اعتیاد جنسی
اعتیاد جنسی؛ ناتوانی در مهار یا تعویق رفتار، افکار و تمایلات جنسی تکرار شونده.
اعتیاد جنسی، از اختلالات جنسی است که به صورت‌های گوناگون بروز می‌کند و از آمیزش جنسی بیش از اندازه با همسر تا خودارضایی را شامل می‌شود. پیامدهای این اختلال، زندگی فردی و اجتماعی فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار داده و علاوه بر مشکلات جسمی و روانی، در روابط خانوادگی، حرفه‌ای و کاری وی نیز خلل وارد می‌کند. اعتیاد جنسی موجب کاهش لذت جنسی و افزایش اضطراب و استرس فرد مبتلا می‌شود.
مفهوم‌شناسی
هرگونه رفتار جنسی که بیش از حد متعارف تکرار شود،[۱] و همچنین ناتوانی در کنترل افکار و انگیزه‌های جنسی، به اعتیاد جنسی تعریف می‌شود.[۲] در این حالت فرد مبتلا، توانایی کنترل یا به تعویق انداختن تمایلات و فعالیت‌های جنسی خود را ندارد.[۳] دو شرط مهم برای اعتیاد جنسی این است که این رفتارها بیش از چندین ماه طول بکشد و همچنین شخص اختیاری از خود برای کم‌کردن و یا خودداری از آن نداشته باشد.[۴]
انواع اعتیاد جنسی
اعتیاد جنسی انواع مختلفی دارد که برخی موارد آن عبارتند از:
- شهوت‌طلبی افراطی و اندیشیدن بیش از حد به مسائل جنسی؛
- برقراری روابط جنسی فراتر از روابط زناشویی؛
- روسپیگری ؛
- خودارضایی؛
- آزار جنسی دیگران؛
- داشتن شریک جنسی متعدد خارج از شرع و عرف؛[۵]
- استفاده مداوم از تصاویر و فیلم‌های مستهجن؛
- بی‌اعتنایی به فعالیت‌های مهم اجتماعی، خانوادگی، شغلی و تفریحی به دلیل فعالیت‌های جنسی.[۶]
فراوانی اعتیاد جنسی
از لحاظ آماری، حدود ۳ تا ۶ درصد مردم جهان مبتلا به اعتیاد جنسی هستند. در کشور ایران آمار دقیقی وجود ندارد. شیوع اعتیاد جنسی در مردها بیشتر از زنان است.[۷]
تفاوت اعتیاد جنسی با میل جنسی پُرکار
اعتیاد به رابطه جنسی، متفاوت از میل جنسی پرکار است؛ گاهی افراد مبتلا به اعتیاد جنسی، میل و شهوت جنسی اندکی دارند[۸] و رفتارهای جنسی آنها فقط جهت کاهش تنش و اضطراب است؛[۹] اگرچه عامل اولیه، شهوت‌طلبی زیاد و پرداختن به مسائل جنسی و شرطی‌شدن نسبت به آن است.[۱۰]
پیامدهای اعتیاد جنسی
- ناراحتی همسر از دفعات بیش از اندازه‌ی روابط جنسی.[۱۱]
- تداخل با زندگی زناشویی، اجتماعی و حرفه‌ای و کاهش کارکرد فرد در این زمینه‌ها.[۱۲]
- افزایش احتمال ارتکاب جرم در افراد مبتلا به اعتیاد رابطه جنسی.[۱۳]
- صرف زمان زیاد در جست‌وجوی رابطه جنسی.
- جایگزینی نیاز به انگیختگی جنسی به‌جای صمیمیت در ارتباط با همسر خود.[۱۴]
- رضای انحرافی میل جنسی به دلیل ناسازگاری بـا همسر.[۱۵]
عوامل و زمینه‌ها
عوامل و زمینه‌های اعتیاد جنسی به سه دسته تقسیم می‌شود:
عوامل فردی
- ضعف در مدیریت احساسات و هیجانات منفی از قبیل اضطراب، افسردگی و دلتنگی؛[۱۶]
- تجربه‌های سوء رفتار جنسی در دوران کودکی؛[۱۷]
- شهوت‌طلبی زیاد[۱۸] و لذت‌جویی؛[۱۹]
- دیدن فیلم‌های مستهجن؛[۲۰]
عوامل خانوادگی
- نبود دلبستگی عاطفی و صمیمیت در خانواده؛[۲۱]
- بی‌توجهی خانواده نسبت به مدیریت فرزندان در استفاده از فضای مجازی؛
- وجود سایر اعتیادها در خانواده؛ در پژوهشی از مبتلایان به اعتیاد جنسی، بسیاری از آنها بیان کردند که در میان اعضای خانواده آنها، حداقل یک نوع اعتیاد وجود داشته است.[۲۲]
عوامل اجتماعی
- ناآگاهی متولیان و مربیان (خانواده، معلمان و دیگر فضاهای آموزشی) نسبت به مسائل و آموزش‌های تربیت جنسی؛
- کمبود آگاهی از اعتیاد جنسی در جامعه؛ در پژوهشی از افراد مبتلا، بعضی مبتلایان بیان کردند که نمی‌دانستند رابطه جنسی نیز میتواند حالت اعتیادگونه پیدا کند.[۲۳]
درمان
اعتیاد جنسی قابل درمان است؛ اما درمان آن، زمان‌بر بوده و تا یک سال طول می‌کشد.[۲۴] برای آن‌که بنیان زندگی بر لذّت‌گرایی و كام‌جويى استوار نشود[۲۵] اولین گام، تغییر رویکرد زندگی به سوی خير وسعادت است.[۲۶] آموزه‌های دینی، با تأکید بر رفتار جنسی معقول و باکیفیت در روابط زناشویی، از تکرار بیش از حد رفتار جنسی نیز بر حذر داشته‌اند. در روایتی از پیامبر خدا نقل شده که هركس طول عمر می‌خواهد، کمتر از زنان کام گیرد.[۲۷]
درمان رفتاری‌شناختی
این درمان ترکیب دو روش رفتاردرمانی و شناخت‌درمانی بوده و مبتنی بر نظریه یادگیری اجتماعی است.[۲۸] در این درمان به مراجعان کمک می‌شود تا با شناسایی موقعیت‌ها، افکار و احساسات أثرگذار بر رفتارشان، آن را تغییر دهند.[۲۹] در این روش، فرد باید بر تمام موقعیت‌های برانگیزاننده رفتار جنسی، یعنی رفتار، افکار و احساسات خود، نظارت کند. برای مثال، جدولی را تهیه می‌کند که شامل زمان، دفعات انجام رفتار، افراد یا چیزهایی که محرک رفتار بوده‌اند، و همچنین، احساس و افکار در حین عمل جنسی می‌شود. در مرحله بعد با بررسی این جدول سعی می‌شود الگوی واحدی را از آن جدول به دست آورده و مشخص کند که چه افراد و یا احساسات و افکاری بر رفتار جنسی او تاثیرگذار بوده است و در چه زمان و مکان‌هایی احتمال رفتار جنسی بالاتر بوده است. در مرحله آخر، باید فعالیت‌های جایگزین در آن موقعیت‌ها را استفاده کند.[۳۰]
پانویس
- ↑ کاوه، درمان جنسی، 1396ش، ص220.
- ↑ سعادت، «اعتیاد به سکس چیست؟ نشانه‌های اعتیاد جنسی کدام است؟»، وبسایت دکتر تو.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص604.
- ↑ کاوه، درمان جنسی، 1396ش، ص220.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص606.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص607.
- ↑ فرزانه، «مهمترین علل اعتیاد جنسی»، دکتر ندا فرزانه.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص606.
- ↑ ابریشمی، «اعتیاد به رابطه جنسی»، وبسایت گروه روان‌پزشکی ویان.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص606.
- ↑ کاوه، درمان جنسی، 1396ش، ص220.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص606.
- ↑ فرزانه، «مهمترین علل اعتیاد جنسی»، وبسایت دکتر ندا فرزانه.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص606.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص604.
- ↑ فیروزی خجسته‌فر و دیگران، «تجربه زیسته بیماران مبتلا به اعتیاد جنسی: یک مطالعه کیفی»، 1400ش، ص91.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص606.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص606.
- ↑ فیروزی خجسته‌فر و دیگران، «تجربه زیسته بیماران مبتلا به اعتیاد جنسی: یک مطالعه کیفی»، 1400ش، ص92.
- ↑ سنائی، پورنوگرافی و آثار مخرب لذت‌های ممنوعه بر روی مغز و روان، 1399ش، ص34.
- ↑ فیروزی خجسته‌فر و دیگران، «تجربه زیسته بیماران مبتلا به اعتیاد جنسی: یک مطالعه کیفی»، 1400ش، ص93.
- ↑ فیروزی خجسته‌فر و دیگران، «تجربه زیسته بیماران مبتلا به اعتیاد جنسی: یک مطالعه کیفی»، 1400ش، ص94.
- ↑ فیروزی خجسته‌فر و دیگران، «تجربه زیسته بیماران مبتلا به اعتیاد جنسی: یک مطالعه کیفی»،1400ش، ص95.
- ↑ نجات، «پاسخ‌های بدون رودربایستی به 47 سؤال درباره مسائل زناشویی»، خبرگزاری فارس.
- ↑ پسندیده و کیومرثی، درآمدی بر پیشگیری از اعتیاد با رویکرد اسلامی، 1392ش، ص 27.
- ↑ پسندیده و کیومرثی، درآمدی بر پیشگیری از اعتیاد با رویکرد اسلامی، 1392ش، ص 35.
- ↑ نورعلیزاده، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص604.
- ↑ میلر، درمان اعتیاد مبتنی بر شواهد علمی،1392ش، ص180.
- ↑ خجسته‌فر، «مقایسه اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی پذيرش و تعهد بر علائم افسردگی و رفتار فزون‌كنشی جنسی در بيماران مبتلا به اعتياد جنسی»، 1400ش، ص350.
- ↑ ابریشمی، «درمان اعتیاد جنسي»، وبسایت گروه روان‌پزشکی ویان.
منابع
- ابریشمی، «درمان اعتیاد جنسي»، وبسایت گروه روان‌پزشکی ویان، تاریخ بازدید: 31 شهریور 1402ش.
- پسندیده، عباس و کیومرثی، محمدرضا، درآمدی بر پیشگیری از اعتیاد با رویکرد اسلامی، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1392ش.
- پیتر میلر، درمان اعتیاد مبتنی بر شواهد علمی، ترجمه کمال زارعی، تهران، دانشگاه پیام نور، 1392ش.
- سعادت، صدیقه، «اعتیاد به سکس چیست؟ نشانه های اعتیاد جنسی کدام است؟»، وبسایت دکتر تو، تاریخ درج مطلب: 3 مرداد 1400ش.
- سنائی، کامیار، پورنوگرافی و آثار مخرب لذت‌های ممنوعه بر روی مغز و روان، تهران، متخصصان، 1399ش.
- صباغ ابریشمی، بهاره، «درمان اعتیاد جنسی»، وبسایت سامرند سلیمی، تاریخ بازدید: 7 خرداد 1402ش.
- فرزانه، ندا، «مهمترین علل اعتیاد جنسی»، وبسایت دکتر ندا فرزانه، تاریخ بازدید: 7 خرداد 1402ش.
- فیروزی خجسته‌فر، ریحانه و دیگران، «تجربه زیسته بیماران مبتلا به اعتیاد جنسی: مطالعه‌ای کیفی»، فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، دوره 12، شماره 3، 1400ش.
- فیروزی خجسته‌فر، ریحانه و دیگران، «مقايسه اثربخشی درمان شناختی - رفتاری و درمان مبتنی بر پذيرش و تعهد بر علائم افسردگی و رفتار فزون‌كنشی جنسی در بيماران مبتلا به اعتياد جنسی»، مجله علوم روانشناختی، دوره 20، شماره 99، 1400ش.
- کاوه، سعید، درمان جنسی، تهران، علمی، 1396ش.
- نجات، مهری، «پاسخ‌های بدون رودربایستی به 47 سؤال درباره مسائل زناشویی»، خبرگزاری فارس، تاریخ بازدید: 7 خرداد 1402ش.
- نورعلیزاده، مسعود، سلامت و اختلال جنسی همسران، قم، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، چ2، 1401ش.