فریلنسینگ

فِریلَنسینگ، خوداشتغالی و دورکاری بر پایۀ جذب سفارش کار و ارائه خدمت از طریق اینترنت.
فریلَنسینگ (Freelancing)، گونه‌ای از خوداشتغالیِ پروژه‌ای است که صفر تا صد آن با استفاده از یک کامپیوتر و اتصال اینترنت و در مکان دلخواه مانند منزل یا کتابخانه انجام می‌شود. هر کار یا خدمتی که در خانه و با یک کامپیوتر معمولی قابلیت اجرا داشته باشد، نوعی شغل فریلنس شمرده می‌شود. فریلنسینگ اگرچه بیمه و امنیت شغلی ندارد، اما ساعات کاری آن کاملاً منعطف است و به سرمایه و امکانات خاصی هم نیاز ندارد.

مفهوم‌شناسی

امروزه با توسعۀ ابزارهای ارتباطی و گسترش دسترسی به اینترنت، دورکاری و مشاغل آنلاین رواج یافته‌اند. دورکارها گاهی در استخدام سازمان‌های مختلف هستند، اما گروه رو به افزایشی از دورکارها به هیچ سازمان یا نهادی وابسته نیستند و آزادکار شمرده می‌شوند. فریلنسینگ یا فریلنسرینگ، به آزادکاری یا دورکاری گفته می‌شود که شخص بدون قرارداد بلندمدت، پروژه‌ای را به‌صورت اینترنتی و غیرحضوری، تحویل می‌گیرد و در زمان توافق شده، خدمات تخصصی را به کارفرما تحویل می‌دهد و مبلغ تعیین‌شده‌ای را دریافت می‌کند. به کسی که به‌صورت فریلَنس کار می‌کند فریلَنسر (freelancer) گفته می‌شود.

پیشینه

در سدۀ نوزدهم میلادی، به سلاح بلند (نیزه) شوالیه‌ها که هنگام دوئل و سوار بر اسب استفاده می‌شد، «lance» می‌گفتند و جنگاوری که با دریافت پول به خدمت گروه یا شخصی درمی‌آمد «freelance» نامیده می‌شد. در همین چارچوب، واژۀ فریلنسر (freelancer) در برخی رمان‌های اروپایی به جنگجویان مزدور در قرون وسطا اشاره دارد که هیچ تعهدی به خاندان سلطنتی یا اشراف‌زادگان نداشتند. به مرور زمان، اصطلاح «freelancing» معنای مستقلی یافت و امروزه به شکل فعل، اسم، صفت و حتی قید در زبان انگلیسی، کاربرد دارد.

سازوکار فریلنسینگ

فریلنسر پروژه‌ای را از کارفرما دریافت می‌کند و در ازای تحویل آن در موعد مقرر، دستمزد می‌گیرد. کسب این درآمد با هر تخصصی، امکان‌پذیر است. اینترنت و دورکاری، دو عنصر مهم در فریلنسینگ هستند. امروزه وب‌سایت‌هایی وجود دارند که فریلنسینگ را تسهیل می‌کنند و نقش واسطه میان فریلنسر و کارفرما را ایفا می‌کنند. دوره کاری فریلنسرها به‌صورت پروژه‌ای است و با تحویل پروژه به کارفرما، فعالیت او به پایان می‌رسد؛ مگر اینکه برای پشتیبانی، قراردادی جداگانه نوشته شود. فریلنسر، کاری را که پذیرفته می‌تواند در منزل، در یک کتاب‌خانۀ عمومی، در یک کافی‌شاپ، در دل طبیعت یا هر جایی که به برق و اینترنت دسترسی داشته باشد، با یک لب‌تاپ انجام دهد. فریلنسرها به میزان دلخواه، کار می‌کنند و اگر وقت کافی نداشته باشند، سفارشی تحویل نمی‌گیرند.

شغل‌های محبوب فریلنسرها

گرافیست‌ها، برنامه‌نویس‌ها، کارشناسان تولید محتوا، کارشناسان دیجیتال مارکتینگ، مترجمان و تمامی کسانی که محصول کارشان، به‌صورت فایل‌های دیجیتالی باشد، می‌توانند از روش فریلنسینگ برای کسب درآمد استفاده کنند. هر کاری که مراحل سه‌گانۀ آن شامل پذیرش سفارش، انجام کار و ارسال آن به مشتری، به‌صورت غیرحضوری و با اتصال به اینترنت، انجام شود مصداقی از شغل‌های فریلنس یا آزادکار است.
حسابداری، کتابداری، طراحی گرافیکی، مدیریت پروژه، مدیریت شبکه‌های اجتماعی، منشی مجازی، تولید محتوای متنی یا صوتی (پادکست)، ویراستاری، دیتا اینتری، کپی رایتینگ، برنامه‌نویسی، مدیریت سایت، توسعه‌ی اپلیکیشن، دیجیتال مارکتینگ، پژوهش، موسیقی، چاپ، نویسندگی، تایپ، تبلیغات، بازاریابی، برندسازی، عکاسی، روزنامه‌نگاری، آرایشگری، مشاوره، راهنمای تور، برخی فعالیت‌های مهندسی معماری، هنرپیشگی، موسیقی، برنامه‌نویسی کامپیوتر، طراحی وب، مترجمی، تصویرگری، بازاریابی و تولید فیلم و محتوا، از شغل‌هایی هستند که به‌صورت فریلنس، قابلیت اجرا دارند. در این میان، نویسندگی، تبلیغات، طراحی و مترجمی، بیشترین طرفدار را در حوزۀ فریلنسینگ به خود اختصاص داده‌اند.
در حوزه‌های هنر و نویسندگی به کسانی فریلنسر گفته می‌شود که برای چاپ و توزیع آثار خود به ناشر احتیاج دارند‌. این افراد، عمدتاً با دریافت وجه نقد، حق نشر آثار خود را در یک بازه زمانی محدود به ناشر واگذار می‌کنند. امروزه یکی از حوزه‌هایی که فریلنسرها در آن خوب درخشیده‌اند، ادمینی اینستاگرام است.

مزیت‌های فریلنسینگ

فریلنسینگ، جزو آزادترین فعالیت‌های شغلی است؛ زیرا محدودیت شغل‌های دیگر را یا ندارد و یا بسیار کم است. در واقع، مهم‌ترین تعهد فریلنسر، انجام درست کار است. فریلنسرها، فعالیت خود را جذاب و لذت‌بخش می‌دانند زیرا به‌دور از هیاهوی شرکت‌ها و اداره‌ها، در محیط دلخواه خود، کار می‌کنند و از تخصص و مهارت ویژۀ خود بهره می‌گیرند. به‌علاوه، امروزه سازمان‌های دولتی و حتی شرک‌های خصوصی، محدودیت‌های جدی در جذب نیروی کار دارند و این محدودیت‌ها، گرایش به فریلنسینگ را افزایش می‌‎دهد. این گونه از اشتغال برای کسانی که نمی‌توانند تمام‌وقت کار کنند یا برای کسانی که به دنبال شغل دوم می‌گردند، بسیار مناسب است. مهم‌ترین مزیت‌های فریلنسینگ عبارت است از:

• استقلال در کار و تعیین دستمزد
• آزادی در انتخاب کارفرما
• فعالیت در زمان و مکان دلخواه
• بی‌نیازی از دریافت مجوزهای قانونی
• خارج بودن از شمول مالیات
• بی‌نیازی از امکانات و سرمایه‌گذاری کلان
• کار بر روی پروژه‌های گوناگون و متنوع

چالش‌های فریلنسینگ

ماهیت فریلنسینگ به گونه‌ای است که مستقل از نهادها و سازمان‌های رسمی، تعریف شده است؛ به همین دلیل، بهره‌ای از امتیازات قانونی مانند بیمه، تسهیلات، حقوق ثابت، عیدی، سنوات، اضافه‌کاری، پاداش و بازنشستگی ندارند. همچنین فریلنسینگ، امنیت شغلی ندارد و کسانی که به‌صورت فریلَنس کار می‌کنند باید خودشان، کار و مشتری پیدا کنند و البته هیچ تضمینی برای سفارش بعدی وجود ندارد. فعالیت گروهی نیز در فریلنسینگ، با محدودیت‌های بیشتری روبرو است.

مدیریت زمان، یکی از چالش‌های جدی در فریلنسینگ است؛ ممکن است فریلنسر در مدتی طولانی، هیچ سفارشی نداشته باشد و گاه ممکن است به‌صورت همزمان، چندین سفارش کار بپذیرد. همچنین هنگام سفارش، بعضی از مشتری‌ها کار سنگینی را در زمان کوتاه مطالبه می‌کنند و فریلنسرها معمولا نمی‌توانند این گونه سفارش‌ها را رد کنند؛ زیرا درآمد ثابتی ندارند و معلوم نیست که سفارش بعدی، چه زمانی برسد. البته مشتری‌های اولیه در صورت رضایت از کار، معمولا فریلنسر را به دوستان و آشنایان خود معرفی می‌کنند؛ اما ایجاد شبکۀ بزرگ و قابل توجه از مشتری‌ها، زمان‌بر خواهد بود.

منابع

• ظاهری، امیر، «فریلنسر کیست؟ فریلنسینگ چیست؟ و چگونه می‌توان فریلنسر شد؟»، وب‌سایت جاب‌ویژن، تاریخ بازدید: 20 شهریور 1401ش.
• «فریلنسر کیست؟ چگونه فریلنسر شویم؟»، وب‌سایت نوین‌بلاگ، تاریخ انتشار: 1 آبان 1396ش.
• «فریلنسر کیست و فریلنسینگ چیست؟»، وب‌سایت ویرگول، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.