بولانی

بولانی

بولانی، نوعی غذای سنتی در افغانستان.

بُولانِی از غذاهای ساده و پرخاصیت است که در بیشتر مناطق افغانستان رایج است و در فرهنگ غذایی و آداب‌ورسوم مهمان‌داری این کشور، جایگاه ویژه‌‌ای دارد. در پخت این نوع غذا، خمیر آرد، روغن و سبزیجات نقش اصلی را دارند.

معرفی

بولانی از غذاهای سنتی رایج در افغانستان است که در تمام ولایات افغانستان پخته می‌شود اما در شمال و پایتخت این کشور رواج بیشتری دارد. این غذا در طول سال استفاده می‌شود، اما برای افطاری در ماه رمضان، جشن‌ها و مناسبت‌های خاص، رونق بیشتری دارد. کاربرد عمومی بولانی، به‌عنوان میان‌وعده یا پیش‌غذا است.

نام‌گذاری

این غذای ساده به‌طور معمول، به‌نام ماده‌های خوانده می‌شود که در ترکیب مواد میانی آن به‌کار رفته است؛ مانند بولانی کَچَالُو (سیب‌زمینی)، بولانی ماش،بولانی تره و بولانی کدو. بولانی در میان هزاره‌های افغانستان، به‌نام «پِیرکی» نیز خوانده می‌شود.

مواد اولیه

در تهیۀ بولانی در شهرهای مختلف افغانستان، مواد متفاوتی استفاده می‌شود؛ اما به‌صورت عموم آرد، روغن، سبزیجات(تره، پیازچه و گشنیز)، سیب‌زمینی، آب، نمک و ادویه‌جات مختلف از مواد اصلی بولانی است. مقدار و نوع ترکیب مواد، به تعداد مصرف‌کننده و سلیقۀ آشپز، بستگی دارد.

آماده کردن بولانی

مراحل پخت بولانی

نحوۀ پخت بولانی ممکن است در شهرهای مختلف اندک تفاوتی باهم داشته باشد؛ اما به‌طور کلی شامل این مراحل است:

1. آماده‌کردن خمیر بولانی

برای تهیۀ خمیر بولانی، آرد را در آب ولرم ریخته و مقداری روغن و نمک اضافه می‌کنند و هم می‌زنند. مخلوط به‌دست آمده را به‌مدت چند دقیقه ورز می‌دهند تا نرم و کش‌دار شود.

2. پخت سیب‌زمینی

سیب‌زمینی را پوست کنده و خوب می‌پزند تا نرم شود.

3.آماده‌کردن مواد داخل بولانی

سیب‌زمینی پخته‌شده را لِه‌کرده و با سبزیجات خرده‌شده و ادویه‌های مورد نظر مخلوط می‌کنند و هم می‌زنند تا خوب مخلوط شود.

4. بازکردن خمیر بولانی

خمیر آماده‌شده را به‌چند قسمت مساوی تقسیم و به‌شکل گلولۀ توپ در می‌آورند و روی سطح صافی قرار می‌دهند. سپس خمیر را با وردنه باز کرده و به شکل دایره به‌قطر 20 سانتی‌متر در می‌آورند.

5. پرکردن خمیر

مواد بولانی را به‌اندازۀ لازم برداشته و روی نیم‌دایرۀ خمیر می‌ریزند. سپس، نیم دایرۀ دیگر خمیر را روی آن تا کرده و لبه‌های دو نیم‌دایره را به‌هم می‌چسبانند تا از هم جدا نشوند.

6. سرخ‌کردن بولانی‌ها

بولانی‌های آماده‌شده را در روغن داغ سرخ می‌کنند تا بهرنگ طلایی در بیاید و آماده شود.

خواص بولانی

در بعضی از انواع بولانی به‌دلیل وجود سیب‌زمینی در ترکیب آن، کالری پائین و فیبر زیادی دارد و باعث می‌شود که انسان به‌مدت طولانی گرسنه نشود. همچنین، وجود پیازچه و دیگر سبزیجات در انواع بولانی سبب می‌شود که ویتامین‌ها و دیگر مواد درمانی و غذایی آنها وارد بدن شود و در درمان کم‌خونی، پیشگیری از سرطان و مشکلات گوارشی، مفید واقع شود.

بولانی تنوری

بولانی به‌صورت عموم با سرخ‌‌کردن در روغن پخته می‌شود اما گاهی بولانی را در تنور نیز می‌پزند که بهنام «بولانی تنوری» یاد می‌شود.

شهرت جهانی

در ارزیابی میان نان‌های کشورهای مختلف در آمریکا، بولانی افغانستان در میان نان‌های محلی 50 کشور جهان، یکی از بهترین نان‌های دنیا شناخته شده و طعم آن مورد تحسین قرار گرفته است.

بولانی و ماه رمضان

در شهرهای مختلف افغانستان، پخت‌وپز و استفاده از بولانی هرساله در «ماه رمضان» رونق ویژه‌ای پیدا می‌کند و به‌عنوان عامل پیونددهندۀ دنیای مادی در زندگی روزمره و جهان معنویت در هنگام مناسک دینی، نقش بازی می‌کند.

منابع

• «آداب ماه رمضان در افغانستان»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۳۰ فروردین ۱۴۰۰ش.
• «بولانی افغانستان یکی از بهترین نان‌های جهان شناخته شد» خبرگزاری دید، تاریخ درج مطلب: 1 آبان 1398ش.
• «بولانی تره»، وب‌سایت کوکپد، تاریخ بازدید: 7 دی 1401ش.
• «بولاني کدو افطاري مسلمانان افغانستان»، وب‌سایت آخرین خبر، تاریخ درج مطلب: 28 فروردین 1400ش.
• پژوهش، محمداحسان، «غذا»، وبلاگ نقش قدم، تاریخ درج مطلب: 9 دی 1397ش.
• «غذاهای مشهور و مزه‌دار افغانستان را بشناسید»، وب‌سایت جهانگردی، تاریخ بازدید: 7 دی 1401ش.
• «طرز پخت بولانی کچالو کابلی»، وب‌سایت پارسی دی، تاریخ بازدید: 7 دی 1401ش.
• «طرز تهیۀ بولانی افغانستان که شهرت جهانی دارد»، وب‌سایت آی‌فیلم 2، تاریخ درج مطلب: 13 اردیبهشت 1399ش.
• «طرز تهیۀ بولانی افغانی اصل؛ خوشمزۀ خاورمیانه‌ای»، وب‌سایت اسنپ فود، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1401ش.
• «طرز تهیۀ بولانی افغانی اصل 8 نفره»، وبلاگ وان تاچ فود، تاریخ درج مطلب: 14 آذر 1401ش.
• «طرز تهیۀ بولانی ماشی»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: 7 دی 1401ش.