مرقد امام خمینی

مرقد امام خمینی؛ آرامگاه و محل دفن امام خمینی بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران.

آرامگاه سید روح‌الله خمینی معروف به مرقد امام، بنایی در نزدیکی بهشت زهرای تهران است. معماری خاص مرقد امام خمینی آن را به یکی از قطب‌های گردشگری مذهبی تبدیل کرده است. همچنین این منطقه استراحت‌گاه مناسبی برای مسافران و گردشگران مختلفی است که از سراسر ایران به تهران سفر کرده‌اند. چندین مجموعۀ فرهنگی شامل دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه شاهد، موزه و شهر آفتاب در اطراف این مرقد ساخته شده‌ است.

تاریخچه

ساخت آرامگاه امام خمینی در سال 1369‌ش توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی آغاز شد. محل دفن امام خمینی را فرزندش حاج احمد خمینی، برگزید و زمین آن، خریداری شد. نخستین سازۀ مرقد تا چهلمین روز درگذشت امام خمینی، برپا شد.

موقعیت جغرافیایی

مرقد امام خمینی که مشهور به حرم امام است در جنوبی‌ترین نقطۀ تهران قرار دارد. این مکان در ابتدای اتوبان تهران – قم و در جوار بهشت زهرا واقع شده است.

معماری

طراحی بخش اصلی مرقد امام، توسط پرویز موید‌عهد صورت گرفت. در این بنا، سبک معماری اسلامی با تلفیق مصالح و هندسه خاص و مدرن به‌کار گرفته شده است. این آرامگاه دارای ۵ گنبد است و گنبد اصلی بر روی ۸ ستون بزرگ به ارتفاع ۸ متر قرار دارد. در اطراف آن نیز ۴ گلدسته به ارتفاع ۹۱ متر در شمال، جنوب، شرق و غرب ساخته شده است. گنبد اصلی از جنس فلز و ۴ گنبد دیگر دارای کاشی‌کاری فیروزه‌ای است که در ورودی هر صحن قرار دارند. همچنین این گنبد‌ها در سه ارتفاع مختلف ۴۲، ۵۷ و ۶۸ متری ساخته شده است که سال 13۴۲ش (آغاز نهضت امام خمینی)، سال 13۵۷ش (پیروزی انقلاب اسلامی) و سال 13۶۸ش (ارتحال امام خمینی) را بازنمایی می‌کنند.

کارکرد

مرقد امام خمینی هر ساله میزبان مراسم‌های مختلف فرهنگی و دینی است. در چهاردهم خرداد مراسم سالگرد درگذشت امام خمینی با سخنرانی آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای؛ رهبر جمهوری اسلامی ایران و سید حسن خمینی (نوۀ امام خمینی) با حضور مقامات کشوری، مهمانان خارجی و اقشار مختلف مردم در این مکان برگزار می‌شود. همچنین مراسم تجدید میثاق مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران با آرمان‌های امام خمینی، برگزاری رژه و گرامیداشت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران و مناسبت‌های مذهبی مانند شب قدر نیز در حرم امام خمینی برگزار می‌شود. موزه امام، انقلاب و شهدا از بخش‌های فرهنگی مرقد امام خمینی است.

مدفونان در حرم امام خمینی

مرقد امام خمینی علاوه بر اینکه محل دفن امام خمینی است، محل دفن سید احمد خمینی (دومین پسر امام خمینی)، اکبر هاشمی رفسنجانی، خدیجه ثقفی (همسر امام خمینی)، محمد بروجردی (داماد امام خمینی)، محمدرضا توسلی (مسئول دفتر امام خمینی) و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی (پدر همسر سید احمد خمینی) است.

رخداد‌های مرقد امام خمینی

تاکنون دو حادثه تروریستی در حرم امام خمینی اتفاق افتاده که منجر به تیر‌اندازی در این مکان شده است. اولین حادثه ناموفق در ۱۲ بهمن ۱۳۷۲ش برای ترور هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت، صورت گرفت که آسیبی به وی نرسید و فرد ضارب دستگیر شد. حادثۀ دیگر در ۱۷ خرداد سال ۱۳۹۶‌ش توسط عوامل داعش صورت گرفت. در این حادثه چهار فرد مسلح با ورود به حرم امام خمینی شروع به تیراندازی کردند که بر اثر آن یک نفر شهید و چهار نفر دیگر زخمی شدند.

تولیت مرقد امام خمینی

دو هفته پس از رحلت امام خمینی تولیت مرقد امام خمینی توسط سید احمد خمینی در نامه‌ای به محمدعلی انصاری سپرده شد؛ اما در اسفند ۱۳۷۳ش پس از درگذشت سید احمد خمینی، بنابر وصیت او، فرزندش سید حسن خمینی تولیت حرم را بر عهده گرفت.

گردشگری

حرم امام خمینی یک مکان مذهبی گردشگری است که هرساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی است. این مکان در بسیاری از مراسم‌های دینی، میزبان جمعیت زیادی از شهر‌های مختلف است که در این مراسم حضور می‌یابند. همچنین محوطۀ مرقد امام خمینی از اصلی‌ترین پایگاه‌های استراحت و توقف مسافران و حتی شب‌مانی بسیاری از گردشگران است. وجود بیمارستان مجهز و فوق‌تخصصی در جنوب‌غرب مرقد، از دیگر امکانات موجود در حرم امام خمینی است. همچنین امکانات رفاهی دیگر مانند سکو و آلاچیق استراحت‌گاهی، پارکینگ، سرویس بهداشتی و برخی فروشگاه‌های مواد خوراکی نیز از امکانات رفاهی این مجموعه است.

مسیر دسترسی

در استان تهران با طی‌کردن 23 کیلومتر مسافت از تهران به سمت اتوبان تهران-قم می‌توان به مرقد امام خمینی رسید. همچنین وسایل نقلیه عمومی مانند مترو (ایستگاه حرم مطهر) و اتوبوس (ایستگاه اتوبوس متروی حرم امام خمینی) امکان دسترسی به این مکان را برای افراد فراهم می‌کند.

منابع

• «آشنایی با مرقد امام خمینی»، وب‌سایت جاذبه‌ها، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1402ش.
• «بهشت یار»، وب‌سایت بلد، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1402ش.
• «توضیحات درباره زمین‌های خریداری شده در محدوده حرم امام خميني»، وب‌سایت عصر ایران، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1402ش.
• «جذابیت‌های معماری حرم امام (ره) / طراح مرقد بنیانگذار انقلاب کیست؟»، خبرگزاری جوان، تاریخ درج مطلب: 14 خرداد 1399ش.
• «حرم امام خمینی»، وب‌سایت ویکی شیعه، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1402ش.
• «حرم امام خمینی کجاست و چه تاریخچه‌ای دارد؟»، وب‌سایت جاباما، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1402ش.
• .«حرم مطهر امام خمینی»، وب‌سایت پرتال امام خمینی، تاریخ درج مطلب: 24 مرداد 1391ش.
• حسنلو، سمیه، «حیرت خارجی‌ها از حرم آیت‌الله خمینی»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1402ش.
• «شلیک به هاشمی رفسنجانی در حرم امام‌خمینی»، وب‌سایت فرارو، تاریخ درج مطلب: 12 بهمن 1398ش.
• «گنجینه ای ماندگار/ یادگاری از یادگار امام»، وب‌سایت پرتال امام خمینی، تاریخ بازدید: 18 فروردین 1402ش.