جشن نرگس

جشن نرگس؛ جشن شکرانۀ برداشت گل نرگس در خاستگاه‎‌های آن.

جشن نرگس در مناطق مختلف ایران که محل رویش این گونۀ گیاهی است، برگزار می‌شود. هر سال چندین منطقه از ایران با برپایی جشن شکرانۀ برداشت گل نرگس، میزبان گردشگران هستند. این جشنواره‌ها، سبب حفظ و ترویج آیین‌های سنتی و آداب و رسوم شهرهای میزبان آن می‌شود.

شیوۀ برگزاری جشن

گل نرگس از گل‌های محبوب در ایران و بسیاری از نقاط جهان است که علاوه بر بوی خوش و ظاهر زیبا، فواید پزشکی نیز دارد. گل نرگس به‌صورت طبیعی در دشت‌ها و کوهپایه‌های زاگرس جنوبی در استان‌های فارس و خوزستان می‌روید. در فرهنگ ایرانی به مناطقی که نرگس فراوان در آنها می‌روید، نرگس‌زار گفته می‌شود. در فصل برداشت گل نرگس به شکرانۀ برداشت محصول، بسیاری از افراد به‌صورت دسته جمعی به مزرعه‌های این محصول رفته و اقدام به برداشت آن می‌کنند. در این مراسم بانوان با لباس‌های رنگارنگ سنتی و محلی، حلقه‌هایی را تشکیل داده و سبدهایی از گل نرگس در دست می‌گیرند. همچنین در این جشن بسیاری از آداب و رسوم کهن هر منطقه مانند موسیقی سنتی نواخته شده و شعر‌های محلی توسط بومیان خوانده می‌شود.

شهرهای میزبان جشن نرگس

شهرهای زیستگاه و محل پرورش گل نرگس، عبارت‌اند از:

1. کازرون؛ نرگس‌زار کازرون دشتی وسیع به وسعت 65 هکتار است. نرگس‌زار «جره» با وسعت حدود 29/5 هکتار در 50 کیلومتری جنوب‌شرق شهرستان کازرون، بزرگ‌ترین نرگس‌زار ایران و از زیباترین نرگس‌زارهای طبیعی ایران محسوب می‌شود. این منطقه هر سال میزبان جشن گل نرگس است. بهترین زمان برای بازدید از نرگس‌زارهای کازرون ماه‌های دی و بهمن است. این ماه‌ها موسم به گل نشستن گل‌های نرگس است و بسیاری از علاقه‌مندان و دوست‌داران طبیعت در این فصل به این منطقه مراجعه می‌کنند. نرگس‌های شهرستان کازرون به‌دلیل مرغوبیت، به شهر‌های اصفهان، تهران و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس صادر می‌شود.
2. بهبهان: در جشن نرگس بهبهان، افراد به برگزاری مراسم فرهنگی، هنری و بومی و برپایی غرفه‌هایی برای ارائه و معرفی محصولات صنایع‌دستی و غذاهای بومی می‌پردازند.
3. سمنان: شیوۀ سنتی کاشت گل نرگس سمنان در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
4. ماسال: سطح زیر کشت گل نرگس در ماسال در استان گیلان، بیش از یک هکتار است و در این منطقه بیش از نیم قرن گل نرگس کشت می‌شود. این منطقه نیز هر سال میزبان جشن نرگس است.
5. بوشهر: مناطق عمدۀ مستعد پرورش گل نرگس در بوشهر در بخش ارم دشتستان در روستاهاي رود فارياب، كفترو و در مناطق گيسكان حوالي روستاهاي باغ تاج است.

کارکردهای جشن نرگس

1. فرهنگی: در فرهنگ شیعیان ایرانیان، گل نرگس به‌دلیل مشابهت اسم آن با اسم مادر امام زمان (نرگس یا نرجس خاتون) از جایگاه خاصی برخوردار است. همچنین جشن نرگس سبب حفظ و ترویج آیین‌های سنتی و معرفی آداب و رسوم کهن این مناطق می‌شود. همچنین برگزاری این جشنواره، نوعی مشارکت دسته‌جمعی میان انجمن‌ها و سازمان‌های مختلف مانند سازمان فرهنگی هنری شهرداری، اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.
2. اقتصادی: یکی از کارکردهای برپایی جشن نرگس، رشد و توسعۀ گردشگری است. معرفی جاذبه‌های گردشگری، اقتصادی و ظرفیت‌های تولید گل نرگس در شهرهای برگزار‌کنندۀ این جشن، سبب افزایش بازار‌پسندی این گونۀ گیاهی و صادرات آن به نقاط دیگر جهان می‌شود. برپایی غرفه‌های غذا‌های سنتی و صنایع دستی و معرفی و فروش محصولات کشاورزی و باغی نیز در این جشنواره صورت می‌گیرد.

منابع

• «برداشت گل نرگس در بخش ارم دشتستان آغاز شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 23 دی 1396ش.
• «برگزاری جشنواره گل نرگس در بهبهان»، وب‌سایت خبربان، تاریخ درج مطلب: 11 دی 1401ش.
• «برگزاری جشنواره گل نرگس در سمنان»، وب‌سایت خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 16 آذر 1400ش.
• «برگزاری جشنواره گل نرگس در سمنان»، وب‌سایت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان، تاریخ درج مطلب: 16 آذر 1400ش.
• «برگزاری جشنواره گل نرگس در ماسال مرزن‌آباد»، خبرگزاری فارس، تاریخ بازدید: 4 خرداد 1402ش.
• «چرا امام زمان را گل نرگس می‌گویند؟»، وب‌سایت منجی، تاریخ بازدید: 7 خرداد 1402ش.
• دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت آبادیس، تاریخ بازدید: 4 خرداد 1402ش.
• صادقیان، سارا و همکاران، «نگاهی به نرگس زار طبیعی جره در استان فارس»، نشریه طبیعت ایران، شماره 5، 1397ش.
• «نرگس‌زار کازرون»، وب‌سایت تریپ‌یار، تاریخ بازدید: 4 خرداد 1402ش.