تیپ اسپرت

تیپ اسپرت؛ سبک پوشش راحتی، غیر رسمی و کاربردی.

تیپ اسپرت، به‌عنوان سبک پوشش غیر رسمی و راحتی ریشه در لباس‌های ورزشی دارد. استفاده از برخی آیتم‌های لباس ورزشی مانند کفش‌های تنیس کتانی، ژاکت‌های اسکی و شلوارهای راحتی در موقعیت غیر ورزشی موجب شد که لباس‌های ورزشی در حوزۀ مد و پوشاک راه پیدا کند. مهم‌ترین عوامل محبوبیت و گسترش این سبک، راحتی، کارایی و استفاده از آن در موقعیت‌های غیر رسمی است.

مفهوم‌شناسی

تیپ اسپرت، معادل انگلیسی sportwear style، به سبک پوششی گفته می‌شود که برای حالت‌های عادی و غیر رسمی طراحی شده‌اند. این سبک از پوشش برگرفته از لباس‌ها و وسایل ورزشی است و راحتی آیتم‌ها برای فعالیت‌های روزمره، معیار اصلی به‌شمار می‌رود. این سبک یکی از اساسی‌ترین بخش‌ لباس‌های عادی و غیر رسمی بوده و برای تمامی سنین و برای زن و مرد قابل استفاده است.

تاریخچه

پیشینۀ تیپ اسپرت به اواخر قرن ۱۹م و اوایل قرن ۲۰م برمی‌گردد که ورزش‌های سازمان‌یافتۀ گروهی مانند فوتبال، بیس‌بال و دوچرخه‌سواری گسترش یافتند. این ورزش‌ها به لباس‌های راحت و کاربردی نیاز داشتند که پایه‌ شکل‌گیری تیپ اسپرت به‌ شمار می‌روند. لباس‌های مورد استفاده در آن زمان شامل شلوارهای راحت و پیراهن‌های ساده و کفش‌های مناسب بودند که از جنس پارچه‌های طبیعی پنبه‌ای ساخته می‌شدند.

با افزایش محبوبیت ورزش‌های سازمان‌یافته در دهه‌های ۱۹۲۰م و ۱۹۳۰م، لباس‌های ورزشی نیز بیشتر رایج شد؛ به‌گونه‌ای که لباس‌های گلف و تنیس و ژاکت و شلوارهای اسکی با طراحی خاص و پارچه‌های سبک، در مرحلۀ آمادگی و استراحتگاه و همین‌طور در دانشگاه‌ به‌طور گسترده استفاد می‌شد. حتی اصطلاح تیپ اسپرت (sportwear) برای توصیف لباس‌های راحت و غیر رسمی زنان تماشگر ورزش به‌کار می‌رفت.

پس از جنگ جهانی دوم، فعالیت‌های تفریحی بیشتر و برندهای معروف ورزشی مانند آدیداس و پوما شکل‌گرفتند. این برندها به تولید لباس‌ها و کفش‌های ورزشی پرداختند. پیشرفت صنعت پوشاک و تولید پارچه‌های کشسان مصنوعی و نایلونی طراحان را قادر به طراحی پیراهن‌های کش‌بافتی و تاپ‌های ورزشی کرد که راحتی و انعطاف بالایی داشتند. علاوه‌ براین ژاکت‌های پفی (بافرها) در دهه ۱۹۳۰م برای شکارچیان و سوارکاران طراحی شد اما با پذیرش هنرمندان هیپ‌هاپ، به عرصه استایل اسپرت راه یافت. این ژاکت‌ها پس از ۱۹۹۰م به سرعت در تمام دنیا محبوب شد.

در دهه‌های ۱۹۶۰م و ۱۹۷۰ میلادی لباس‌های ورزشی به‌عنوان استایل اسپرت وارد مد عمومی شد و مورد استقبال قرار گرفت. البته خرده‌ فرهنگ‌های پاپ و هیپ‌‌هاپ از یک سو و بروس‌لی با پوشیدن لباس ورزشی کلاسیک کشدار از سوی دیگر، نقش برجسته‌ای در تبدیل این لباس‌ها به استایل اسپرت و افزایش محبوبیت آن داشتند. کفش‌های کتانی مخصوص ورزش تنیس و همین طور کفش کتانی برند آدیداس با نوارهای سه‌گانه‌ای که توسط هیپ‌هاپی‌ها استفاده می‌شد، به یکی از آیتم‌های تیپ اسپرت تبدیل شد.

در دهه‌های ۱۹۸۰م و ۱۹۹۰م با پیشرفت فناوری و تولید پارچه‌های نایلونی و پلی‌استر که به دلیل کشسانی قابل توجه، کارایی و راحتی بیشتری داشتند، محبویت تیپ اسپرت افزایش چشم‌گیر یافت. این روند، از ۲۰۰۰م به بعد سرعت گرفت و تیپ اسپرت لوکس (Athleisure) که ترکیبی از لباس‌های ورزشی و روزمره است و قابلیت کاربرد در فعالیت‌های ورزشی و روزمره را دارد، به بزرگترین ترند‌های مد تبدیل شده است. البته، رسانه‌های اجتماعی و سلبریتی‌ها تأثیر زیادی بر محبوبیت این مد و تبدیل آن به مد جهانی داشتند. امروزه تیپ اسپرت به دلیل راحتی، جذابیت و کارایی آن، محبوبیت جهانی یافته و البته همچنان با تغییر و تحولات فرهنگی، اجتماعی و تکنولوژیکی در حال تغییر و تحول و به‌روز رسانی است.

چشم‌انداز

تغییر سبک زندگی و انتظارات مصرف‌ کنندگان مانند کارایی و احساس راحتی، موجب شده که پوشاک مورد استفاده در تیپ اسپرت محبوبیت زیادی کسب کند. چرخش مالی بازار پوشاک ورزشی در حال حاضر ۲۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۲م از رقم ۳۵۰ میلیارد عبور کند. اگرچه آمریکای شمالی با ۴۵ درصد از درآمد این بازار در صدر قرار دارد، اما انتظار می‌رود که بازارهای نوظهور آسیا و اقیانوسیه، غرب آسیا و آمریکای لاتین به دلیل سریع‌ترین نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR)، رشد بیشتری را در این بازار تجربه خواهند کرد.

تیپ اسپرت در ایران

بررسی فعالیت‌های کارگروه ساماندهی مد و لباس نشان می‌دهد که به‌جز طراحی تولید لباس طرفداران تیم ملی در ۲۰۲۲م قطر، طرح دیگری راجع به تیپ اسپرت نداشته است. آنچه در این بخش از مد پوشاک در فروشگاه‌های مجازی یافت می‌شود همان پوشاک غربی است.

تاثیرات اجتماعی- فرهنگی

تیپ اسپرت به‌عنوان بخشی از پوشش غیر رسمی و معمولی (استایل خیابانی)، تاثیر زیادی بر نحوۀ طراحی و بازاریابی لباس‌های ورزشی داشته و بر عکس لباس‌های ورزشی تأثیر فراوانی بر مد و برجسته‌ شدن لباس‌های غیر رسمی به‌عنوان تیپ اسپرت داشته است. لباس‌های اسکی، کتانی‌های ورزشی، ژاکت‌های پفی (بافر) و مانند آن نمونه‌های از این تاثیرات متقابل‌اند.

علاوه براین، چهره‌ها (سلبریتی‌ها) نیز تأثیر زیادی بر روند مد و طراحی لباس‌های کاربردی و راحت دارند و تأیید آنها از یک برند ورزشی تأثیر زیادی بر افزایش محبوبیت آن می‌گذارد. این تأثیرگذاری به‌دلیل گسترش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و افزایش دسترسی‌پذیری افراد به زوایای زندگی خصوصی و اجتماعی سلبریتی‌ها و افزایش جسارت الگوگیری، بیشتر شده است.

عوامل جذابیت

راحتی، کارایی، چند منظوره بودن، تنوع بالا در‌اندازه و رنگ، کفش‌های کتانی و ورزشی، از مهم‌ترین ویژگی‌های تیپ اسپرت است که موجب جذابیت آن شده است. تیپ اسپرت تنها برای پیاده‌روی، کوه‌نوردی، باشگاه و مانند آن نیست، بلکه در موقعیت‌هایی مانند قرارهای دوستانه، خرید، گشت‌وگذار و تفریح نیز استفاده می‌شود. به‌ همین دلیل به این تیپ، پوشش فعال نیز گفته می‌شود.

فرصت‌ها

اشتراکات تیپ اسپرت با لباس‌های ورزشی موجب شکل‌گیری فرصت‌های زیادی به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شده است. تغییرات سبک زندگی ناشی از صنعتی‌شدن و کارهای غیر بدنی، به تعداد افرادی که از مشکلات بهداشتی مرتبط با کار مانند استرس، چاقی و ضعف‌اندام جسمانی رنج می‌برند افزوده است. این افراد برای حفظ سلامتی و سبک زندگی سالم به فعالیت‌های ورزشی و تناسب‌اندام مانند پیاده‌روی، آهسته‌ دویدن، یوگا، باشگاه بدنسازی روی آورده‌اند.

در بسیاری از کشورها از جمله ایران، دولت‌ها ابتکارات و اقدامات زیادی برای مشارکت افراد در ورزش‌های گوناگون انجام داده و می‌دهند. علاوه براین، با شروع همه‌گیری کرونا فعالیت‌های بیرون از خانه کاهش و تقاضا برای دورکاری افزایش یافت. این روند هنوز با‌اندکی کاهش همچنان حفظ شده است. تمامی این فرصت‌ها موجب افزایش تقاضا برای لباس‌های شیک، راحت و کاربردی شده است؛ لباس‌هایی که هم برای فعالیت‌های ورزشی سبک و هم برای فعالیت‌های روزمره مناسب باشند. شرکت‌های مختلف تلاش‌ می‌کنند این نیازها را برآورده کنند.

منابع

• «استایل اسپرت (sportwear)»، وب‌سایت هفتۀ مد تهران، تاریخ دست‌یابی: 15 مهر 1403ش.
• «استایل اسپرت و بایدها و نبایدهای آن»، وب‌سایت زر اکسسوری، تاریخ درج مطلب: 2 بهمن 1402ش.
• «بررسی تخصصی حجاب‌استایل‌ها»، فصل 3، قسمت 12، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1402ش.
• جوان‌معبودی، معصومه، «لباس طرفداران تیم ملی فوتبال در جام جهانی 2022 قطر رونمایی شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 1401ش.
• عمادی، افسانه، «با استایل اسپرت به‌ویژه استایل ورزشی دخترانه بیشتر آشنا شوید»، وب‌سایت ژومنت، تاریخ درج مطلب: 1401ش.
• «لازمۀ داشتن استایل اسپرت این 6 آیتم هستند»، ‌ وب‌سایت کومولایف، ‌ تاریخ درج مطلب: 22 تیر 1403ش.
• نجفی، مهران، ‌ «جدیدترین لباس اسپرت دخترانه 1402 + 40 مدل تیپ اسپرت دخترانه»، وب‌سایت دایان‌شاپ، تاریخ درج مطلب: 3 تیر 1402ش.
• Bakshi، Sanjay "Trends in Sportswear"، fibre to fashion website، publishesd on: oct 2023.
• Kenworthy، David، "How sportswear became high fashion" my gym origin website، published on: Nov، 2015.
• “Sportswear. ” Merriam-Webster.com Dictionary، Accessed 5 Oct. 2024.