نصرت الهی
نصرت الهی؛ یاریگری خداوند نسبت به مخلوقات و به‌ویژه انسان‌ها.
در آموزه‌های اسلام، یاری و حمایت مؤمنان و انسان‌های صالح، وعده و سنت الهی دانسته شده که بر هستی، حاکم است. این یاریگری به‌شکل‌های مختلف و در دو قالب تکوینی و تشریعی، صورت می‌گیرد.
مفهوم‌شناسی
نُصرَت به‌معنای یاری،[۱] کمک‌کردن،[۲] همکاری[۳] و نیکی‌کردن[۴] است. نصرت الهی از منظر قرآن، گاهی تکوینی و ناظر به زندگی بخشیدن و روزی دادن به مخلوقات است و گاهی تشريعى و ناظر به ارادۀ خدا برای هدایت و تكامل انسان است.[۵]
نصرت الهی در قرآن
مؤمنان، وعده‌های الهی را در زندگی دنیوی تجربه می‌کنند و می‌دانند که نصرت خدا از راه‌های گوناگون و با واسطه‌هایی از جنس فرشتگان یا انسان‌ها، محقق می‌شود.[۶] خداوند در قرآن وعده داده است که اگر مؤمنان، دین را با مال و جان خویش یاری کنند، خدا نیز آنان را به اشکال گوناگون یاری می‌کند.[۷] عروج عیسی به‌سوی خدا،[۸] حاصل‌خیزی سرزمینی و به دولت رسیدن یوسف،[۹] دفع غم و غصۀ یونس،[۱۰] سرد شدن آتش بر ابراهیم،[۱۱] پیروزی و موفقیت آشکار محمد،[۱۲] نجات نوح در طوفان،[۱۳] نجات لوط،[۱۴] شعیب،[۱۵] صالح،[۱۶] هود،[۱۷] و موسی[۱۸] از عذاب‌هایی که بر قوم آنها نازل شد و همچنین پیروزی و آرامش مؤمنان،[۱۹] از جمله نصرت‌های الهی مورد اشارۀ قرآن است.
عوامل نصرت الهی
قرآن، یاری رساندن به مؤمنان را سنت ثابت الهی دانسته است؛ البته مؤمنان نیز باید شرایط بهره‌مندی از این نصرت را فراهم کنند.[۲۰] این شرایط عبارت‌اند از:
- بهره‌گیری از تمام توانایی‌ها؛[۲۱]
- به صحنه آمدن شخصیت‌های فعّال و مخلص؛[۲۲]
- پاسدارى از پیمانی که خدا بر عهده انسان نهاده؛
- دورى از نواهى و زشتىها؛
- باور به خدا، آخرت، بهشت و رضوان الهی؛[۲۳]
- ایستادگی در برابر آداب‌ورسوم نادرست؛
- قيام به حدود و احكام الهی؛[۲۴]
- پایداری در سختی‌ها و مشکلات؛[۲۵]
- يارى‌رساندن به بندگان خدا؛[۲۶]
- تقوا؛
- دعا؛[۲۷]
- نماز خواندن و روزه گرفتن؛[۲۸]
- باور به این‌که همه‌چیز در دست خدا است؛[۲۹]
- یاری کردن خداوند.[۳۰]
ابزارهای نصرت الهی
از نظر قرآن، نصرت الهی برای مۀمنان است و خدا آنان را در صورت تحقق شرایط، با راه‌های گوناگون یاری می‌کند. گاهی این نصرت الهی از جایی می‌رسد که انسان گمان نمی‌کند.[۳۱] برخی ابزارهای نصرت الهی که در قرآن ذکر شده، عبارت‌اند از:
- الفت و انس؛[۳۲]
- استجابت دعا؛[۳۳]
- معجزه و استدلال؛[۳۴]
- اعطای حکومت؛[۳۵]
- غلبه در جنگ؛[۳۶]
- سکینه و آرامش؛[۳۷]
- هلاکت دشمن؛[۳۸]
- امدادهای غیبی؛[۳۹]
- افزایش پیروان؛[۴۰]
- نجات از خطرها؛[۴۱]
- خنثی‌کردن حیله‌ها؛[۴۲]
- الهام به مؤمنان.[۴۳]
پانویس
- ↑ قرشى بُنابى، قاموس قرآن، 1371ش، ج7، ص72.
- ↑ راغب اصفهانى، مفردات ألفاظ القرآن، ذیل واژه نصر.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج5، ذیل واژه نصر
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاييس اللغة،ج5، ذیل واژه نصر
- ↑ خسروى حسينى، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، 1369ش، ج4، ص347.
- ↑ سوره احزاب، آیه 22؛ سوره انفال، آیات 123-126؛ سوره روم، آیات 4-6؛ سوره آل‌عمران، آیه 13.
- ↑ سوره محمد، آیه 7.
- ↑ سوره آل عمران، آیه 55.
- ↑ سوره یوسف، آیه 56
- ↑ سوره انبیاء، آیه 88
- ↑ سوره انبیاء، آیه 69
- ↑ سوره فتح، آیه1.
- ↑ سوره یونس، آیه 73.
- ↑ سوره یونس، آیه 73.
- ↑ سوره هود، آیه94.
- ↑ سوره هود، آیه 66.
- ↑ سوره هود، آیه 58.
- ↑ سوره شعراء، آیه 65.
- ↑ سوره آل عمران، آیه 123؛ سوره توبه، آیه 26؛ سوره فتح، آیه 4.
- ↑ منصوری، «شرایط بهره‌مندی از نصرت الهی»، وب‌سایت سماموس.
- ↑ سوره یوسف، آیه۱۱۰.
- ↑ خسروى حسينى، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، 1369ش، ج4، ص347.
- ↑ سوره احزاب، آیات 21-22.
- ↑ لطفی‌زاده، «نصرت الهی نصیب چه کسانی می‌شود؟» خبرگزاری بین‌المللی قرآن.
- ↑ سوره بقره، آیه 250؛ سوره انعام، آیه 34؛ سوره یوسف، آیه 110؛ سوره بقره، آیه 214؛ سوره انبیاء، آیه 105.
- ↑ سوره هود، آیه 30.
- ↑ سوره غافر، آیه۶۰.
- ↑ «راه‌های بهره‌مندی از یاری خداوند کدامند؟»، وب‌سایت ستاره.
- ↑ سوره حدید، آیات 22-23؛ سوره انفال، آیه 60؛ سوره بقره، آیه 249.
- ↑ سوره محمد، آیه 7.
- ↑ منصوری، «شرایط بهره‌مندی از نصرت الهی»، وب‌سایت سماموس.
- ↑ سوره انعام، آیه 11 و سوره ابراهیم، آیه 27.
- ↑ سوره انبیاء، آیات76 و 84 و 88 و 90؛ سوره شوری، آیه 26؛ سوره یوسف، آیه 34؛ سوره نوح، آیه 26.
- ↑ سوره حدید، آیه 25.
- ↑ سوره نساء، آیه 54.
- ↑ سوره توبه، آیه 25.
- ↑ سوره تویه، آیه 40.
- ↑ سوره اعراف، آیه 136.
- ↑ سوره آل عمران، آیه 124 و سوره سوره حشر، آیه 25.
- ↑ سوره صف، آیه 9.
- ↑ سوره عنکبوت، آیه 15.
- ↑ سوره انفال، آیه 18.
- ↑ سوره قصص، آیه 7.
منابع
- قرآن مجید.
- ابن‌فارس، احمد، معجم مقاييس اللغة، قم، مکتب الإعلام الإسلامي، 1404ق.
- ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر، 1375ق.
- جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية، بیروت، دارالعلم للملایین، 1404ق
- خسروى حسينى، سید غلامرضا، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، تهران، مرتضوی، 1369ش.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دار الشامية، 1412ق.
- «راه‌های بهره‌مندی از یاری خداوند کدام‌اند؟»، وب‌سایت ستاره، تاریخ درج مطلب: 8 آذر 1400ش.
- منصوری، خلیل، «شرایط بهره‌مندی از نصرت الهی»، وب‌سایت سماموس، تاریخ درج مطلب: 17 آذر 1401ش.
- قرشى بنابى، علی‌اكبر، قاموس قرآن، تهران، دار الكتب الإسلامية، 1371ش.
- لطفی‌زاده، محمد، «نصرت الهی نصیب چه کسانی می‌شود؟»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، تاریخ درج مطلب: 26 فروردین 1399ش.