ازاله نجاست
این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک آموزه دینی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
ازاله نجاست؛ اصطلاحی فقهی به معنای برطرف کردن نجاست.
اِزاله، در لغت بهمعنای زدودن و برطرف کردن آمده است. «ازاله» برحسب چیزی که به آن اضافه میشود، مفهوم متفاوتی دارد؛ مانند «ازاله نجاست» که درباره زدودن و برطرف کردن نجاست است.[۱]
منظور از نجاست نیز بول، غائط، منى، مردار، خون، سگ، خوك، كافر، شراب، فقّاع و عرق شتر نجاستخوار است که در فقه شیعه، اصطلاحا «عینِ نجاست» نامیده شده است.[۲]
احکام ازاله نجاست
در نظر فقهای شیعه، ازاله نجاست، قدم اول جهت پاک شدنِ شیء نجسشده است[۳] و از پاککنندههای دهگانه نیز شمرده شده است.[۴] بدن حیوان و داخل بدن انسان (مثل دهان) اگر با شیءنجسشده یا عین نجاست، نجس شود، با ازاله نجاست (عین نجس)، پاک میشود.[۵]
به اتفاق نظر فقهای شیعه، برطرف کردن نجاست، از اعمال واجبی است که در آن قصد قربت، يعنی قصد نزدیک شدن به خداوند و خشنودی او شرط نیست.[۶]
مهمترین موارد وجوب ازاله نجاست در فقه شیعه
- مساجد؛ طبق نظر فقهای شیعه، نجس کردن زمین، فرش، سقف، طرف داخل دیوار و بام مساجد حرام است. فقهای شیعه با آیه «إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرامَ»[۷] بر وجوب ازاله نجاست از مسجد استدلال کرده و گفتهاند در این حکم فرقی بین مسجدالحرام با سایر مساجد نیست.[۸] ازاله نجاست از مسجد، واجبی است که نباید به تاخیر افتد[۹] و بر همگان واجب است تا وقتی که انجام گیرد؛ اگر کسی خود نتواند نجاست را برطرف کند باید به کسی که میتواند تطهیر کند، اطلاع دهد.[۱۰]
- بارگاه امامان شیعه؛
- بدن، لباس و محل سجده نمازگزار؛ (جایی که نمازگزار پیشانیاش را بر آن میگذارد.)[۱۱]
- اعضای وضو؛ پاک بودن اعضای وضو قبل از شستن، از شرایط صحت وضو است، به همین دلیل برطرف کردن نجاست از اعضای وضو واجب است.[۱۲] مگر اینکه وضو با آب کر باشد و نجاست را تطهیر کند، در این صورت تطهیر و پاک کردن قبل از وضو لازم نیست.[۱۳]
- اعضای غسل؛ پاک بودن اعضای غسل قبل از شستن، از شرایط صحت غسل است.[۱۴] در غسل ارتماسی، پاک بودن همه اعضای بدن قبل از غسل، واجب است. اما در غسل ترتیبی شستن هر عضو قبل از شستن آن، کافی است.[۱۵]
- ظروفی که جهت غذا، شرب، آب وضو و غسل مورداستفاده قرار میگیرد.[۱۶]
- کَفَن و بدن میت؛ ازاله نجاست از بدن میت قبل از غسل، واجب است.[۱۷] طبق نظر فقهای شیعه، ازاله نجاست از کَفَن میت چه قبل از دفن چه بعد از آن، با شستن یا بریدن کفن، واجب است.[۱۸]
پانویس
- ↑ موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، فرهنگ فقه فارسی، 1382ش، ج1، ص388.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص67، بخش نجاسات، مسئله 83.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص110، بخش نجاسات، مسئله 170.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل(مراجع)، ج1، ص99، بخش مطهرات، مسئله148.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص129، بخش نجاسات، مسئله 216.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، 1362ش، ج2، ص93.
- ↑ سوره توبه، آیه 28.
- ↑ حکیم، مستمسک العروة، ۱۳۹۱ق، ج۱، ص۴۹۳.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص501، بخش احکام مسجد، مسئله 900.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص502، بخش احکام مسجد، مسئله 901.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص447، بخش شرایط لباس نمازگزار، مسئله 800؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۹۹.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص162، بخش شرایط وضو، مسئله 265.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص169، بخش شرایط وضو، شرط ششم.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص222، بخش احکام غسل کردن، مسئله 380.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص220، بخش احکام غسل کردن، مسئله 372
- ↑ جفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۹۹.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص321، بخش احکام غسل میت، مسئله 564.
- ↑ امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج1، ص329، احکام کفن میت، مسئله 582.
منابع
- قرآن
- امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، ]بیتا[.
- حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروة الوثقی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۹۱ق.
- مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلبیت علیهمالسلام، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى، 1382ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، 1362ش.