مبطلات روزه

مبطلات روزه، رفتارهایی که سبب بطلان روزه است.

به مجموعه‌ی اعمال و رفتارهایی که سبب باطل شدن روزه شود، مبطلات روزه گویند. مُفطِرات روزه عنوانی دیگر برای این اصطلاح است.

اقسام مبطلات

الف) مبطلاتی که دوری از آن‌ها لازم است؛
از مجموع دیدگاه‌های فقیهان شیعه، 9 مورد برای این قسم به‌دست می‌آید؛

1. خوردن و آشامیدن چیزهای معمول مثل نان و آب و حتی نامعمول‏‎ مانند خاک و شیرۀ درخت سبب بطلان روزه می‌شود؛ زیادی یا کمی هم، تأثیری در بطلان ندارد. برخی فقیهان شیعه درباره تزریق آمپول یا سرم تقویتی که به‌جای غذا به کار می‌رود نیز جانب احتیاط را در پیش گرفته‌اند.
2. آمیزش جنسی هرچند به انزال منجر نشود، سبب بطلان روزه است.
3. استمناء؛
4. دروغ بستن به خدا، پیامبر خدا و امامان نیز سبب بطلان روزه است. برخی فقیهان، دروغ بستن به سایر پیامبران و حضرت فاطمه را نیز موجب بطلان روزه دانسته‌اند.
5. رساندن دود و غبار غلیظ به حلق نیز موجب بطلان روزه دانسته شده است.
6. فروبردن تمام سر در آب، از سوی فقیهان شیعه با احتیاط روبرو شده و این عمل را مُبطل روزه دانسته‌اند.
7. باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح.
8. وارد کردن مایعات به بدن از راه مخرج، حتی اگر از روی ناچاری و برای معالجه هم باشد، روزه را باطل می‌کند.
9. هرگاه روزه‌دار عمداً قی (استفراغ) کند، حتی اگر به‌دلیل بیماری‏‎ ‎‏ناچار باشد، روزه‌اش باطل می‌شود؛ اما استفراغ سهوی یا بی‌اختیار، روزه را باطل نمی‌کند.

ب) مبطلاتی که روزه را باطل می‌کنند اما ترک آن لازم نیست؛
مثلا سفر کردن اگرچه از مبطلات روزه است ولی اجتناب از آن واجب نیست. روزه‌دار می‌تواند سفر کند و بعدا قضای روزه‌اش را به‌جا آورد.

منابع

• احکام روزه، وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: 4 تیر 1393ش.
• بنی‌هاشمی ‌خمینی، محمدحسن، توضیح ‌المسائل سیزده ‌مرجع، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۲۴ق.
• حلی، یحیی بن سعید، الجامع للشرائع، تصحیح جمعی از محققین تحت اشراف شیخ جعفر سبحانی، قم، مؤسسة سید الشهداء العلمیه، ۱۴۰۵ق.
• طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، به‌تحقیق مؤسسۀ النشر الإسلامي، قم، موسسۀ نشر اسلامی، 1419ق.
• موسوی ‌خمینی، روح‌الله، توضیح‌ المسائل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1392ش.