بانوی بهشت (فیلم)

بانوی بهشت (فیلم)؛ یک فیلم سینمایی در ژانر تاریخی، اکشن و درام با محوریت وقایع صدر اسلام

پوستر فیلم بانوی بهشت و تصویر یاسر الحبیب

درباره فیلم

بانوی بهشت (به عربی سیدة الجنة و به انگلیسی The Lady of Heaven ) با زیر عنوان «یک قصۀ ناگفته» فیلمی است که با نمایش جنایات داعش، به ارتباط آن با وقایع صدر اسلام] می‌پردازد. تیرماه سال 1395 شمسی، یاسر یحیی عبدالله حبیب معروف به یاسر الحبیب (متولد 1979م - کویت) روحانی کویتی ساکن انگلستان و از فعالان نزدیک به یکی از جریان‌های متفاوت شیعه اعلام کرد که قصد دارد فیلمی با عنوان یومُ‌ الْعَذاب (روز آزار و شکنجه) در ارتباط با وقایع صدر اسلام خصوصاً اتفاقات پس از رحلت پیامبر اسلام بسازد. این خبر واکنش بسیاری از علما و مراجع شیعه و همچنین اهل سنت را برانگیخت، تا اینکه پس از چهار سال با انتشار تریلر فیلم، خبر از پایان ساخت و تغییر نام آن به بانوی بهشت داده شد. این فیلم به سبک فیلم‌های هالیودی با بودجه‌ای بالغ بر پانزده میلیون دلار ساخته شده است. ابتدا، روز 30 دسامبر 2020 میلادی به‌عنوان تاریخ آغاز اکران بانوی بهشت اعلام شد اما با بروز مشکلاتی، اکران این فیلم با تاخیر یکساله در ۱۰ دسامبر ۲۰۲۱ میلادی (19 آذر 1400ش) در برخی سینماهای منتخب آمریکا آغاز شد.

نویسنده فیلم

یاسر الحبیب فعالیت رسانه‌ای و سیاسی را در کویت آغاز کرد. در 17 سالگی به ایران آمد و در قم] ارتباط نزدیک و صمیمی با یکی از فرزندان آیت‌الله سید محمد شیرازی داشت. پس از آن به کویت بازگشت و هم‌زمان با تحصیل در رشته علوم سیاسی در دانشگاه کویت به فعالیت تبلیغی و سیاسی خود ادامه داد. یاسر الحبیب در سال 2010 میلادی مصادف با رمضان 1431 قمری در اقدامی موهن و عجیب در برنامه‌ای تلویزیونی و بعدها در قالب یک کتاب، نسبت‌های ناروایی به عایشه، همسر پیامبر اسلام داد. این اقدام با اعتراض گسترده شیعیان و اهل سنت روبرو شد و مشکلات و محدودیت‌های بسیاری برای شیعیان در کشورهای عربی در پی داشت.

با ملتهب شدن اوضاع، رهبر جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به استفتای علمای شیعه منطقه احساء عربستان درباره اهانت به عایشه همسر پیامبر، در ۸ مهر ۱۳۸۹شمسی، توهین به مقدسات اهل سنت و ازجمله اتهام‌زنی به همسر پیامبر اسلام را حرام اعلام کرد. این واکنش از طرف عالی‌ترین مقام مذهبی و سیاسی ایران تا حدود زیادی از هجمه علیه شیعیان کاست. احمد الطیب، شیخِ دانشگاه الأزهر، در بیانیه‌ای در اینباره اعلام کرد: این فتوا در زمان مناسب و برای بستن درهای فتنه صادر شده و گویای علاقه به وحدت مسلمانان است. همچنین، در چهارمین کنفرانس تقریب در مرکز اسلامی لندن، از فتوای آیت‌الله خامنه‌ای در بیانیۀ پایانی، حمایت شد. برخی نمایندگان اهل سنت در مجلس شورای اسلامی ایران نیز در بیانیه‌ای، این فتوا را مایۀ مباهات و دلگرمی اهل سنت کشور دانستند.

یاسر الحبیب به خاطر این اهانت‌ها بازداشت و به 15 سال حبس محکوم گردید؛ اما با فعال‌شدن نهادها و سازمان‌های حقوق بشری و اعمال فشار مقامات انگلیسی به‌زودی در زمره زندانیان مشمول عفو قرار گرفت و آزاد شد. پس از آزادی به انگلستان رفت و با دریافت پناهندگی علی‌رغم محدودیت‌هایی که در این زمینه برای دیگران وجود دارد به‌راحتی و آزادی کامل توانست با تاسیس شبکه‌های ماهواره‌ای و مدارس و مراکز تبلیغی، دامنه فعالیت‌هایش را گسترش دهد. هیئت خدام المهدی که در کویت تأسیس کرده بود در انگلستان به سازمان ارتقاء داد. بیشترین فعالیت رسانه‌ای یاسر الحبیب، علیه علما و مراجع شیعه و انقلاب اسلامی متمرکز شده است. البته در این میان ارتباط نزدیکی با آیت‌الله سیدصادق شیرازی دارد.

عوامل فیلم

عوامل اصلی این فیلم اعم از شرکت سازنده، کارگردان، نویسنده و بازیگران از شهرت چندانی برخوردار نیستند. این فیلم، توسط شرکت انگلیسی «انلایتند کینگدم پروداکشن» به تهیه‌کنندگی متیو کوایپرز و کارگردانی الی کینگ ساخته شده است. این اولین فیلمی است که الی کینگ کارگردانی کرده است. نویسندۀ این فیلم نیز یاسر الحبیب معرفی شده است.

داستان فیلم

این فیلم روایتگر دو حادثه تاریخی با فاصله 1400 سال از همدیگر و در صدد ارتباط‌دهی این دو با یکدیگر است. کودک عراقی مادر خود را در حملۀ تروریست‌های داعشی از دست می‌دهد ولی با کمک نیروهای حشدالشعبی نجات پیدا کرده و سرپرستی‌اش به زنی سالمند و شیعه به نام بی‌بی سپرده می‌شود. ادامه فیلم مجموعه حوادثی است که از زبان بی‌بی در ارتباط با حوادث صدر اسلام با محوریت دختر پیامبر اسلام و قوۀ تخیل کودک عراقی روایت می‌شود.

بازتاب‌ها به انتشار فیلم

اعلام خبر ساخت این فیلم با توجه به پیشینۀ فعالیت‌های سیاسی و مذهبی یاسر الحبیب، به‌عنوان یکی از عوامل اصلی و پشت پرده، حساسیت‌های بسیاری را برانگیخت. در این فیلم با تحریف وقایع تاریخی، عامل اصلی ایجاد گروه تروریستی داعش، مسلمانان معرفی شده‌اند و به‌صورت پررنگی بر مواضع اختلافی شیعه و اهل‌ سنت تأکید شده است. همچنین علاوه بر نمایش چهرۀ پیامبر اسلام و امام علی، صحابه و نزدیکان پیامبر به شکل شرارت‌آمیزی به نمایش درآمده‌اند.

واکنش علمای شیعه

بسیاری از مراجع شیعه از همان ابتدا درباره جریحه‌دار کردن احساسات اهل‌سنت و تفرقه‌افکنی بین مسلمانان با ابراز نگرانی شدید، هرگونه کمک و حمایت برای ساخت این فیلم را حرام اعلام کردند.

آیت‌الله صافی گلپایگانی در پاسخ به استفتائی در این مورد، از کارهایی که نتیجه آن توهین و بی‌احترامی به اسلام و مذهب است و موجب جراحت یا شهادت و آوارگی شیعیان به‌وسیله ایادی دشمنان اسلام می‌شود بر حذر داشت.
آیت‌الله مکارم شیرازی هرگونه کمک به تهیه و نشر این فیلم حتی تماشای آن را گناه کبیره شمرد.
آیت‌الله نوری همدانی هرگونه یاری‌رسانی به این گونه فعاليت‌ها و تماشای این فیلم را خلاف شرع اعلام کرد.
آیت‌الله سبحانی با هشدار نسبت به فتنه عظیم دشمنان، این فیلم را به‌دور از عقل و تقوا دانست و ساخت آن را حرام و کمک مالی به آن را اعانت به اثم اعلام کرد.
دفتر آیت‌الله سیستانی نیز هرگونه ارتباط و حمایت از این فیلم را رد کرد.

واکنش‌ شخصیت‌ها و سیاست‌مداران

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در واکنش توئیتری به این فیلم، آن را در ادامه سیاست‌های محور غربی، عبری، عربی ذیل راهبرد اختلاف‌افکنی تعریف کرد که روزی با تاسیس داعش و ریختن خون ملت‌های مسلمان و روزی با ساخت بانوی بهشت پیگیری می‌شود.
سفیر ایران در انگلستان نیز با محکوم کردن ساخت این فیلم، قصد سازندگان آن را ایجاد تنفر مذهبی از سوی جریان منحرف در لندن اعلام کرد. حمید بعیدی‌نژاد در توئیتی از ارسال نامه به مراکز اسلامی شیعه و سنی جهت پیگیری قانونی و جلوگیری از پخش فیلم خبر داد.
حجت‌الاسلام سید هاشم موسوی، رئیس مرکز اسلامی انگلیس هم با بیان اینکه این نمایشنامۀ موهن، هرگز بیان موضع رسمی علمای شیعه در خصوص حوادث تاریخی نیست، آن را به‌شدت محکوم کرد.

واکنش سازمان‌ها و نهادها

سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی در ایران (ساترا) با صدور بیانیه‌ای در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۹ش، فیلم بانوی بهشت را به‌دلیل داشتن محتوایی با موضوعات نفرت‌پراکن، تفرقه‌افکن، تهییج تعصبات نژادی که با توهین به مذاهب اسلامی، وحدت جهان اسلام را مورد حمله قرار می‌دهد، ناقض دستورالعمل‌های محتوایی ساترا دانست و انتشار آن را در همه رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر جمهوری اسلامی ایران ممنوع اعلام کرد.
جامعة المصطفی العالمیة نیز با صدور بیانیه‌ای در تاریخ 10 دی 1399ش ضمن ابراز انزجار از چنین اقداماتی، بر تقویت وحدت اسلامی تأکید ورزید و از امت اسلامی خواست تا در راه اعتلای عقلانیت، عدالت و معنویت در میان امت و طرد عناصر فتنه‌انگیز و تفرقه‌افکن بکوشند.
مجمع جهانی شیعه‌شناسی نیز با صدور بیانیه‌ای ساخت این فیلم را آسیب‌زا و ترفندی اختلاف‌انگیز برای ایجاد دشمنی و دامن زدن به نزاع‌های منع شده در قرآن کریم و ناقض اعتصام به حبل‌الله و معارض با سیرۀ ائمه هدی دانست و از همه مسلمانان و به‌خصوص شیعیان جهان خواست تا با حکمت و موعظۀ حسنه و اقامۀ فریضه امر به معروف و نهی از منکر در این‌باره و تا سرحد امکان از نمایش این اثر فتنه‌آفرین جلوگیری نمایند.
مجمع علمای ارشد شیعه پاکستان نیز با صدور بیانیه‌ای این فیلم را دسیسه مشترک عوامل شیطانی و تحت حمایت قدرت‌های استکباری از جمله رژیم صهیونیستی و دست نشانده‌های آنان در خاک انگلستان دانسته و آن را به‌شدت محکوم کردند.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پاکستان (PTA) نیز در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۲۱ میلادی از شبکه‌های اجتماعی خواست برای حذف هرگونه محتوای مربوط به فیلم بانوی بهشت اقدام کنند.
شورای علمای جبل عامل نیز با انتشار بیانیه‌ای هدف سازندگان فیلم را تفرقه‌افکنی بین مذاهب اسلامی و ترویج افکار گمراه‌کنندۀ یک گروه وابسته به انگلیس دانستند و آن را محکوم کردند.

منابع

• «آیا دفتر آیت‌الله سیستانی از فیلم بانوی بهشت حمایت کرده است؟»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 8 دی 1399ش.
• «بازنشر نظر مراجع عظام تقلید درباره فیلم سینمایی بانوی بهشت»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 دی 1399ش.
• «استقبال شیخ الازهر از فتوای رهبر انقلاب»، وبسایت خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 12 مهر 1389ش.
• «بانوی بهشت؛ روایت جعلی از وقایع صدر اسلام»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: 9 دی 1399ش.
• «بیانیه جامعة المصطفی العالمیة در واکنش به ساخت فیلم بانوی بهشت»، پایگاه خبری دانشگاه بین‌المللی المصطفی، تاریخ درج مطلب: 10 دی 1399ش.
• «بیانیه علمای جبل‌عامل درباره فیلم بانوی بهشت»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 10 دی 1399ش.
• «بیانیه مجمع جهانی شیعه‌شناسی در محکومیت ساخت و انتشار فیلم بانوی بهشت»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 دی 1399.
• «بیانیه مشترک علمای پاکستان در محکومیت فیلم بانوی بهشت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 25 دی 1399ش.
• «تقدیر نماینده خاش از فتوای رهبری درباره حرمت توهین به نمادهای اهل سنت»، وبسایت خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1389ش.
• «جزئیات بیشتر از فیلم جنجالی بانوی بهشت»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: 7 دی 1399ش.
• «چرا باید مسلمانان و جامعه شیعی به فیلم بانوی بهشت واکنش نشان دهند»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1399ش.
• «چرایی ردپای شیعه انگلیسی در ماجرای لندن، رابطه یاسر الحبیب با داعش»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 19 اسفند 1396ش.
• «حمایت از فتوای رهبری درباره حرام‌بودن توهین به اهل‌سنت در کنفرانس تقریب لندن»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 12 مهر 1389ش.
• «درخواست سفیر ایران در انگلیس برای توقف پخش فیلم موهن بانوی بهشت»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: 13 بهمن 1399ش.
• «ساترا انتشار فیلم تفرقه‌افکنانه انگلیسی را ممنوع اعلام کرد»، وب‌سایت ساترا، تاریخ درج مطلب: 7 دی 1399ش.
• «فتوايي كه فتنه تفرقه بين مسلمين را خنثي كرد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 20 مهر 1389ش.
• «واکنش علی شمخانی به تولید و اکران فیلم ضد تقریبی بانوی بهشت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: 7 دی 1399ش.
• «PTA directs social media platforms to block trailers of sacriligous film 'LADY OF HEAVEN'» تاریخ درج مطلب: 3 ژانویه 2021م.
• «The Lady of Heaven»، وبسایت IMDB.