قناعت زن

قناعت زن؛ بسندگی زن به مقدار لازم و برنامه‌ریزی‌شده برای مصرف در خانواده.

قناعت، از ویژگی‌های مورد توجه در ارزیابی مصرف زنانه است. بسندگی زن به مقدار لازم در مصرف، تأثیر بسزایی در استحکام بنیان خانواده و تربیت صحیح فرزندان دارد. تقویت روحیه بسندگی در زن سبب افزایش رضایت‌مندی او و اعضای خانواده از شرایط زندگی می‌شود. این امر سبب افزایش بهره‌مندی آنها از داشته‌های خود و جلوگیری از حس مقایسه و زیاده طلبی در زندگی فردی و اجتماعی می‌شود. توجه به قناعت توسط زنان از جمله فضایل اخلاقی است که در اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

مفهوم شناسی

قناعت به‌معنای خرسندی، راضی‌شدن به اندک و بسنده‌کردن است. قناعت از حیث مفهومی، به‌معنای سختی کشیدن در زندگی نیست؛ بلکه میانه‌روی در مصرف و از روی برنامه زیستن است. قناعت‌پیشگی به‌عنوان یک فضیلت اخلاقیِ اثرگذار در تداوم و استحکام خانواده، موجب می‌شود که زن نیاز‌های خود را بر اساس توانایی مالی خانواده، تنظیم کند.

جایگاه زن قناعت‌پیشه در اسلام

قناعت در آموزه‌های اسلام، همواره به‌عنوان یک ارزش اخلاقی، مورد توجه بوده است. قناعت به‌عنوان یک الگوی مصرف بهینه، از ویژگی‌های بارز زنانه شمرده می‌شود که پایداری یک زندگی مطلوب را تضمین می‌کند. قناعت در سبک زندگی اسلامی، روش و الگوی مبتنی بر عزت و آزادگی است که با محوریت نقش زن در خانواده، با تنظیم اقتصاد خانواده بر اساس قناعت مانع بسیاری از آسیب‌های روحی و جسمی به خود و اعضای خانواده می‌شود.

پیامدهای مثبت قناعت زن

قناعت را از عوامل نیل زن به کمال دانسته‌اند. دیگر پیامد‌های قناعت زن عبارت‌‍اند از:

1. ایجاد حس رضایت‌مندی از زندگی در خانواده؛
2. افزایش عزت نفس؛
3. افزایش آرامش روانی؛
4. دوری از طمع و حسادت؛
5. کاهش میل زیاده‌طلبی و حرام‌خواری؛
6. کاهش آسیب‌های خانوادگی و اجتماعی؛
7. بی‌نیازی از مردم؛
8. تقویت حس شکرگزاری.

راهکارهای تقویت قناعت در زنان

کارشناسان، رواج سبک زندگی مدرن را موجب کم‌رنگ شدن قناعت در میان زنان دانسته‌اند. از جمله راهکارهایی که سبب تقویت قناعت در زنان می‌شود اراده و آگاهی است. صبر، امید به آینده و تلاش از دیگر عواملی است که سبب تقویت قناعت در زنان می‌شود. این امر موجب می‌شود که زن با دشواری‌های اقتصادی زندگی کنار آمده و از زندگی راحت و همراه با عزت برخوردار باشد.

آثار تربیتی قناعت زن در خانواده

زن در جایگاه همسر و مادر، نقش مدیریت خانواده را بر عهده دارد. از جمله آثار تربیتی قناعت زن عبارت‌اند از:

1. تحکیم بنیان خانواده؛
2. الگودهی به فرزندان و تربیت آنها بر مبنای قناعت؛فرزندان در خانواده به‌دلیل مراودات عاطفی و کلامی بیشتر با مادر نسبت به پدر، وی را به‌عنوان الگوی رفتاری خود انتخاب می‌کنند. به‌همین منظور قناعت زن در بستر خانواده نقش بسزایی در تقویت این صفت در فرزندان به‌دنبال دارد. همچنین این امر سبب تأثیر رفتار خانوادگی افراد بر رفتار اجتماعی آنها می‌شود.
3. افزایش رضایت‌مندی از زندگی؛ قناعت مادر در بستر خانواده سبب کاهش حس زیاده‌طلبی و احساس عدم رضایت‌مندی فرزندان در دوره‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی می‌شود.

نقش اجتماعی قناعت زن

کارشناسان معتقدند قناعت زنان، کم‌کردن حس زیاده‌طلبی و تقویت کم‌توقعی در آنان، یکی از عوامل مهم در افزایش آمار ازدواج به‌شمار می‌رود. مردها اغلب زنان کم‌توقع را برای تشکیل زندگی انتخاب می‌کنند. پر توقعی و زیاده‌طلبی زن، سبب ناتوانی مرد‌ در تأمین مخارج زندگی مشترک می‌شود. به‌همین دلیل آنها در روی‌آوری به ازدواج دچار هراس می‌شوند. این امر علاوه بر آسیب‌های فردی، سبب افزایش آسیب‌های اجتماعی می‌شود.

منابع

• دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1401ش.
• حسینزاده، علی، «نقش قناعت در بهره‌مندی از زندگی»، معرفت اخلاقی، شماره 4، 1389ش.
• «قناعت؛ عامل مهمی در تحکیم بنیان خانواده/ صفتی که دین و دنیای انسان را حفظ می‌کند»، خبرگزاری بینالمللی قرآن، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1401ش.
• «قناعت»، وب‌سایت ویکی شیعه، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1401ش.
• مشکینی، علی، درس‌هایی از اخلاق، قم، الهادی، چاپ دوم، 1383ش.
• موسوی، سیدکاظم، «فضیلت اخلاقی قناعت در زندگی زن و مرد»، زن و فرهنگ، شماره 22، 1393ش.
• «نقش زن در مدیریت اقتصاد خانواده با قناعت تحقق می‎یابد»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1401ش.
• «همسر قانع چه ویژگی‌هایی دارد؟»، وب‌سایت اندیشه برتر، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1401ش.