سی‌وسه پل: تفاوت میان نسخه‌ها
بلقیس قائمی (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «سیوسهپل؛ شاهکار پل‌سازی جهان در دورۀ صفویه بر روی زاینده‌رود. از شاهکارهاى بىنظیر دوران صفویه در اصفهان، پل «سیوسهپل» به مسافت ۳۶۰ متر و عرض ۱۴متر با ۳۳ دهانه و دو طبقه است که بر روی زاینده‌رود ساخته شد. این پل محل برگزاری جشن آب‌پ...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
سیوسهپل؛ شاهکار پل‌سازی جهان در دورۀ صفویه بر روی زاینده‌رود. | '''<big>سیوسهپل؛</big>''' شاهکار پل‌سازی جهان در دورۀ صفویه بر روی زاینده‌رود. | ||
از شاهکارهاى | از شاهکارهاى بی‌نظیر دوران [[صفویه]] در [[اصفهان]]، پل «سیوسهپل» به مسافت ۳۶۰ متر و عرض ۱۴متر با ۳۳ دهانه و دو طبقه است که بر روی [[زاینده‌رود]] ساخته شد. این پل محل برگزاری جشن آب‌پاشان و مراسم خاج‌شویان ارامنه اصفهان در دورۀ صفویه بوده است. این اثر در سال ۱۳۱۰ش به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.<ref> . [http://«سیوسهپل%20(پل%20اللهوردیخان)%20اصفهان%20کجاست؟»،%20خبرگزاری%20برنا،%20تاریخ%20بازدید:%20۳۰%20%20مرداد%20۱۴۰۱ش. «سیوسهپل (پل اللهوردیخان) اصفهان کجاست؟»، خبرگزاری برنا، تاریخ بازدید: ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ش.]</ref> | ||
نام‌گذاری | ==نام‌گذاری== | ||
سیوسهپل نام‌های مختلفی دارد؛ به‌خاطر بنیان‌گذارش شاه‌عباس به آن پل شاه‌عباسی می‌گویند، و به‌دلیل نظارت اللهوردیخان بر ساخت پل، آن را پل اللهوردیخان می‌نامند و به‌دلیل داشتن چهل چشمه در بدو تأسیس به آن پل چهل‌چشمه می‌گویند و بدان سبب که محل عبور مردم به جلفا بوده آن را پل‌جلفا می‌خوانند و به‌خاطر این‌که هفت دهانۀ آن به مرور زمان مسدود شد به آن پل سی‌وسه‌چشمه | سیوسهپل نام‌های مختلفی دارد؛ به‌خاطر بنیان‌گذارش شاه‌عباس به آن پل شاه‌عباسی می‌گویند، و به‌دلیل نظارت اللهوردیخان بر ساخت پل، آن را پل اللهوردیخان می‌نامند و به‌دلیل داشتن چهل چشمه در بدو تأسیس به آن پل چهل‌چشمه می‌گویند و بدان سبب که محل عبور مردم به جلفا بوده آن را پل‌جلفا می‌خوانند و به‌خاطر این‌که هفت دهانۀ آن به مرور زمان مسدود شد به آن پل سی‌وسه‌چشمه نیز گفته می‌شود.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> | ||
برخی نظرات در خصوص علت نام‌گذاری سیوسهپل به افسانه‌ها و اسطوره‌های باستانی باز می‌گردد؛ آن‌ها معتقدند سی‌وسه عدد مقدسی بوده و به | برخی نظرات در خصوص علت نام‌گذاری سیوسهپل به افسانه‌ها و اسطوره‌های باستانی باز می‌گردد؛ آن‌ها معتقدند سی‌وسه عدد مقدسی بوده و به [[آناهیتا]]، الاهۀ آب در ایران باستان، نسبت دارد و بسیاری از سازه‌های آبی و پل‌های ایران نیز به‌نوعی نمادی از آناهیتا دارند و برخی آن را بر اساس تعداد دهانه‌هایش که سی‌وسه عدد است به این اسم می‌شناسند و خیلی‌ها نیز عقیده دارند دلیل این‌که این پل سی‌وسه دهانه دارد به اصالت گرجستانی اللهوردیخان برمی‌گردد و تعداد این دهانه‌ها با تعداد الفبای گرجی یکی است.<ref> . [http://«رازهایی%20در%20قلب%20اصفهان»،%20سایت%20علاءالدین،%20تاریخ%20بازدید:%2011%20شهریور%201401ش. «رازهایی در قلب اصفهان»، سایت علاءالدین، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.]</ref> | ||
جغرافیا | |||
سیوسهپل از یک‌سو در ابتدای جنوبی خیابان چهارباغ بالا و از سوی دیگر در ابتدای شمالی خیابان چهارباغ عباسی (میدان انقلاب) در اصفهان قرار دارد. | ==جغرافیا== | ||
سیوسهپل از یک‌سو در ابتدای جنوبی خیابان چهارباغ بالا و از سوی دیگر در ابتدای شمالی خیابان چهارباغ عباسی (میدان انقلاب) در اصفهان قرار دارد.<ref> . [http://«سیوسهپل»،%20سایت%20کجارو،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «سیوسهپل»، سایت کجارو، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> | |||
در سال ۱۰۰۵ق الله‌وردي‌خان سپهسالار به‌دستور شاه‌عباس طبقۀ زیرین سیوسهپل را ساخت؛ تا خيابان چهارباغ كهنۀ عباسى را به خيابان چهارباغ بالا، باغ هزارجريب، عباس‌آباد و محلۀ جلفا متصل کند و در سال ۱۰۱۱ق طبقۀ فوقانی را ساخت تا هنگام طغيان رودخانه، از آن استفاده شود. عموم مردم بر این باورند که اللهوردیخان پل را به خرج خود ساخته است. | |||
معماری | ==تاریخچه== | ||
معمار سیوسهپل استاد حسین، استاد بنای اصفهانی است. برای ساخت سیوسهپل از سنگ، آجر، گچ و ساروج استفاده شده است. بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث‌فرهنگی، شالودۀ (فونداسیون) سیوسهپل به‌گونه‌ای طراحی شده که نه‌تنها رطوبت و آب آسیبی به پایه‌های پل نمی‌رساند بلکه سبب استحکام بیشتر آن‌ها می‌شود. | در سال ۱۰۰۵ق الله‌وردي‌خان سپهسالار به‌دستور شاه‌عباس طبقۀ زیرین سیوسهپل را ساخت؛ تا خيابان چهارباغ كهنۀ عباسى را به خيابان چهارباغ بالا، باغ هزارجريب، عباس‌آباد و محلۀ جلفا متصل کند و در سال ۱۰۱۱ق طبقۀ فوقانی را ساخت تا هنگام طغيان رودخانه، از آن استفاده شود.<ref> . [http://«سیوسهپل%20یکی%20از%20آثار%20زیبای%20اصفهان»%20سایت%20بیتوته،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20مرداد%201401ش. «سیوسهپل یکی از آثار زیبای اصفهان» سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.]</ref> عموم مردم بر این باورند که اللهوردیخان پل را به خرج خود ساخته است.<ref> . [http://«اللهوردیخان%20و%20اقداماتش»%20خبرگزاری%20صدا%20و%20سیما،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%2029%20آبان%201400ش. «اللهوردیخان و اقداماتش» خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: 29 آبان 1400ش.]</ref> | ||
هر پل دو ستون دارد که با اتصال به هم سقفی مستطیل شکل را می‌سازد. این پل دو طبقه و شش معبر دارد که طبقۀ پایین، پیاده‌راه است و زمانی که سطح آب پایین باشد مورد استفادۀ عابران قرار می‌گیرد. این پیاده‌راه با پله‌هایی به طبقۀ بالای پل دسترسی دارد. طبقۀ دوم، شامل یک خیابان سنگ‌فرش عریض برای عبور سواره‌ها است و در دو طرف آن، طاق‌نماهای بسیار زیبای مسقفی ساخته شده که در کنار هم راهروهای باریکی را می‌سازند و محل عبور مردم پیاده بوده است و منظره‌ای چشم‌‌نواز به‌سوی زاینده‌رود دارند؛ این پیاده‌روها 99 طاقچه دارند که در گذشته بر روی هر طاقچه تابلوهای نقاشی بوده و این روزها خبری از آن‌ها نیست. طاق‌های درون این پل دارای ستون‌هایی به ارتفاع 7 تا 9 متر هستند که بر زیبایی درون آن افزوده‌اند و استحکام سیوسهپل را چندبرابر کرده‌اند. | ==معماری== | ||
در قسمت پشت‌بام، دو مسیر عبور دیگر نیز هست که در زمان‌های گذشته، با بالا آمدن آب زاینده‌رود، تفرجگاه مردم شهر محسوب می‌شده است. | معمار سیوسهپل استاد حسین، استاد بنای اصفهانی است.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> برای ساخت سیوسهپل از سنگ، آجر، گچ و ساروج استفاده شده است.<ref> . [http://«معرفی%20سیوسهپل؛%20محبوبترین%20اثر%20تاریخی%20اصفهان»،%20سایت%20ستاره،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20مرداد%201401ش. «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.] </ref> بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث‌فرهنگی، شالودۀ (فونداسیون) سیوسهپل به‌گونه‌ای طراحی شده که نه‌تنها رطوبت و [[آب]] آسیبی به پایه‌های پل نمی‌رساند بلکه سبب استحکام بیشتر آن‌ها می‌شود.<ref> . [http://خسروآبادی،%20«سیوسهپل%20اصفهان،%20زیباترین%20پل%20نصف%20جهان»،%20سایت%20سفر%20زون%20مگ،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%20۱۵%20دی%20۱۳۹۸ش. خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.]</ref> <br> | ||
کارکرد | معماران برای ساخت سیوسهپل، عریض‌ترین بخش [[زاینده‌رود]] را انتخاب کرده‌اند تا هم شدت کمتر جریان آب، کار ساخت پل را آسان‌تر کند و هم در طول زمان آسیب کمتری به پایه‌های [[پل]] وارد شود.<ref> . [http://«معرفی%20سیوسهپل؛%20محبوبترین%20اثر%20تاریخی%20اصفهان»،%20سایت%20ستاره،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20مرداد%201401ش. «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.] </ref> طول سیوسهپل به 295 متر می‌رسد و ارتفاع آن 14 متر است که این ویژگی‌ها سیوسهپل را به بلندترین [[پل]] بر روی [[زاینده‌رود]] تبدیل کرده است.<ref> . [http://«معرفی%20سیوسهپل؛%20محبوبترین%20اثر%20تاریخی%20اصفهان»،%20سایت%20ستاره،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20مرداد%201401ش. «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.] </ref> | ||
سیوسهپل در گذشته، راه ارتباطی بین محله‌هاي مختلف و محلی برای اجتماع شاعران، بزرگان، رجال و سایر مردم و همچنین برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های گوناگون بوده است. | هر پل دو ستون دارد که با اتصال به هم سقفی مستطیل شکل را می‌سازد.<ref> . [http://خسروآبادی،%20«سیوسهپل%20اصفهان،%20زیباترین%20پل%20نصف%20جهان»،%20سایت%20سفر%20زون%20مگ،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%20۱۵%20دی%20۱۳۹۸ش. خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.]</ref> این پل دو طبقه و شش معبر دارد که طبقۀ پایین، پیاده‌راه است و زمانی که سطح آب پایین باشد مورد استفادۀ عابران قرار می‌گیرد. این پیاده‌راه با پله‌هایی به طبقۀ بالای پل دسترسی دارد.<ref> . [http://خسروآبادی،%20«سیوسهپل%20اصفهان،%20زیباترین%20پل%20نصف%20جهان»،%20سایت%20سفر%20زون%20مگ،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%20۱۵%20دی%20۱۳۹۸ش. خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.]</ref> طبقۀ دوم، شامل یک خیابان سنگ‌فرش عریض برای عبور سواره‌ها است و در دو طرف آن، طاق‌نماهای بسیار زیبای مسقفی ساخته شده که در کنار هم راهروهای باریکی را می‌سازند و محل عبور مردم پیاده بوده است و منظره‌ای چشم‌‌نواز به‌سوی زاینده‌رود دارند؛ این پیاده‌روها 99 طاقچه دارند که در گذشته بر روی هر طاقچه تابلوهای نقاشی بوده و این روزها خبری از آن‌ها نیست.<ref> . [http://خسروآبادی،%20«سیوسهپل%20اصفهان،%20زیباترین%20پل%20نصف%20جهان»،%20سایت%20سفر%20زون%20مگ،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%20۱۵%20دی%20۱۳۹۸ش. خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.]</ref> طاق‌های درون این پل دارای ستون‌هایی به ارتفاع 7 تا 9 متر هستند که بر زیبایی درون آن افزوده‌اند و استحکام سیوسهپل را چندبرابر کرده‌اند.<ref> . [http://«همه%20چیز%20دربارۀ%20سیوسهپل%20اصفهان»،%20سایت%20تهران%20مبله،%20تاریخ%20بازدید:%2011%20شهریور%201401ش. «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.]</ref> | ||
مراسم‌های تاریخی در سیوسهپل | در قسمت پشت‌بام، دو مسیر عبور دیگر نیز هست که در زمان‌های گذشته، با بالا آمدن آب زاینده‌رود، تفرجگاه مردم شهر محسوب می‌شده است.<ref> . [http://«معرفی%20سیوسهپل؛%20محبوبترین%20اثر%20تاریخی%20اصفهان»،%20سایت%20ستاره،%20تاریخ%20بازدید:%2030%20مرداد%201401ش. «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.]</ref> | ||
==کارکرد== | |||
سیوسهپل در گذشته، راه ارتباطی بین محله‌هاي مختلف و محلی برای اجتماع شاعران، بزرگان، رجال و سایر مردم و همچنین برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های گوناگون بوده است. | |||
امروزه نیز سیوسهپل به محل اصلی تفریح در میان اصفهانی‌ها و گردشگران تبدیل شده و در هنگام غروب اغلب اصفهانی‌ها برای گردش و پیاده‌روی به نزدیکی این پل می‌آیند و در کافه‌های نزدیک به آن ساعاتی را می‌نشینند و از منظرۀ زیبای سیوسهپل در کنار زاینده‌رود لذت می‌برند. | |||
==مراسم‌های تاریخی در سیوسهپل== | |||
سال‌ها پس از ساخت سیوسهپل به‌مرور زمان با کاشت درختان در کنار پل و تغییر جهت جریان آب زاینده‌رود چند دهانه از این پل تخریب شد و در سال ۱۳۳۰ش، شهردار وقت به نام مصطفی‌خان مستوفی زمین‌های اطراف پل را آزاد کرد و برای حفاظت از پل دیواری سنگی در سمت شمال آن ساخت، امروزه پل ۴۰ دهانۀ دوران صفوی با سی‌وسه دهانه به پل «سیوسهپل» شهرت جهانی پیدا کرده است. | * [[جشن آبریزان]] یا آب‌پاشان: در این جشن که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می‌شد مردم با پاشیدن [[آب]] و [[گلاب]] روی یکدیگر در این مراسم شرکت می‌کردند. در این مراسم شاهان و شاعران نیز حضور داشتند و در کنار مردم به رقص و پایکوبی می‌پرداختند.<ref> . [http://«همه%20چیز%20دربارۀ%20سیوسهپل%20اصفهان»،%20سایت%20تهران%20مبله،%20تاریخ%20بازدید:%2011%20شهریور%201401ش. «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.]</ref> | ||
آسیب‌های پیش روی | * جشن نوروزی: این مراسم به‌مدت هفت شبانه‌روز بر روی پل «سیوسهپل» برگزار می‌شد و از فراز آن بر بستر زاینده‌رود گلریزان صورت می‌گرفت و صحنه‌ای بسیار زیبا را رقم می‌زد.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> مراسم [[خاج‌شویان]]: مراسمی بود که به‌مناسبت غسل تعمید حضرت [[مسیح]] برگزار می‌شد. [[مسیحیان]] در گذشته بر این باور بودند که در روز برگزاری این جشن، آب [[زاینده‌رود]] [[مقدس]] می‌شود. به‌همین‌خاطر در روز 24 دی‌ماه در [[زاینده‌رود]] [[غسل]] و [[شنا]] می‌کردند.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> | ||
پایه‌های سیوسهپل بر روی بستری از شن و ماسه بنا شده و برای استحکام آن، زیر پایه‌های پل به عمق ۳۰ متر شمع‌کوبی شده است؛ به‌همین دلیل آب، آن را محکم‌تر می‌کند و بی‌آبی باعث تخریب آن می‌شود. | * امروزه نیز سیوسهپل به محل اصلی تفریح در میان اصفهانی‌ها و گردشگران تبدیل شده و در هنگام غروب اغلب اصفهانی‌ها برای گردش و پیاده‌روی به نزدیکی این پل می‌آیند و در کافه‌های نزدیک به آن ساعاتی را می‌نشینند و از منظرۀ زیبای سیوسهپل در کنار [[زاینده‌رود]] لذت می‌برند.<ref> . [http://«همه%20چیز%20دربارۀ%20سیوسهپل%20اصفهان»،%20سایت%20تهران%20مبله،%20تاریخ%20بازدید:%2011%20شهریور%201401ش. «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.]</ref> | ||
همچنین به‌دلیل شلوغی و ترافیک بیش از حد خیابان‌های اصفهان، دولت مجبور به احداث خط مترو در این شهر شد که حفاری‌های نزدیک به سیوسهپل، باعث شده است تا سرعت تخریب پل افزایش پیدا کند. افزون بر این‌که برخی از بازدید‌کنندگان نیز با نوشتن یادگاری و کنده‌کاری روی این بنای تاریخی سرعت فرسایش بنا را بالا برده‌اند و از سوی دیگر زدن نرده‌هایی روی پل از دید بسیاری از کارشناسان برای پل آسیب‌زا خواهد بود. | |||
مرمت و بازسازی | ==تغییرات== | ||
در سال ۱۳۳۰ش اقداماتی به‌وسیلۀ ادارۀ باستان‌شناسی برای پاک‌سازی اراضی اطراف پل و لایروبی چشمه‌های کور شده و ساختن دیوارهای سنگی در شمال رودخانه به عمل آمد؛ اما اساسی‌ترین تعمیرات پل طی سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۶ش با هدف استحکام بخشی به پل، خارج کردن بار از عناصر ظریف اصلی و انتقال آن بر روی عناصر مطمئن باربر با ساختاری بتنی انجام شد. | سال‌ها پس از ساخت سیوسهپل به‌مرور زمان با کاشت درختان در کنار پل و تغییر جهت جریان آب [[زاینده‌رود]] چند دهانه از این پل تخریب شد و در سال ۱۳۳۰ش، شهردار وقت به نام مصطفی‌خان مستوفی زمین‌های اطراف پل را آزاد کرد و برای حفاظت از پل دیواری سنگی در سمت شمال آن ساخت، امروزه پل ۴۰ دهانۀ [[دوران صفوی]] با سی‌وسه دهانه به پل «سیوسهپل» شهرت جهانی پیدا کرده است.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> | ||
نزدیک‌ترین مراکز دیدنی در اطراف سیوسهپل، عبارت است از: خیابان | ==آسیب‌های پیش روی== | ||
سیوسهپل در آثار جهانگردان | پایه‌های سیوسهپل بر روی بستری از شن و ماسه بنا شده و برای استحکام آن، زیر پایه‌های پل به عمق ۳۰ متر شمع‌کوبی شده است؛ به‌همین دلیل آب، آن را محکم‌تر می‌کند و بی‌آبی باعث تخریب آن می‌شود.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> وضعیت بی‌آبی زاینده‌رود می‌تواند همان‌گونه که به چشم‌انداز سیوسهپل آسیب وارد کرده است، به ساختمان آن نیز آسیبی سخت وارد کند.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> | ||
همچنین به‌دلیل شلوغی و ترافیک بیش از حد خیابان‌های اصفهان، دولت مجبور به احداث خط مترو در این شهر شد که حفاری‌های نزدیک به سیوسهپل، باعث شده است تا سرعت تخریب پل افزایش پیدا کند. افزون بر این‌که برخی از بازدید‌کنندگان نیز با نوشتن یادگاری و کنده‌کاری روی این بنای تاریخی سرعت فرسایش بنا را بالا برده‌اند و از سوی دیگر زدن نرده‌هایی روی پل از دید بسیاری از کارشناسان برای پل آسیب‌زا خواهد بود.<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> علاوه بر این‌ها، علتی که امروزه باعث ترک خوردن سیوسهپل شده، عبور ماشین‌ها از روی پل بوده که با پیروزی انقلاب اسلامی عبور و مرور ماشین‌ها از روی این پل ممنوع شد.<ref> . [http://«مقالۀ%20راز%20و%20رمزهای%20سیوسهپل%20اصفهان»،%20سایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%2015%20اردیبهشت%201399ش. «مقالۀ راز و رمزهای سیوسهپل اصفهان»، سایت ایرانگردی، تاریخ درج مطلب: 15 اردیبهشت 1399ش.] </ref> | |||
امکانات رفاهی | |||
برای رفاه گردشگرانی که به دیدن سیوسهپل می‌آیند امکاناتی از جمله | ==مرمت و بازسازی== | ||
در سال ۱۳۳۰ش اقداماتی به‌وسیلۀ ادارۀ باستان‌شناسی برای پاک‌سازی اراضی اطراف پل و لایروبی چشمه‌های کور شده و ساختن دیوارهای سنگی در شمال رودخانه به عمل آمد؛ اما اساسی‌ترین تعمیرات پل طی سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۶ش با هدف استحکام بخشی به پل، خارج کردن بار از عناصر ظریف اصلی و انتقال آن بر روی عناصر مطمئن باربر با ساختاری بتنی انجام شد.<ref> . [http://پورنادری،%20«الله%20وردی%20خان،%20پل»%20سایت%20دائرةالمعارف‌اسلامی،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%2020%20خرداد%201399ش. پورنادری، «الله وردی خان، پل» سایت دائرةالمعارف‌اسلامی، تاریخ درج مطلب: 20 خرداد 1399ش.]</ref> | |||
پیاده‌روی و قدم زدن در سکوت شبانۀ پل و عکاسی از مناظر دلنشین اطراف آن از مهمترین امکانات تفریحی و گردشگری سیوسهپل است. در کنار پل، همیشه خوانندگان و نوازندگان حضور دارند که لحظات خوش‌آهنگی را برای رهگذران ایجاد می‌کنند. | |||
مسیر دسترسی | ==جاذبه‌های گردشگری== | ||
برای رفتن به سیوسهپل اصفهان باید به میدان انقلاب و ابتدای خیابان چهارباغ عباسی رفت. برای رسیدن به این مکان زیبا می‌توان از اتوبوس شهری مسیر جمهوری، میدان انقلاب یا اتوبوس‌های مختلفی که از میدان انقلاب عبور می‌کنند استفاده کرد. از طریق مترو نیز دو ایستگاه «سیوسهپل» و «انقلاب» برای دسترسی به دو طرف این پل مناسب است. | نزدیک‌ترین مراکز دیدنی در اطراف سیوسهپل، عبارت است از: [[خیابان چهارباغ]]، [[کاخ چهل‌ستون]]، [[محله جلفا]]، [[میدان نقش جهان|میدان نقش‌جهان]] و [[پل خواجو|پل‌خواجو]].<ref> . [http://«تاریخچۀ%20سیوسهپل%20+%20معماری%20جزییات%20و%20مراسم%20سنتی»،%20سایت%20نمناک،%20تاریخ%20بازدید:%2028%20مرداد%201401ش. «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.]</ref> | ||
==سیوسهپل در آثار جهانگردان== | |||
شاردن، جهانگرد فرانسوی سیوسهپل را یک شاهکار معماری و شگفت‌انگیز می‌داند و پرسی سیکاس ژنرال انگلیسی، سیوسهپل را یکی از پل‌های درجه اول جهان خوانده و همچنین لرد جرج ناتانیل کورزن، سیاستمدار انگلیسی این پل را باشکوه‌ترین پل دنیا نامید.<ref> . [http://خسروآبادی،%20«سیوسهپل%20اصفهان،%20زیباترین%20پل%20نصف%20جهان»،%20سایت%20سفر%20زون%20مگ،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%20۱۵%20دی%20۱۳۹۸ش. خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.]</ref> پیترودلاواله گردشگر معروف فرانسوی عرض سیوسهپل را از تمام پل‌های رم بیشتر و طول آن را حداقل سه تا چهار برابر آن پل‌ها می‌داند.<ref> . [http://«آشنایی%20با%20معماری%20شگفت%20انگیز%20سیوسهپل%20اصفهان»،%20سایت%20سیمرغ،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%204%20خرداد%201398ش. «آشنایی با معماری شگفت انگیز سیوسهپل اصفهان»، سایت سیمرغ، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1398ش.]</ref> | |||
==امکانات رفاهی== | |||
برای رفاه گردشگرانی که به دیدن سیوسهپل می‌آیند امکاناتی از جمله [[رستوران]]، [[بوفه]]، دستشویی، محل تردد معلولین با ویلچر و اقامتگاه‌های کوچک در نظر گرفته شده است.<ref> . [http://خسروآبادی،%20«سیوسهپل%20اصفهان،%20زیباترین%20پل%20نصف%20جهان»،%20سایت%20سفر%20زون%20مگ،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%20۱۵%20دی%20۱۳۹۸ش. خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.]</ref> | |||
==امکانات تفریحی== | |||
پیاده‌روی و قدم زدن در سکوت شبانۀ پل و [[عکاسی]] از مناظر دلنشین اطراف آن از مهمترین امکانات تفریحی و گردشگری سیوسهپل است.<ref> . [http://«مقالۀ%20راز%20و%20رمزهای%20سیوسهپل%20اصفهان»،%20سایت%20ایرانگردی،%20تاریخ%20درج%20مطلب:%2015%20اردیبهشت%201399ش. «مقالۀ راز و رمزهای سیوسهپل اصفهان»، سایت ایرانگردی، تاریخ درج مطلب: 15 اردیبهشت 1399ش.] </ref> در کنار پل، همیشه خوانندگان و نوازندگان حضور دارند که لحظات خوش‌آهنگی را برای رهگذران ایجاد می‌کنند.<ref> . [http://«همه%20چیز%20دربارۀ%20سیوسهپل%20اصفهان»،%20سایت%20تهران%20مبله،%20تاریخ%20بازدید:%2011%20شهریور%201401ش. «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.]</ref> | |||
==مسیر دسترسی== | |||
برای رفتن به سیوسهپل اصفهان باید به میدان انقلاب و ابتدای خیابان چهارباغ عباسی رفت. برای رسیدن به این مکان زیبا می‌توان از اتوبوس شهری مسیر جمهوری، میدان انقلاب یا اتوبوس‌های مختلفی که از میدان انقلاب عبور می‌کنند استفاده کرد. از طریق مترو نیز دو ایستگاه «سیوسهپل» و «انقلاب» برای دسترسی به دو طرف این پل مناسب است.<ref> . [http://«معرفی%20سیوسهپل؛%20محبوبترین%20اثر%20تاریخی%20اصفهان»%20سایت%20ستاره،%20تاریخ%20بازدید:%2030/5/1401ش. «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان» سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30/5/1401ش.]</ref> | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
==منابع== | |||
* «آشنایی با معماری شگفت‌انگیز سیوسهپل اصفهان» سایت سیمرغ، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1398ش. | |||
* «اللهوردیخان و اقداماتش» خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: 29 آبان 1400ش. | |||
* پورنادری، حسین، «اللهوردیخان، پل» سایت دائرةالمعارف‌اسلامی، تاریخ درج مطلب: 20 خرداد 1399ش. | |||
* خسروآبادی، علیرضا، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان» سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵دی ۱۳۹۸ش. | |||
* «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی» سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش. | |||
* «سیوسهپل» سایت کجارو، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش. | |||
* «سیوسهپل (پل اللهوردیخان) اصفهان کجاست؟» خبرگزاری برنا، تاریخ بازدید: ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ش. | |||
* «سیوسهپل یکی از آثار زیبای اصفهان» سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش. | |||
* «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان» سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش . | |||
* «مقالۀ راز و رمزهای سیوسهپل اصفهان» سایت ایرانگردی، تاریخ درج مطلب: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ش. | |||
* «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان» سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401 ش. | |||
[[رده: ویکی‌زندگی]] | |||
[[رده: معماری]] | |||
[[رده: گردشگری]] | |||
[[رده: میراث فرهنگی]] | |||
[[رده: مکان تاریخی]] | |||
[[رده: آیین ملی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۲
سیوسهپل؛ شاهکار پل‌سازی جهان در دورۀ صفویه بر روی زاینده‌رود.
از شاهکارهاى بی‌نظیر دوران صفویه در اصفهان، پل «سیوسهپل» به مسافت ۳۶۰ متر و عرض ۱۴متر با ۳۳ دهانه و دو طبقه است که بر روی زاینده‌رود ساخته شد. این پل محل برگزاری جشن آب‌پاشان و مراسم خاج‌شویان ارامنه اصفهان در دورۀ صفویه بوده است. این اثر در سال ۱۳۱۰ش به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.[۱]
نام‌گذاری
سیوسهپل نام‌های مختلفی دارد؛ به‌خاطر بنیان‌گذارش شاه‌عباس به آن پل شاه‌عباسی می‌گویند، و به‌دلیل نظارت اللهوردیخان بر ساخت پل، آن را پل اللهوردیخان می‌نامند و به‌دلیل داشتن چهل چشمه در بدو تأسیس به آن پل چهل‌چشمه می‌گویند و بدان سبب که محل عبور مردم به جلفا بوده آن را پل‌جلفا می‌خوانند و به‌خاطر این‌که هفت دهانۀ آن به مرور زمان مسدود شد به آن پل سی‌وسه‌چشمه نیز گفته می‌شود.[۲] برخی نظرات در خصوص علت نام‌گذاری سیوسهپل به افسانه‌ها و اسطوره‌های باستانی باز می‌گردد؛ آن‌ها معتقدند سی‌وسه عدد مقدسی بوده و به آناهیتا، الاهۀ آب در ایران باستان، نسبت دارد و بسیاری از سازه‌های آبی و پل‌های ایران نیز به‌نوعی نمادی از آناهیتا دارند و برخی آن را بر اساس تعداد دهانه‌هایش که سی‌وسه عدد است به این اسم می‌شناسند و خیلی‌ها نیز عقیده دارند دلیل این‌که این پل سی‌وسه دهانه دارد به اصالت گرجستانی اللهوردیخان برمی‌گردد و تعداد این دهانه‌ها با تعداد الفبای گرجی یکی است.[۳]
جغرافیا
سیوسهپل از یک‌سو در ابتدای جنوبی خیابان چهارباغ بالا و از سوی دیگر در ابتدای شمالی خیابان چهارباغ عباسی (میدان انقلاب) در اصفهان قرار دارد.[۴]
تاریخچه
در سال ۱۰۰۵ق الله‌وردي‌خان سپهسالار به‌دستور شاه‌عباس طبقۀ زیرین سیوسهپل را ساخت؛ تا خيابان چهارباغ كهنۀ عباسى را به خيابان چهارباغ بالا، باغ هزارجريب، عباس‌آباد و محلۀ جلفا متصل کند و در سال ۱۰۱۱ق طبقۀ فوقانی را ساخت تا هنگام طغيان رودخانه، از آن استفاده شود.[۵] عموم مردم بر این باورند که اللهوردیخان پل را به خرج خود ساخته است.[۶]
معماری
معمار سیوسهپل استاد حسین، استاد بنای اصفهانی است.[۷] برای ساخت سیوسهپل از سنگ، آجر، گچ و ساروج استفاده شده است.[۸] بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث‌فرهنگی، شالودۀ (فونداسیون) سیوسهپل به‌گونه‌ای طراحی شده که نه‌تنها رطوبت و آب آسیبی به پایه‌های پل نمی‌رساند بلکه سبب استحکام بیشتر آن‌ها می‌شود.[۹]
معماران برای ساخت سیوسهپل، عریض‌ترین بخش زاینده‌رود را انتخاب کرده‌اند تا هم شدت کمتر جریان آب، کار ساخت پل را آسان‌تر کند و هم در طول زمان آسیب کمتری به پایه‌های پل وارد شود.[۱۰] طول سیوسهپل به 295 متر می‌رسد و ارتفاع آن 14 متر است که این ویژگی‌ها سیوسهپل را به بلندترین پل بر روی زاینده‌رود تبدیل کرده است.[۱۱]
هر پل دو ستون دارد که با اتصال به هم سقفی مستطیل شکل را می‌سازد.[۱۲] این پل دو طبقه و شش معبر دارد که طبقۀ پایین، پیاده‌راه است و زمانی که سطح آب پایین باشد مورد استفادۀ عابران قرار می‌گیرد. این پیاده‌راه با پله‌هایی به طبقۀ بالای پل دسترسی دارد.[۱۳] طبقۀ دوم، شامل یک خیابان سنگ‌فرش عریض برای عبور سواره‌ها است و در دو طرف آن، طاق‌نماهای بسیار زیبای مسقفی ساخته شده که در کنار هم راهروهای باریکی را می‌سازند و محل عبور مردم پیاده بوده است و منظره‌ای چشم‌‌نواز به‌سوی زاینده‌رود دارند؛ این پیاده‌روها 99 طاقچه دارند که در گذشته بر روی هر طاقچه تابلوهای نقاشی بوده و این روزها خبری از آن‌ها نیست.[۱۴] طاق‌های درون این پل دارای ستون‌هایی به ارتفاع 7 تا 9 متر هستند که بر زیبایی درون آن افزوده‌اند و استحکام سیوسهپل را چندبرابر کرده‌اند.[۱۵]
در قسمت پشت‌بام، دو مسیر عبور دیگر نیز هست که در زمان‌های گذشته، با بالا آمدن آب زاینده‌رود، تفرجگاه مردم شهر محسوب می‌شده است.[۱۶]
کارکرد
سیوسهپل در گذشته، راه ارتباطی بین محله‌هاي مختلف و محلی برای اجتماع شاعران، بزرگان، رجال و سایر مردم و همچنین برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های گوناگون بوده است.
مراسم‌های تاریخی در سیوسهپل
- جشن آبریزان یا آب‌پاشان: در این جشن که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می‌شد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یکدیگر در این مراسم شرکت می‌کردند. در این مراسم شاهان و شاعران نیز حضور داشتند و در کنار مردم به رقص و پایکوبی می‌پرداختند.[۱۷]
- جشن نوروزی: این مراسم به‌مدت هفت شبانه‌روز بر روی پل «سیوسهپل» برگزار می‌شد و از فراز آن بر بستر زاینده‌رود گلریزان صورت می‌گرفت و صحنه‌ای بسیار زیبا را رقم می‌زد.[۱۸] مراسم خاج‌شویان: مراسمی بود که به‌مناسبت غسل تعمید حضرت مسیح برگزار می‌شد. مسیحیان در گذشته بر این باور بودند که در روز برگزاری این جشن، آب زاینده‌رود مقدس می‌شود. به‌همین‌خاطر در روز 24 دی‌ماه در زاینده‌رود غسل و شنا می‌کردند.[۱۹]
- امروزه نیز سیوسهپل به محل اصلی تفریح در میان اصفهانی‌ها و گردشگران تبدیل شده و در هنگام غروب اغلب اصفهانی‌ها برای گردش و پیاده‌روی به نزدیکی این پل می‌آیند و در کافه‌های نزدیک به آن ساعاتی را می‌نشینند و از منظرۀ زیبای سیوسهپل در کنار زاینده‌رود لذت می‌برند.[۲۰]
تغییرات
سال‌ها پس از ساخت سیوسهپل به‌مرور زمان با کاشت درختان در کنار پل و تغییر جهت جریان آب زاینده‌رود چند دهانه از این پل تخریب شد و در سال ۱۳۳۰ش، شهردار وقت به نام مصطفی‌خان مستوفی زمین‌های اطراف پل را آزاد کرد و برای حفاظت از پل دیواری سنگی در سمت شمال آن ساخت، امروزه پل ۴۰ دهانۀ دوران صفوی با سی‌وسه دهانه به پل «سیوسهپل» شهرت جهانی پیدا کرده است.[۲۱]
آسیب‌های پیش روی
پایه‌های سیوسهپل بر روی بستری از شن و ماسه بنا شده و برای استحکام آن، زیر پایه‌های پل به عمق ۳۰ متر شمع‌کوبی شده است؛ به‌همین دلیل آب، آن را محکم‌تر می‌کند و بی‌آبی باعث تخریب آن می‌شود.[۲۲] وضعیت بی‌آبی زاینده‌رود می‌تواند همان‌گونه که به چشم‌انداز سیوسهپل آسیب وارد کرده است، به ساختمان آن نیز آسیبی سخت وارد کند.[۲۳] همچنین به‌دلیل شلوغی و ترافیک بیش از حد خیابان‌های اصفهان، دولت مجبور به احداث خط مترو در این شهر شد که حفاری‌های نزدیک به سیوسهپل، باعث شده است تا سرعت تخریب پل افزایش پیدا کند. افزون بر این‌که برخی از بازدید‌کنندگان نیز با نوشتن یادگاری و کنده‌کاری روی این بنای تاریخی سرعت فرسایش بنا را بالا برده‌اند و از سوی دیگر زدن نرده‌هایی روی پل از دید بسیاری از کارشناسان برای پل آسیب‌زا خواهد بود.[۲۴] علاوه بر این‌ها، علتی که امروزه باعث ترک خوردن سیوسهپل شده، عبور ماشین‌ها از روی پل بوده که با پیروزی انقلاب اسلامی عبور و مرور ماشین‌ها از روی این پل ممنوع شد.[۲۵]
مرمت و بازسازی
در سال ۱۳۳۰ش اقداماتی به‌وسیلۀ ادارۀ باستان‌شناسی برای پاک‌سازی اراضی اطراف پل و لایروبی چشمه‌های کور شده و ساختن دیوارهای سنگی در شمال رودخانه به عمل آمد؛ اما اساسی‌ترین تعمیرات پل طی سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۶ش با هدف استحکام بخشی به پل، خارج کردن بار از عناصر ظریف اصلی و انتقال آن بر روی عناصر مطمئن باربر با ساختاری بتنی انجام شد.[۲۶]
جاذبه‌های گردشگری
نزدیک‌ترین مراکز دیدنی در اطراف سیوسهپل، عبارت است از: خیابان چهارباغ، کاخ چهل‌ستون، محله جلفا، میدان نقش‌جهان و پل‌خواجو.[۲۷]
سیوسهپل در آثار جهانگردان
شاردن، جهانگرد فرانسوی سیوسهپل را یک شاهکار معماری و شگفت‌انگیز می‌داند و پرسی سیکاس ژنرال انگلیسی، سیوسهپل را یکی از پل‌های درجه اول جهان خوانده و همچنین لرد جرج ناتانیل کورزن، سیاستمدار انگلیسی این پل را باشکوه‌ترین پل دنیا نامید.[۲۸] پیترودلاواله گردشگر معروف فرانسوی عرض سیوسهپل را از تمام پل‌های رم بیشتر و طول آن را حداقل سه تا چهار برابر آن پل‌ها می‌داند.[۲۹]
امکانات رفاهی
برای رفاه گردشگرانی که به دیدن سیوسهپل می‌آیند امکاناتی از جمله رستوران، بوفه، دستشویی، محل تردد معلولین با ویلچر و اقامتگاه‌های کوچک در نظر گرفته شده است.[۳۰]
امکانات تفریحی
پیاده‌روی و قدم زدن در سکوت شبانۀ پل و عکاسی از مناظر دلنشین اطراف آن از مهمترین امکانات تفریحی و گردشگری سیوسهپل است.[۳۱] در کنار پل، همیشه خوانندگان و نوازندگان حضور دارند که لحظات خوش‌آهنگی را برای رهگذران ایجاد می‌کنند.[۳۲]
مسیر دسترسی
برای رفتن به سیوسهپل اصفهان باید به میدان انقلاب و ابتدای خیابان چهارباغ عباسی رفت. برای رسیدن به این مکان زیبا می‌توان از اتوبوس شهری مسیر جمهوری، میدان انقلاب یا اتوبوس‌های مختلفی که از میدان انقلاب عبور می‌کنند استفاده کرد. از طریق مترو نیز دو ایستگاه «سیوسهپل» و «انقلاب» برای دسترسی به دو طرف این پل مناسب است.[۳۳]
پانویس
- ↑ . «سیوسهپل (پل اللهوردیخان) اصفهان کجاست؟»، خبرگزاری برنا، تاریخ بازدید: ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «رازهایی در قلب اصفهان»، سایت علاءالدین، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.
- ↑ . «سیوسهپل»، سایت کجارو، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «سیوسهپل یکی از آثار زیبای اصفهان» سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.
- ↑ . «اللهوردیخان و اقداماتش» خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: 29 آبان 1400ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.
- ↑ . خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.
- ↑ . «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.
- ↑ . «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.
- ↑ . خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.
- ↑ . خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.
- ↑ . خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.
- ↑ . «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.
- ↑ . «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان»، سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.
- ↑ . «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . «مقالۀ راز و رمزهای سیوسهپل اصفهان»، سایت ایرانگردی، تاریخ درج مطلب: 15 اردیبهشت 1399ش.
- ↑ . پورنادری، «الله وردی خان، پل» سایت دائرةالمعارف‌اسلامی، تاریخ درج مطلب: 20 خرداد 1399ش.
- ↑ . «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی»، سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- ↑ . خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.
- ↑ . «آشنایی با معماری شگفت انگیز سیوسهپل اصفهان»، سایت سیمرغ، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1398ش.
- ↑ . خسروآبادی، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان»، سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸ش.
- ↑ . «مقالۀ راز و رمزهای سیوسهپل اصفهان»، سایت ایرانگردی، تاریخ درج مطلب: 15 اردیبهشت 1399ش.
- ↑ . «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان»، سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.
- ↑ . «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان» سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30/5/1401ش.
منابع
- «آشنایی با معماری شگفت‌انگیز سیوسهپل اصفهان» سایت سیمرغ، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1398ش.
- «اللهوردیخان و اقداماتش» خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: 29 آبان 1400ش.
- پورنادری، حسین، «اللهوردیخان، پل» سایت دائرةالمعارف‌اسلامی، تاریخ درج مطلب: 20 خرداد 1399ش.
- خسروآبادی، علیرضا، «سیوسهپل اصفهان، زیباترین پل نصف جهان» سایت سفر زون مگ، تاریخ درج مطلب: ۱۵دی ۱۳۹۸ش.
- «تاریخچۀ سیوسهپل + معماری جزییات و مراسم سنتی» سایت نمناک، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- «سیوسهپل» سایت کجارو، تاریخ بازدید: 28 مرداد 1401ش.
- «سیوسهپل (پل اللهوردیخان) اصفهان کجاست؟» خبرگزاری برنا، تاریخ بازدید: ۳۰ مرداد ۱۴۰۱ش.
- «سیوسهپل یکی از آثار زیبای اصفهان» سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش.
- «معرفی سیوسهپل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان» سایت ستاره، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1401ش .
- «مقالۀ راز و رمزهای سیوسهپل اصفهان» سایت ایرانگردی، تاریخ درج مطلب: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
- «همه چیز دربارۀ سیوسهپل اصفهان» سایت تهران مبله، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401 ش.