لواسان

لواسان؛ نزدیک‌ترین ییلاق خوش آب‌وهوا به تهران.

شهر لواسان با دارا بودن امتیازهایی چون نزدیکی به تهران، کوهستانی و خوش‌ آب‌وهوا بودن، جاذبه‌های طبیعی و آثار تاریخی ثبت شده در آثار ملی ایران، نامزد شهر ایمن جهان از طرف سازمان بهداشت جهانی در سال 1385ش و به‌عنوان اولین شهر هوشمند ایران، گردشگران فراوانی جذب کرده است.

نام‌گذاری

لواسان مرکب از دو بخش «لو» به‌معنای لبه و تیغۀ کوه و «آسان» به‌معنای برخاستن است، لواسان را لبه یا تیغۀ کوهی که محل طلوع خورشید است نامیده‌اند، این شهر مدت کوتاهی در زمان پهلوی «فرحناز» نام گرفت که با اعتراض مردم شهر نام لواسان دوباره بر آن نهاده شد. لواسان در زبان عامیانه «لواسون» نامیده می‌شود.

پیشینه

منطقۀ لواسان بر اساس آثار تاریخی یافته شده در آن، قدمتی پنج هزار ساله دارد. این شهر در گذشته با رودبار قصران، سیاه‌رود و بومهن، بخش افجه را تشکیل داده بودند و در تقسیمات کشوری جزءِ استان تهران ولی تحت حاکمیت طبرستان قرار داشت، منطقۀ لواسان در سال 1349ش به شهر تبدیل شد و در سال 1366ش با رسمیت شمیرانات به‌عنوان شهرستان مستقل، به آن پیوست.

جغرافیا

لواسان در فاصلۀ ۱۱ کیلومتری شمال شرق تهران، در ارتفاع 1700 متر از سطح دریا‌ و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و تابستان مرطوب و نیمه‌مرطوب و زمستان سرد و پربارش دارد. لواسان در میان رشته‌کوه‌های البرز، از شمال به کوه‌های وَرجین، باغدره و اَفجه، از غرب به كوه‌هاي قَصران، از شرق به كوه‌هاي فيل‌زمين، لواسان‌کوه و جاجرود و از جنوب به كوه‌هاي تِلو، قوچک، زينكوه و اَراكوه محدود می‌شود.

جمعیت‌شناسی

شهر لواسان، طبق آخرین سرشماری، 18146 نفر جمعیت دارد. زبان و گویش مردم لواسان ترکیبی از زبان‌های کاسپین و فارسی است.

تقسیمات کشوری

لواسان مرکز بخش لواسانات در شهرستان شمیرانات است. لواسانات شامل شهر لواسان، دهستان لواسان بزرگ و دهستان لواسان کوچک است.

اقتصاد

در لواسان مردم به باغداری، دامداری و کشاورزی مشغول هستند؛ لواسان بزرگ‌ترین قطب تولید گیلاس در کشور است. اهالی روستاهای لواسان به‌ویژه بانوان، به شغل‌های صنایع‌دستی مانند قالی‌بافی مشغول هستند.

فرهنگ و هنر

آداب‌ورسوم: از آداب‌ورسوم زیبای لواسان در قدیم، به آداب مخصوص زیارت اهل‌بیت می‌توان اشاره کرد؛ این آداب شامل خواب دیدن خود فرد یا آشنایانش به نشانۀ طلبیده شدن، تهیۀ هزینۀ سفر از راه حلال، طلب حلالیت از اقوام و آشنایان، ولیمه دادن و حلالیت خواستن دسته‌جمعی، بدرقۀ زائر با دعا و صلوات و چاوشی‌خوانی بود. زائر اهل‌بیت، دِینی بر گردن و بغض و کینه‌‌ای بر دل نداشت. پس از بازگشت از سفر، مراسم استقبال از زائر و دادن شیرینی و شربت، زیارت دسته‌جمعی امام‎‌‌زاده و قبور بزرگان، ولیمه دادن در مسجد و همراهی زائر تا خانه‌اش با صلوات، انجام می‌گرفت و تا روزها و هفته‌ها دیدوبازدید از زائر ادامه داشت. امروزه این آداب رو به فراموشی رفته است.

سوغات و صنایع‌دستی: میوه‌های باغ‌های لواسان بخشی از سوغات آن را تشکیل می‌دهند که از جملۀ آنها گیلاس، گردو و آلوهایی به‌شکل تخم‌مرغ است. نان محلی توتَک نیز از دیگر سوغاتی‌های لواسان است که در نانوایی‌ها پخته می‌شود. از صنایع‌دستی لواسان می‌توان به ظروف سفالی، سبدهای حصیری، جاجیم، گلیم، قالی و رودوزی اشاره کرد.

مشاهیر: از جمله مشاهیر لواسان می‌توان به ملک‌سلطان حسین لواسانی، ملک‌شاه غازی لواسانی، محمدصادق لواسانی، سید جمال‌الدین افجه‌ای، سیدرضا لواسانی، محمدرضا افجه‌ای لواسانی، محمد عصار لواسانی، سید محمدکاظم عصار اشاره کرد.

گردشگری

لواسان به‌دلیل کوهستانی بودن، قرار گرفتن در دره و نزدیکی رودخانه، جاذبه‌های طبیعی بسیاری چون روستاهای سرسبز و زیبا همچون افجه، لالان، آهار، امامه، سینَک و آبشارهای فراوان، غار و پارک جنگلی دارد. آثار باستانی آن همچون تپۀ حصارک، خانۀ نظام‌السلطنه، قلعۀ باستانی باغ‌دره، حمام ناران، امام‌زاده عبدالله، تپه و عمارت باستانی تِنگِل خانه و تپۀ نظام‌آباد به‌عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آبشار کِلوگان؛ آبشاری پلکانی با ارتفاع چهل متر در روستایی به همین نام و در هفت کیلومتری جادۀ فشم قرار دارد.

سد لَتیان و رودخانۀ جاجرود؛ این مکان، واقع در 25 کیلومتری شمال شرقی تهران و از جاهای پرطرفدار در گردشگری لواسان است. ماهی‌گیری، طبیعت‌گردی و کوه‌نوردی از تفریحات رایج این منطقه است.

آبشار ایگُل؛ آبشاری با بستر سنگی واقع در انتهای دره‌ای سرسبز در دامنه و روستای توچال است.

آبشار شِکَرآب؛ این آبشار پرآب بوده و در بین روستاهای آهار و شکرآب قرار دارد.

آبشار کَفتَرلو؛ آبشاری ده متری که در درۀ سرسبز روستای «کُند عُلیا» قرار دارد.

پارک جنگلی تِلو؛ از جاهای دیدنی و پرجاذبۀ لواسان پارک جنگلی تلو در پنج کیلومتری جادۀ تلو است.

غار خَمیره؛ غاری با ابعاد دو در دو متر و عمق سی متر که در روستای «برگ جهان» قرار دارد.

غار موزۀ وزیری؛ اولین غار موزۀ خصوصی ایران که از آثار دکتر ناصر هوشمند در آن می‌توان دیدن کرد.

تپه حصارک لواسان؛ این تپه با قدمت پنج هزار ساله به تپۀ جاج معروف بوده و در محلۀ گَلَندُوَک واقع است.

امکانات رفاهی

جهت اقامت در لواسان ویلا-باغ‌های شخصی اجاره داده می‌شود. اقامتگاه‌ بومگردی دَشته نیز در لواسان وجود دارد.

مسیر دسترسی

برای دسترسی به این شهر، می‌بایست از بزرگراه شهید زین‌الدین و یا آزادراه شهید بابایی تهران وارد جادۀ لشگرک شده و با ادامۀ مسیر می‌توان به لواسان رسید.

منابع

• «اجارۀ اقامتگاه بومگردی در لواسان»، وب‌سایت لیدوماتریپ، تاریخ بازدید: 2 آبان 1401ش.
• «آبشار شکرآب»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 2 آبان 1401ش.
• «آبشار کفترلو»، وب‌سایت اِلی‌گشت، تاریخ درج مطلب: 26 تیر 1397ش.
• «آثار باستانی و ملی شهر لواسان»، وب‌سایت شهرداری لواسان، تاریخ بازدید: 2 آبان 1401ش.
• «آداب قدیمی زیارت در لواسان/ «طلب حلالیت» شرط اصلی بود»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 16 آبان 1397ش.
• رجبی، فاطمه، «جاذبه‌های دیدنی لواسان؛ مقصدی زیبا در چند قدمی پایتخت»، وب‌سایت هومسا، تاریخ بازدید: 2 آبان 1401ش.
• «سوغات و صنایع‌دستی لواسان»، وب‌سایت رِنتی‌جا، تاریخ درج مطلب: 24 مهر 1400ش.
• «لواسان، باغ گیلاس»، وب‌سایت شهرداری لواسان، تاریخ درج مطلب: 18 تیر 1396ش.
• «لواسان بزرگ در قدیم»، وب‌سایت لواسان بزرگ، تاریخ بازدید: 7 آبان 1401ش.
• «لواسان؛ می‌خواهید حال و هوایتان عوض شود؟»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 1 آبان 1401ش.
• «لواسان»، وب‌سایت لواسان هُم، تاریخ درج مطلب: 27 آوریل 2018م.
• «لواسان»، وب‌سایت لوکس‌ویلا، تاریخ درج مطلب: 1 تیر 1401ش.
• «لواسانات»، دانشنامۀ فرق اسلامی، تاریخ بازدید: 2 آبان 1401ش.
• «معرفی و اطلاعات کامل شهر لواسان»، وب‌سایت چهارگوشه، تاریخ بازدید: 2 آبان 1401ش.
• «نام‌گذاری لواسان»، وب‌سایت شهرداری لواسان، تاریخ بازدید: 2 آبان 1401ش.