مهمان نوازی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «'''<big>مهمان نوازی</big>'''؛ از سنتهای رایج در کشورهای مسلمان، بهویژه ایران و افغانستان. مهمان نوازی از ویژگیهای شاخص فرهنگی در ایران، افغانستان و بسیاری از جوامع مسلمان بوده و در هر منطقه، آداب و رسوم ویژهای دارد. ==مفهومشناسی== مهمان ک...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>مهمان نوازی</big>'''؛ از سنتهای رایج در کشورهای مسلمان، بهویژه ایران و افغانستان. | '''<big>مهمان نوازی</big>'''؛ از سنتهای رایج در کشورهای مسلمان، بهویژه ایران و افغانستان. | ||
مهمان نوازی از ویژگیهای شاخص فرهنگی در ایران، افغانستان و بسیاری از جوامع مسلمان بوده و در هر منطقه، آداب و رسوم ویژهای دارد. | مهمان نوازی از ویژگیهای شاخص فرهنگی در ایران، افغانستان و بسیاری از جوامع [[مسلمان]] بوده و در هر منطقه، آداب و رسوم ویژهای دارد. | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
مهمان کسی است که بر دیگری وارد شود و از او با طعام و دیگر وسایل پذیرایی کنند. مهمان یا خود وارد میشود و یا او را دعوت میکنند. برخی معتقدند مهمان از دو کلمۀ «مه» بهمعنای بزرگ و «مان» بهمعنای بمان به مفهوم «بزرگ بمان» تشکیل شده و تداعیگر مهماننوازی است. <ref>دهخدا، لغتنامه، تهران، 1377ش، ج14، ص21914؛ معین، فرهنگ فارسی، 1388، ج4، ص4473؛ نجفی، فرهنگ فارسی عامیانه، 1387، ص1376. </ref> | مهمان کسی است که بر دیگری وارد شود و از او با طعام و دیگر وسایل پذیرایی کنند. مهمان یا خود وارد میشود و یا او را دعوت میکنند. برخی معتقدند مهمان از دو کلمۀ «مه» بهمعنای بزرگ و «مان» بهمعنای بمان به مفهوم «بزرگ بمان» تشکیل شده و تداعیگر مهماننوازی است. <ref>دهخدا، لغتنامه، تهران، 1377ش، ج14، ص21914؛ معین، فرهنگ فارسی، 1388، ج4، ص4473؛ نجفی، فرهنگ فارسی عامیانه، 1387، ص1376. </ref> | ||
خط ۹: | خط ۹: | ||
حرمت مهمان در فرهنگ مسلمانان بهصورتهای مختلفی بیان شده است: | حرمت مهمان در فرهنگ مسلمانان بهصورتهای مختلفی بیان شده است: | ||
# حبیب خدا: در فرهنگ مسلمانان، مهمان حبیب و عزیز خدا است و مردم نیز به مهمان بسیار احترام میگذارند و او را عزیز میدارند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص344. </ref> اهمیت مهمان در فرهنگ مردم افغانستان چنان است که زنان در غیاب شوهر نیز از مهماننوازی دریغ نمیورزند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | # حبیب خدا: در فرهنگ مسلمانان، مهمان حبیب و عزیز خدا است و مردم نیز به مهمان بسیار احترام میگذارند و او را عزیز میدارند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص344. </ref> اهمیت مهمان در فرهنگ مردم افغانستان چنان است که زنان در غیاب شوهر نیز از مهماننوازی دریغ نمیورزند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
# برکتآوری مهمان: مسلمانان باور دارند که مهمان روزی خود را با خودش میآورد. مهمان برکت زندگی و نشانۀ سعادت یک خانواده است. برخی اعتقاد دارند اگر چند وقتی مهمان وارد خانۀ آنها نشود آن خانواده مورد خشم خداوند قرار دارد و ملائک بر آنها وارد نمیشوند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص345. </ref> از همینرو وقتی مهمانی وارد میشود، میزبان سعی میکند به نحو شایسته و در حد توان از مهمان پذیرایی کند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | # برکتآوری مهمان: مسلمانان باور دارند که مهمان روزی خود را با خودش میآورد. مهمان برکت زندگی و نشانۀ سعادت یک [[خانواده]] است. برخی اعتقاد دارند اگر چند وقتی مهمان وارد خانۀ آنها نشود آن خانواده مورد خشم خداوند قرار دارد و ملائک بر آنها وارد نمیشوند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص345. </ref> از همینرو وقتی مهمانی وارد میشود، میزبان سعی میکند به نحو شایسته و در حد توان از مهمان پذیرایی کند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
# محترمبودن کفش مهمان: کفش مهمان نیز مورد احترام میزبان است. میزبان کفش مهمان را در جای مناسب گذاشته و زمان خروج، آن را پیشپای مهمان میگذارد و اصطلاحاً جفت میکند. این وظیفه معمولا توسط فرزند خانواده انجام میشود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص344. </ref> | # محترمبودن کفش مهمان: کفش مهمان نیز مورد احترام میزبان است. میزبان کفش مهمان را در جای مناسب گذاشته و زمان خروج، آن را پیشپای مهمان میگذارد و اصطلاحاً جفت میکند. این وظیفه معمولا توسط فرزند خانواده انجام میشود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص344. </ref> | ||
# محترمبودن حیوان مهمان: در مناطق روستایی در قدیم حیوان (مَرکَب) مهمان مانند خود او مورد احترام بود. میزبان سعی میکرد برای حیوان مهمان نیز غذای خوب و بهخصوص جو فراهم کند. گاهی میزبان حیوانات خود را محروم میکرد تا غذای خوب برای مرکب مهمان تهیه کند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | # محترمبودن حیوان مهمان: در مناطق روستایی در قدیم حیوان (مَرکَب) مهمان مانند خود او مورد احترام بود. میزبان سعی میکرد برای حیوان مهمان نیز غذای خوب و بهخصوص جو فراهم کند. گاهی میزبان حیوانات خود را محروم میکرد تا غذای خوب برای مرکب مهمان تهیه کند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
# سبک خانهسازی: در بسیاری از خردهفرهنگها بیشتر خانوادهها محل یا اتاقی بهعنوان مهمانخانه دارند. این محل مخصوص مهمان است و در دیگر ایام، از آن استفاده نمیشود. از مهمترین ویژگیهای افراد توانمند، داشتن مهمانخانۀ بزرگ برای پذیرایی از مهمان است. مردم روستایی مهمانخانههایی میسازند که درِ ورودی آن، از اندرونی جدا باشد تا مهمان و خانوادۀ میزبان راحت باشند. گاهی مردم در بزرگیِ مهمانخانه، رقابت میکنند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص346. </ref> | # سبک خانهسازی: در بسیاری از خردهفرهنگها بیشتر خانوادهها محل یا اتاقی بهعنوان مهمانخانه دارند. این محل مخصوص مهمان است و در دیگر ایام، از آن استفاده نمیشود. از مهمترین ویژگیهای افراد توانمند، داشتن مهمانخانۀ بزرگ برای پذیرایی از مهمان است. مردم روستایی مهمانخانههایی میسازند که درِ ورودی آن، از اندرونی جدا باشد تا مهمان و خانوادۀ میزبان راحت باشند. گاهی مردم در بزرگیِ مهمانخانه، رقابت میکنند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص346. </ref> | ||
# ایجاد رقابت منزلتی: در برخی از مناطق روستایی، سنت مهماننوازی گاهی به رقابت بین برخی از افراد تبدیل میشود. برخی تلاش میکنند شهرت مهماننوازی را بهدست آورده و همیشه در خانۀ خود از مهمان پذیرایی کنند. این افراد در مناطق روستایی وجهۀ مردمی بهدست میآورند و مشهور میشوند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | # ایجاد رقابت منزلتی: در برخی از مناطق روستایی، سنت مهماننوازی گاهی به رقابت بین برخی از افراد تبدیل میشود. برخی تلاش میکنند شهرت مهماننوازی را بهدست آورده و همیشه در خانۀ خود از مهمان پذیرایی کنند. این افراد در مناطق روستایی وجهۀ مردمی بهدست میآورند و مشهور میشوند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
# حفظ حرمت و تقویت روابط اجتماعی: مهمانشدن و نانونمک همدیگر را خوردن در فرهنگ مسلمانی، سبب شده است که جلو برخی منازعات اجتماعی و یا خیانت به همدیگر گرفته شود. ضربالمثل «نمک را خورد و نمکدان را شکست» در مواردی استفاده میشود که مهمان حرمت میزبان یا صاحبخانه را رعایت نکند. در بسیاری از خردهفرهنگها کسی که در خانهای مهمان شده باشد، سعی میکند تا آخر عمر حرمت آن را پاس دارد. در شاهنامه نیز موردی وجود دارد که رستم اسفندیار را به طعام میخواند و او در جواب میگوید:<ref>فردوسی، شاهنامه، 1399ش، بخش 12. </ref> | # حفظ حرمت و تقویت روابط اجتماعی: مهمانشدن و نانونمک همدیگر را خوردن در فرهنگ مسلمانی، سبب شده است که جلو برخی منازعات اجتماعی و یا خیانت به همدیگر گرفته شود. ضربالمثل «نمک را خورد و نمکدان را شکست» در مواردی استفاده میشود که مهمان حرمت میزبان یا صاحبخانه را رعایت نکند. در بسیاری از خردهفرهنگها کسی که در خانهای مهمان شده باشد، سعی میکند تا آخر عمر حرمت آن را پاس دارد. در شاهنامه نیز موردی وجود دارد که [[رستم]] اسفندیار را به طعام میخواند و او در جواب میگوید:<ref>فردوسی، شاهنامه، 1399ش، بخش 12. </ref> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
==آداب مهمانی== | ==آداب مهمانی== | ||
# دعای مهمان: یکی از آداب مهم مهمانی در افغانستان دعای مهمان بعد از نشستن در خانۀ میزبان و هنگام خروج از خانه میزبان است. در بیشتر موارد این دعا به فارسی و شامل طلب خیر و عاقبت بهخیری برای میزبان و طلب شادی برای روح اموات او است.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص342. </ref> | # دعای مهمان: یکی از آداب مهم مهمانی در افغانستان دعای مهمان بعد از نشستن در خانۀ میزبان و هنگام خروج از خانه میزبان است. در بیشتر موارد این دعا به فارسی و شامل طلب خیر و عاقبت بهخیری برای میزبان و طلب [[شادی]] برای روح اموات او است.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص342. </ref> | ||
# تهیۀ غذا: در برخی مناطق از قدیم رسم بود که هر وقت مهمان وارد میشد برای او غذا تهیه میکردند. کمترین غذا برای برخی از خانوادهها تهیۀ نان و چای بود که مهمان آن را با بُورَه (شکر) صرف میکرد. نخستین وظیفۀ یک زن روستایی این بود که بتواند بهفوریت حداقل طعام یعنی نان و چای برای مهمانانِ سرزده فراهم کند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص344. </ref> | # تهیۀ غذا: در برخی مناطق از قدیم رسم بود که هر وقت مهمان وارد میشد برای او غذا تهیه میکردند. کمترین غذا برای برخی از خانوادهها تهیۀ نان و چای بود که مهمان آن را با بُورَه (شکر) صرف میکرد. نخستین وظیفۀ یک زن روستایی این بود که بتواند بهفوریت حداقل طعام یعنی نان و چای برای مهمانانِ سرزده فراهم کند.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص344. </ref> | ||
# رعایت حال مهمان: در افغانستان، میزبان در رعایت حال مهمان بسیار کوشش میکند؛ هر وقت او بلند میشود، میزبان نیز آمادۀ خدمت میشود. در زمستان برای مهمان آب گرم آماده میکردند. کفشهای مهمان را پیشپایش جفت میکردند و فرزند یا نوکر میزبان با ادب و دست بر سینه آمادۀ خدمت میبود. هر وقت مهمان خوابش میآمد میزبان زمینۀ خواب او را فراهم میکرد. اگر مهمان، شب در خانۀ میزبان میخوابید، میزبان صبح زود صبحانه را آماده و منتظر بیدارشدن مهمان میبود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | # رعایت حال مهمان: در افغانستان، میزبان در رعایت حال مهمان بسیار کوشش میکند؛ هر وقت او بلند میشود، میزبان نیز آمادۀ خدمت میشود. در زمستان برای مهمان آب گرم آماده میکردند. کفشهای مهمان را پیشپایش جفت میکردند و فرزند یا نوکر میزبان با ادب و دست بر سینه آمادۀ خدمت میبود. هر وقت مهمان خوابش میآمد میزبان زمینۀ خواب او را فراهم میکرد. اگر مهمان، شب در خانۀ میزبان میخوابید، میزبان صبح زود صبحانه را آماده و منتظر بیدارشدن مهمان میبود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
غیر از مهمانهای سرزده، در مناطق روستایی مهمانیها به مناسبتهای مختلفی برگزار میشد و مهمانها دعوت به حضور میشدند. این مجالس به دو نوع تقسیم میشود: محافل شادی و مجالس مصیبت که بر مبنای باورهای مذهبی و یا آداب مرسوم به شرح ذیل بود: | غیر از مهمانهای سرزده، در مناطق روستایی مهمانیها به مناسبتهای مختلفی برگزار میشد و مهمانها دعوت به حضور میشدند. این مجالس به دو نوع تقسیم میشود: محافل شادی و مجالس مصیبت که بر مبنای باورهای مذهبی و یا آداب مرسوم به شرح ذیل بود: | ||
* '''محافل شادی:''' مجالس شادی به سه دسته تقسیم میشد: | * '''محافل شادی:''' مجالس شادی به سه دسته تقسیم میشد: | ||
* یکدسته مربوط به تولد کودک: از قبیل گهواره نهادن نوزاد پس از حدود 10 روز، جشن تولد نوزاد پس از 40 روز، عقیقهکردن (ذبح گوسفند)، گرفتن موی نوزاد در حدود 8 ماهگی، سنتکردن (ختنه) نوزاد پسر، دندانریزه کودک (دندان درآوردن). این نوع مهمانی در حد توان میزبان برگزار میشد. مجلس ختنه و عقیقه ویژه مردان و زنان بود و سایر مجالس صرفاً با حضور زنان برگزار میشد. در برخی از این مراسمها، هدیه نقدی یا غیر نقدی داده میشد.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | * یکدسته مربوط به تولد [[کودک]]: از قبیل گهواره نهادن نوزاد پس از حدود 10 روز، جشن تولد نوزاد پس از 40 روز، عقیقهکردن (ذبح گوسفند)، گرفتن موی نوزاد در حدود 8 ماهگی، سنتکردن (ختنه) نوزاد پسر، دندانریزه کودک (دندان درآوردن). این نوع مهمانی در حد توان میزبان برگزار میشد. مجلس ختنه و عقیقه ویژه مردان و زنان بود و سایر مجالس صرفاً با حضور زنان برگزار میشد. در برخی از این مراسمها، هدیه نقدی یا غیر نقدی داده میشد.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
* دسته دوم مربوط به ازدواج بود که خود، بخش زیادی از مجالس شادی را شامل میشد؛ مجلس خواستگاری با حضور بزرگان فامیل، مجلس نامزدی، عیدیبردن برای عروس و داماد، مجلس فاتیا طویی (عقدکنان)، مجلس طوی و چهارقندا (پاتختی)، رهخانه (پاگشا) و دعوت متقابل خانواده عروس و داماد و سایر اقوام از محافل مربوط به ازدواج است که با مهمانی همراه بود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص342. </ref> | * دسته دوم مربوط به [[ازدواج]] بود که خود، بخش زیادی از مجالس شادی را شامل میشد؛ مجلس خواستگاری با حضور بزرگان فامیل، مجلس نامزدی، عیدیبردن برای عروس و داماد، مجلس فاتیا طویی (عقدکنان)، مجلس طوی و چهارقندا (پاتختی)، رهخانه (پاگشا) و دعوت متقابل خانواده عروس و داماد و سایر اقوام از محافل مربوط به ازدواج است که با مهمانی همراه بود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص342. </ref> | ||
* دسته سوم مربوط به سفر و موارد متفرقه بود. بازگشت از سفر زیارتی، سفر تحصیلی، عسکری (سربازی)، ساخت خانه، صلح و آشتی، تهدابگذاری (پی نهادن) خانه و دعوت از مردان برای همکاری در درو، ساخت خانه و خرمنکوفتن تحت عنوان «آشاری»، نذر برای شفای مریض و شکرانه شفای بیمار از این دسته بود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | * دسته سوم مربوط به سفر و موارد متفرقه بود. بازگشت از سفر زیارتی، سفر تحصیلی، عسکری (سربازی)، ساخت خانه، صلح و آشتی، تهدابگذاری (پی نهادن) خانه و دعوت از مردان برای همکاری در درو، ساخت خانه و خرمنکوفتن تحت عنوان «آشاری»، نذر برای شفای مریض و شکرانه شفای بیمار از این دسته بود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
* '''مصیبت:''' پس از وفات یک انسان، ابتدا، تشییع جنازه با حضور مردم انجام میشد. سپس از شب وفات به مدت هفت شب قرآنخوانی با صرف شام برگزار بود. غالباً قرآنخوانی در شبهای جمعه تا اربعین ادامه مییافت. روز سوم یا هفتم مجلس بزرگ ختم در مسجد به صرف ناهار برگزار میگردید. دعوت از خانواده متوفی نیز مرسوم بود. مجالس عزای شهادت امام حسین در ماه محرم برگزار میشد. مراسم دلدهپزی روز | * '''مصیبت:''' پس از وفات یک انسان، ابتدا، تشییع جنازه با حضور مردم انجام میشد. سپس از شب وفات به مدت هفت شب قرآنخوانی با صرف شام برگزار بود. غالباً قرآنخوانی در شبهای جمعه تا اربعین ادامه مییافت. روز سوم یا هفتم مجلس بزرگ ختم در [[مسجد]] به صرف ناهار برگزار میگردید. دعوت از خانواده متوفی نیز مرسوم بود. مجالس عزای شهادت [[امام حسین]] در ماه [[محرم]] برگزار میشد. مراسم دلدهپزی روز [[عاشورا]]، [[اربعین]] و سوریصفر یا دیگ بیبی نیز از جمله مراسمهای دینی و قدیمی [[شیعیان]] افغانستان است. مراسم ماه صفرغالباً با حضور زنان در ماه صفر برگزار میشد. زنان غالباً با دلده یا [[حلوای سرخ]] پذیرایی میشدند. مراسم افطاری در ماه مبارک [[رمضان]] نیز مرسوم بود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص343. </ref> | ||
==امثال و حکم== | ==امثال و حکم== | ||
در ارتباط با مهمانی مثلهای زیادی وجود دارد از جمله: | در ارتباط با مهمانی مثلهای زیادی وجود دارد از جمله: | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
==باورها== | ==باورها== | ||
در مناطق روستایی افغانستان در ارتباط با مهمان باورهایی وجود دارد از جمله: | در مناطق روستایی افغانستان در ارتباط با مهمان باورهایی وجود دارد از جمله: | ||
اگر بچه خمشده و از وسط پاهای خود به عقب نگاه کند، به باور مردم، مسافر و مهمان میآمد. | * اگر بچه خمشده و از وسط پاهای خود به عقب نگاه کند، به باور مردم، مسافر و مهمان میآمد. | ||
اگر چوبک چای در داخل چایخوری (لیوان) ایستاده میشد، به باور مردم مهمان میآمد. اگر چوبک کمکم به حالت خوابیده در میآمد، برای مردم این باور را داشت که آن مهمان، شب در خانه میزبان میخوابید. | * اگر چوبک چای در داخل چایخوری (لیوان) ایستاده میشد، به باور مردم مهمان میآمد. اگر چوبک کمکم به حالت خوابیده در میآمد، برای مردم این باور را داشت که آن مهمان، شب در خانه میزبان میخوابید. | ||
اگر یک ظرف فراموش میشد و ناشسته میماند، میگفتند مهمان رویناشسته میآید یا معتقد بودند اگر پشک (گربه) رویش را بشوید، مهمان میآید.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص469. </ref> | * اگر یک ظرف فراموش میشد و ناشسته میماند، میگفتند مهمان رویناشسته میآید یا معتقد بودند اگر پشک (گربه) رویش را بشوید، مهمان میآید.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و جتماع)، 1401ش، ج2، ص469. </ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== |