ماه عسل

ماه عسل،، اولین سفر عروس و داماد قبل از رفتن به خانه خودشان.

ماه عسل، سفری است که زوج‌های تازه عروسی‌کرده برای جشن گرفتن ازدواج خود انجام می‌دهند. این سفر می‌تواند به هر مکانی در جهان انجام شود و مدت زمان آن به‌صورت معمول چند روز یا چند هفته است. برخی از زوج‌ها ترجیح می‌دهند که مراسم عروسی را حذف کرده و به جای آن به ماه عسل بروند. برخی دیگر نیز مراسم عروسی را برگزار می‌کنند و سپس به ماه عسل می‌روند. یکی از چالش‌های ماه عسل، افزایش هزینه‌های ازدواج است. ماه عسل می‌تواند سفری گران‌قیمت یا ارزان‌قیمت باشد.

مفهوم‌شناسی

ماه عسل از آداب و رسوم مرتبط با ازدواج است که به‌صورت معمول با سفر به جاهای مختلف به مدت چند روز یا چند هفته انجام می‌شود. ماه عسل از دو واژۀ ماه و عسل تشکیل شده است که در انگلیسی به آن honeymoon گفته می‌شود. به گفتة برخی منابع، ساموئل جانسون و ریچارد‌ هالوت اولین نویسندگانی بودند که از اصطلاح «honeymoon یا ماه عسل» استفاده کردند.

علت نامگذاری ماه عسل

در وجه نامگذاری و تاریخچة ماه عسل گفته شده است که در حدود چهار هزار سال پیش، در کشور باستانی بابل، رسم جالبی وجود داشت. بر اساس این رسم، پدر عروس یک ماه پس از مراسم عروسی، نوشیدنیِ ‌شیرینی که از عسل تهیه می‌شد را برای داماد خود فراهم می‌کرد. این ماه، «ماه عسل» نامیده می‌شد. امروزه، اصطلاح «ماه عسل» برای اشاره به اولین ماه پس از ازدواج به کار می‌رود. برخی دیگر ریشه این نام را در لغت اسکاندیناویایی "hjunottsmanathr" می‌داند. در آن زمان، داماد، عروس را به‌طور مخفیانه می‌دزدید و تا زمانی که خانواده عروس از جستجوی آنها دست برمی‌داشتند، آنها را پنهان می‌کرد. نظریة دیگر این است که این اصطلاح به قرن 16 میلادی باز می‌گردد. نویسندگانی مانند ریچارد‌هالوت و ساموئل جانسون از اصطلاح "hony mone" برای اشاره به دوران کوتاه خوشبختی زوج‌های تازه عروسی‌کرده استفاده می‌کردند. آنها معتقد بودند که این خوشبختی دیری نمی‌پاید و با مشکلات زندگی از بین می‌رود. رمانتیک‌ترین تئوری مربوط به سنت قدیمی دادن نوشیدنی "mead" به عروس و داماد توسط مهمانان است. این نوشیدنی که از عسل تهیه می‌شد، به‌عنوان نمادی از باروری و خوشبختی تلقی می‌شد. زوج‌های تازه عروسی‌کرده پس از اولین ماه زندگی مشترک این نوشیدنی را باهم می‌نوشیدند و جشن می‌گرفتند.

تاریخچة ماه عسل

در جهان

نظریه‌های مختلفی درباره تاریخچة ماه عسل در جهان ارائه شده است. برخی ریشه آن را در انگلستان قرن 19 می‌دانند. در آن زمان، تازه عروس و داماد پس از عروسی به دیدار اقوام و خویشان خود می‌رفتند که در مراسم عروسی حضور نداشتند. این سفرها بیشتر جنبه دید و بازدید داشت و شباهتی به ماه عسل‌های امروزی نداشت. تا اواخر قرن 19 میلادی، مفهوم امروزی «ماه عسل» به‌عنوان سفری برای استراحت و خوشگذرانی زوج‌های تازه عروسی‌کرده شکل نگرفته بود. تا آن زمان تمرکز بیشتر بر روی پذیرایی از اقوام و آشنایان در مراسم عروسی بود و ماه عسل اهمیت چندانی در ایجاد صمیمیت و خوشگذرانی زوجین نداشت. این روش به‌زودی به قارۀ اروپا گسترش یافت و در فرانسه به‌عنوان "voyage à la façon anglaise" (سفر به سبک انگلیسی) از دهه 1820م به بعد شناخته شد. ماه عسل به معنای امروزی آن که یک تعطیلات کامل و اختصاصی برای زوجین است، در اواخر قرن نوزدهم در دوران "Belle Époque" به‌عنوان یکی از اولین نمونه‌های گردشگری مدرن، فراگیر شد. برخی منابع معتقدند که ماه عسل، بازمانده‌ای از سنت "ازدواج با دزدیدن عروس" است. در این رسم، مرد با همسر خود مخفی می‌شد تا از انتقام خویشاوندان زن در امان بماند و امید داشت تا پایان ماه، زن باردار شده باشد.

در ایران

سنت ماه عسل یکی از بخش‌های ازدواج در ایران است که پس از خواستگاری، نامزدی، عقد، جهازبران، حمام‌های آیینی، حنابندان، عروس‌بران و زفاف انجام می‌شود که از چند روز تا چند ماه به طول می‌انجامد. این سنت در ایران از دوران قاجار شکل گرفته و اکنون به‌عنوان جزئی اصلی از مراسم ازدواج محسوب می‌شود. ماه عسل نیز از آن دوره وارد فرهنگ ایرانی شده و اکنون برای زوج‌های ایرانی یک تجربه مهم محسوب می‌شود. بسیاری از زوج‌ها یک یا دو روز پس از مراسم عروسی برای ماه عسل آماده می‌شوند و برنامه‌ریزی خود را انجام می‌دهند. مقصد مسافرت‌ها در ماه عسل متنوع است؛ برخی از زوج‌ها سفرهای داخل کشور را ترجیح می‌دهند که شامل سفر به شهرهای زیارتی مانند سفر به مشهد مقدس، سفر به کیش، قشم، شهرهای شمالی و دیگر مناطق ایران است. برخی دیگر سفرهای خارجی را برای مقصد ماه عسل خود انتخاب می‌کنند. این سفرها شامل سفر به مقاصد زیارتی مانند سفر حج، سفر به عتبات عالیات یا سفر به کشورهای اروپایی، ترکیه،‌اندونزی، هند و دیگر مقاصد گردشگری می‌شود. امروزه عوامل مختلفی مانند تبلیغات‌‌های متنوع شرکت‌های مسافرتی و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مسافرتی، تجمل‌گرایی، افزایش تورّم و چشم‌وهم‌چشمی باعث افزایش بسیار زیاد هزینه‌های ماه عسل و به تبع آن هزینه‌های ازدواج شده است.

آثار و پیامدهای ماه عسل

ماه عسل به‌عنوان یکی از رسوم ازدواج در کنار آثار مثبت، ممکن است آثار منفی نیز داشته باشد که به‌برخی از آثار مثبت و منفی آن اشاره می‌شود:

ایجاد خاطرات جدید

ماه عسل فرصتی عالی برای زوج‌های تازه عروسی‌کرده است تا با یکدیگر خلوت کنند، از هیاهوی زندگی روزمره دور شوند و خاطرات جدید و به یاد ماندنی خلق کنند. استفاده از یک دوربین عکاسی معمولی یا استفاده از دوربین تلفن همراه، راهکار مناسبی برای ثبت خاطرات جدید در ماه عسل است.

احساس نشاط و آرامش در شروع زندگی

ماه عسل، به‌عنوان دوره‌ای کوتاه پس از ازدواج، فرصتی مغتنم برای زوجین محسوب می‌شود تا ضمن رهایی از هیاهوی مراسم عروسی و دغدغه‌های زندگی روزمره، به آرامش و صمیمیت عمیق‌تر دست یابند. این سفر، آغازگر مسیری مشترک در زندگی زوجین است و می‌تواند نقشی کلیدی در شکل‌گیری خاطرات خوش و پایدار ایفا کند.

ایجاد تنوع در برگزاری عروسی

برخی ماه عسل را فرصتی برای تنوع‌بخشی به فرآیند ازدواج می‌دانند. دور شدن از فضای شهری، مسافرت، خلوت‌کردن زوجین به‌دور از هیاهوهای زندگی، رفع خستگی حاصل از فرآیند ازدواج از جمله این تنوع‌بخشی‌ها است. اما، در نظر گرفتن هزینه‌های مرتبط با ماه عسل، از جمله سفر، اقامت و تفریحات، از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم توجه به این موضوع می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر هزینه‌های کلی ازدواج افزوده و در برخی موارد، حتی منجر به بروز مشکلات مالی برای زوجین شود.

کاهش هزینه‌های عروسی

گروهی از زوجین هستند که به‌جای برگزاری مراسم عروسی، پیشنهاد یک سفر در قالب ماه عسل را می‌دهند. در این‌گونه موارد، بیشترین سفر پیشنهادی، سفر مذهبی است. در این‌صورت اگر زوجین مدیریت هزینه ماه عسل را داشته باشد، این تصمیم موجب کاهش هزینه‌های ازدواج خواهد شد.

احساس نزدیکی به خدا و اهل‌بیت

در حالی‌که برخی از زوجین ماه عسل را در مکان‌های تفریحی و توریستی می‌گذرانند، برخی دیگر ترجیح می‌دهند این سفر را به مکان‌های زیارتی مانند مشهد، کربلا یا مکه اختصاص دهند. انتخاب این مقاصد، نه صرفاً برای کاهش هزینه‌های مراسم عروسی، بلکه بر اساس اعتقادات شخصی و منش مذهبی زوجین صورت می‌گیرد. این زوجین معتقدند که آغاز زندگی مشترک با ارتباط‌گیری با خدا و اهل بیت می‌تواند آغازی پربرکت و معنوی باشد.

کسب تجربه و آشنایی زوجین

ماه عسل، فراتر از یک سفر تفریحی، فرصتی مغتنم برای زوجین است تا شناخت عمیق‌تر و جامع‌تر از یکدیگر به‌دست آورند. در سفر، با قرار دادن زوجین در موقعیت‌های جدید و چالش‌برانگیز، فرصتی برای مشاهده واکنش‌ها، رفتارها و توانایی‌های هر یک از آنها فراهم می‌کند و به شناخت عمیق‌تر و دقیق‌تر آنها از یکدیگر کمک می‌کند.

بالارفتن هزینه‌های ازدواج

در حالی که ماه عسل می‌تواند تجربه‌ای خاطره‌انگیز در آغاز زندگی مشترک باشد، تجمل‌گرایی و تشریفات، آن را به باری سنگین بر دوش زوجین تبدیل کرده است. افزایش تورم و چشم‌وهم‌چشمی، هزینه‌های ماه عسل را به‌طور قابل توجهی افزایش داده و در بسیاری موارد، منجر به بدهکاری زوجین در ابتدای زندگی مشترک می‌شود.

تمایز و برتری اجتماعی

در حالی که بسیاری از زوجین ماه عسل را فرصتی برای رها شدن از استرس و آغاز زندگی مشترک با خاطرات خوش می‌دانند، دیدگاه دیگری نیز در این میان وجود دارد که ماه عسل را به‌عنوان ابزاری برای نمایش تمایز و برتری اجتماعی تلقی می‌کند. از دیدگاه این افراد، برگزاری ماه عسلی متفاوت و پرهزینه، می‌تواند به منزله نمایش موقعیت اجتماعی و برتری آنها نسبت به دیگران باشد. اما این دیدگاه، پیامدهای منفی نیز به دنبال دارد. تجمل‌گرایی، تشریفات و چشم‌وهم‌چشمی در برگزاری ماه عسل، می‌تواند به افزایش هزینه‌های ازدواج و ایجاد آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی منجر شود.

مشکلات رفتاری و اجتماعی

ماه عسل که به‌عنوان سفری عاشقانه و خاطره‌انگیز برای زوجین شناخته می‌شود، گاه می‌تواند تحت‌الشعاع مشکلات رفتاری و بگومگوها قرار گرفته و به تجربه‌ای تلخ تبدیل شود. عدم شناخت کافی از یکدیگر، توقعات غیر واقعی، فشارهای روانی و استرس از عوامل این مشکلات است.

هزینه‌های ماه عسل

امروزه ماه عسل به‌عنوان یک صنعت اقتصادی نیز شناخته می‌شود، به‌گونه‌ای که گردش مالی آن در ایالات متحده بالغ بر 12 میلیارد دلار در سال است. این در حالی است که براساس گزارش "The Knot Worldwide" که در 15 کشور انجام شد، به‌طور متوسط 75 درصد از زوج‌ها، ماه عسل را انجام می‌دهند و این گردش مالی بزرگی را به‌دنبال دارد. عدم توجه به عوامل افزایش هزینه‌های ماه عسل، آسیب‌های زیادی را در فرآیند ازدواج به‌همراه خواهد داشت.

چالش‌های ماه عسل

تجمل‌گرایی

تجملات استفاده از کالاها و خدمات گران قیمت و لوکس است. این می‌تواند شامل مواردی مانند اقامت در هتل‌های مجلل، غذا خوردن در رستوران‌های شیک و سفر با خطوط هوایی درجه یک باشد. عوامل مختلفی مانند عوامل روانی، اجتماعی و فرهنگی منجر به تجمل‌گرایی می‌شود.

1. عوامل روانی

فشارهای روانی و اجتماعی از عوامل روانی تجمل‌گرایی است. ترس از قضاوت دیگران، میل به نمایش و جلب توجه و مقایسه خود با دیگران از جمله این عوامل است. همچنین تصورات غیر واقعی از ماه عسل که از طریق شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای ترویج می‌شود، افراد را به‌سمت تجمل‌گرایی سوق می‌دهد.

1. عوامل اجتماعی

رقابت و چشم‌وهم‌چشمی از عوامل مهم اجتماعی در تجمل‌گرایی است که نتیجه آن افزایش هزینه‌های ماه عسل است. همچنین برخی از فرهنگ‌ها تجمل‌گرایی را نشانه‌ای از موفقیت و خوشبختی قلمداد می‌کنند.

1. عوامل فرهنگی

تغییر در سبک زندگی مردم که تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای انجام می‌شود، فرهنگ مردم را به‌سمت تجمل‌گرایی سوق می‌دهد که یکی از نتایج آن در تجمل‌گرایی در ماه عسل پدیدار می‌شود. همچنین در برخی فرهنگ‌ها، ازدواج به‌عنوان یک رویداد مهم و پرهزینه تلقی می‌شود که افزایش هزینه‌های ازدواج و ماه عسل را به‌دنبال دارد.

تورم

تورم، به‌عنوان افزایش مداوم سطح عمومی قیمت‌ها در یک اقتصاد، پدیده‌ای است که می‌تواند هزینه‌های ماه عسل را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. در این شرایط، ارزش پول کاهش می‌یابد و برای خرید همان مقدار کالا یا خدمات، به پول بیشتری نیاز است. از آثار تورّم بر ماه عسل می‌توان به افزایش هزینه‌های سفر، کاهش قدرت خرید، تغییر در انتخاب مقصد سفر و افزایش استرس و اضطراب اشاره کرد. زوجین و خانواده‌های آنها می‌توانند با برنامه‌ریزی دقیق، انتخاب مقصد کم‌هزینه‌تر، استفاده از مکان‌های اقامتی ارزان‌تر به‌جای استفاده از هتل‌های گران‌قیمت و انعطاف‌پذیری در برنامه‌ریزی سفر شرایط کاهش هزینه‌های ماه عسل و به تبع آن، کاهش هزینه‌های ازدواج را فراهم سازند.

ارائه‌دهندگان خدمات مسافرتی

ماه عسل، سفری عاشقانه و خاطره‌انگیز است که گاه می‌تواند تحت‌الشعاع فشارهای روانی و تبلیغات صنعت گردشگری و هتل‌داری قرار گرفته و به تجربه‌ای گران‌قیمت تبدیل شود. صنعت گردشگری با تبلیغات فریبنده و با استفاده از تصاویر جذاب و اغراق‌آمیز، حس ضرورت و استفاده از خدمات لوکس را در زوجین ایجاد می‌کنند. همچنین رقابت ناسالم و تبانی بین تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات مسافرتی و هتل‌داران، منجر به افزایش قیمت‌های می‌شود. این صنعت با ایجاد حس فومو (ترس از دست دادن) و مقایسه، خانواده‌ها و زوجین را سمت انتخاب‌های پرهزینه سوق می‌دهند که نتیجه آن فشار روانی، چشم‌وهم‌چشمی، تشریفات و افزایش هزینه‌های ازدواج است.

راهکارهای کاهش هزینه‌های ماه عسل

همان‌طور که گذشت، عدم مدیریت هزینه‌های ماه عسل، هزینه‌های آن را افزایش می‌دهد. برخی از راهکارها برای کاهش هزینه‌های ماه عسل پیشنهاد می‌شود:

1. انتخاب زمان مناسب

• سفر در فصل‌های کم‌تردد (به جز تعطیلات رسمی) می‌تواند به‌طور قابل توجهی در هزینه‌های هتل، پرواز و سایر خدمات گردشگری صرفه‌جویی کند.
• انتخاب روزهای وسط هفته برای سفر به جای آخر هفته، می‌تواند قیمت‌ها را کاهش دهد.

1. انتخاب مقصد مناسب

• مقاصد گردشگری کمتر شناخته‌شده و بکر، غالباً ارزان‌تر از مقاصد محبوب و پرطرفدار هستند.
• انتخاب کشورهایی با واحد پول ضعیف‌تر، می‌تواند سفر را برای شما مقرون به صرفه‌تر کند.

1. انتخاب اقامتگاه مناسب

• به جای هتل‌های لوکس، می‌توان از اقامتگاه‌های مقرون به صرفه‌تر مانند‌هاستل، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اجاره آپارتمان استفاده کرد.
• پخت‌وپز غذا در اقامتگاه به جای صرف غذا در رستوران‌ها، می‌تواند در هزینه‌های خوراک صرفه‌جویی قابل توجهی ایجاد کند.

1. انتخاب وسایل حمل و نقل مناسب

• استفاده از خطوط هوایی ارزان‌قیمت، قطار یا اتوبوس به جای پروازهای مستقیم، می‌تواند هزینه‌های سفر را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.
• در صورت امکان، اجاره خودرو به جای استفاده از تاکسی یا تورهای گردشگری، می‌تواند مقرون به صرفه‌تر باشد.

1. انتخاب فعالیت‌ها و تفریح‌های مناسب

• انتخاب فعالیت‌های رایگان یا کم‌هزینه مانند پیاده‌روی، بازدید از موزه‌های رایگان و گشت‌وگذار در بازارهای محلی، می‌تواند جایگزینی مناسب برای تورهای گران‌قیمت و تفریحات پرهزینه باشد.
• استفاده از کارت‌های گردشگری یا تورهای رایگان می‌تواند در هزینه‌های بازدید از جاذبه‌های گردشگری صرفه‌جویی کند.

1. برنامه‌ریزی دقیق: پیش‌بینی و برآورد هزینه‌های مختلف سفر، مدیریت بودجه و انتخاب‌های هوشمندانه را آسان‌تر می‌کند.
2. انعطاف‌پذیری: انعطاف‌پذیری در انتخاب زمان، مقصد و نوع اقامتگاه و فعالیت‌ها، موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.
3. خلاقیت: با کمی خلاقیت و جستجوی راه‌های جایگزین، می‌توان بدون صرف هزینه‌های گزاف، از ماه عسل لذت برد.

منابع

• «این دلیل اصلی ما برای رفتن به ماه عسل است»، وب‌سایت Country Living، تاریخ درج مطلب: 23 ژوئن 2016م.
• «به چه دلیل به ماه عسل می‌رویم؟»، وب‌سایت refINERY29، تاریخ درج مطلب: 29 ژوئن 2016م.
• «پیشنهاد عالی برای یک ماه عسل به یادماندنی و کم‌خرج»، وب‌سایت آخرین خبر، تاریخ درج مطلب: 6 اسفند 1397ش.
• «تجمل‌گرایی»، در مجلة موعود، شمارة 162 و 163، خرداد 1394، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
• «جشن (جهان اسلام)»، ویکی‌فقه، تاریخ بازدید: 14 بهمن 1402ش.
• «چرا بهتر است بلافاصله بعد از ازدواج به سفر ماه عسل نرویم؟»، وب‌سایت اقتصادآنلاین، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1401ش.
• «چرا میگن ماه عسل؟»، مجله ویستا، تاریخ بازدید: 14 بهمن 1402ش.
• «چگونه یک ماه عسل کم‌خرج داشته باشیم؟»، خبرگزاری انتخاب، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1397ش.
• حسین‌پور، سید روح‌الله،«عوامل پیدایش تجمل‏‌گرایی»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 24 اردیبهشت 1397ش.
• «رمانتیک‌ترین مقاصد در سفر ماه عسل»، وب‌سایت فلای‌تودی، تاریخ درج مطلب: 17 مرداد 1402ش.
• «روش‌هایی کاربردی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های سفر»، وب‌سایت مجله گردشگری اِلی‌گشت، تاریخ درج مطلب: 31 فروردین 1402ش.
• «ریچارد هولوت»، ویکی‌پدیای انگلیسی، تاریخ بازدید: 14 بهمن 1402ش.
• «شروع سفرهای ماه عسل»، وب‌سایت ماه عسل طلایی، تاریخ بازدید: 14 بهمن 1402ش.
• «عروسی»، فرهنگ فارسی طیفی، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 12 بهمن 1402ش.
• «علل کاهش ازدواج جوانان»، وب‌سایت آسیانیوز، تاریخ درج مطلب: 31 اردیبهشت 1401ش.
• «ماه عسل به انگلیسی»، وب‌سایت فست‌دیکشنری، تاریخ درج مطلب: 9 تیر 1399ش.
• «ماه عسل کنار خانه خدا»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 29 تیر 1393ش.
• «ماه عسل»، ویکی‌پدیای انگلیسی، تاریخ بازدید: 14 بهمن 1402ش.
• مسعودی، حمید و همکاران،«تحلیل جامعه‌شناختی گردشگری ازدواج در ایران»، در فصلنامه علمی مطالعات مدیریت گردشگری، سال چهاردهم، شماره 47، پاییز 1398ش.
• «مقاصد محبوب داخلی و خارجی برای ماه عسل»، وب‌سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 14 بهمن 1402ش.
• نغمه عثمان‌پور و سعید بابایی،«ترس از دست‌دادن یا فومو (FOMO) چیست؟ درمان سندروم فومو»، وب‌سایت پزشک خوب، تاریخ بازدید: 14 بهمن 1402ش.
• «10 نکته طلایی برای کاهش هزینه سفر در سال جدید»، وب‌سایت روم‌تور، تاریخ درج مطلب: 17آبان 1402ش.