ورزش بانوان
ورزش بانوان؛ فعالیت بدنی و هدفمند بانوان به شیوه‌های گوناگون.
ورزش بانوان، شامل تمامی فعالیت‌های بدنی و مسابقه‌های ورزشی است که توسط زنان به‌صورت حرفه‌ای، غیرحرفه‌ای و همگانی صورت می‌گیرد.
تاریخچه
بررسی تاریخی بسیاری از جوامع، گویای نقش حاشیه‌ای زنان در ورزش است؛ کارشناسان این امر را ناشی از اثرپذیری تصمیم‌گیرندگان، از ایدئولوژی جنسیتی دانسته‌اند. در ادوار پیشین بازی‌های المپیک، حضور فعال زنان در این رویداد ممنوع بود.[۱] در برخی جوامع، هنوز با حضور فعال زنان در رشته‌های ورزشی، مخالفت می‌شود؛ اما با وجود این فشارها، ورزش زنان در قرن بیستم میلادی، رشد چشمگیری داشته است.
در ایران نیز ورزش بانوان با فراز و فرود بسیاری همراه بوده است. گسترش ورزش زنان در ایران را به سال 1296ش، همزمان با حضور دختران در مکاتب می‌دانند. حضور زنان در فعالیت‌های ورزشی، پس از مکاتب به باشگاه‌های ورزشی نیز رسید. «ذبیح‌الله قربان» رئیس و بنیان‌گذار دانشگاه شیراز از پیشگامان تأسیس باشگاه‌هایی با شیفت زنانه بود. پس از آن، تشکیل کانون بانوان در سال 1314ش، نقطۀ عطفی در ورزش بانوان ایرانی به‌شمار می‌رود. نخستین حضور بین‌المللی بانوان ورزشکار ایرانی به دهۀ بیست شمسی بازمی‌گردد.[۲] پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ورزش بانوان در ایران، رشد قابل توجهی داشته است.[۳]
رشته‌های ورزشی بانوان در ایران
امروزه، بیش از 47 فدراسیون در وزارت ورزش و جوانان در ایران وجود دارد که با حذف برخی فدراسیون‌های غیرمرتبط با ورزش بانوان، 42 فدراسیون مرتبط با ورزش‌های بانوان در ایران فعالیت می‌کنند. از جمله رشته‌های ورزشی بانوان در ایران می‌توان به «اتومبیل‌رانی و موتورسواری»، «اسکواش»، «اسکی»، «بدمنیتون»، «بستکبال»، «بولینگ و بیلیارد»، «تکواندو»، «تنیس»، «تیراندازی»، «جودو»، «دوچرخه‌سواری»، «دوومیدانی»، «ژیمناستیک»، «یوگا» و برخی از انواع ورزش‌های آبی اشاره کرد.[۴]
فواید ورزش بانوان
کارشناسان، بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته بر این باورند که ورزش و فعالیت حرکتی، قبل و حین بلوغ جسمانی، ریسک بسیاری از بیماری‌ها مانند پوکی استخوان، انواع سرطان و کیست‌های تخمدان در سنین بالا را کاهش می‌دهد.[۵] از دیگر فواید ورزش بانوان می‌توان به شادابی پوست، ارتقای سلامت جنسی، بهبود وضعیت خواب، کاهش خطر ابتلا به زوال عقل، پیشگیری از کاهش حجم عضلات، بهبود وضعیت گوارش، بالا بردن عملکرد ذهنی و فرآوری و کمک به کاهش شدت حمله‌های قلبی اشاره کرد.[۶]
مشکلات و چالش‌های ورزش بانوان
در زمینۀ ورزش بانوان، چالش‌های بسیار متفاوت و پراکنده‌ای وجود دارد که از جملۀ آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات مالی و بودجه‌ای: کمبود بودجه و عدم تخصیص عادلانه و مناسب آن به ورزش بانوان، عدم استقبال بانوان از ورزش به‌دلیل مشکلات مالی خانواده‌ها، فقدان بودجۀ کافی برای تأمین هزینۀ برگزاری اردوها و مسابقات داخلی و بین‌المللی.
- ضعف زیرساخت‌ها و تجهیزات: کمبود سرانۀ فضای ورزشی در کشور به‌خصوص در شهرستان‌ها و کمبود کمی و کیفی امکانات و تجهیزات ورزشی بانوان.
- ضعف منابع انسانی: پایین بودن درجۀ کیفی داوران و مربیان زن و ضعف در تخصیص منابع انسانی در استان‌ها و شهرستان‌ها.
- ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی: ضعف آماردهی، ضعف در ساختار تشکیلاتی به‌خصوص در استان‌ها و شهرستان‌ها، اختلاف نظرهای سلیقه‌ای برای ورزش بانوان در استان‌های مختلف و عدم‌توجه نهادهای دولتی به ورزش بانوان.
- مسائل و مشکلات فرهنگی و آموزشی: ضعف فرهنگ عمومی، عدم عادت به ورزش در جامعه به‌خصوص برای بانوان، در حاشیه بودن ورزش بانوان و داشتن نگاهی سطحی نسبت به آن و ضعف در بدنۀ آموزش و پرورش برای آموزش مهارت‌های ورزشی به‌خصوص دورۀ ابتدایی برای دختران.[۷]
ورزش بانوان در ایران
ورزش بانوان در ایران همسان با ورزش مردان توسعه نیافته است؛ این در حالی است که امروزه، نیمی از جمعیت ایران را زنان و دختران تشکیل می‌دهند. به‌همین دلیل، شورای عالی انقلاب فرهنگی، چندین مصوبه را در راستای تدوین سیاست‌ها و راهبردهای توسعۀ ورزش بانوان در ایران، ارائه کرده است. از جملۀ این اهداف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فراهم آوردن زمینۀ دستیابی زنان به امکانات و تسهیلات و مکان‌های ورزشی در کشور به‌منظور تأمین شادابی و سلامت جسمی و روانی آنها؛
- جهت‌دهی به برنامه‌ها و فعالیت‌های مختلف گذران اوقات فراغت زنان و دختران در راستای تأمین سلامت جسمی و روحی، کاهش استرس و خستگی، کسب نشاط و شادابی، شناسایی و رشد استعدادها، تقویت تمایلات دینی، اخلاقی و هویت دینی و ملی زنان؛
- ارائۀ الگوی شایسته از ورزش زنان به جوامع اسلامی؛
- توسعه، تجهیز و گسترش امکانات مراکز فرهنگی و ورزشی (با اولویت به مناطق محروم).[۸]
پانویس
- ↑ De Coubertin, “Olympism”, 2000, P711.
- ↑ روان‌ستان، مجید، «ورزش زنان در ایران، تاریخچه و مسائل»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ پناهی، «منابع قدرت و تفسیر ایدئولوژیک قواعد ورزش بانوان»، 1391ش، ص5-22.
- ↑ «فعالیت‌های ورزشی بانوان کشور (با تأکید بر وضع موجود)»، 1392ش.
- ↑ صمدزادکشتیبان، «ضرورت فعالیت حرکتی و ورزش برای بانوان حین بلوغ»، 1392ش.
- ↑ افشار، «10 فایدۀ شگفت آور ورزش در زنان»، 1393ش.
- ↑ «فعالیت‌های ورزشی بانوان کشور (با تأکید بر وضع موجود)»، 1392ش.
- ↑ «فعالیت‌های ورزشی بانوان کشور (با تأکید بر وضع موجود)»، 1392ش.
منابع
- افشار، زهرا، «10 فایدۀ شگفت‌آور ورزش در زنان»، مجلۀ پیام زن، شماره 268، 1393ش.
- پناهی، محمدحسین و صداقت‌زادگان اصفهانی، شهناز، «منابع قدرت و تفسیر ایدئولوژیک قواعد ورزش بانوان»، زن در توسعه و سیاست، دورۀ 10، شماره1، 1391ش.
- روان‌ستان، مجید، «ورزش زنان در ایران، تاریخچه و مسائل»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بارگذاری: 6 مهر 1401ش.
- صمدزادکشتیبان، آیناز، «ضرورت فعالیت حرکتی و ورزش برای بانوان حین بلوغ»، کنگرۀ پیشگامان پیشرفت، دورۀ 3، 1392ش.
- «فعالیت‌های ورزشی بانوان کشور (با تأکید بر وضع موجود)»، دفتر مطالعات فرهنگی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1392ش.
- De Coubertin, Pierre, “Olympism”, selected writing, Switzerland, Lausanne, 2000, P711.