کاکامراد
کاکامراد؛ شهروند نیکوکار و مددرسان ژاپنی در افغانستان.
کاکامُراد، پزشک نیکوکار ژاپنی است که 30 سال برای بهبود وضع زندگی شهروندان افغانستان کوشید و با تأسیس چندین درمانگاه و احداث پروژه‌های مختلف آب‌رسانی و کشاورزی، زمینۀ کار را برای هزاران نفر فراهم کرد. از کاکامراد در افغانستان به‌دلیل خدمات انسان‌دوستان، به‌عنوان الگوی فداکاری، تلاش و بشردوستی یاد می‌شود و در بین مردم این کشور از محبوبیت برخوردار است.
نامگذاری
نام اصلی این امدادگر پرتلاش، «تتسو ناکامورا» (Tetsu Nakamura) است اما مردم در ولایت ننگرهار افغانستان به‌دلیل شباهت نام وی با «مراد» و محبوبیت وی در میان مردم محل، او را «کاکامراد » نامیدند.[۱] اصطلاح «کاکا» در فرهنگ مردم افغانستان از عناوین اعزازی است که به عمو، ریش‌سفیدان و افراد محترم و دارای رابطۀ صمیمی و گرم، اطلاق می‌شود. [۲]
زندگی‌نامه
تِتسو ناکامورا، متولد ۱۹۴۶م در کیوشوی ژاپن، در سال 1973م از دانشکدۀ پزشکی دانشگاه کیوشو فارغ‌‌التحصیل شد.[۳] ناکامورا در ۱۹۸۴م (زمان اشغال افغانستان توسط ارتش شوروی)، به‌عنوان داوطلب در یک درمانگاه مربوط به یک مؤسسۀ غیردولتی بهنام «خدمات درمانی فرامرزی ژاپن» در شهر پیشاور پاکستان کار خود را آغاز کرد تا به درمان بیماران مبتلا به «جذام» کمک کند.[۴] او در ابتدا می‌خواست در این شهر که محل بزرگ‌ترین اجتماع آوارگان جنگ افغانستان بود، به مدت شش سال بماند اما دو سال بعد، برای کمک به بیماران افغانستانی، وارد جلال‌آباد (مرکز ولایت ننگرهار) شد و در سال ۱۹۹۱م سه درمانگاه در آنجا تأسیس کرد. ناکامورا سپس سازمان غیردولتی «سازمان پزشکی صلح ژاپن» را در افغانستان به‌وجود آورد و کار خود را به‌عنوان امدادگر با شعار «برای درخشش نور به گوشه‌های تاریک» آغاز کرد.[۵] او با خردهفرهنگ محلی خو گرفت و با پشتکار زیاد زبان‌های ملی و محلی را در گفت‌وگوهای روزمره با مردم آموخت و به‌کار بشردوستانه ادامه داد. [۶]
سیرۀ عملی و اخلاقی
کاکامراد را انسانی مهربان، بشردوست، متواضع و زحمت‌کش معرفی کرده‌اند.[۷] وی با اینکه از ثروت، جایگاه علمی و رفاه شخصی در ژاپن برخودار بود اما اخلاق بشردوستانه، فرهنگ کار و تلاش و محرومیت‌زدایی باعث شد که در کشور فقیر و ناامن افغانستان، کار کند. کاکامراد در افغانستان از پزشکی و مدیریت تا رانندگی لودر و کارگری ساده را با عشق انجام می‌داد. [۸] هنگامی که وقت قانونی کار تمام می‌شد، او به کارگران محلی توصیه می‌کرد تا یک ساعت برای «وطن» خود اضافه‌کاری کند.[۹]
زمینه‌ها و انگیزه‌های فعالیت
کاکامراد در دوران فعالیت در افغانستان متوجه شد که مشکل بیشتر بیمارانی که به درمانگاه‌های او مراجعه می‌کنند، «سوء تغذیه» است و از آن به‌بعد، او با شعار «آب، نه اسلحه» در کنار کمک‌های درمانی به مردم منطقه، حوزۀ فعالیت‌های خود را به کشاورزی و آبیاری گسترش داد و برای ساخت کانال و احداث پروژه‌های آب‌رسانی در شرق افغانستان تلاش کرد. در سال ۲۰۰۰م هنگامی که خشکسالی، منطقه را فراگرفت، بیماری‌های مرتبط با سوء تغذیه و کمبود آب نیز افزایش یافت؛ ناکامورا برای مقابله با این پدیده، با شعارهای «یک کانال آب مفیدتر از ۱۰۰ پزشک است» کار توسعۀ کشاورزی و آب‌رسانی را با تلاش بیشتر ادامه داد.[۱۰]
دیدگاه‌ها
کاکامراد به‌جای درمان بیماری، به ریشه‌های بیماری می‌اندیشید و فقر را علت اصلی بسیاری از بیماری‌ها در افغانستان می‌دانست. به‌همین دلیل، وی بر فقرزدایی تأکید می‌کرد و معتقد بود که در بیمارستان، بیماران یک‌به‌یک درمان می‌شوند، اما با توسعۀ کشاورزی و بهبود سیستم آب‌رسانی، تمام روستا بهبود می‌یابد و ریشۀ بیماری‌ها (فقر) نابود می‌شود. ناکامورا دربارۀ راه‌حل جنگ در افغانستان نیز معتقد بود که خشونت، مشکلات مردم این کشور را حل نمی‌کند؛ بلکه احیای کشتزارها و رونق کشاورزی، برای بهبود وضعیت اقتصادی و حل مشکلات افغانستان یک عنصر بنیادین است.[۱۱]
فعالیت‌ها و خدمات
- ایجاد پنج باغ زیتون، انار، هلو، زردآلو و خرما به مساحت 570 هکتار که امروزه همه محصول می‌دهد و به خارج نیز صادر می‌شود؛
- تأسیس مراکز درمانی با خدمات رایگان که حدود ۷۰۰ کارمند در آنها مشغول کار هستند؛
- تأسیس یک کانال آبیاری به طول 25 کیلومتر؛
- تأسیس خوابگاه‌های دانشجویی؛
- احداث یک مدرسه با ظرفیت 600 دانش‌آموز؛
- ساخت دو باب مسجد هر كدام با ظرفیت ۸۰۰ نمازگزار؛
- احداث یک مزرعه و باغ زیبا در دشت «گمبیری» ولایت ننگرهار؛
- احداث کانال‌های مدرن آبیاری در ۵۷۰ هکتار زمین و باغ میوه؛
- حفر ١٦٠٠ حلقه چاه عمیق؛
- فراهم ساختن آب آشامیدنی برای 650 هزار نفر؛
- آبیاری 82500 جریب زمین؛
- ایجاد یازده سربند (سد کوچک) و کانال آب‌رسانی؛ [۱۲]
- بازسازی راه، پل و پلچک‌های زیاد. [۱۳]
کسب شهروند افتخاری افغانستان
کاکامراد، به‌پاس خدماتی که برای مردم افغانستان ارائه داده بود، در اکتبر ۲۰۱۹م شهروندی افتخاری افغانستان را کسب کرد. [۱۴]
قتل کاکامراد
کاکامراد در سیزدهم آذر 1398ش هنگامی که می‌خواست برای بررسی یک پروژه به یک منطقه در ولایت ننگرهار سفر کند، مورد حملۀ افراد مسلح ناشناس قرار گرفت و به‌شدت زخمی شد. [۱۵]وی بعد از انتقال به کابل برای درمان، درگذشت. کاکامراد در یکی از مصاحبه‌های خود گفته بود که خوشحال خواهد شد اگر در افغانستان بمیرد.[۱۶]
واکنش‌ها
شهروندان افغانستانی در ولایت‌های مختلف با مراسم شمع‌افروزی، یاد او را گرامی داشتند. بر روی بعضی از پوسترهایی که از تصویر او ساخته شده بود، به زبان‌های فارسی، پشتو، انگلیسی و ژاپنی نوشته بود «ما را ببخش».[۱۷] ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان، سازمان ملل متحد در کابل و شمار زیادی از سیاست مداران داخلی کشور قتل کاکامراد را محکوم کردند و آن را جنایت بزرگ در حق مددرسان‌ها خواندند[۱۸] ؛شرکت هواپیمایی «کام ایر افغانستان»، به احترام ناکامورا، تصویر وی را روی یک هواپیمای خود نقاشی کرد. شماری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی، دادخواستی برای نامگذاری یک خیابان در افغانستان بهنام ناکامورا و به پاس خدمات او راه‌اندازی کردند. دولت افغانستان برای ناکامورا تشییع جنازۀ رسمی با تشریفات ویژۀ نظامی گرفت. اشرف غنی، رئیس‌جمهور وقت افغانستان در کنار افسران تشریفات، تابوت ناکامورا را که در پرچم افغانستان پیچیده شده بود، تا نزدیکی هواپیما حمل کرد.[۱۹]
یادبودها
- به‌پاس خدمات کاکامراد، یک چهارراه در ولایت خوست، بهنام ناکامورا نامگذاری شده است.[۲۰]
- یک سازمان غیردولتی بهنام «نهاد انسان» در افغانستان جایزه‌ای را بهنام «جایزه بشردوستانۀ ناکامورا» در نظر گرفت و در روز جهانی حقوق بشر به فردی که برای ترویج اندیشۀ بشردوستی، آزادی و عدالت فعالیت ارزندهای داشته باشد، اهدا میکند. [۲۱]
- یک بنای یادبود به احترام کاکامراد در نزدیکی پل بهسود شهر جلال‌آباد، ساخته شده است. [۲۲]
اثرگذاری‌ها
اخلاق کاری و سیرۀ عملی کاکامراد باعث شده است که مردم افغانستان او را الگوی خودباوری، وطن‌د‌وستی، زحمت و تلاش بدانند.[۲۳] در حال‌حاضر، وی به‌عنوان چهرۀ اثرگذار و نماد بشردوستی وخدمت شناخته می‌شود و نام او در داستان‌های مختلف کودکانه وارد ادبیات شده است.[۲۴] برای ماندگاری نام کاکامراد، کارهای فرهنگی زیادی در افغانستان صورت گرفته است. از جمله:
الف) خلق بازی کودکانه
گروهی بهنام «گهواره» بازی داستانی با نام ژاپنی «کامی‌شی‌بای» را طراحی کرده است که بر اساس زندگی ناکامورا، به کودکان افغانستان انسان‌دوستی، عشق به طبیعت و قدردانی از زحمات دیگران را آموزش می‌دهد. این بازی نوعی از قصه‌گویی دیداری است که در دهه ١٩٣٠م در ژاپن رواج یافت و با کارت‌های تصویری انجام می‌شود.[۲۵]
ب) تدوین کتاب
- کتابی با نام «کاکامراد» توسط ذبیح مهدی، دربارۀ شخصیت این پزشک مددرسان به زبان فارسی نوشته شده است. در این کتاب، رفتار تتسو ناکامورا همراه با نقاشی برای کودکان شرح داده شده و داستان آن بر محور یک مشکل می‌چرخد و کاکامراد برای حل آن تلاش میکند. کتاب کاکامراد به ژاپنی نیز ترجمه شده و به چاپ یازهم رسیده است. [۲۶]
- «كاكامراد و جعبه جادويی» توسط حضرت وهریز نوشته شده است. این کتاب داستان زندگی پسر فقیری را روایت میکند که کاکامراد از او می‌خواهد مهربانی و خرد را بیاموزد. [۲۷]
افتخارات
- کاکامراد در سال ۱۳۸۲ش به‌دلیل خدماتی که در افغانستان انجام داده بود، جایزۀ «رامون مگساسای» را در فیلیپین به‌دست آورد. این جایزه به پاس یک‌پارچگی در حکم‌رانی، خدمت شجاعانه به مردم و آرمان‌گرایی عمل‌گرا بهنام رییس‌جمهور پیشین فیلیپین نامگذاری شده و شبیه جایزه نوبل است.
- در سال ۱۳۹۲ش، «جایزه بزرگ فوکووکا» در ژاپن به کاکامراد اهدا شد. این جایزه از سوی بنیاد بین‌المللی شهر فوکووکا برای ارج‌گزاری به کار برجستۀ افراد یا سازمان‌هایی که برای ایجاد و حفظ فرهنگ آسیایی فعالیت می‌کنند، اهدا می‌شود.
- کاکامراد دوباره در 1392ش، جایزۀ «کیکو چی کان» که بیشتر به نویسند‌گان و اهل هنر اهدا می‌شود را در ژاپن به دست آورد.
- در 1385ش نشان «سفارش طلوع خورشید» از سوی حکومت ژاپن به وی اهدا شد. این نشان را یکی از امپراطوران ژاپن ایجاد کرده و سالانه به افرادی اهدا می‌شود که در پیش‌رفت بهزیستی، ارتقای فرهنگ و حفظ محیط زیست نقش ارزندهای ایفا کرده باشند. [۲۸]
پانویس
- ↑ بهش، «آرزوهای ناتمام ناکامورا برای افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح.
- ↑ «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.
- ↑ «کاکا مراد پزشک و امدادگر ژاپنی، قهرمان فراموش‌نشدنی در افغانستان»، خبرگزاری شبستان.
- ↑ بهش، «آرزوهای ناتمام ناکامورا برای افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح.
- ↑ «غنی: پروژه‌های در ننگرهار به یاد ناکامورا نامگذاری می‌شود»، خبرگزاری فارس.
- ↑ یوسفی «کاکا مراد؛ الگوی تازۀ شخصیتی کودکان افغانستان»، روزنامۀ صبح کابل.
- ↑ «داستان داکتر جاپانی وارد ادبیات کودکان افغانستان شد»، وب‌سایت آی‌فیلم2.
- ↑ شنسب، «ناکامورا را کی کشت و چرا؟»، وب‌سایت خراسان زمین.
- ↑ «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.
- ↑ «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.
- ↑ «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.
- ↑ شنسب، «ناکامورا را کی کشت و چرا؟»، وب‌سایت خراسان زمین.
- ↑ بهش، «آرزوهای ناتمام ناکامورا برای افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح.
- ↑ «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.
- ↑ یوسفی «کاکا مراد؛ الگوی تازۀ شخصیتی کودکان افغانستان»، روزنامۀ صبح کابل.
- ↑ شنسب، «ناکامورا را کی کشت و چرا؟»، وب‌سایت خراسان زمین.
- ↑ «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.
- ↑ بهش، «آرزوهای ناتمام ناکامورا برای افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح.
- ↑ «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.
- ↑ یوسفی «کاکا مراد؛ الگوی تازۀ شخصیتی کودکان افغانستان»، روزنامۀ صبح کابل.
- ↑ بهش، «آرزوهای ناتمام ناکامورا برای افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح.
- ↑ «ساخت بنای یادبود از ناکامورا در ننگرهار»، وب‌سایت آمو.
- ↑ یوسفی «کاکا مراد؛ الگوی تازۀ شخصیتی کودکان افغانستان»، روزنامۀ صبح کابل.
- ↑ «سفارت ژاپن در کابل: پروژه‌های ناکامورا در افغانستان پیگیری می‌شود»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ یوسفی «کاکا مراد؛ الگوی تازۀ شخصیتی کودکان افغانستان»، روزنامۀ صبح کابل.
- ↑ یوسفی «کاکا مراد؛ الگوی تازۀ شخصیتی کودکان افغانستان»، روزنامۀ صبح کابل.
- ↑ «داستان داکتر جاپانی وارد ادبیات کودکان افغانستان شد»، وب‌سایت آی فیلم 2.
- ↑ بهش، «آرزوهای ناتمام ناکامورا برای افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح.
منابع
- بهش، حسیب، «آرزوهای ناتمام ناکامورا برای افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ هشت صبح، تاریخ درج مطلب: ۱۶ آذر ۱۳۹۸ش.
- «داستان داکتر جاپانی وارد ادبیات کودکان افغانستان شد»، وب‌سایت آی‌فیلم2، تاریخ درج مطلب: 10 تیر 1399ش.
- «دربارۀ تیتسو ناکامورا؛ ژاپنی محبوب در میان مردم افغانستان»، وب‌سایت شهرآرا نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۳ آذر ۱۴۰۱ش.
- «ساخت بنای یادبود از ناکامورا در ننگرهار»، وب‌سایت آمو، تاریخ درج مطلب: ۱۹ میزان، ۱۴۰۱ش.
- «سفارت ژاپن در کابل: پروژه‌های ناکامورا در افغانستان پیگیری می‌شود»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۳ آذر ۱۴۰۱ش.
- شنسب، رحیم، «ناکامورا را کی کشت و چرا؟»، وب‌سایت خراسان زمین، تاریخ درج مطلب: ۲۴ آذر ۱۳۹۸ش.
- «غنی: پروژه‌های در ننگرهار به یاد ناکامورا نامگذاری می‌شود»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 16 آذر 1398ش.
- «کاکامراد» پزشک و امدادگر ژاپنی، قهرمان فراموش‌نشدنی در افغانستان»، خبرگزاری شبستان، تاریخ درج مطلب: 14 آذر 1401ش.
- یوسفی، لیلا، «کاکامراد ؛ الگوی تازۀ شخصیتی کودکان افغانستان»، روزنامۀ صبح کابل، تاریخ درج مطلب: 30 مارس 2021م.