نقش همسری زن

نقش همسری زن؛ مجموعه الگو‌های رفتاری مورد انتظار از زن در موقعیت همسری.

نقش همسری از مهم‌ترین نقش‌های زن است و در استحکام بنیان خانواده نقش بسزایی دارد. توجه زنان به نقش همسری، سبب افزایش علاقه و شوق زوجین به زندگی مشترک می‌شود. مهم‌ترین نقش همسری زن تأمین نیاز عاطفی و روحی شوهر خود است. اهتمام به این امر سبب کاهش بسیاری از آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی می‌شود.

مفهوم‌شناسی

همسری در لغت؛ به‌معنای هم‌شأنی و هم‌مرتبگی، نظیر‌بودن، قرین‌بودن، صمیمیت و مَحرم‌بودن است. نقش همسری زن، نوعی جایگاه و کارکرد زن در نظام خانواده است که شامل مجموعه‌ای از الگو‍‌های رفتاری زن در خانواده و زندگی مشترک می‌شود.

وظایف زن در نقش همسری

زن نسبت به شوهر خود دارای وظایفی است که انجام آنها در زندگی مشترک شادکامی، گرمی و نشاط را در روابط میان زوجین به همراه دارد. تأمین نیاز‌های عاطفی از جمله مهم‌ترین وظایف زن در نقش همسری است. زن با مهارت ارتباطی، مدیریت عاطفی شوهر را به عهده می‌گیرد. از دیگر وظایف زن در جایگاه همسری عبارت‌اند از:

1. تأمین نیاز‌های جنسی شوهر؛
2. وفاداری و امانت‌داری نسبت به حقوق شوهر؛
3. مدیریت روابط بین همسری و تلاش برای بهبود روابط
4. احترام، همدلی و همراهی با شوهر؛
5. احترام به خانواده و وابستگان شوهر؛
6. تأمین نیاز روحی و روانی شوهر؛
7. بازگو‌نکردن عیوب شوهر نزد دیگران؛
8. صبر و بردباری؛
9. مدیریت و تدبیر امور خانه و خانواده.

جایگاه نقش همسر در اسلام

نقش همسریِ زن در اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. برخی روایات، بهترین غنیمتِ شوهر را زنی دانسته‌اند که به شوهر خود اظهار عشق می‌کند. قناعت‌پیشگی و حفاظت زن از عفت خویش و اموال شوهر، از دیگر نقش‌های همسری است که سبب افزایش کرامت و ارزشمندی زن می‌شود. همچنین قدردانی، محبت و تمکین، سه اصل اخلاقی‌ مهم در الگوی همسری زنان است که با ظهور در گفتار و کردار، نقش بسزایی در تحکیم زندگی مشترک دارد.

نقش همسری از دیدگاه روانشناسی

نقش همسری از منظر روانشناسی، نشانۀ آمادگی زن برای پذیرفتن مسئولیت‌ها و وظایف جدید است. همچنین موفقیت هر مرد در گرو زن موفق او است. زن با ایفای نقش همسری یک حامی روحی و عاطفی مناسب برای شوهر در انجام تصمیم‌گیری‌ها و حل مشکلات است و زن می‌تواند تغییرات مثبتی را در رفتار و اعمال مرد ایجاد کند.

تأثیر نقش همسری بر سبک زندگی در خانواده

زن در جایگاه همسری، آرامش را در خانواده برقرار می‌کند. زن با حمایت روانی از شوهر خود در هنگام رو‌به‌رو شدن با مشکلات و پرهیز از بزرگ‌نمایی خطا‌ها و اشتباهات او، می‌تواند بسیاری از تنش‌های خانوادگی را کاهش دهد و احساس امنیت را در خانواده افزایش دهد. در این راستا، یکی از مهم‌ترین راهکار‌های تقویت نقش همسری زن را فراگیری مهارت‌های ارتباطی میان زوجین دانسته‌اند. مدیریت عاطفی شوهر توسط زن، علاوه بر تأمین خواستۀ او، سازه‌های عاطفی خانواده را نیز شکل می‌دهد.

آثار مثبت نقش همسری

ایفای نقش صحیح زنان در جایگاه همسری، سبب سلامت منطقی تعاملات اجتماعی و مانع از انحرافات اجتماعی می‌شود و تأثیر بسزایی در کاهش انگیزه مردان به ازدواج دوم به دور از چشم همسر اول دارد. همچنین ایفای صحیح نقش همسری در زندگی زناشویی، سبب رشد کمالات معنوی میان زوجین شده و رحمت و مودت را برای آنها به ارمغان می‌آورد و سبب دوری از گناه و حفظ عفت زوجین می‌شود.

مرد‌ها در شروع زندگی مشترک با احساس تنهایی، بیهودگی و نداشتن پناهگاه عاطفی رو‌به‌رو هستند. زن در جایگاه همسری با ایفای صحیح نقش خود، موجب آرامش و امنیت خاطر شوهر می‌شود و نیازهای عاطفی او را پاسخ می‌دهد. زن‌ها در جایگاه همسری می‌توانند با کمک و همدلی با شوهر خود در مقابل امواج و گرفتاری‌های زندگی مقاومت کنند و با امید بخشیدن به شوهر، مسیر ناهموار زندگی مشترک را آسان و هموار نمایند.

پیامدهای منفی بی‌توجهی زن به نقش همسری

اساس زندگی مشترک زن و مرد بر تعهد متقابل آنها نسبت به اجرای وظایف متقابل است. امروزه با رواج سبک زندگی مدرن، برخی از بانوان چنین می‌پندارند که بی‌توجهی به نقش‌ همسری در زندگی زناشویی، موجب جلب توجه شوهر می‌شود؛ اما کارشناسان این پندار را مهم‌ترین آفت رابطه زناشویی دانسته‌اند. عدم توجه به نیاز‌های جسمی و عاطفی شوهر، سبب گرایش مرد‌ها به محیط بیرون از خانه عاطفی می‌شود که ظهور و گسترش آسیب‌های اجتماعی، احساس شکست و سرخوردگی در مرد، افزایش بی‌مهری و دعوای میان زن و شوهر، افزایش طلاق‌های حقوقی و عاطفی، گسستگی و فروپاشی نظام خانواده را به‌دنبال دارد.

منابع

• «بررسی نقش زن در خانواده (بخش دوم)»، وب‌سایت راسخون، تاریخ بازدید: 12 دی 1401ش.
• «بیست وظیفه زن نسبت به شوهرش از دیدگاه روانشناسی»، وب‌سایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه، تاریخ بازدید: 12 دی 1401ش.
• پناهی، علی احمد، «ازدواج در اسلام با نگاهی به کارکردهای تربیتی و روانشناختی»، معرفت، شماره 104، 1385ش.
• «زن و شوهر چه وظايفي نسبت به يكديگر بر عهده دارند؟»، وب‌سایت مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی اصفهان، تاریخ بازدید: 12 دی 1401ش.
• «زن و شوهر در خانواده چه نقشی دارند ؟»، وب‌سایت انتخاب نو، تاریخ بازدید: 12 دی 1401ش.
• علایی رحمانی، فاطمه و فرشته، معتمد لنگرودی، «تعامل و نقش زن در خانواده به مثابه همسر و مادر در پرتو آموزه های رضوی»، حسنا، شماره 25، 1394ش.
• معین، محمد، فرهنگ فارسی، ذیل واژۀ همسری، وب‌سایت آبادیس، تاریخ بازدید: 12 دی 1401ش.
• «همسری زن در میان نقش‌ها؛ برجسته‌ترین نقشی که برای آن حکم جهاد داده‌اند»؛ خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: 12 دی 1401ش.