محمدحسن خسروی
محمدحسن خسروی؛ از بنیان‌گذاران حوزۀ علمیه در مناطق مرکزی افغانستان.
محمدحسن خسروی، از اساتید حوزه‌های علمیه، دانش‌آموختۀ مکتب اجتهادی سید ابوالقاسم خویی و از بنیان‌گذاران مدارس دینی در مناطق مرکزی افغانستان بوده است. او شماری از علمای شیعه را تربیت کرد.
کودکی و نوجوانی
محمدحسن خسروی در سال 1308ش در ولایت دایکندی، ولسوالی (شهرستان) سنگتخت قریۀ قُول‌دستَک، چشم به جهان گشود.[۱] او تحصیلات ابتدائی و دروس حوزه را از هفت‌سالگی نزد عموی خود که از علمای تحصیل‌کردۀ نجف بود، فراگرفت.[۲]
جوانی
خسروی در 1325ش برای ادامۀ تحصیل علوم دینی به شهر مشهد رفت. او در حوزۀ علمیۀ مشهد با رتبۀ عالی پذیرفته شد و بسیاری از دروس حوزوی را در آن‌جا آموخت.[۳] وی در سال 1333ش راهی عراق و حوره علمیه نجف شد و بیش از شش سال در آن‌جا به تحصیل علوم حوزوی پرداخت. محمدحسن خسروی، سطوح عالی دانش فقه و اصول‌فقه را نزد سیدابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم، موسوی خمینی، سید محمدباقر صدر و شاهرودی، فراگرفت. در سال 1338ش پس از برگشت به وطن، ازدواج کرد و به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی پرداخت.[۴]
سیرۀ عملی و اخلاقی
خسروی در تحصیل و کسب علم سخت‌کوش و در زندگی ساده‌زیست بود. وی هیچ‌گاه برای تأمین نیازهای زندگی، از کسی درخواستی نداشت و بسیاری اوقات با کارگری، هزینۀ تحصیل و زندگی خود را تأمین می‌کرد. او در زهد و پارسایی، زبانزد بود و همگان از او به نیکی یاد می‌کردند.[۵]
جایگاه علمی و اجتماعی
خسروی علاوه بر فقه و اصول، در ادبیات عرب تبحر داشت. او را در ادبیات عرب هم‌سطح «مدرس افغانی» دانسته‌اند.[۶] وی با تأسیس مدرسۀ دینی در زادگاه خود، تربیت عالمان دینی و انجام خدمات اجتماعی فراوان، جایگاه ممتازی در جامعه به‌دست آورد. او را از افتخارات حوزۀ علمیه در مناطق مرکزی افغانستان، دانسته‌اند.[۷]
فعالیت‌ها
علمی و فرهنگی
تدریس
خسروی پس از فراگیری علوم دینی در مشهد و نجف، حدود دو دهه به کرسی استادی تکیه زد. وی زمانی که در نجف بود هم‌زمان با تحصیل، کتاب‌های سطوح عالی حوزه را در مسجد هندی تدریس می‌کرد.[۸] او در دروس عالی حوزه علمیه، سبک نوین تدریس را در پیش گرفته بود و طلاب زیادی در حلقۀ درس وی حضور می‌یافتند.[۹]
تبلیغ
خسروی با تبلیغ معارف اسلامی، شخصیت‌های علمی و فرهنگی بسیاری را تربیت کرد. او علاوه بر ایام محرم و مناسبت‌های خاص، در روزهای پنجشنبه و جمعه نیز به وظیفۀ تبلیغی خود عمل می‌کرد.[۱۰]
اجتماعی و سیاسی
خسروی، از تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان بزرگ‌ترین حزب شیعی آن کشور و مقاومت مردم هزاره و شیعه در غرب کابل حمایت کرد.[۱۱] همچنین او با جمعی از اساتید شورای مدرسین حوزۀ علمیه خراسان ازجمله محقق خراسانی، از مرجعیت قربان‌علی محقق کابلی حمایت کردند.[۱۲]
درگذشت
خسروی در 17 قوس/ آذر 1394ش در سن 86 سالگی، در شهر مشهد درگذشت. [۱۳]
پانویس
- ↑ . ناصری، مشاهیر تشیع افغانستان، ج2، ص45.
- ↑ . موحدی، ناگفته‌های سیمای مرجعیت، یادنامۀ مرجع فقید آیتاللّه محقق کابلی، ج3، ص204.
- ↑ . شریفی، «مرحوم آیتاللّه محمدحسن خسروی؛ تلاقی فقه و ادب»، وب‌سایت شفقنا.
- ↑ . موحدی، ناگفته‌های سیمای مرجعیت، یادنامۀ مرجع فقید آیتاللّه محقق کابلی، ج3، ص204؛ ناصری داوودی، مشاهیر تشیع افغانستان، ج2، ص45.
- ↑ . شریفی، «مرحوم آیتاللّه محمدحسن خسروی؛ تلاقی فقه و ادب»، وب‌سایت شفقنا.
- ↑ . شریفی، «مرحوم آیتاللّه محمدحسن خسروی؛ تلاقی فقه و ادب»، وب‌سایت شفقنا.
- ↑ . «همایش مدیران و اساتید حوزه‌های علمیه افغانستان تحت عنوان راهکار‌ها و بررسی چالش‌ها» وب‌سایت افق اندیشه.
- ↑ . «زندگی‌نامۀ آیتاللّه محمدحسن خسروی»، پایگاه اطلاع‌رسانی ولایت دایکندی.
- ↑ . ضیایی، تاریخ حوزه‌های علمیه شیعه در افغانستان، ۱۳۹۶ش، ص471-۴۷۸.
- ↑ . شریفی، «مرحوم آیتاللّه محمدحسن خسروی؛ تلاقی فقه و ادب»، وب‌سایت شفقنا.
- ↑ . «دایکندی»، ویکی شیعه.
- ↑ . جعفری، «آیندۀ مرجعیت در افغانستان»، 1399ش ص264.
- ↑ . شریفی، «مرحوم آیتاللّه محمدحسن خسروی؛ تلاقی فقه و ادب»، وب‌سایت شفقنا.
منابع
جعفری، عبداللّه، «آیندۀ مرجعیت در افغانستان»، مجلۀ عدالت و امید، شمارۀ 6، ویژه‌نامۀ مرجعیت و هویت، 1399ش. «دایکندی»، ویکی شیعه، تاریخ بازدید: 19 اسفند 1401ش. «زندگی‌نامۀ محمدحسن خسروی»، پایگاه اطلاع‌رسانی ولایت دایکندی، تاریخ درج مطلب: 29، خرداد، 1398ش. شریفی، علی‌اکبر، «مرحوم محمدحسن خسروی؛ تلاقی فقه و ادب»، وب‌سایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: 17 آذر 1399ش. ضیایی، محمدرضا، تاریخ حوزه‌های علمیه شیعه در افغانستان، قم، پژوهشگاه المصطفی، ۱۳۹۶ش. موحدی، غلام‌حسین، ناگفته‌های سیمای مرجعیت¬، یادنامۀ مرجع فقید محقق کابلی، 1402ش. ناصری، عبدالمجید، مشاهیر تشیع در افغانستان، قم، نشر المصطفی، چاپ اول، ۱۳۹۰ش. «همایش مدیران و اساتید حوزه‌های علمیه افغانستان تحت عنوان راهکار‌ها و بررسی چالش‌ها»، وب‌سایت افق اندیشه، تاریخ درج مطلب: 7 اردیبهشت 1402ش.