فرزندکشی
فرزندکشی؛ قتل عمدی فرزند توسط والدین.
فرزندکُشی عبارت است از سلب ارادی و ظالمانه حیات فرزند به‌وسیله والدین بالغ و عاقل.[۱]
علل فرزندکشی
با بررسی موارد فرزندکشی در ایران، عوامل متعددی به‌عنوان علل جرم شمرده شده است: فقر، مشکلات اجتماعی، بیماری‌های روانی، عصبانیت، بارداری ناخواسته دختران جوان، اختلافات خانوادگی، انتقام‌جویی از همسر سابق، تضعیف نقش خانواده، اعتیاد والدین و آزار و اذیت قاتل در زمان کودکی.[۲]
عناصر جرم
برای اینکه بتوان به یک عمل عنوان جرم را اطلاق کرد باید ویژگی‌هایی در آن باشد، که به آن‌ها ارکان جرم یا عناصر جرم گفته می‌شود و شامل عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر روانی (یا معنوی) است.[۳] عناصر جرم در فرزندکشی عبارت است از:
الف. عنصر مادی:
- مرتکب؛ پدر و مادر
- رفتار مرتکب؛ قتل عمدی فرزند در حال حیات. قانون جزای اسلامی و قوانین فعلی جهان، سقط‌جنین را به‌عنوان قتل عمدی مجازات نمی‌کنند، گرچه جنین از حمایت کامل برخوردار بوده و مجازات‌های خود را در پی دارد. پس در تحقق فرزندکشی، حیات خارج از رحم مادر در لحظه وقوع جرم از شرایط حتمی و لازم است.
- موضوع جرم؛ وجود فرزند دارای حیات خارج از رحم مادر.[۴]
- شخصیت مرتکب؛ پدر و مادر عاقل و بالغ.
ب. عنصر معنوی:
برای تحقق جرم فرزندکشی، قصد فعل و قصد شخص معین و قصد نتیجه و آگاهی جانی از کشنده بودن فعل، لازم است.[۵]
ج. عنصر قانونی:
نسبت پدری قصاص را منتفی می‌کند اما دیه و کفاره برجای خود باقی است و قاتل به مجازات تعزیری نیز محکوم می‌شود.[۶]
مجازات فرزندکشی
در قرآن:
آیات متعددی در قرآن در مورد حرام بودن فرزندکشی آمده است.[۷] از نظر قرآن، کشتن انسان بی‌گناه با کشتن همه انسان‌ها برابری می‌کند.[۸]
در فقه اهل سنت:
در فقه شافعی، حنبلی و حنفی پدر به خاطر قتل فرزند قصاص نمی‌شود اما در فقه مالکی، قتل عمدی فرزند توسط پدر، او را مستحق قصاص می‌کند. فقهای اهل سنت، مادر را در قصاص و عدم قصاص ملحق به پدر می‌دانند.[۹]
در فقه شیعه:
همه فقهای شیعه بر قصاص نشدن پدر در قتل فرزند، اتفاق‌نظر دارند. دلایل ایشان عبارت است از: روایات و نصوص، اجماع، شهرت و مؤیدات موجود در متون فقهی. [۱۰]
درصورتی‌که مادر، قاتل فرزندش باشد، در فقه شیعه دو نظریه در مجازات او وجود دارد: نظریه اول؛ مادر به خاطر قتل فرزند قصاص می‌شود، این نظریه، به دلیل عمومات آیه قصاص، روایات، شهرت و اجماع، قول مشهور فقه شیعه است. نظریه دوم؛ معتقد است مادر به خاطر قتل فرزند قصاص نمی‌شود.[۱۱]
آمار فرزند کشی در ایران
طبق آخرین آمار در سال 1400، تعداد فرزندکشی در طول یک سال 75 مورد است. این در حالی است که تعداد فرزند کشی در ایالت متحده امریکا در یک سال 450 مورد بوده است.[۱۲]
پانویس
- ↑ اسحاقی، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند، 1380ش، ص151.
- ↑ اسحاقی، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند، 1380ش، ص۳۳.
- ↑ «عناصر تشکیل دهنده جرم»، در ویکی فقه، تاریخ بازدید: 10 اردیبهشت 1401ش.
- ↑ اسحاقی، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند، 1380ش، ص۱۵۱.
- ↑ اسحاقی، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند، 1380ش، ص۱۷۴.
- ↑ موسوی خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۵۲۱.
- ↑ سوره مائده، آیه 32؛ سوره اسراء، آیه 33؛ سوره نساء، آیه 93؛ سوره انعام، آیه 140.
- ↑ سوره مائده، آیه 32.
- ↑ اسحاقی، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند، 1380ش، ص۵۵.
- ↑ اسحاقی، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند، 1380ش، ص۶۵.
- ↑ اسحاقی، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند،1380ش، ص۱۰۶.
- ↑ «آمار فرزندکشی در ایران و آمریکا چقدر است؟»، خبرگزاری فارس، تاریخ بازدید: 10 اردیبهشت 1401.
منابع
- قرآن کریم
- «آمار فرزندکشی در ایران و آمریکا چقدر است؟»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج: 5 خرداد 1400ش.
- اسحاقی، محمد، مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند، قم، سفیر صبح، 1380ش.
- «قانون مجازات اسلامی»، مصوبات مجلس شورا، تاریخ تصویب: 1 اردیبهشت 1392.
- «عناصر تشکیل دهنده جرم»، در ویکی فقه، تاریخ بازدید: 10 اردیبهشت 1401.
- موسوی خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، قم، مرکز فقهی الائمه الاطهار(ع)، ۱۳۷۶ش.