نقش دختری

نقش دختری؛ مجموعه الگو‌های رفتاری مورد انتظار از زن در موقعیت دختری.

نقش دختری از نقش‌های مؤثر زن بوده که در طول تاریخ از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است. دختر نقش مهمی در ایجاد آرامش، بقاء، رشد و نشاط خانواده بر عهده دارد. رویکرد جوامع مختلف نسبت به جایگاه دختر در خانواده و نقش او متفاوت بوده است؛ اما بیشترین جایگاه و ارزشمندی از طرف دین اسلام متوجه دختران و نقش آنها شده است.

اهمیت نقش دختر در خانواده

به عقیدۀ روانشناسان دختر به مسائل عینی‌تر و جزئی‌تر توجه بیشتری می‌کند. از دیگر ویژگی‌های دختران این است که هنگام مواجهه با مسائل و مشکلات بیشتر صحبت می‌کنند. از دیگر ویژگی‌های دختران حس مسئولیت‌پذیری است. دختران در شرایط روحی متفاوت، مسئولیت خود را کنار نمی‌گذارند و حتی با وجود اضطراب و استرس به اهداف خود می‌پردازند. دختر در خانواده نقش‌های متعددی مانند افزایش امور عاطفی و تربیتی بر عهده دارد.

نقش والدین در بهبود نقش دختری

خانواده نقش بسزایی در عملکرد بهتر دختر در بستر خانواده دارد. دختر در حالات روحی مختلف، نیازمند محبت و صمیمت بیشتری از سوی والدین است. اهمیت به تربیت دختر موجب بازتاب عملکرد و نقش بهتر دختر در خانواده می‌شود.

رابطۀ مادر با دختر دارای ویژگی‌ها، ظرافت‌ها و حساسیت‌های خاصی است. مادر به‌دلیل درک بهتر از نیاز‎های دختر می‌تواند بسیاری از مشکلات و خلأ‌های عاطفی و روحی او را تأمین کند. این امر تأثیر بسیاری در رشد روانی و فکری دختر و عملکرد بهتر او در بستر خانواده و اجتماع دارد. همچنین پدر نقش مهمی در ایجاد حس امنیت، استقلال و انتخاب‌های صحیح دختر دارد. توجه پدر به نقش‌های عاطفی دختر در بستر خانواده نقش مهمی در رشد روانی دختر دارد و سبب جلوگیری از آسیب‌های روانی و عاطفی دختر می‌شود.

تأثیر نقش دختری بر سبک زندگی

دختر با نقش‌هایی که در خانواده ایفا می‌کند تأثیرات متعددی بر سبک زندگی خانواده می‌گذارد که عبارت‌اند از:

1. افزایش مهر و محبت در بستر خانواده؛
2. ایجاد نشاط در میان اعضای خانواده؛
3. افزایش سازش میان اعضای خانواده؛
4. افزایش عاطفه، آرامش و امید در خانواده.

جایگاه دختر در آموزه‌های اسلام

دختر در آموزه‌های اسلام به‌ عنوان حسنه، یاد شده‌ است و نقش دختری در اندیشه اسلامی از جایگاه والایی برخوردار است. با توجّه به جایگاه دختران در سخن و سیره اهل بیت، در تقویم ایرانی سالروز میلاد فاطمه معصومه به‌عنوان روز بزرگداشت و کرامت دختران نام‌گذاری شده است.

آثار مثبت نقش دختری

از جمله آثار مثبت نقش دختری در خانواده، ایجاد حس همدلی میان اعضای خانواده است. دختر همدم مادر و دلسوز پدر است. همچنین منبع مهم آرامش، نشاط، صمیمیت، شادی و مهربانی به‌شمار می‌رود. این امر میزان دل‌بستگی، صمیمیت و همدلی را میان اعضای خانواده بیشتر می‌کند. کارشناسان معتقدند دختران به‌دلیل جرئی‌نگر بودن می‌توانند بسیاری از مشکلات و مسائل خانوادگی را پیش از عمیق‌تر و بزرگ‌تر شدن تشخیص داده و در جهت رفع آنها گام بردارند.

از منظر کارشناسان، امروزه آموزش صحیح دختران در برگشتن به هویت اصلی و نقش‌های سازنده می‌تواند تأثیر بسزایی در نقش‌پذیری دختران و کاهش آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی داشته باشد.

دیدگاه روانشناسان در مورد برخورد با جایگاه دختر

برخی آسیب‌ها مانند تبعیض در خانواده، تحقیر در جامعه یا به کار‌بردن برخی صفت‌های منفی، ناشی از ضعف فرهنگی جامعه در برخورد با جایگاه دختر نقش بسزایی در کاهش نقش دختری در بستر خانواده و اجتماع دارد. مهم‌ترین مسئله در بهبود نقش دختر، فراهم‌شدن آرامش دختران دانسته شده است. همچنین ارتباط صحیح والدین با دختر نیز نقش مهمی در عملکرد رفتاری او دارد.

منابع

• «دختر بودن؛ مسئله این است»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ بازدید: 14 اسفند 1401ش.
• «رابطه پدر و دختری بخش اعظم سلامت روان دختران را تشکیل می‌دهد»، وب‌سایت پایگاه خبری تحلیلی هاژه، تاریخ بازدید: 14 اسفند 1401ش.
• حسن‌زاده، محمدجواد، «نقش دختر در خانواده با توجه به سبک زندگی»، نهمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی،مطالعات اجتماعی و فرهنگی، 1400ش.
• «نقش پدرها در رشد روانی دخترها/ با دختران نوجوان‌مان چطور تعامل کنیم؟»، وب‌سایت فارس نیوز، تاریخ بازدید: 14 اسفند 1401ش.
• «نقش مادر و دختر در ایجاد رابطه‌ای سالم»، وب‌سایت مرکز خدمات روانشناسی و مشاوره احیا، تاریخ بازدید: 14 اسفند 1401ش.