به اهل‌بیت را جزء واجبات دین اسلام دانسته‌اند. ابوحنیفه، بنیان‌گذار مکتب فقهی حنفی، محبت به اهل‌بیت را بخشی از ایمان معرفی کرده است.<ref> ابن‌ابی‌شیبۀ، المصنف، 1972م، ص54؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، 2002م، ج3، ص1103.</ref> امام شافعی نیز در اشعار خود به وجوب محبت اهل‌بیت اشاره کرده است.<ref> شافعی، الام، 1981م، ج1، ص203؛ هیتمی، الصواعق المحرقة علی اهل الرفض والضلال والزندقة، 1997م، ص88.</ref>
+علمای اهل‌سنت افغانستان که بیشتر پیرو ابوحنیفه و بعضی پیرو شافعی هستند، احترام به اهل‌بیت را جزء واجبات دین اسلام دانسته‌اند. ابوحنیفه، بنیان‌گذار مکتب فقهی حنفی، محبت به اهل‌بیت را بخشی از ایمان معرفی کرده است.<ref> ابن‌ابی‌شیبۀ، المصنف، 1972م، ص54؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، 2002م، ج3، ص1103.</ref> امام شافعی نیز در اشعار خود به وجوب محبت اهل‌بیت اشاره کرده است.<ref> شافعی، الام، 1981م، ج1، ص203؛ هیتمی، الصواعق المحرقة علی اهل الرفض والضلال والزندقة، 1997م، ص88.</ref>
 بسیاری از علمای حنفی افغانستان در آثار خود به جایگاه اهل‌بیت پرداخته‌اند. به‌عنوان نمونه، خداداد قندهاری، در کتاب «فضائل اهل‌بیت» محبت به این خاندان را واجب دانسته و به آیات و احادیث مختلفی استناد کرده که در شان اهل‌بیت آمده است.<ref>قندهاری، فضائل اهل‌بیت 1374ش، ص254.</ref> شیخ عبدالغفور افغان غزنوی نیز در کتاب «السراج المنیف فی حبّ آل‌المصطفی» محبت به اهل‌بیت را جزء ایمان مسلمانان بیان کرده است.<ref>غزنوی، السراج المنیف فی حبّ آ‌ المصطفی، 1379ش، ص135.</ref>
@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 مولوی محمد انور بدخشانی در کتاب «القول السدید فی حب اهل‌البیت» تاکید کرده است که محبت و احترام به اهل‌بیت یکی از ارکان اتحاد مسلمانان و از پایه‌های استحکام ایمان است.<ref>بدخشانی، القول السدید فی حب اهل‌البیت، 1380ش، ص57.</ref>
-==اهلبیت در فرهنگ اهل‌سنت افغانستان==
+==اهل‌بیت در فرهنگ اهل‌سنت افغانستان==
 ===اخلاق و تربیت دینی===
-محبت اهلسنت افغانستان به اهل‌بیت پیامبر اسلام، ریشه در رویکرد تربیتی آنها دارد. بسیاری از خانواده‌های اهلسنت افغانستان فرزندان خود را بر اساس آموزه‌های اخلاقی اهلبیت مانند صداقت، بخشش و احترام به والدین تربیت می‌کنند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 2001ش، ص128.</ref>
+محبت اهل‌سنت افغانستان به اهل‌بیت پیامبر اسلام، ریشه در رویکرد تربیتی آنها دارد. بسیاری از خانواده‌های اهل‌سنت افغانستان فرزندان خود را بر اساس آموزه‌های اخلاقی اهل‌بیت مانند صداقت، بخشش و احترام به والدین تربیت می‌کنند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 2001ش، ص128.</ref>
 تصوف در افغانستان، نقش اساسی در ترویج محبت به اهل‌بیت داشته است. محبت و ارادت طریقت‌های نقشبندیه و چشتیه به اهلبیت در دعاها، مناجات‌ها، و اشعار عرفانی آنان نمایان است.<ref>حکیمی، تصوف و اهل‌بیت، 1400ش، ص56.</ref>
-در مناطقی مانند هرات و بلخ که مراکز تاریخی تصوف به شمار می‌روند، ارادت به اهل‌بیت بیشتر در قالب آموزه‌ها و اشعار عرفانی تجلی می‌یابد. شخصیت‌های صوفی مانند خواجه عبدالله انصاری و جامی در این مناطق به نهادینه‌سازی ارادت به اهل‌بیت در فرهنگ مردم، اهتمام داشته‌اند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 1390ش، ص128.</ref>
+در مناطقی مانند هرات و بلخ که مراکز تاریخی تصوف به شمار می‌روند، ارادت به اهل‌بیت بیشتر در قالب آموزه‌ها و اشعار عرفانی تجلی می‌یابد. شخصیت‌های صوفی مانند خواجه عبدالله انصاری و جامی در این مناطق به نهادینه‌سازی ارادت به اهل‌بیت در فرهنگ مردم، اهتمام داشته‌اند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 1390ش، ص128.</ref> در مناطق پشتون‌نشین مانند قندهار و خوست، این ارادت بیشتر در چارچوب سنت‌های قبیله‌ای و آموزه‌های مذهب حنفی بازتاب دارد.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1346ش، ص245.</ref>
-در مناطق پشتون‌نشین مانند قندهار و خوست، این ارادت بیشتر در چارچوب سنت‌های قبیله‌ای و آموزه‌های مذهب حنفی بازتاب دارد.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1346ش، ص245.</ref>
 ===آیین‌ها و مراسم===
@@ خط ۳۸: / خط ۳۶: @@
 ===ادبیات و هنر===
-ادبیات و اشعار عرفانی صوفیان افغانستان، سرشار از ارادت به اهل‌بیت است. اشعار مولانا، جامی، دهلوی و سنایی نشان‌دهندۀ این تاثیرات است.<ref>مولانا، مثنوی معنوی، کتاب ششم، بیت‌های 3903 تا 3905.</ref> نسفی یکی از شاعران اهلسنت در تحمیدیه‌های خود با عنوان «بهاریات» در وصف پیامبر و اهلبیت چنین میسراید:
+ادبیات و اشعار عرفانی صوفیان افغانستان، سرشار از ارادت به اهل‌بیت است. اشعار مولانا، جامی، دهلوی و سنایی نشان‌دهندۀ این تاثیرات است.<ref>مولانا، مثنوی معنوی، کتاب ششم، بیت‌های 3903 تا 3905.</ref> نسفی یکی از شاعران اهل‌سنت در تحمیدیه‌های خود با عنوان «بهاریات» در وصف پیامبر و اهل‌بیت چنین می‌سراید:
 نامـداران بر زبـان کردنـد مُهـر خاموشی تا تو در انگشت خود‌انداختـی انگشترین
@@ خط ۵۹: / خط ۵۷: @@
 شیعیان و اهل‌سنت در افغانستان، با برگزاری سمینارهای علمی و بازخوانی آموزه‌های اهلبیت با توجه به نیازهای معاصر، می‌کوشند تا زمینه‌های همگرایی را در جامعه افغانستان افزایش داده<ref>کاظمی، فرهنگ عاشورایی در افغانستان، 1389ش، ص78.</ref> و جامعه را به‌سوی تقویت برادری دینی و همزیستی مسالمت‌آمیز سوق دهند.<ref>احمدی، نقش اهل‌بیت در وحدت اسلامی، 1395ش، ص104.</ref>
-در سال 1397ش سمینار «امام جعفر صادق و تاثیر او بر مکاتب فقهی اهل‌سنت» در کابل برگزار شد و نقش امام صادق به‌عنوان استاد ابوحنیفه مورد تاکید قرار گرفت. این رویداد با حضور علمای اهلسنت ازجمله ملا محمد قسیم عثمانی برگزار شد.<ref> «گزارشی از برگزاری سمینار علمی معنوی امام صادق و مذاهب اسلامی در کابل»؛ وب‌سایت شفقنا افغانستان.</ref>
+در سال ۱۳۹۷ش سمینار «امام جعفر صادق و تاثیر او بر مکاتب فقهی اهل‌سنت» در کابل برگزار شد و نقش امام صادق به‌عنوان استاد ابوحنیفه مورد تاکید قرار گرفت. این رویداد با حضور علمای اهلسنت ازجمله ملا محمد قسیم عثمانی برگزار شد.<ref> «گزارشی از برگزاری سمینار علمی معنوی امام صادق و مذاهب اسلامی در کابل»؛ وب‌سایت شفقنا افغانستان.</ref>
 تفاوت برداشت شیعیان و اهل‌سنت از رویدادهای تاریخی مانند واقعۀ غدیر خم و کربلا نیز معمولاً در فضای عمومی افغانستان به گونه‌ای مطرح نمی‌شود که انسجام دینی مردم را تهدید کند. <ref>موسوی، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، 1397ش، دوره 14، شماره 50، صص 104-92.</ref>
@@ خط ۶۶: / خط ۶۴: @@
 وهابیت و جریان سلفی-تکفیری با نفوذ میان بخشی از جامعۀ اهل‌سنت افغانستان، به رویارویی با همگرایی جامعۀ افغانستان حول محبت به اهل‌بیت پرداخته‌اند و از این طریق، زمینه افزایش تنش‌های مذهبی را فراهم ساخته‌اند.<ref>حسین‌زاده، تحلیل اختلافات مذهبی در افغانستان، 1399ش، ص32.</ref>
-وهابی‌ها با خوانش تنگ‌نظرانه از مفاهیم دینی و مذهبی، زیارت قبور اهلبیت و برگزاری مراسم میلاد وسوگواری برای اهلبیت را بدعت میدانند. شاخه خراسان از جریان تکفیری داعش با حمله بر اماکن مذهبی، مساجد و زیارت‌گاه‌ها، زمینههای همگرایی در جامعه افغانستان را به چالش کشیده‌اند.<ref>احمدی، نقش اهل‌بیت در وحدت اسلامی، 1395ش، ص100.</ref>
+وهابی‌ها با خوانش تنگ‌نظرانه از مفاهیم دینی و مذهبی، زیارت قبور اهل‌بیت و برگزاری مراسم میلاد وسوگواری برای اهل‌بیت را بدعت می‌دانند. شاخه خراسان از جریان تکفیری داعش با حمله بر اماکن مذهبی، مساجد و زیارت‌گاه‌ها، زمینه‌های همگرایی در جامعه افغانستان را به چالش کشیده‌اند.<ref>احمدی، نقش اهل‌بیت در وحدت اسلامی، 1395ش، ص100.</ref>
 ==پانویس==
- {{پانویس}}
+{{پانویس}}
 ==منابع==
-* قرآن کریم.
+*قرآن کریم.
 *
-* ابن ‌ابی‌شیبة، محمد، المصنف، قاهره، دارالمعارف، 1972م.
+*ابن ‌ابی‌شیبة، محمد، المصنف، قاهره، دارالمعارف، 1972م.
 *
-* ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2002م.
+*ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2002م.
 *
-* ابن‌کثیر، اسماعیل، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالفکر، 1996م.
+*ابن‌کثیر، اسماعیل، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالفکر، 1996م.
 *
-* احمدی، عبدالغفور، نقش اهل‌بیت در وحدت اسلامی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1395ش.
+*احمدی، عبدالغفور، نقش اهل‌بیت در وحدت اسلامی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1395ش.
 *
-* احمدی، محمدابراهیم، هویت دینی و فرهنگی افغانستان، کابل، عرفان، 1389ش.
+*احمدی، محمدابراهیم، هویت دینی و فرهنگی افغانستان، کابل، عرفان، 1389ش.
 *
-* بدخشانی، محمدانور، القول السدید فی حب اهل‌البیت، کابل، علمی، 1380ش.
+*بدخشانی، محمدانور، القول السدید فی حب اهل‌البیت، کابل، علمی، 1380ش.
 *
-* ترمذی، محمد بن عیسی، سنن ترمذی، قاهره، دارالسلام، 1983م.
+*ترمذی، محمد بن عیسی، سنن ترمذی، قاهره، دارالسلام، 1983م.
 *
-* حسین‌زاده، علی، تحلیل چالش‌های مذهبی در افغانستان، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی، 1399ش.
+*حسین‌زاده، علی، تحلیل چالش‌های مذهبی در افغانستان، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی، 1399ش.
 *
-* شافعی، محمد بن ادریس، الام، بیروت، دارالفکر، 1981م.
+*شافعی، محمد بن ادریس، الام، بیروت، دارالفکر، 1981م.
 *
-* صدیقی، محمدعثمان، معارج الولایة فی حقوق آل‌البیت، ننگرهار، ارمغان، 1376ش.
+*صدیقی، محمدعثمان، معارج الولایة فی حقوق آل‌البیت، ننگرهار، ارمغان، 1376ش.
 *
-* طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری، قاهره، دارالمعارف، 1961م.
+*طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری، قاهره، دارالمعارف، 1961م.
 *
-* غبار، میر غلام‌محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، کابل، فردوس، 1378ش.
+*غبار، میر غلام‌محمد، افغانستان در مسیر تاریخ، کابل، فردوس، 1378ش.
 *
-* غزنوی، عبدالغفور افغان، السراج المنیف فی حبّ آل‌المصطفی، هرات، دارالسلام، 1379ش.
+*غزنوی، عبدالغفور افغان، السراج المنیف فی حبّ آل‌المصطفی، هرات، دارالسلام، 1379ش.
 *
-* فایق، سید یوسف، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، کابل، عرفان، 1380ش.
+*فایق، سید یوسف، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، کابل، عرفان، 1380ش.
 *
-* قندهاری، خداداد، فضائل اهل‌بیت، کابل، ستاره، 1390ش.
+*قندهاری، خداداد، فضائل اهل‌بیت، کابل، ستاره، 1390ش.
 *
-* کاظمی، محمدکاظم، فرهنگ عاشورایی در افغانستان، مشهد، سپیده‌باوران، 1389ش.
+*کاظمی، محمدکاظم، فرهنگ عاشورایی در افغانستان، مشهد، سپیده‌باوران، 1389ش.
 *
-* کهزاد، احمد علی، تاریخ بلخ، کابل، مؤسسه مطبوعاتی بلخ، 1364ش.
+*کهزاد، احمد علی، تاریخ بلخ، کابل، مؤسسه مطبوعاتی بلخ، 1364ش.
 *
-* «گزارشی از برگزاری سمینار علمی معنوی امام صادق و مذاهب اسلامی در کابل» ‌؛ وب‌سایت شفقنا افغانستان، تاریخ بازدید: 28 بهمن 1403ش.
+*«گزارشی از برگزاری سمینار علمی معنوی امام صادق و مذاهب اسلامی در کابل» ‌؛ وب‌سایت شفقنا افغانستان، تاریخ بازدید: 28 بهمن 1403ش.
 *
-* مجددی، فضل‌الله، «مراسم عاشورا در هرات»،  هرات، مجله فرهنگ افغانستان، 1381ش.
+*مجددی، فضل‌الله، «مراسم عاشورا در هرات»،  هرات، مجله فرهنگ افغانستان، 1381ش.
 *
-* مسلم، امام، صحیح مسلم، بیروت، دارالکتاب العربی، 2005م.
+*مسلم، امام، صحیح مسلم، بیروت، دارالکتاب العربی، 2005م.
 *
-* موسوی، سید امیر، «نگاهی به دو جریان اصلی سلفیه و امکان همزیستی آن‌ها با دیگر مذاهب اسلامی»،  فصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، تهران، دانشگاه مذاهب اسلامی، دوره 14، شماره 50، اسفند 1397ش.
+*موسوی، سید امیر، «نگاهی به دو جریان اصلی سلفیه و امکان همزیستی آن‌ها با دیگر مذاهب اسلامی»،  فصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، تهران، دانشگاه مذاهب اسلامی، دوره 14، شماره 50، اسفند 1397ش.
 *
-* نسفی، دیوان سیدای نسفی، تصحیح و تعلیقات حسن رهبری، تهران، الهدی، 1382ش.
+*نسفی، دیوان سیدای نسفی، تصحیح و تعلیقات حسن رهبری، تهران، الهدی، 1382ش.
 *
-* نیشابوری، حاکم، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالکتاب العربی، 1990م.
+*نیشابوری، حاکم، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالکتاب العربی، 1990م.
 *
-* هیتمی، ابن‌حجر، الصواعق المحرقة علی اهل الرفض والضلال والزندقة، بیروت، دارالمعرفه، 1997م.
+*هیتمی، ابن‌حجر، الصواعق المحرقة علی اهل الرفض والضلال والزندقة، بیروت، دارالمعرفه، 1997م.
 [[رده: ویکی‌زندگی]]