اختلال عملکرد جنسی
اختلال عملکرد جنسی؛اختلال در برقراری ارتباط جنسی مناسب با همسر.
یکی از کارکردهای مهم ازدواج، عمل زناشویی است. هریک از مرد و زن باید بتوانند نقش خود را در این زمینه به‌خوبی انجام دهند تا علاوه بر رضایت خود، رضایت همسر را نیز در این زمینه به‌دست آورند. از آن‌جا که عوامل جسمی و عاطفی در عمل زناشویی نقش مهمی دارند، اختلال در هر یک از آن عوامل، اختلال در عملکرد جنسی و در نتیجه نارضایتی جنسی و زناشویی را باعث می‌شود. از این‌رو، آگاهی و رفع اختلال در عملکرد جنسی به رفع تنش‌های جسمی، روانی و خانوادگی زوجین کمک زیادی می‌کند.
مفهوم‌شناسی
به مشکل برقراری رابطه جنسی بین دو همسر، اختلال عملکرد جنسی می‌گویند. مشکل، در صورتی اختلال تشخیص داده می‌شود که دست‌کم به‌مدت شش ماه طول کشیده باشد.[۱] اختلال عملکرد جنسی شامل کاهش تمایل یا تحریک جنسی، درد هنگام نزدیکی و ناتوانی در رسیدن به اوج لذت جنسی می‌شود.[۲]
مراحل عمل جنسی در روابط زناشویی
فرآیند عمل زناشویی در پنج مرحله صورت می‌گیرد و اختلال عملکرد جنسی در هر یک از این مراحل ممکن است اتفاق بیفتد:[۳] مرحله میل جنسی، که با پیش‌نوازی و معاشقه و ملاعبه زن و شوهر، شروع شده و آنها از نظر فیزیولوژیکی و هیجانی، تمایل خود را به عمل جنسی نشان می‌دهند. مرحلۀ تهییج جنسی، که همسران به سطح بالایی از برانگیختگی می‌رسند و عمل جنسی آغاز می‌شود. مرحلۀ ثبات و تداوم لذت‌جویی؛ مرحلۀ اوج لذت جنسی، که بالاترین حد لذت جنسی در این مرحله تجربه می‌شود. مرحلۀ فرونشینی لذت جنسی، که با انزال در مردان اتفاق می‌افتد.[۴] این مراحل در مرد و زن شباهت‌های بسیاری دارد، اما تفاوت‌هایی نیز از نظر شدت و شتاب دارد. معمولاً برانگیختگی و به اوج رسیدن مرحلۀ جنسی در مردان نسبت به زنان با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد.[۵] در آموزه‌های اسلامی توصیه شده که در ارتباط زناشویی نباید عجله کرد و مرد اول با ملاعبه شروع کند.[۶] در روایتی از رسول خدا به مردان توصیه شده است چنان‌که همسران، خود را برای شما آماده می‌کنند، شما نیز خود را برای همسران‌تان آماده کنید.[۷]
پیامدهای اختلال در عملکرد جنسی
بعضی مطالعات نشان داده که اختلالات عملکرد جنسی یک عامل اثرگذار و مهم در کیفیت زندگی افراد است.[۸] در صورتی که در رابطۀ سالم و لذت‌بخش میان زوجین اختلال ایجاد شود، تبعات جسمی، روانی و اجتماعی به‌دنبال خواهد داشت.[۹] اختلال در عملکرد جنسی سبب ناکامی جنسی و افزایش اضطراب و فشار روانی می‌شود. همچنین بداخلاقی، ناسازگاری و کاهش صمیمیت از دیگر پیامدهای آن است.[۱۰] از این‌رو درمان اختلالات جنسی تاثیر زیادی بر رضایت جنسی و پیشگیری از اختلافات بین زوجین و دیگر تبعات آن، مانند بروز آسیب‌های اجتماعی دارد.[۱۱]
انواع اختلالات جنسی شایع
اختلال نعوظی در مرد؛ انزال زودرس؛ انزال دیرهنگام؛ اختلال میل جنسی ضعیف در مردان؛ اختلال ناشی از مصرف مواد یا دارو و یا بیماری؛ اختلال میل/برانگیختگی در زنان؛ اختلال ارگاسم در زنان؛ اختلال درد/دخول تناسلی لگنی.[۱۲]
فراوانی اختلالات جنسی
شیوع این اختلال در مناطق و فرهنگ‌های مختلف، متغیر بوده و بین زنان از 25 تا 64 درصد گزارش شده است.[۱۳] بعضی بیان کرده‌اند که به‌طور متوسط حدود چهل تا پنجاه درصد همسران، اختلال جنسی را تجربه کرده‌اند.[۱۴]
عوامل موثر در اختلال عملکرد جنسی
عوامل مختلف روحی، عاطفی، شناختی و جسمی بر عملکرد جنسی همسران مؤثر است. ناآگاهی، باورهای غلط، اضطراب و ترس در ارتباط بین همسران[۱۵] و همچنین افکار، نگرش‌ها و باورهای ناسازگارانه در فرآیند رفتار جنسی بین زوجین اثرگذار است.[۱۶] افسردگی با ناتوانی جنسی نسبت مستقیم دارد و با تشدید افسردگی، ناتوانی جنسی نیز تشدید می‌شود.[۱۷]
از نظر ابن‌سینا عوامل ضعف جنسی به اعضای تناسلی و اعضای اصلی بدن یعنی قلب، مغز و کبد مربوط می‌شود.[۱۸] پژوهش‌ها نیز نشان داده است که زمینۀ بیماری‌های قلبی ـ عروقی از عوامل موثر بر ناتوانی جنسی مردان است.[۱۹] بعضی مطالعات نشان داده است که 42 تا 75 درصد افراد مبتلا به بیماری عروقی قلب، دچار ناتوانی جنسی نیز بوده‌اند.[۲۰] در بعضی کتب پزشکی بیان شده که ناتوانی جنسی در سنین 50 تا 60 سالگی، می‌تواند پیش‌بینی کنندۀ حمله حاد سکته قلبی در مردان باشد.[۲۱] از دیدگاه اطبای سنتی نیز کسانی که دچار ضعف در قلب هستند در نعوظ طبیعی دچار مشکل هستند.[۲۲] همچنین بررسی‌ها نشان داده که فشار خون، چربی خون، قند خون و وزن بالا ارتباط زیادی با اختلال در عملکرد جنسی مردان دارد.[۲۳]
درمان
اختلال جنسی با توجه به نوع آن، در بسیاری از موارد با روان‌درمانی و یا دارو درمانی قابل اصلاح است.[۲۴] فلوکستین، سیتالوپرام، کلومیپرامین و پاروکستین از داروهایی است[۲۵] که در بعضی اختلالات مردان مانند زود انزالی مؤثر بوده‌اند.[۲۶] بعضی پژوهش‌ها نیز نشان داده‌اند که درمان شناختی‌رفتاری بر درمان انواع اختلالات جنسی مانند اضطراب، زودانزالی و بی‌میلی جنسی مؤثر بوده است.[۲۷]
پانویس
- ↑ نورعلیزاده میانجی، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص۴08.
- ↑ بهرامی و دیگران، «بررسی شیوع اختلالات عملکرد جنسی زنان در سنین باروری و عوامل مرتبط با آن»، 1390ش، ص9.
- ↑ نورعلیزاده میانجی، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص۴10.
- ↑ نورعلیزاده میانجی، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص113.
- ↑ نورعلیزاده میانجی، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص119.
- ↑ «آداب زناشویی»، ویکی‌فقه.
- ↑ «اصول حاکم بر جامعه قرآنی–جلسه ۲۶»، وب‌سایت سعداء.
- ↑ بهرامی و دیگران، «بررسی شیوع اختلالات عملکرد جنسی زنان در سنین باروری و عوامل مرتبط با آن»، 1390ش، ص9.
- ↑ بهرامی و دیگران، «بررسی شیوع اختلالات عملکرد جنسی زنان در سنین باروری و عوامل مرتبط با آن»، 1390ش، ص8.
- ↑ پسندیده، رضایت زناشویی، 1391ش، ص193.
- ↑ بهرامی و دیگران، «بررسی شیوع اختلالات عملکرد جنسی زنان در سنین باروری و عوامل مرتبط با آن»، 1390ش، ص8.
- ↑ نورعلیزاده میانجی، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص۴13.
- ↑ بهرامی و دیگران، «بررسی شیوع اختلالات عملکرد جنسی زنان در سنین باروری و عوامل مرتبط با آن»، 1390ش، ص10.
- ↑ نورعلیزاده میانجی، سلامت و اختلال جنسی همسران، 1401ش، ص۴05.
- ↑ صالح‌زاده و دیگران، «اثربخشی درمان‌شناختی رفتاری بر میزان اختلالات جنسی زنان»، 1390ش، ص12.
- ↑ مهرابی و دیگران، «اثربخشی روش‌های شناختی-رفتاری در درمان اختلال نعوظی نوع اضطراب عملکردی»، 1385ش، ص10.
- ↑ عسکری، پاسخ علمی به مسائل جنسی مردان، 1391ش، ص85.
- ↑ نیمروزی و دیگران، «ناتوانی جنسی یا ضعف قوه باه در مردان از دیدگاه طب سنتی ایران»، 1391ش، ص437.
- ↑ عسکری، پاسخ علمی به مسائل جنسی مردان، 1391ش، ص86.
- ↑ عسکری، پاسخ علمی به مسائل جنسی مردان، 1391ش، ص23.
- ↑ عسکری، پاسخ علمی به مسائل جنسی مردان، 1391ش، ص23.
- ↑ نیمروزی و دیگران، «ناتوانی جنسی یا ضعف قوه باه در مردان از دیدگاه طب سنتی ایران»، 1391ش، ص437.
- ↑ عسکری، پاسخ علمی به مسائل جنسی مردان، 1391ش، ص99.
- ↑ «اختلالات جنسی مردان و درمان مشکلات جنسی در مردان»، وب‌سایت کلینیک تخصصی سلامت جنسی ژوا.
- ↑ سیروس‌بخت و رضاخانی‌ها، ،«مقایسه اثر داروهای فلوکستین و سیتالوپرام در درمان انزال زودرس»، 1386ش، ص1456.
- ↑ رضاخانی‌ها و خوشدل، «بررسی اثرات دو روش درمانی فلوکستین در انزال زودرس»، 1389ش، ص 303.
- ↑ صالح‌زاده و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری بر میزان اختلالات جنسی زنان»، 1390ش، ص26.
منابع
- «آداب زناشویی»، ویکی‌فقه، تاریخ بازدید: 31 مرداد 1402ش.
- «اختلالات جنسی مردان و درمان مشکلات جنسی در مردان»، وب‌سایت کلینیک تخصصی سلامت جنسی ژوا، تاریخ بازدید: 5 شهریور 1402ش.
- «اصول حاکم بر جامعه قرآنی–جلسه ۲۶»، وب‌سایت سعداء، تاریخ درج مطلب: 30 اردیبهشت 1397ش.
- بهرامی، نصرت و دیگران، «بررسی شیوع اختلالات عملکرد جنسی زنان در سنین باروری و عوامل مرتبط با آن»، نشریه دانشکده پرستاری و مامایی، دوره 21، شماره 75، 1390ش.
- پسندیده، عباس، رضایت زناشویی، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، چ1، 1391ش.
- رضاخانی‌ها، بیژن و خوشدل، علیرضا، «بررسی اثرات دو روش درمانی فلوکستین در انزال زودرس»، مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي ارتش جمهوري اسلامي ايران، دوره 8، شماره 4، 1389ش.
- سیروس‌بخت، سهیلا و رضاخانی‌ها، بیژن، «مقایسه اثر داروهای فلوکستین و سیتالوپرام در درمان انزال زودرس»، مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، دوره 5، شماره 4، 1386ش.
- صالح‌زاده، مریم و دیگران، «اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری بر میزان اختلالات جنسی زنان»، مطالعات روان‌شناختی، دوره 7، شماره 1، 1390ش.
- عسکری، سید علاءالدین، پاسخ علمی به مسائل جنسی مردان، رشت، فرهنگ ایلیا، چ2، 1389ش.
- مهرابی، فریدون و دیگران، «اثربخشی روش‌های شناختی-رفتاری در درمان اختلال نعوظی نوع اضطراب عملکردی»، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، دوره 12، شماره 1، 1385ش.
- نورعلیزاده میانجی، مسعود، سلامت و اختلال جنسی همسران، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چ2، 1401ش.
- نیمروزی و دیگران، «ناتوانی جنسی یا ضعف قوه باه در مردان از دیدگاه طب سنتی ایران»، 1391ش.