میله توت (جشن)

میله توت (جشن)؛ مراسم شادمانی در فصل برداشت توت در ولایت‌های پنجشیر، پروان و بدخشان افغانستان.

میلۀ توت، جشنی است که در برخی شهرهای افغانستان مانند ولایت پروان و بدخشان و به‌خصوص در ولایت پنجشیر در فصل تابستان، در میان مردم برگزار می‌شود و پیر و جوان همراه با شرکت‌کنندگان شهرهای دیگر و مهمانان، در یک مراسم خاص به‌خوردن انواع توت تازه و خوش‌طعم می‌پردازند.

تاریخچه

میلۀ توت در برخی شهرهای افغانستان به‌ویژه پنجشیر از قدمت تاریخی برخوردار است و همه‌ساله در این ولایت برگزار می‌شود.

برنامه‌ها

این جشن که مردم برای برپایی آن لحظه‌شماری می‌کنند، در فصل تابستان به‌ویژه در روزهای آخر برداشت توت با مشارکت مسئولان، اهالی فرهنگ و ادب و اقشار مختلف مردم از ولایت‌های افغانستان با سخنرانی مقامات حکومتی آغاز می‌شود و با شعر، آوازخوانی، موسیقی و صحبت‌های تخصصی با موضوع باغداری و کشاورزی ادامه می‌یابد. میلۀ توت به‌طور معمول در ساعت 10 صبح تا عصر برگزار می‌شود اما بعضی اوقات از عصر شروع می‌شود و تا چهار صبح ادامه دارد.

آداب پذیرایی

میزبانان با آمادگی قبلی با انواع توت، دوغ و دوغ‌بادرنگ (آب‌دوغ‌خیار) همراه غذا، به پذیرایی از مهمانان اقدام می‌کنند و طبق رسوم مناطق شمالی همراه صرف توت باید دوغ هم باشد، آن‌هم دوغ با ترکیبات و طعم‌های مختلف مانند دوغ با طعم سیر، دوغ با طعم پودِینَه (پونۀ کوهی) و دوغ با مُرچ (فلفل)، دوغ چکه‌ای (چکیده‌ای) و دوغ ماستی.

میلۀ توت در حاکمیت طالبان

بر خلاف دوران پیش از طالبان که حضور زنان در این جشن پررنگ بود، در سال 1402ش، میلۀ توت با حضور مقامات طالبان، بدون مشارکت زنان و بدون آوازخوانی و نواختن موسیقی در پنجشیر برگزار شد.

مکان برگزاری

مسئولان برگزاری این مراسم تلاش می‌کنند جشن را در مکان‌های سرباز و سرسبز برپا کنند. در برخی سال‌ها محل مناسب برای شرکت‌کنندگان جشن، در فضای باز کنار رود پرآب پنجشیر در نظر گرفته می‌شود که برای مردم خیلی خوشحال کننده و رضایت‌بخش است و جوانان هم گاهی در کنار چشمه‌ها این جشن را برگزار می‌کنند.

کارکردها

1. فرهنگی

الف) تبادل فرهنگی؛ برنامه‌های متنوع این جشن با حضور شرکت‌کنندگان از شهرهای مختلف با فرهنگ‌های گوناگون، عاملی برای فعال شدن فرهنگیان، ارتباط مردم با اهالی فرهنگ، هنر و ادب و تبادل فرهنگی بین آنها است.

ب‌) تقویت وحدت و همدلی؛ مشارکت انبوه جمعیت از ولایات مختلف دل‌ها را به‌همدیگر نزدیک می‌کند و گامی به‌سوی تقویت وحدت ملی است.

ج‌) عرضۀ کتاب؛ یکی از کارکردهای میلۀ توت برپایی نمایشگاه کتاب و عرضۀ محصولات فرهنگی است که با استقبال مردم مواجهه می‌شود.

د‌) دیدار فرهنگی؛ جشن توت فرصتی مغتنم برای آشنایی و تجدید دیدار اهالی ادب، هنر و فرهنگیان است. آنها در این مراسم اشعار خود را با موضوع صلح، وحدت ملی و وصف توت برای همدیگر و تمام شرکت‌کنندگان می‌خوانند.

ه‌) تقویت دوستی و برادری؛ حضور اقشار مختلف مردم، نویسندگان، علما، شعرا هنرمندان، محبت و برادری را بین مردم افزایش می‌دهد.

2. آموزشی

برگزاری جشن توت زمینۀ آگاهی‌بخشی به مردم به‌خصوص جوانان را در مسایل مختلف حفظ ارزش‌ها، هویت و فرهنگ فراهم می‌کند.

3. هنری

میلۀ توت در پنجشیر بهانه‌ای برای معرفی هویت فرهنگی این ولایت در بین اقوام افغانستان است. برگزاری نمایش تآتر و استقبال مردم از این برنامۀ جذاب یکی دیگر از کارکردهای این جشن تابستانه است.

4. اقتصادی

الف) برپایی نمایشگاه انواع محصولات؛ هنگام برپایی میلۀ توت در کنار عرضۀ انواع توت، فراورده‌ها و داشته‌های دیگر ولایت پنجشیر مانند عکس، کتاب، غذاهای متنوع و صنایع دستی زنان نیز در معرض عموم به نمایش گذاشته می‌شود.

ب‌) تقویت درآمد مالی؛ هنگام برپایی میلۀ توت، فروشگاه‌های توت در کنار خیابان‌ها راه‌اندازی می‌شود و توت‌فروشان سعی می‌کنند از فرصت برگزاری میلۀ توت استفاده کنند و فروش توت خود را برای مردمی که از سایر ولایات می‌آیند، بیشتر کنند تا هزینه‌های زندگی را تأمین کنند.

ج‌) عرضۀ انواع توت؛ این جشنواره انواع توت مانند توت کبود، توت خودی و توت سفید به نمایش گذاشته می‌شود و سپس برای پذیرایی مهمانان عرضه می‌شود. بهترین توت، توت کبود است که هم شیرینی زیاد دارد و هم آبدار است.

5. تقویت نشاط اجتماعی

مردم با برپایی این جشن برنامه‌های شادی مانند تفنگ‌بازی و قرصک را اجرا می‌کنند تا لحظاتی را دور از غم و سختی‌های زندگی به تفریح و سرگرمی بپردازند و شادی خود را با همدیگر تقسیم کنند.

6. ترویج مهمان‌نوازی

مهمان‌نوازی در میلۀ توت، اخلاق اجتماعی و دیگر‌پذیری را تقویت می‌کند و مردم پنجشیر با برپایی جشن توت، مهمان‌نوازی خود را به‌رخ شرکت‌کنندگان در جشنواره می‌کشند و در یک فضای پر از صمیمیت از مهمانان به‌گرمی استقبال می‌کنند.

7. تقویت کار گروهی

برای برپایی این جشن همه مردم به‌ویژه جوانان مشارکت دارند و از قبل بین آنها تقسیم کار صورت می‌گیرد و هر فردی کاری را عهده‌دار می‌شود تا برنامه با نظم خاصی اجرا شود.

منابع

• «برگزاری هشتمین جشنوارۀ فرهنگی توت در پنجشیر»، وب‌‌سایت موسسۀ فرهنگی اکو، تاریخ درج مطلب: 5 مرداد 1399ش.
• «توت‌خوری، جشن سنتی پنجشیر»، وب‌سایت اطلاع‌رسانی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 16 تیر 1392ش.
• «جشنوارۀ توت در پنجشیر برگزار شد»، وب‌سایت آی‌فیلم 2، تاریخ بازدید: 30 بهمن 1402ش.
• «جشنوارۀ فرهنگی میلۀ توت در پنجشیر برگزار شد»، وب‌سایت رادیو تلویزیون ملی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 31 سرطان (تیر) 1402ش.
• «چهارمین جشنوارۀ توت در پنجشیر برگزار شد»، وب‌سایت روزنامۀ ماندگار، تاریخ درج مطلب: 15 سرطان (تیر) 1392ش.
• «دهمین جشنوارۀ میلۀ توت پنجشیر، اولین میلۀ توت پنجشیر تحت حاکمیت طالبان»، صحفۀ کابل غژ در یوتیوب، تاریخ بازدید: 10 اسفند 1402ش.
• «شرکت مردم از سایر ولایت‌ها در میلۀ توت پروان»، صفحۀ طلوع‌نیوز در یوتیوب، تاریخ بازدید: 2 اسفند 1402ش.
• «فرهنگ میلۀ توت در پنجشیر»، صفحۀ نهاد اجتماعی تنویر در فیسبوک، تاریخ درج مطلب: 27 ژوئیه 2018م.
• «مهم‌ترین کارکرد جشنواره‎‌ها فعال کردن جامعۀ فرهنگی و هنری است»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: 5 اسفند 1388ش.
• «نهمین جشنوارۀ توت در پنجشیر برگزار شد»، وب‌سایت آرمان ملی، تاریخ درج مطلب: 15 جولای 2021م.