احمدشاه ابدالی: تفاوت میان نسخه‌ها

در زمان حملۀ نادر افشار به‌ هرات و فراه، ذوالفقار با برادران خود علی‌مردان و احمد، به دربار حسین‌خان غلجائی حاکم قندهار پناهنده شدند اما حسین‌خان آنها را به‌زندان انداخت. بعد از حملۀ نادر در 1738م به قندهار و براندازی حکومت غلجائی، آنها را از بند رها و به [[مازندران]] تبعید کرد.<ref> [http://ensani.ir/fa/article/431493/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%8F%D8%B1%D9%91%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86 موسوی دالینی، «واکاوی عمل‌کرد سیاسی – نظامی احمدشاه درانی و پیامدهای آن»، 1394ش، ص136.] </ref>  ذوالفقار در مازندران مسموم شد و احمد در آنجا باقی ماند تا این که به ‌دربار نادرشاه راه پیدا کرد و در نهایت وارد سپاه نادر شد.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1391ش، ص354.</ref>   

احمدشاه، باسواد بود و به زبان پشتو شعر میسرود. به شعرا، ادیبان و قشر روحانی احترام می‌گذاشت.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1391ش، ص354.</ref>  وی از عیاشی و تجمل به‌دور بود<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1391ش، ص357.</ref>  و در سوار‌کاری و نظامی‌گری مهارت داشت. او را زیرک و باتدبیر و در عین حال خشن و بی‌رحم،<ref>فرهنگ، افغانستان در پنج قرن اخیر، 1367ش، ص76.</ref>  متعصب، قوم‌گرا، دارای اندیشۀ زن‌ستیزانه<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=956 «از احمدشاه ابدالی تا عبدالرحمن»، وبلاگ خراسان‌زمین.]</ref>  و انحصارطلب توصیف کرده‌اند؛<ref> [http://ensani.ir/fa/article/431493/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%8F%D8%B1%D9%91%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86 موسوی دالینی، واکاوی عمل¬کرد سیاسی – نظامی احمدشاه درانی و پیامدهای آن، 1394ش،ص149.]</ref>  اما برخی از مورخان احمدشاه را فرد زاهد، حلیم و خوش‌اخلاق دانسته‌‌اند.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1391ش، ص354.</ref>   

باکشته شدن نادر افشار در ژوئن 1747م، احمد که 25 سال عمر داشت، با به‌دست آوردن مُهر نادر، به سوی قندهار حرکت و با ورود به‌قندهار زمینۀ پادشاهی خود را فراهم کرد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/431493/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%8F%D8%B1%D9%91%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86 موسوی دالینی، واکاوی عمل¬کرد سیاسی – نظامی احمدشاه درانی و پیامدهای آن، 1394ش، ص137.]</ref>  سابقۀ احمدشاه و نیروهای تحت امر او در سپاه نادرشاه<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1391ش، ص354.</ref>  و دست‌یابی به منابع مالی کافی و توپ‌خانۀ نادری، دست‌یابی به مالیات کابل و پشاور(260 میلیو روپیه)<ref>[http://ensani.ir/fa/article/431493/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%8F%D8%B1%D9%91%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86 موسوی دالینی، واکاوی عمل¬کرد سیاسی – نظامی احمدشاه درانی و پیامدهای آن، 1394ش، ص139.]</ref>  و وضعیت نامطلوب سیاسی و اجتماعی ناشی از نظام ملوک‌الطوایفی که توده‌های جامعه، آمادۀ پذیرش یک دولت مرکزی مقتدر و امنیت، دلایل انتخاب احمدشاه بودند.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1391ش، ص355.</ref>  

احمدشاه در سپاه نادر از پاسداری شاه تا مرحلۀ نائبی قوای پاسداران افغان که تعداد آنها به چهارهزار نفر می‌رسید، ارتقاء یافت.<ref>فرهنگ، افغانستان در پنج قرن اخیر، 1367ش، ص71.</ref>  احمد در لشکر‌کشی‌های نادر افشار شرکت کرد<ref>[http://ensani.ir/fa/article/431493/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%8F%D8%B1%D9%91%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86 موسوی دالینی، واکاوی عمل¬کرد سیاسی – نظامی احمدشاه درانی و پیامدهای آن، 1394ش،ص136].</ref>  و در شب کشته‌شدن نادر، در دفاع از حرم نادر تلاش‌های زیادی کرد که به پاس آن، الماس کوه نور و دیگر جواهرات را از جانب زن نادرشاه دریافت می‌کند.<ref>کاتب، سراج‌التواریخ، 1331ش، ج اول، ص10.</ref>  وی پس از به‌قدرت رسیدن، ارتشی تشکیل داد و در کنار ارتش قومی، اقدام به تشکیل چند دسته سپاه دائمی کرد که از خزانۀ دولت حقوق دریافت می‌کردند.<ref>فرهنگ، افغانستان در پنج قرن اخیر، 1367ش، ص77-78.</ref>     

احمد ابدالی بخش بزرگی از خراسان را تحت حاکمیت خود درآورد و با محوریت قندهار و رویکرد قبیله‌ای،<ref>فرهنگ، افغانستان در پنج قرن اخیر، 1367ش، ص76-77.</ref>  امپراطوری افغانی (پشتونی) را به‌وجود آورد.<ref>س[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228008/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C سمیعی، «احمد شاه درانی»، وب‌سایت مرکز دائرۀ المعارف بزرگ اسلامی.]</ref>   

کریم خان زند، در مورد خراسان حالت بی‌طرفی اختیار کرد و برخی براین نظراند که میان کریم خان زند و احمدشاه ابدالی، توافقاتی صورت گرفته است. شاهرخ نوۀ نادر افشار بعد از شکست در جنگ هرات، و محاصرۀ شهر [[مشهد]] توسط احمدشاه، (جنگ دوم) در یک توافق‌نامۀ صلح، قبول کرد که خطبه و سکه به‌نام احمدشاه باشد اما مهر فرامین، ارقام و احکام به‌نام شاهرخ باشد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/431493/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D9%8F%D8%B1%D9%91%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86 موسوی دالینی، «واکاوی عمل‌کرد سیاسی – نظامی احمدشاه درانی و پیامدهای آن»، 1394ش، ص147.]</ref>