حبیبه سرابی

حبیبه سرابی؛ بانوی سیاستمدار و اولین والی (استاندار) زن در تاریخ افغانستان.

حبیبه سرابی، فعال حقوق زنان و همچنین فعال در عرصۀ آموزش در سال های حکومت طالبان بوده است. در دورۀ پساطالبانی او به‌مدت دوسال در سمت وزیر امور زنان ایفای وظیفه کرده و بعد از آن به‌عنوان اولین والی زن در افغانستان منصوب شد. اقدامات حبیبه، در دوران خدمت او منجر به کسب جوایز متعددی از طرف نهادهای مختلف بین‌المللی شد.

کودکی و نوجوانی

حبیبه سرابی از قوم هزاره است که در سال 1337ش، در ولایت بغلان متولد شد. پدر او اهل سراب از ولایت غزنی است که در خردسالی به مزارشریف مهاجرت کرده بود.

حبیبه تحصیلات ابتدایی را در ولایت بغلان و سپس در ولایت کاپیسا به پایان رساند و دورۀ دبیرستان را در کابل سپری کرد.

جوانی

حبیبه سرابی در سال 1357ش وارد دانشگاه علوم طبی کابل شد و در سال 1360ش در رشتۀ فارمسی (داروسازی) از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. پس از آن، حبیبه با بورسیه‌ای که از طرف سازمان بهداشت جهانی دریافت کرد، ادامۀ تحصیلات خود را در رشتۀ هماتولوژی (خون‌شناسی) در هند به پایان رساند.

فعالیت‌ها

علمی

سرابی فعالیت‌ علمی خود را از انستیتوت ملی لابراتواری طبی دانشگاه کابل آغار کرد. او تا قبل از حکومت اول طالبان، در دانشگاه علوم طبی کابل تدریس می‌کرد. او، همچنین به‌مدت ده سال استاد انستیتوت (مؤسسه) آموزش‌های متوسط پزشکی در کابل در بخش‌های همتولوژی، مایکروبیالوژی و فارمکولوژی بود. حبیبه در سال 1998م در انستیتوت آموزش افغان مشغول به آموزش شد.

اجتماعی و فرهنگی

حبیبه پس از اوج‌گیری اعتراضات علیه حکومت وابسته به شوروی با جمعی از دانشجویان، اتحادیۀ دانشجویان معترض را تأسیس کرد و به‌عنوان یکی از اعضای برجستۀ آن علیه نظام حاکم، فعالیت می‌کرد. سرابی در اردوگاه‌های مهاجرین در پاکستان دوره‌های آموزشی برگزار کرد. در زمان حاکمیت اول طالبان دوره‌های کوتاه‌مدت سوادآموزی را در کابل، جلال‌آباد و مزارشریف به‌صورت مخفیانه راه‌اندازی کرد و یکی از فعالین در بخش حقوق زنان بود.

مسئولیت‌ها

مهم‌ترین مسؤلیت‌های سرابی عبارتند از:

1. اشتراک در کنفرانس بن در سال 1380ش؛
2. وزیر امور زنان در دولت انتقالی در سال 1381 تا 1383ش؛
3. والی بامیان در زمان حکومت حامد کرزی از سال 1384ش تا 1392ش؛
4. مشاور دکتر عبدالله عبدالله، رئیس اجرائیه دولت وحدت ملی، در امور زنان و جوانان؛
5. معاون شورای عالی صلح در سال 2016م؛
6. عضو تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی افغانستان با طالبان در دوحه.

دستاوردها

مهم‌ترین دستاوردهای سرابی چنین بیان شده است:

1. ایجاد برنامۀ درازمدت در حمایت از حقوق زنان برای بهبود وضعیت زندگی آنها؛
2. آموزش جندر (تساوی حقوق زن و مرد) در وزارت امور زنان؛
3. توسعۀ آموزش جندر در سطح وزارتخانه‌ها و ولایات مراکز انکشافی زنان؛
4. ایجاد بخش‌های جندر در وزارتخانه‌های مهم کشور؛
5. داشتن برنامه مدون در رابطه با خشونت علیه زنان و اجرای آن برنامه‌ها؛
6. عضو گروه تطبیق کنوانسیون منع هرگونه تبعیض علیه زنان؛
7. فعالیت‌های آموزشی در رابطه با تعلیم و تربیت دختران در بامیان؛
8. مشارکت دادن زنان در اقتصاد، تجارت و پلیس.

افتخارات و جوایز

ثبت شدن بیوگرافی‌ خانم حبیبه سرابی در مرکز بین‌المللی بیوگرافی کمبریج در لندن، دریافت مدال «ملالی» از سوی حامد کرزی رییس جمهور وقت به‌دلیل تطبیق حاکمیت قانون در سال 1385ش، دریافت مدال «کمندر» از سوی دولت فرانسه و دریافت لقب «قهرمان محیط زیست» از سوی ماهنامۀ تایمز از جمله افتخاراتی است که حبیبه سرابی در دورۀ فعالیت‌های خود به‌دست آورده است.

حبیبه سرابی علاوه بر افتخارات و دستاوردها، جوایزی را از نهادهای بین‌المللی دریافت کرده که عبارت است از:

1. دریافت جایزۀ سیمون از طرف دولت فرانسه به پاس فعالیت‌های خانم سرابی در رابطه با حمایت از حقوق زنان و برابری جنسیتی درسال 2021م.
2. کسب جایزۀ صلح جهانی ادارۀ انکشافی سازمان ملل، اِن پیس (N-peace awards) به‌دلیل تلاش در زمینۀ توانمندی زنان، حکومت‌داری خوب، ارزش‌دادن به حقوق بشر و تأمین صلح، در سال 2016م که توسط نهاد توسعه‌ای سازمان ملل در تایلند به او اهدا شد.
3. جایزۀ نهاد رامون مگسیسی مشهور به جایزه صلح نوبل آسیا، به‌دلیل فعالیت در زمینۀ دفاع از حقوق زنان و ترویج آموزش در یک محیط جنگ‌زده که تغییرات اجتماعی سودمندی ایجاد کرده بود.
4. کسب جایزۀ «Prestigious Ramon Magsaysay» در سال 2013م، به‌دلیل فعالیت در زمینۀ آموزش دختران و حکومت‌داری خوب؛
5. دریافت جایزۀ Jason از Children Squer ایالت اوماهای امریکا.

منابع

• «اولین والی زن افغانستان موفق به کسب جایزه صلح شد»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: 12 فوریه 2017م.
• «بانوان تاریخ‌ساز؛ 10 زن افغان که اولین‌ها در عرصه‌های کاری خود بوده‌اند»، وب‌سایت خبرنامه، تاریخ درج مطلب: 3 تیر 1395ش.
• «بررسی شخصیت نامزدها و معاونین، حبیبه سرابی»، شبکه اطلاع‌رسانی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 23 بهمن 1392.
• «بیوگرافی معاونان نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان(3) احمد ضیا مسعود، حبیبه سرابی»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: 17 فوریه 2014م.
• «حبیبه سرابی کیست؟»، خبرگزاری شاهد، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• «حبیبه سرابی: زنان باید اعتماد به نفس را در وجود خود تقویت کنند»، خبرگزاری تساوی، تاریخ درج مطلب: 15 تیر 1393ش.
• «زندگی‌نامه حبیبه سرابی، بانوی سیاستمدار افغان»، وب‌سایت همصنفی، تاریخ درج مطلب: 24 دی 1399ش.
• «زندگی‌نامه هیأت مذاکره‌کنندۀ صلح بین افغان‌ها»، آژانس خبری پژواک، تاریخ درج مطلب: 10 سپتامبر 2020م.
• «گفتگو با دکتر حبیبه سرابی، وزیر امور زنان افغانستان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: فروردین 1382ش.
• «نخبگان سیاسی زن؛ ۱۰ چهره تأثیرگذار بر سیاست افغانستان»، خبرگزاری بانوان افغانستان، تاریخ درج مطلب: 19 دی 1395ش.