خام گیاهخواری
خام گیاهخواری، نوعی رژیم غذایی بر پایه سبزیجات، دانه‌های روغنی و حبوبات به‌صورت نپخته.
خام گیاهخواری، گونه‌ای از رژیم غذایی است که عده‌ای از مردم با انگیزۀ سلامتی، اجتماعی، اخلاقی و عرفانی به آن گرایش یافته‌اند. آنها باور دارند که این روش، سیستم ایمنی بدن را در برابر بیماری‌ها قوی کرده و اجازه رشد سلول‌های سرطانی را نمی‌دهد. با توجه به اینکه خام گیاه‌خواران از فرآورده‌های حیوانی استفاده نمی‌کنند، بیشتر در معرض ضعف جسمی و کمبود ویتامین‌های D، امگا3 و آهن قرار می‌گیرند.
مفهوم شناسی
خام گیاهخواری، مخلوطی از گیاهخواری و خام‌خواری است. در این روش همه خوراکی‌ها با منبع حیوانی و نیز همه غذاهای پخته شده در دمای بالاتر از 48 درجه سانتی‌گراد حذف می‌شوند.[۱]
تاریخچه خام گیاهخواری
به گفته خام گیاه‌خواران، این رژیم اولین بار در قرن 19 به وجود آمد. آنها معتقدند این روش به دوران قبل از تاریخ، زمانی که انسان هنوز هیچ شناختی از آتش نداشت، برمی‌گردد و نیز بر این باورند که دستگاه گوارش آدمی برای هضم گیاهان و میوه‌ها طراحی شده و انسان‌های اولیه گیاه‌خوار بودند. به تدریج با افزایش آگاهی مردم نسبت به فواید خام گیاهخواری در قرن 20 به طرفداران این رژیم افزوده شد.[۲]
برنامه غذایی خام گیاهخواری
سبزیجات خام و میوه‌ها، انواع آجیل و پوره آنها، حبوبات و جوانه‌های گیاهی، انواع روغن‌های گیاهی و گیاهان دریایی برنامه غذایی خام گیاه‌خواران را تشکیل می‌دهد.[۳] خام گیاه‌خواران از انواع میوه‌های تازه، سبزیجات، خشکبارهای متنوع مانند پسته، بادام، گردو، کشمش و انواع جوانه‌های گندم، عدس، سویا و انجیر به صورت خام و آب‌گیری شده استفاده می‌کنند. آنها از مواد محرک‌آور مانند قهوه، چای، الکل و سیگار پرهیز می‌کنند.
خام گیاهخواری دو نوع است: وگن و غیر وگن، خام گیاه‌خوار غیر وگن از خوراک‌هایی مانند عسل نیز در برنامه غذایی خود بهره می‌برد ولی خام گیاه‌خوار وگن، حامی حیوانات بوده از عسل و دیگر محصولات حیوانی استفاده نمی‌کند.[۴]
شباهت و تفاوت‌های خام گیاهخواری با گیاهخواری
گیاه‌خواران و خام گیاه‌خواران گوشت مصرف نمی‌کنند. خام گیاهخواری نوعی گیاهخواری، با برنامه غذایی محدودتر است. تفاوت خام گیاهخواری با گیاهخواری در دیدگاه آنها نسبت به حیوانات و طبیعت است، خام گیاه‌خواران معتقدند استفاده از فرآورده‌های حیوانی باعث آزار رساندن به حیوانات و تخریب محیط‌زیست است. خام گیاه‌خواران در مقایسه با گیاه‌خواران کمتر به بیماری‌های قلبی و عروقی دچار می‌شوند.[۵]
خام گیاهخواری در آموزه‌های اسلامی
متخصصان دینی معتقدند، معده انسان منشاء تولید انواع بیماری‌ها است و نباید محلی برای دفن انواع حیوانات باشد؛ از این منظر، هر چند مصرف بی‌رویه گوشت مناسب با سلامتی بدن نیست ولی نخوردن آن نیز باعث کج‌خلقی و بی‌قراری می‌گردد و نیز پخت غذا به هضم و جذب بیشتر مواد مغذی آن کمک کرده و آن را با برکت می‌سازد. [۶]
دلایل گرایش به خام گیاهخواری
سلامتی
خام گیاه‌خواران معتقدند، با پختن غذا و مصرف غذاهای حیوانی، مقادیر زیادی سم و مواد مضر وارد بدن شده و سیستم دفاعی را در برابر بیماری‌ها کاهش می‌دهد اما مواد غذایی گیاهی که به‌صورت خام مصرف می‌شوند دارای مقادیر زیادی فیبر، آنتی‌اکسیدان و فیتوکمیکال بوده و برای سلامتی و نشاط بدن مفید و دارای کالری کمتری هستند.[۷]
اجتماعی
با خام گیاه‌خوار شدن مردم می‌توان شکم‌های بسیاری از مردم جهان را سیر کرد چرا که برای تولید یک کیلو گوشت به هفت کیلو غلات نیاز است و علاوه بر آن، پختن غذاهای حیوانی نیاز به انرژی دارد. تغذیه انسان از حیوانات و فراورده‌های آن، باعث شیوع انواع بیماری‌ها در جامعه و تحمیل هزینه‌های سنگین خواهد بود.[۸]
اخلاقی
خام گیاه‌خواران عقیده دارند، استفاده از گوشت حیوانات ظلم در حق آنها است و نیز مصرف فرآورده‌های حیوانی مانند شیر و تخم‌مرغ را نوعی حیوان‌آزاری می‌دانند. [۹]
عرفانی
خام گیاه‌خواران، این روش را برای تزکیه نفس و هماهنگ‌سازی با روح طبیعت لازم می‌دانند، آنها بر این باورند که مصرف غذاهای گوشتی و فرآورده‌های آن، باعث مادی‌گرایی و افتادن در دام لذت‌گرایی است.[۱۰]
مزاج‌شناسی و خام گیاهخواری
خام گیاه‌خواران معتقدند رژیم‌های غذایی انواع مختلفی دارند و مفیدترین آن رژیم متناسب با مزاج و توانایی بدنی شخص است. بنا بر قواعد تغذیه خام گیاهخواری، باید برای هر فردی هماهنگ با شرایط سنی، مزاجی و اقلیمی او برنامه غذایی ترتیب داد.[۱۱]
فواید و مضرات خام گیاهخواری
کارشناسان تغذیه برای خام گیاهخواری، فواید و مضراتی به شرح ذیل شناسایی کرده‌اند:
فواید
این رژیم بسیاری از بیماری‌های مزمن مثل دیابت، چربی خون، فشار بالا و اضافه وزن را معالجه کند.[۱۲] کارشناسان تغذیه بر این باورند که سیستم دفاعی در بدن خام گیاه‌خواران نسبت به رژیم‌های دیگر قوی عمل می‌کند و اثر سموم میوه‌ها و گیاهان را کاهش می‌دهد، این رژیم سلول‌های زائد بدن را نابود کرده و سلول‌های تازه جایگزین آنها می‌شوند.[۱۳] در این رژیم غذایی بدن با مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان‌ها که خواص ضد سرطانی دارند و نیز انواع فیبرها، ویتامین‌های C، E، A، پتاسیم‌ها که به طراوت پوست و مو کمک می‌کنند، تقویت می‌شود.[۱۴]
مضرات
متخصصان بر این باورند که این رژیم به تنهایی جواب‌گوی همه نیازهای بدن نیست، خام گیاه‌خواران با کمبود ویتامین‌های B12، D، امگا3 و آهن مواجه شده و از ضعف جسمی و اعصاب رنج خواهند برد.[۱۵]
متخصصان طب سنتی نیز خام گیاهخواری را به‌عنوان یک روش دائمی نمی‌پذیرند؛ بوعلی سینا و دیگر دانشمندان، پختن و جوشاندن مواد غذایی را جهت ضدعفونی و هضم آن مناسب می‌دانند.[۱۶]
پانویس
- ↑ اردکانی، همه چیز درباره گیاهخواری، ص33.
- ↑ «تاریخچه جشن خام گیاهخواری»، وبسایت رویداد ایران.
- ↑ کار، خام گیاهخواری آشپزخانه بی‌اجاق، 1391ش، ص25.
- ↑ اردکانی، همه چیز درباره گیاهخواری، ص33.
- ↑ کار، خام گیاهخواری آشپزخانه بی‌اجاق، 1391ش، ص25.
- ↑ انوشیروانی، «فواید ومضرات گیاهخواری از دیدگاه طب سنتی»، وبسایت طبایع.
- ↑ واندمیکر، غذای خام به جای غدای پخته تغذیه طبیعی برای سلامتی واقعی، 1399ش، ص57.
- ↑ کار، فواید خام گیاهخواری آشپزخانه بی‌اجاق، 1391ش، ص67.
- ↑ «همه فواید و مضرات گیاهخواری»، وبسایت دل‌گرم.
- ↑ اعتمادی فرد و محسن‌زاده، «بررسی سویه‌های دین‌دارانه خام گیاهخواری در شهر تهران»،1398ش، ص116-117.
- ↑ انوشیروانی، «فواید و مضرات گیاهخواری از دیدگاه طب سنتی»، وبسایت طبایع.
- ↑ تفضلی، «خام گیاهخواری از دیدگاه طب سنتی ایرانی و آموزه‌های اسلامی»، وبسایت دکتر بانوکا.
- ↑ محبوبی، اصول تغذیه خام گیاهخواری، 1400ش، ص 96.
- ↑ شهدوست، «مضرات خام گیاهخواری برای سلامتی چیست»، وبسایت چطور.
- ↑ شهدوست، «مضرات خام گیاهخواری برای سلامتی چیست»، وبسایت چطور.
- ↑ انوشیروانی، «فواید و مضرات گیاهخواری از دیدگاه طب سنتی»، وبسایت طبایع.
منابع
- اردکانی، حمیدرضا، همه چیز درباره گیاهخواری، در وبسایت انجمن گیاهخواری نیادبان، تاریخ بازدید: 1 بهمن 1401ش.
- اطمینانی، رضا، «مقایسه رژیم گیاهخواری و خام گیاهخواری»، وبسایت دکتر اطمینانی، تاریخ بازدید: 29 دی 1401ش.
- انوشیروانی، مجید، «فواید و مضرات گیاهخواری از دیدگاه طب سنتی»، وبسایت طبایع، تاریخ بازدید: 28 دی 1401ش.
- اعتمادی فرد، مهدی و محسن‌زاده، رسول، «بررسی سویه‌های دین‌دارانه خام گیاهخواری در تهران»، دوفصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی، دوره 26، ش1، بهار و تابستان 1398ش.
- «تاریخچه جشن خام گیاهخواری»، وبسایت رویداد ایران، تاریخ بازدید: 1 بهمن 1401ش.
- تفضلی، بانوکا، «خام گیاهخواری از دیدگاه طب سنتی ایرانی و آموزه‌های اسلامی»، وبسایت دکتر بانوکا، تاریخ بازدید: 2 بهمن 1401ش.
- محبوبی، حمید، اصول تغذیه خام گیاهخواری، تهران، طب‌گستر، 1400ش.
- شهدوست، نیلوفر، «مضرات خام گیاهخواری برای سلامتی چیست»، وبسایت چطور، تاریخ به‌روزرسانی: خرداد 1396ش.
- کار، محمد، خام گیاهخواری آشپزخانه بی‌اجاق، تهران، دهکده، 1391ش.
- واندمیکر، هلموت، غذای خام به جای غذای پخته تغذیه طبیعی برای سلامتی واقعی، ترجمه زهرا ستوده، تهران، نسل نواندیش، 1399ش.
- «همه فواید و مضرات گیاهخواری»، وبسایت دل‌گرم، تاریخ بازدید: 2 بهمن 1401ش.