سهراب سپهری
| سهراب سپهری | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات | |
| زاده | 15 مهر 1307ش، قم |
| درگذشت | 1358ش، تهران |
| محل سکونت | تهران و کاشان |
| آثار | هشت کتاب (مرگ زندگی، زندگي خواب‌ها، آوار آفتاب، شرق اندوه، صداي پاي آب، مسافر، حجم سبز، ما هیچ، ما نگاه) |
سهراب سپهری، نویسنده، نقاش و شاعر نوپرداز معاصر
سهراب در ظهر 15 مهر 1307ش در شهر قم متولد شد. وی سومین فرزند اسدالله خان و فروغ سپهری است که هر دو اهل شعر و هنر بودند. مادر سهراب، نوادۀ لسان‌الملك سپهر مؤلف «ناسخ التواريخ» بود.[۱] سهراب، در همان کودکی، نقاشی، طراحی و خوشنویسی را از پدر آموخت.[۲] آموزش ابتدايي را در دبستان خيام كاشان گذراند و همزمان در همین دوران به نقاشی و شعر روي آورد.[۳] شاعران و نویسندگان مورد علاقه‌اش گوته، لامارتين، زولا، حافظ، [[سعدی]] و نظام وفا بودند. علاقه‌اش به مطالعه و نویسندگی در سنین نوجوانی آغاز شد.[۴] در همین دوران، به سبب علاقه به موسيقی، نواختن سنتور و ني را در خانه به‌صورت خودآموز آغاز کرد. در 15 سالگی به تهران آمد و در دانشسراي مقدماتي به تحصيل ادامه داد.[۵] در اين دوره، علاقۀ او به نقاشي و نشست و برخاست با اعضاي انجمن ادبي صباي كاشان همچنان ادامه یافت.[۶]
جوانی سهراب
سهراب پس از پایان دورۀ دوسالۀ دانشسرا، در 18 سالگی به استخدام ادارۀ فرهنگ (آموزش و پرورش) كاشان درآمد و در همين سال در امتحانات ششم ادبي شركت كرد.[۷] هنوز 20 ساله نشده بود که با مشفق كاشانی كه در آن زمان شاعري جوان بود، در ادارۀ فرهنگ آشنا شد و اين آشنايي تأثيری مثبت در زندگي او گذاشت. در حقیقت، مشفق الفباي شاعري را به سهراب آموخت و به اصلاح شعرهاي او پرداخت. سبک و روش سهراب زیر تأثیر آشنایی وی با منوچهر شیبانی، نقاش و شاعر معاصر در قمصر کاشان دگرگون شد.[۸] او پس از گرفتن مدرك ديپلم، از ادارۀ فرهنگ استعفا کرد و براي تحصيل در رشتۀ نقاشي در دانشكدۀ هنرهاي زيبا، به تهران رفت. وی همزمان با تحصيل، در شركت نفت نیز به خدمت پرداخت. او به تدريج با سروده‌های نيما و توللی آشنا شد و در قالب‌هايي چون چارپاره طبع‌آزمايي كرد. عشق به شاعری او را به جلسه‌های ادبي مورخ‌الدولۀ سپهر کشاند و سبب آشنایی او با افرادی مانند محسن هشترودي، محمدابراهيم باستانی پاريزی و كريم پورشيرازی در اين انجمن شد.[۹]
شعر و نقاشی سهراب
سهراب در 1330ش نخستين دفتر شعرش را منتشر کرد. دو سال بعد، از دانشكده هنرهای زیبا با رتبۀ اول فارغ‌التحصيل شد. در همان سال، نشان درجه اول علمی نیز گرفت و در چندين نمايشگاه نقاشي در تهران شركت كرد. افزون بر آن، در هنرستان‌هاي هنرهاي زيبا تدريس کرد.[۱۰] در 1336ش به پاريس رفت و در آنجا در مدرسۀ هنرهاي زيباي آن شهر در رشتۀ ليتوگرافي (چاپ سنگي) نام‌نویسی كرد.[۱۱] یک سال بعد، به رُم رفت و ضمن اقامت دوماهه در آن شهر از نمایشگاه دوسالانۀ ونیز (Venice Biennale) ديدن كرد. وی سپس به ايران بازگشت و تابلوهايش را در نخستين دوسالانۀ تهران نمایش داد و جايزۀ نخست هنرهاي زيبا را گرفت. از 1339 تا 1354ش به چندین کشور اروپایی، ژاپن، هندوستان، آمريكا، مصر و يونان سفر کرد و در چندين نمايشگاه نقاشي و جشنوارۀ بين‌المللی حضور یافت.[۱۲]
درگذشت سهراب
او در 1358ش براي درمان بيماري سرطان خون به لندن رفت؛ اما پس از ناکامی در درمان، به ایران بازگشت و سرانجام در تهران درگذشت و در صحن امامزاده سلطان‌علي در قريه مشهدِ اردهالِ كاشان به خاك سپرده شد.[۱۳]
آثار سهراب
سهراب سپهري داراي تخيلي بسيار پيشرفته و مدرن بود. این‌گونه از تخیل، پیش از آن، در شعر بيدل ديده شده و پس از بيدل تا ظهور سهراب، در شعر فارسي سابقه نداشته است.[۱۴] از آنجا كه سهراب هم شاعر بود و هم نقاش، شعرش طراحي لحظه‌هاي شاعرانه و نقاشي او لبريز از شعر بود.[۱۵] هنوز از مرگ او مدت زيادي نگذشته است، اما ذهن جامعه اشعار او را مانند اشعار حافظ و سعدي پذيرفته، به خاطر سپرده و زنده نگاه داشته است.[۱۶]
از مشهورترين آثار او در زمينۀ شعر مي‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مرگ رنگ
2. زندگي خواب‌ها
3. آوار آفتاب
4. شرق اندوه
5. صداي پاي آب
6. مسافر
7. حجم سبز
8. ما هیچ، ما نگاه.
گفتنی است این هشت دفتر شعر، به صورت یکجا به نام هشت کتاب منتشر شده‌اند.[۱۷] دفتري از شعرهاي برگزيدۀ او به نام «عاشق هميشه تنهاست»، به همت كريم امامي همراه ترجمۀ انگليسي آن در 1382ش در تهران چاپ شد. اشعار او به زبان‌هاي گوناگون مانند انگليسي، فرانسه، آلماني، عربي و در سال‌هاي اخير به زبان‌هاي اسپانيولي، تركي و سوئدي برگردانيده شده است.[۱۸]
پانویس
- ↑ سپهري، مرغ مهاجر، 1377ش، ص17.
- ↑ سپهری، هنوز در سفرم، 1380ش، ص14.
- ↑ مرادي كوچي، معرفي و شناخت سهراب سپهري، 1380ش، ص11.
- ↑ عابدي، تپش سايه دوست، 1377ش، ص96.
- ↑ سپهري، مرغ مهاجر، 1377ش، ص 55، 56 و 62.
- ↑ نیازمند ارجاع
- ↑ مرادي كوچي، معرفي و شناخت سهراب سپهري، 1380ش، ص11.
- ↑ سپهري، هنوز در سفرم، 1380ش، ص18ـ19.
- ↑ عابدي، تپش سایه دوست،1377ش، ص101ـ102.
- ↑ آشوري، پیامی در راه، 1366ش، ص10.
- ↑ مرادي كوچي، معرفي و شناخت سهراب سپهري، 1380ش، ص12.
- ↑ سپهري، هنوز در سفرم، 1380ش، ص124ـ 125.
- ↑ آشوري، پیامی در راه، 1366ش، ص14.
- ↑ كاظمي، شعر پارسی، 1379ش، ص102.
- ↑ شايگان، لحظه‌اي در واحه، 1361ش، ص39.
- ↑ شميسا، نگاهي به سپهري، 1372ش، ص6.
- ↑ «هشت کتاب»، وبگاه گیسوم.
- ↑ سپهري، مرغ مهاجر، 1377ش، ص83.
منابع
- آشوري، داريوش و ديگران، پیامی در راه، تهران، طهوري، 1366ش.
- سپهري، پريدخت، مرغ مهاجر، تهران، طهوري، چ4، 1377ش.
- سپهری، پریدخت، هنوز در سفرم، تهران، فرزان، چ1، 1380ش.
- شايگان، داريوش، لحظه‌اي در واحه: سهراب سپهري، شاعر، نقاش، به تحقیق ليلي گلستان، تهران، اميركبير، چ3، 1361ش.
- شميسا، سيرو، نگاهي به سپهري، تهران، مرواريد، چ4، 1372ش.
- كاظمي، محمدكاظم، شعر پارسي، مشهد، مؤسسه فرهنگي هنري و انتشاراتي ضريح آفتاب، چ1، 1379ش.
- عابدي، كاميار، تپش سايه دوست، تهران، كاميار عابدي، 1377ش.
- مرادي كوچي، شهناز، معرفي و شناخت سهراب سپهري، تهران، نشر قطره، چ1، 1380ش.
- «هشت کتاب»، وبگاه گیسوم، تاریخ بازدید: 25 خرداد 1400 ش.