بلندهمتی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
==عوامل بلندهمتی== | ==عوامل بلندهمتی== | ||
دستیابی به همت بلند، نیازمند عوامل گوناگونی است، از جمله: | دستیابی به همت بلند، نیازمند عوامل گوناگونی است، از جمله: | ||
# [[ایمان]] و [[توکل]] به خدا؛<ref>.[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1108753/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%87%D9%85-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۷۰.]</ref> ایمان به نصرت الهی و توکل بر قدرت بی‌نهایت او، همت عالی و قدرت روحی شکست‌ناپذیری در مسیر رسیدن به اهداف متعالی به انسان می‌دهد. همت بلند پیامبران در توفیق هدایت جامعه بشری، شکست قدرت‌های طاغوتی و ایجاد تحولات بزرگ اجتماعی، ناشی از ایمان و توکل به خدا بوده است. | |||
# بزرگی روح و شجاعت؛ انسان بلندهمت با بهره‌مندی از روح بزرگ و شجاعت نسبت به اهداف کوچک و مقام‌های کم‌ارزش و بی‌اهمیت راضی نمی‌شود. شجاعت، او را از پذیرش ذلت و حقارت بازمی‌دارد و باعث می‌شود که در مسیر رسیدن به اهداف والا از خطرها نهراسد.<ref>.[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1108753/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%87%D9%85-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۸.]</ref> شجاعت و همت پیوند نزدیکی با یکدیگر دارند؛ میزان شجاعت هر فرد به اندازه همت او است.<ref>تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۴۱۳.</ref> | |||
# همنشینی و دوستی با افراد بلندهمت؛ الگو گرفتن از آنها و بهره‌گیری از تجربیات آنها نقش مهمی در کسب این صفت اخلاقی دارد.<ref>. سلطانیان، علوهمت: چیستی، عوامل، شاخصه‌ها و آثار در قرآن و حدیث با تأکید بر کلام امیرالمؤمین، ۱۳۹۴ش، ص۶۷.</ref> برعکس، ارتباط و دوستی با افراد کم‌همت نیز بر شخصیت انسان تأثیر منفی می‌گذارد؛ به همین دلیل از دوستی با افراد کم‌همت نهی شده است.<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۶۶۰.</ref> | |||
# شناخت ظرفیت‌ها و سرمایه‌های درونی؛ اگر انسان درک واقعی از سرمایه‌های درونی خود داشته باشد که سعادت دنیا و آخرت او را تأمین می‌کند، درصدد استفاده و تقویت از آنها در جهت بهروزی، سرنوشت درخشان و جلب ثروت‌های مادی و معنوی برخواهدآمد. از جملۀ این سرمایه‌ها، بلندهمتی است.<ref>.[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1108753/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%87%D9%85-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۳.]</ref> | |||
# تفکر و تدبر؛ تفکر کافی و تدبر دربارۀ نتایج ارزشمند همت عالی و بررسی ضررهای پستی همت، موجب می‌شود که انسان با تمام قوا تلاش کند تا از این ویژگی اخلاقی ارزشمند، بهره‌مند شود.<ref>.[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1108753/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%87%D9%85-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۳.]</ref> | |||
# [[صبر]]؛ صبر باعث می‌شود که اراده نیرومند انسان صابر، سست و همت او دچار کاستی نشود. درمقابل بی‌صبری و جزع، موجب ضعف نفس و سستی همت می‌شود.<ref>.[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1108753/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%87%D9%85-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۶.]</ref> افزون براین، در مسیر رسیدن به اهداف متعالی و مقامات عالی، موانع بسیاری وجود دارد. بدون شکیبایی، استقامت و مقابله با موانع، رسیدن به این اهداف و مقامات امکان ندارد.<ref>.[http://lavayevelayat.blogfa.com/post/812 بررسی عوامل ایجادی عزم و همت و آثار آن»، وب‌سایت لوای ولایت.]</ref> | |||
# فعالیت مضاعف و برنامه‌ریزی‌های اصولی؛ در مسیر اهداف بلند، گردنه‌های دشواری وجود دارد که تنها با برنامه‌ریزی‌های سنجیده و اصولی و کار مضاعف تحقق می‌یابد.<ref>. طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایه همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹ش، ص۴۵.</ref> | |||
==آثار همت عالی== | ==آثار همت عالی== | ||
در سخنان پیشوایان دینی، بلند همتی به بیان‌های متعددی تمجید شده است. از جمله هیچ شرفی همانند بلند همتی نیست<ref>. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۷۵، ص۱۶۵.</ref> و بهترین همت‌ها، بلندترین آنها است.<ref>. لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۲۳۷.</ref> دلیل این تمجید، آثار و نتایج فردی و اجتماعی بلند همتی است که کارشناسان برای آن برشمرده‌اند. | در سخنان پیشوایان دینی، بلند همتی به بیان‌های متعددی تمجید شده است. از جمله هیچ شرفی همانند بلند همتی نیست<ref>. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۷۵، ص۱۶۵.</ref> و بهترین همت‌ها، بلندترین آنها است.<ref>. لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۲۳۷.</ref> دلیل این تمجید، آثار و نتایج فردی و اجتماعی بلند همتی است که کارشناسان برای آن برشمرده‌اند. | ||
===الف) آثار فردی=== | ===الف) آثار فردی=== | ||
* مطیع خداوند بودن؛ والاترین درجه و کمال نهایی انسان ناشی از اطاعت و عبودیت خدا است،<ref>.الهیاری، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرهٔ علوی، ۱۳۹۸ش، ص۴۷.</ref> به‌گفتۀ امیرالمؤمنین فرد بلند همت در تلاش برای اطاعت از خداوند و شخص پلید درصدد نافرمانی از او است.<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۴۰. </ref> | |||
* خشنودی خداوند؛ رضایت خداوند متعال در کارهایی است که نشانگر همت عالی شخص است. به‌فرمودۀ [[حضرت محمد|پیامبر اکرم]] خداوند متعال از کارهای بزرگ و امور عالی خشنود می‌شود و کارهای پست و حقیر را دوست ندارد.<ref>. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۲، ص۱۳۷.</ref> | |||
* تلاش مستمر؛ همت، قوۀ محرکۀ انسان است. به هر میزانی همت عالی‌تر باشد، کوشش مستمر و فعالیت پی‌گیر انسان بیشتر می‌شود. <ref>. [https://ensani.ir/fa/article/334955/%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1- رحیمی دهسوری، «موانع و راهکارهای ارتقای فرهنگ کار و همت عالی در جامعه اسلامی»، ۱۳۹۳ش، ص۵۲.]</ref> به‌فرمودۀ [[امام علی]] کسی که دارای همت بزرگ باشد، تلاش او نیز بیشتر خواهد بود.<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۸۳.</ref> با تن پروری و راحت طلبی نمی‌توان به این اهداف دست یافت.<ref>. [https://www.magiran.com/article/2170275 خانی، «همت‌عالی، پرهیز از تنبلی و کسالت»، وب‌سایت روزنامهٔ رسالت.]</ref> | |||
* رسیدن به مقام عالی؛ بلندهمتی نردبان موفقیت انسان در رسیدن به مقامات و مراتب عالی است. همت برای انسان مانند بال برای پرنده است؛ هرچه همت بالاتر باشد، انسان به درجات برتری می‌رسد همان‌گونه که امام علی نیز بر این امر اشاره کرده‌است.<ref>. لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۴۶۲. </ref> نمونه‌هایی از این اصل را در موفقیت دانشمندان برجسته، ستاره‌های ورزشی و به‌ویژه ورزشکاران معلول می‌بینیم که با همت بلند و پشتکار به قهرمانان علمی و ورزشی تبدیل شده‌اند. خداوند برای انسان بالاترین مرتبه، یعنی مقام خلیفه‌اللهی را در نظر گرفته است<ref>. سورهٔ بقره، آیهٔ ۳۰.</ref> که با همت عالی و تلاش می‌توان به آن دست یافت. در آیات قرآن کریم نیز تأکید شده است که دستیابی به موفقیت در گروی سعی و تلاش انسان است. این آموزه در شعر و ادب فارسی، این گونه بازنمایی شده است:<ref>«.[https://rasekhoon.net/sms/show/538379 همت بلند دار که مردان روزگار»، وب‌سایت راسخون.</ref>] | |||
{{شعر جدید | |||
| عنوان = | |||
| شاعر = | |||
| متن = | |||
همت بلنددار که مردان روزگار\\ از همت بلند به جایی رسیده‌اند | |||
}} | |||
* عظمت و بزرگی؛ امام علی در موارد متعددی تأکید کرده است که همت عالی در انظار عمومی به صاحبش عظمت و بزرگی می‌بخشد. از جمله هر کسی از نردبان همت بلند بالا رود، جهانیان او را به دیده تعظیم بنگرند.<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۶۲۱.</ref> هیچ چیز مانند همت بلند انسان را بزرگ نکرد و هیچ چیز مانند شهوت انسان را پست نکرد.<ref>. تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، ۱۳۶۶ش، ص۳۰۵.</ref> در سخن دیگر بزرگواری و آقایی را نتیجه داشتن همت بلند دانسته است.<ref>. لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۲۸.</ref> | |||
* کرامت نفس؛ صاحب علو همت برای خود ارزش و شخصیت قائل است به همین دلیل از نفس کریم و شریف بهره‌مند است.<ref>.الهیاری، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرهٔ علوی، ۱۳۹۸ش، ص۴۱. </ref> به هیچ وجه حاضر نیست که صدمه‌ای به آن وارد شود. به‌گفتۀ امیرالمؤمین، نتیجۀ علو همت، کرامت و بزرگواری نفس است<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۷۹.</ref> و برعکس پستی همت، موجب تباهی فضیلت و کمال نفس می‌شود.<ref>تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۹۲. </ref> | |||
* کردار زیبا و حسن خلق؛ هنگامی که همت انسان عالی شد، به تبع آن رفتارهای او نیز زیبا و نیکو می‌شود.<ref>. [https://ensani.ir/fa/article/334955/%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%AF%D8%B1- رحیمی دهسوری، «موانع و راهکارهای ارتقای فرهنگ کار و همت عالی در جامعه اسلامی»، ۱۳۹۳ش، ص۵۷.]</ref> به فرمودۀ امام علی، کردار زیبا، گویای علو همت است<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۷۵.</ref> و بهترین خویها ناشی از برترى همّتها است.<ref>. لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۱۱۸. </ref> در سخنان پیشوایان دینی رفتارهای زیبایی چون بخشش، احسان،<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۶۷۳. </ref> رعایت حق و حرمت‌ها،<ref>. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۲۱۳.</ref> و قناعت،<ref>. تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، ۱۳۶۶ش، ص۲۹۱.</ref> ناشی از بلندهمتی معرفی شده است. | |||
* زیاد شدن [[غیرت در روایات اهل بیت|غیرت]] و تنفر از زشتی‌ها؛ انسان‌های عالی‌همت، شخصیت خود را بالاتر از آن می‌بیند که خود را به اعمال زشت و گناهان آلوده کنند.<ref>.الهیاری، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرهٔ علوی، ۱۳۹۸ش، ص۵۴.</ref> افزون براین، کردار زشت، نقطۀ مقابل مسیر بلندهمتان است و آنان را از نائل‌شدن به مقامات عالی باز می‌دارد. به‌گفتۀ امام علی، به هر میزانی که همت انسان بلند باشد، دوری او از اعمال زشت بیشتر خواهد بود.<ref>. لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۳۲۷.</ref> | |||
* طمع نداشتن؛ فرد بلندهمت به عزتی دست می‌یابد که به دیگران چشم طمع نمی‌دوزد و با تلاش و ارادۀ خود به هدف می‌رسد.<ref>. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۱۶۴.</ref> | |||
===ب) آثار اجتماعی=== | ===ب) آثار اجتماعی=== | ||
# حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ هر مشکل اجتماعی با همت مضاعف، کار مستمر و برنامه‌ریزی اصولی، قابل رفع است. خداوند این توانایی را به انسان‌ها داده است که با همت بلند از عهدۀ هر کاری برآیند.<ref>. نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۸، ص ۲۱۱.</ref> | |||
# پیشرفت و جبران عقب‌ماندگی؛ پیشرفت بسیاری از کشورها نتیجۀ همت بلند اجتماعی است. اختراعات، نوآوری‌ها و اکتشافات بزرگ که نقش اساسی در توسعۀ کشورها ایفا می‌کنند، حاصل همت بلند مخترعان و دانشمندان است.<ref>. [https://www.irna.ir/news/7144401/%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8% «همت مضاعف و کار مضاعف، مسیر درخشان برای توسعه و پیشرفت کشور»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران.]</ref> از سوی دیگر، عقب‌ماندگی یک ملت به‌عنوان درد و بیماری بزرگ، با ارادۀ قوی و تلاش مستمر قابل درمان است.<ref>. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/552784/%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%82%D8%A8-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8% «همت و کار مضاعف عاملی برای جبران عقب ماندگی»، ۱۳۸۹ش، ص۴.]</ref> همچنین، همت بلند و پشتکار می‌تواند کمبود هوش و استعداد را جبران کرده و مسیر موفقیت را هموار سازد.<ref>. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/552784/%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%82%D8%A8-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8% «همت و کار مضاعف عاملی برای جبران عقب‌ماندگی»، ۱۳۸۹، ص۶ -۷.]</ref> | |||
# شکست قدرت‌های سلطه‌جو؛ برخورداری از بلندهمتی و ارادۀ قوی، سبب می‌شود که اجتماع در برابر هرگونه سلطه‌جویی نظامی، اقتصادی و سیاسی مقاومت کرده و برای رهایی از هرگونه محدودیت ایجاد شده توسط آنها تلاش کند. | |||
# الگو قرار گرفتن؛ در هر جامعه‌ای مردم، ستارگان و قهرمانان میدان‌های مختلف را که از طریق بلندهمتی به اهداف متعالی دست یافته‌اند، در سبک زندگی و کسب موفقیت الگو قرار می‌دهند. انسان‌های بلندهمت در معرفی سبک زندگی سالم و وادار کردن مردم به اتخاذ شیوه صحیح زندگی و نیز نهادینه‌کردن فرهنگ بلندهمتی، نقش دارند و از این طریق موجب تحولات مثبت و همبستگی اجتماعی می‌شوند.<ref>.[https://www.mehrnews.com/news/4362955/%D9%82%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C «قهرمان و الگوی در زندگی اجتماعی»، وب‌سایت خبرگزاری مهر ایران.]</ref> | |||
==ضرورت شناخت اهداف متعالی== | ==ضرورت شناخت اهداف متعالی== | ||
بسیاری از افراد اگرچه دارای همت بلند هستند، اما در تشخیص اهداف متعالی دچار اشتباه می‌شوند. برخی همت خود را به امور دنیوی مانند جمع‌آوری ثروت و کسب مقامات سیاسی معطوف می‌کنند، در حالی که گروهی دیگر دنیا را به‌کلی نادیده گرفته و فقط برای سعادت اخروی تلاش می‌کنند. پیامبر اسلام همت مؤمن را از دیگر افراد بزرگ‌تر و کامل‌تر می‌دانست، زیرا او هم برای دنیا و هم برای آخرت خود تلاش می‌کند.<ref>. پاینده، نهج‌الفصاحه، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۱.</ref> قرآن کریم نیز با اشاره به این موضوع، صاحب همت کامل را کسی می‌داند که به هر دو جنبۀ دنیوی و اخروی اهمیت می‌دهد.<ref>. سورهٔ بقره، آیه‌های ۲۰۰- ۲۰۲. </ref> امامان شیعه نیز توصیه کرده‌اند که انسان باید همت خود را در امور مفید و ضروری به کار گیرد،<ref>. تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، ۱۳۶۶ش، ص۴۷۷.</ref> مانند انجام عبادات، تهذیب نفس، تأمین معاش، رعایت اخلاق، خدمت به مردم، حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، و کسب علم. به‌ویژه تأکید شده است که همت بلند باید در راه علم‌آموزی صرف شود، زیرا هرچه همت دانشجویان عالی‌تر باشد، به مراتب بالاتری از علم دست خواهند یافت.<ref>. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/552788/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9 طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایهٔ همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹ش، ص ۵۳ - ۵۲.]</ref> | بسیاری از افراد اگرچه دارای همت بلند هستند، اما در تشخیص اهداف متعالی دچار اشتباه می‌شوند. برخی همت خود را به امور دنیوی مانند جمع‌آوری ثروت و کسب مقامات سیاسی معطوف می‌کنند، در حالی که گروهی دیگر دنیا را به‌کلی نادیده گرفته و فقط برای سعادت اخروی تلاش می‌کنند. [[پیامبر اسلام]] همت مؤمن را از دیگر افراد بزرگ‌تر و کامل‌تر می‌دانست، زیرا او هم برای دنیا و هم برای آخرت خود تلاش می‌کند.<ref>. پاینده، نهج‌الفصاحه، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۱.</ref> قرآن کریم نیز با اشاره به این موضوع، صاحب همت کامل را کسی می‌داند که به هر دو جنبۀ دنیوی و اخروی اهمیت می‌دهد.<ref>. سورهٔ بقره، آیه‌های ۲۰۰- ۲۰۲. </ref> امامان [[شیعه]] نیز توصیه کرده‌اند که انسان باید همت خود را در امور مفید و ضروری به کار گیرد،<ref>. تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، ۱۳۶۶ش، ص۴۷۷.</ref> مانند انجام عبادات، تهذیب نفس، تأمین معاش، رعایت اخلاق، خدمت به مردم، حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، و کسب علم. به‌ویژه تأکید شده است که همت بلند باید در راه علم‌آموزی صرف شود، زیرا هرچه همت دانشجویان عالی‌تر باشد، به مراتب بالاتری از علم دست خواهند یافت.<ref>. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/552788/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9 طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایهٔ همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹ش، ص ۵۳ - ۵۲.]</ref> | ||
==موانع بلندهمتی== | ==موانع بلندهمتی== | ||
# تنبلی؛ تنبلی و راحت طلبی از موانع اصلی همت بلند است. هیچ فرد و جامعه‌ای تنبل به اهداف متعالی خود نائل نمی‌شوند.<ref>. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/929727/%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D9% شاکرنژاد،«همت مضاعف، کار مضاعف در آیینهٔ ادبیات کهن فارسی» ۱۳۸۹ش، ص۶۴.] </ref> | |||
# عدم تدبیر و آگاهی ناکافی؛ [[امام صادق]] فرموده است سه چیز انسان از دستیابی به مقامات عالی و اهداف بلند باز می‌دارد: کوتاهی همت، کم بودن چاره‌اندیشی و ضعف آگاهی.<ref>. ری‌شهری، میزان‌الحکمه، ۱۳۷۵، ج ۱۴، ص۶۶۸۲.</ref> | |||
# کار امروز را به فردا انداختن؛ زمان بسیار ارزشمند است باید از آن استفاده کرد. اگر برای انجام کار امروز و فردا شود، ممکن است هرگز توفیق فرصت برای شروع آن به‌دست نیاید یا پس از تباه کردن فرصت‌های طلایی به انجام آن همت گماشته شود.<ref>. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/552788/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9 طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایهٔ همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹، ص ۵۶.] </ref> | |||
# اعتقاد به بخت و اقبال؛ برای رسیدن به اهداف متعالی، به انتظار بخت و اقبال موهوم نشستن و دست از تلاش کشیدن، عامل اصلی بدبختی انسان است. بخت و اقبال واقعی همان سعی و کار مضاعف است.<ref>. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/552788/%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D9%85%D8%B6%D8%A7%D8%B9%D9%81-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D9 طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایهٔ همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹ش، ص ۵۸.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۸۵: | خط ۷۰: | ||
* -«همت مضاعف و کار مضاعف، مسیر درخشان برای توسعه و پیشرفت کشور»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۸ فرودین ۱۳۸۹.ش | * -«همت مضاعف و کار مضاعف، مسیر درخشان برای توسعه و پیشرفت کشور»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۸ فرودین ۱۳۸۹.ش | ||
[[رده:ویکی‌زندگی]] | |||
[[رده: الگوهای اخلاقی ]] | [[رده: الگوهای اخلاقی ]] | ||
[[رده: فضایل اخلاقی ]] | [[رده: فضایل اخلاقی ]] | ||
[[رده: تربیت فرزند ]] | |||
[[رده: آموزه‌های دینی ]] | |||
نسخهٔ ۱۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۴
بلندهمتی؛ بزرگ‌منشی در تعین اهداف زندگی و تلاش متناسب برای دستیابی به آن اهداف.
بلندهمتی، یکی از سرمایه‌های معنوی انسان برای تعیین هدف در زندگی و تلاش بی‌وقفه برای رسیدن به آن هدف است. داشتن همت بلند در فرازوفرود زندگی روزمره، آدمی را در پایداری بر سبک زندگی مطلوب و پیشرفت در ابعاد فردی و اجتماعی، یاری می‌رساند.
مفهوم‌شناسی
بلندهمتی به‌معنای همت بلند داشتن و بزرگ‌منشی،[۱] در اصطلاح عبارت است از تعریف افق برتر برای زندگی و کوشش برای دستیابی به مراتب بالاتر و انجام کارهای بزرگ و عالی و راضی نشدن به انجام امور کوچک و جزئی. تلاش، سخت‌کوشی و کار مضاعف در مفهوم همت نهفته است.[۲]
عوامل بلندهمتی
دستیابی به همت بلند، نیازمند عوامل گوناگونی است، از جمله:
- ایمان و توکل به خدا؛[۳] ایمان به نصرت الهی و توکل بر قدرت بی‌نهایت او، همت عالی و قدرت روحی شکست‌ناپذیری در مسیر رسیدن به اهداف متعالی به انسان می‌دهد. همت بلند پیامبران در توفیق هدایت جامعه بشری، شکست قدرت‌های طاغوتی و ایجاد تحولات بزرگ اجتماعی، ناشی از ایمان و توکل به خدا بوده است.
- بزرگی روح و شجاعت؛ انسان بلندهمت با بهره‌مندی از روح بزرگ و شجاعت نسبت به اهداف کوچک و مقام‌های کم‌ارزش و بی‌اهمیت راضی نمی‌شود. شجاعت، او را از پذیرش ذلت و حقارت بازمی‌دارد و باعث می‌شود که در مسیر رسیدن به اهداف والا از خطرها نهراسد.[۴] شجاعت و همت پیوند نزدیکی با یکدیگر دارند؛ میزان شجاعت هر فرد به اندازه همت او است.[۵]
- همنشینی و دوستی با افراد بلندهمت؛ الگو گرفتن از آنها و بهره‌گیری از تجربیات آنها نقش مهمی در کسب این صفت اخلاقی دارد.[۶] برعکس، ارتباط و دوستی با افراد کم‌همت نیز بر شخصیت انسان تأثیر منفی می‌گذارد؛ به همین دلیل از دوستی با افراد کم‌همت نهی شده است.[۷]
- شناخت ظرفیت‌ها و سرمایه‌های درونی؛ اگر انسان درک واقعی از سرمایه‌های درونی خود داشته باشد که سعادت دنیا و آخرت او را تأمین می‌کند، درصدد استفاده و تقویت از آنها در جهت بهروزی، سرنوشت درخشان و جلب ثروت‌های مادی و معنوی برخواهدآمد. از جملۀ این سرمایه‌ها، بلندهمتی است.[۸]
- تفکر و تدبر؛ تفکر کافی و تدبر دربارۀ نتایج ارزشمند همت عالی و بررسی ضررهای پستی همت، موجب می‌شود که انسان با تمام قوا تلاش کند تا از این ویژگی اخلاقی ارزشمند، بهره‌مند شود.[۹]
- صبر؛ صبر باعث می‌شود که اراده نیرومند انسان صابر، سست و همت او دچار کاستی نشود. درمقابل بی‌صبری و جزع، موجب ضعف نفس و سستی همت می‌شود.[۱۰] افزون براین، در مسیر رسیدن به اهداف متعالی و مقامات عالی، موانع بسیاری وجود دارد. بدون شکیبایی، استقامت و مقابله با موانع، رسیدن به این اهداف و مقامات امکان ندارد.[۱۱]
- فعالیت مضاعف و برنامه‌ریزی‌های اصولی؛ در مسیر اهداف بلند، گردنه‌های دشواری وجود دارد که تنها با برنامه‌ریزی‌های سنجیده و اصولی و کار مضاعف تحقق می‌یابد.[۱۲]
آثار همت عالی
در سخنان پیشوایان دینی، بلند همتی به بیان‌های متعددی تمجید شده است. از جمله هیچ شرفی همانند بلند همتی نیست[۱۳] و بهترین همت‌ها، بلندترین آنها است.[۱۴] دلیل این تمجید، آثار و نتایج فردی و اجتماعی بلند همتی است که کارشناسان برای آن برشمرده‌اند.
الف) آثار فردی
- مطیع خداوند بودن؛ والاترین درجه و کمال نهایی انسان ناشی از اطاعت و عبودیت خدا است،[۱۵] به‌گفتۀ امیرالمؤمنین فرد بلند همت در تلاش برای اطاعت از خداوند و شخص پلید درصدد نافرمانی از او است.[۱۶]
- خشنودی خداوند؛ رضایت خداوند متعال در کارهایی است که نشانگر همت عالی شخص است. به‌فرمودۀ پیامبر اکرم خداوند متعال از کارهای بزرگ و امور عالی خشنود می‌شود و کارهای پست و حقیر را دوست ندارد.[۱۷]
- تلاش مستمر؛ همت، قوۀ محرکۀ انسان است. به هر میزانی همت عالی‌تر باشد، کوشش مستمر و فعالیت پی‌گیر انسان بیشتر می‌شود. [۱۸] به‌فرمودۀ امام علی کسی که دارای همت بزرگ باشد، تلاش او نیز بیشتر خواهد بود.[۱۹] با تن پروری و راحت طلبی نمی‌توان به این اهداف دست یافت.[۲۰]
- رسیدن به مقام عالی؛ بلندهمتی نردبان موفقیت انسان در رسیدن به مقامات و مراتب عالی است. همت برای انسان مانند بال برای پرنده است؛ هرچه همت بالاتر باشد، انسان به درجات برتری می‌رسد همان‌گونه که امام علی نیز بر این امر اشاره کرده‌است.[۲۱] نمونه‌هایی از این اصل را در موفقیت دانشمندان برجسته، ستاره‌های ورزشی و به‌ویژه ورزشکاران معلول می‌بینیم که با همت بلند و پشتکار به قهرمانان علمی و ورزشی تبدیل شده‌اند. خداوند برای انسان بالاترین مرتبه، یعنی مقام خلیفه‌اللهی را در نظر گرفته است[۲۲] که با همت عالی و تلاش می‌توان به آن دست یافت. در آیات قرآن کریم نیز تأکید شده است که دستیابی به موفقیت در گروی سعی و تلاش انسان است. این آموزه در شعر و ادب فارسی، این گونه بازنمایی شده است:[۲۳]]
همت بلنددار که مردان روزگار
از همت بلند به جایی رسیده‌اند
- عظمت و بزرگی؛ امام علی در موارد متعددی تأکید کرده است که همت عالی در انظار عمومی به صاحبش عظمت و بزرگی می‌بخشد. از جمله هر کسی از نردبان همت بلند بالا رود، جهانیان او را به دیده تعظیم بنگرند.[۲۴] هیچ چیز مانند همت بلند انسان را بزرگ نکرد و هیچ چیز مانند شهوت انسان را پست نکرد.[۲۵] در سخن دیگر بزرگواری و آقایی را نتیجه داشتن همت بلند دانسته است.[۲۶]
- کرامت نفس؛ صاحب علو همت برای خود ارزش و شخصیت قائل است به همین دلیل از نفس کریم و شریف بهره‌مند است.[۲۷] به هیچ وجه حاضر نیست که صدمه‌ای به آن وارد شود. به‌گفتۀ امیرالمؤمین، نتیجۀ علو همت، کرامت و بزرگواری نفس است[۲۸] و برعکس پستی همت، موجب تباهی فضیلت و کمال نفس می‌شود.[۲۹]
- کردار زیبا و حسن خلق؛ هنگامی که همت انسان عالی شد، به تبع آن رفتارهای او نیز زیبا و نیکو می‌شود.[۳۰] به فرمودۀ امام علی، کردار زیبا، گویای علو همت است[۳۱] و بهترین خویها ناشی از برترى همّتها است.[۳۲] در سخنان پیشوایان دینی رفتارهای زیبایی چون بخشش، احسان،[۳۳] رعایت حق و حرمت‌ها،[۳۴] و قناعت،[۳۵] ناشی از بلندهمتی معرفی شده است.
- زیاد شدن غیرت و تنفر از زشتی‌ها؛ انسان‌های عالی‌همت، شخصیت خود را بالاتر از آن می‌بیند که خود را به اعمال زشت و گناهان آلوده کنند.[۳۶] افزون براین، کردار زشت، نقطۀ مقابل مسیر بلندهمتان است و آنان را از نائل‌شدن به مقامات عالی باز می‌دارد. به‌گفتۀ امام علی، به هر میزانی که همت انسان بلند باشد، دوری او از اعمال زشت بیشتر خواهد بود.[۳۷]
- طمع نداشتن؛ فرد بلندهمت به عزتی دست می‌یابد که به دیگران چشم طمع نمی‌دوزد و با تلاش و ارادۀ خود به هدف می‌رسد.[۳۸]
ب) آثار اجتماعی
- حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ هر مشکل اجتماعی با همت مضاعف، کار مستمر و برنامه‌ریزی اصولی، قابل رفع است. خداوند این توانایی را به انسان‌ها داده است که با همت بلند از عهدۀ هر کاری برآیند.[۳۹]
- پیشرفت و جبران عقب‌ماندگی؛ پیشرفت بسیاری از کشورها نتیجۀ همت بلند اجتماعی است. اختراعات، نوآوری‌ها و اکتشافات بزرگ که نقش اساسی در توسعۀ کشورها ایفا می‌کنند، حاصل همت بلند مخترعان و دانشمندان است.[۴۰] از سوی دیگر، عقب‌ماندگی یک ملت به‌عنوان درد و بیماری بزرگ، با ارادۀ قوی و تلاش مستمر قابل درمان است.[۴۱] همچنین، همت بلند و پشتکار می‌تواند کمبود هوش و استعداد را جبران کرده و مسیر موفقیت را هموار سازد.[۴۲]
- شکست قدرت‌های سلطه‌جو؛ برخورداری از بلندهمتی و ارادۀ قوی، سبب می‌شود که اجتماع در برابر هرگونه سلطه‌جویی نظامی، اقتصادی و سیاسی مقاومت کرده و برای رهایی از هرگونه محدودیت ایجاد شده توسط آنها تلاش کند.
- الگو قرار گرفتن؛ در هر جامعه‌ای مردم، ستارگان و قهرمانان میدان‌های مختلف را که از طریق بلندهمتی به اهداف متعالی دست یافته‌اند، در سبک زندگی و کسب موفقیت الگو قرار می‌دهند. انسان‌های بلندهمت در معرفی سبک زندگی سالم و وادار کردن مردم به اتخاذ شیوه صحیح زندگی و نیز نهادینه‌کردن فرهنگ بلندهمتی، نقش دارند و از این طریق موجب تحولات مثبت و همبستگی اجتماعی می‌شوند.[۴۳]
ضرورت شناخت اهداف متعالی
بسیاری از افراد اگرچه دارای همت بلند هستند، اما در تشخیص اهداف متعالی دچار اشتباه می‌شوند. برخی همت خود را به امور دنیوی مانند جمع‌آوری ثروت و کسب مقامات سیاسی معطوف می‌کنند، در حالی که گروهی دیگر دنیا را به‌کلی نادیده گرفته و فقط برای سعادت اخروی تلاش می‌کنند. پیامبر اسلام همت مؤمن را از دیگر افراد بزرگ‌تر و کامل‌تر می‌دانست، زیرا او هم برای دنیا و هم برای آخرت خود تلاش می‌کند.[۴۴] قرآن کریم نیز با اشاره به این موضوع، صاحب همت کامل را کسی می‌داند که به هر دو جنبۀ دنیوی و اخروی اهمیت می‌دهد.[۴۵] امامان شیعه نیز توصیه کرده‌اند که انسان باید همت خود را در امور مفید و ضروری به کار گیرد،[۴۶] مانند انجام عبادات، تهذیب نفس، تأمین معاش، رعایت اخلاق، خدمت به مردم، حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، و کسب علم. به‌ویژه تأکید شده است که همت بلند باید در راه علم‌آموزی صرف شود، زیرا هرچه همت دانشجویان عالی‌تر باشد، به مراتب بالاتری از علم دست خواهند یافت.[۴۷]
موانع بلندهمتی
- تنبلی؛ تنبلی و راحت طلبی از موانع اصلی همت بلند است. هیچ فرد و جامعه‌ای تنبل به اهداف متعالی خود نائل نمی‌شوند.[۴۸]
- عدم تدبیر و آگاهی ناکافی؛ امام صادق فرموده است سه چیز انسان از دستیابی به مقامات عالی و اهداف بلند باز می‌دارد: کوتاهی همت، کم بودن چاره‌اندیشی و ضعف آگاهی.[۴۹]
- کار امروز را به فردا انداختن؛ زمان بسیار ارزشمند است باید از آن استفاده کرد. اگر برای انجام کار امروز و فردا شود، ممکن است هرگز توفیق فرصت برای شروع آن به‌دست نیاید یا پس از تباه کردن فرصت‌های طلایی به انجام آن همت گماشته شود.[۵۰]
- اعتقاد به بخت و اقبال؛ برای رسیدن به اهداف متعالی، به انتظار بخت و اقبال موهوم نشستن و دست از تلاش کشیدن، عامل اصلی بدبختی انسان است. بخت و اقبال واقعی همان سعی و کار مضاعف است.[۵۱]
پانویس
- ↑ .دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژهٔ بلندهمت و بلندهمتی.
- ↑ . الهیاری، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرهٔ علوی، ۱۳۹۸ش، ص۴۹.
- ↑ .عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۷۰.
- ↑ .عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۸.
- ↑ تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۴۱۳.
- ↑ . سلطانیان، علوهمت: چیستی، عوامل، شاخصه‌ها و آثار در قرآن و حدیث با تأکید بر کلام امیرالمؤمین، ۱۳۹۴ش، ص۶۷.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۶۶۰.
- ↑ .عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۳.
- ↑ .عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۳.
- ↑ .عابدان، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی»، ۱۳۹۴ش، ص۶۶.
- ↑ .بررسی عوامل ایجادی عزم و همت و آثار آن»، وب‌سایت لوای ولایت.
- ↑ . طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایه همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹ش، ص۴۵.
- ↑ . مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۷۵، ص۱۶۵.
- ↑ . لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۲۳۷.
- ↑ .الهیاری، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرهٔ علوی، ۱۳۹۸ش، ص۴۷.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۴۰.
- ↑ . مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۲، ص۱۳۷.
- ↑ . رحیمی دهسوری، «موانع و راهکارهای ارتقای فرهنگ کار و همت عالی در جامعه اسلامی»، ۱۳۹۳ش، ص۵۲.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۸۳.
- ↑ . خانی، «همت‌عالی، پرهیز از تنبلی و کسالت»، وب‌سایت روزنامهٔ رسالت.
- ↑ . لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۴۶۲.
- ↑ . سورهٔ بقره، آیهٔ ۳۰.
- ↑ «.[https://rasekhoon.net/sms/show/538379 همت بلند دار که مردان روزگار»، وب‌سایت راسخون.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۶۲۱.
- ↑ . تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، ۱۳۶۶ش، ص۳۰۵.
- ↑ . لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۲۸.
- ↑ .الهیاری، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرهٔ علوی، ۱۳۹۸ش، ص۴۱.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۷۹.
- ↑ تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۵۹۲.
- ↑ . رحیمی دهسوری، «موانع و راهکارهای ارتقای فرهنگ کار و همت عالی در جامعه اسلامی»، ۱۳۹۳ش، ص۵۷.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۷۵.
- ↑ . لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۱۱۸.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۶۷۳.
- ↑ . تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، ۱۴۱۰ق، ص۲۱۳.
- ↑ . تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، ۱۳۶۶ش، ص۲۹۱.
- ↑ .الهیاری، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرهٔ علوی، ۱۳۹۸ش، ص۵۴.
- ↑ . لیثی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ۱۳۷۶ش، ص۳۲۷.
- ↑ . مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۱۶۴.
- ↑ . نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۸، ص ۲۱۱.
- ↑ . «همت مضاعف و کار مضاعف، مسیر درخشان برای توسعه و پیشرفت کشور»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران.
- ↑ . «همت و کار مضاعف عاملی برای جبران عقب ماندگی»، ۱۳۸۹ش، ص۴.
- ↑ . «همت و کار مضاعف عاملی برای جبران عقب‌ماندگی»، ۱۳۸۹، ص۶ -۷.
- ↑ .«قهرمان و الگوی در زندگی اجتماعی»، وب‌سایت خبرگزاری مهر ایران.
- ↑ . پاینده، نهج‌الفصاحه، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۱.
- ↑ . سورهٔ بقره، آیه‌های ۲۰۰- ۲۰۲.
- ↑ . تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، ۱۳۶۶ش، ص۴۷۷.
- ↑ . طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایهٔ همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹ش، ص ۵۳ - ۵۲.
- ↑ . شاکرنژاد،«همت مضاعف، کار مضاعف در آیینهٔ ادبیات کهن فارسی» ۱۳۸۹ش، ص۶۴.
- ↑ . ری‌شهری، میزان‌الحکمه، ۱۳۷۵، ج ۱۴، ص۶۶۸۲.
- ↑ . طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایهٔ همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹، ص ۵۶.
- ↑ . طاهری، «بهروزی و کامیابی در سایهٔ همت مضاعف و کار مضاعف»، ۱۳۸۹ش، ص ۵۸.
منابع
- - الهیاری، الناز، بلندهمتی؛ نشانه‌ها و آثار آن در زندگی از منظر سیرۀ علوی، پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۸ش.
- - «بررسی عوامل ایجادی عزم و همت و آثار آن»، وب‌سایت لوای ولایت، تاریخ درج مطلب بیستم مهر ۱۳۹۱ش.
- پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه، تهران، دنیای دانش، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش.
- - تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و درالکم، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، ۱۳۶۶ش.
- - تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، قم، دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
- - حکیمی، محمدرضا، الحیاة، ترجمۀ احمد آرام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
- - خانی، علی، «همت‌عالی، پرهیز از تنبلی و کسالت»، وب‌سایت روزنامۀ رسالت، تاریخ درج مطلب: ۱۵ بهمن ۱۳۹۶ش.
- - دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۰ش.
- - محمدی ری‌شهری، محمد، میزان‌الحکمه، قم، دارالحدیث، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
- - سلطانیان، عباسعلی، علوهمت: چیستی، عوامل، شاخصه‌ها و آثار در قرآن و حدیث با تأکید بر کلام امیرالمؤمین، پایان‌نامۀ دورۀ کارشناسی ارشد، قم، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۴ش.
- - شاکرنژاد، احمد،«همت مضاعف، کار مضاعف در آیینۀ ادبیات کهن فارسی»، مجلۀ پیام، شمارۀ ۱۰۲، پاییز ۱۳۸۹.
- - طاهری، سید محمود، «بهروزی و کامیابی در سایه همت مضاعف و کار مضاعف»، مجلۀ مبلغان، شمارۀ ۱۲۸، اردیبهشت و خرداد ۱۳۸۹ش.
- - عابدیان، زهره، «نگاهی بر اهم عوامل و شیوه‌های تقویت همت با توجه به آموزه‌های علوی» مجلۀ معارف قرآن و عترت، سال اول شمارۀ ۱، پاییز ۱۳۹۴ش.
- - «قهرمان و الگو در زندگی اجتماعی»، وب‌سایت خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۹ مرداد ۱۳۷۹.
- - لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، قم دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
- - مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم ۱۴۰۳ق.
- نراقی، ملااحمد، معراج السعاده، قم، انتشارات هجرت، چاپ ششم، ۱۳۷۸.
- -«همت بلنددار که مردان روزگار» وب‌سایت مرجع و مدخل شعر فارسی، تاریخ درج مطلب: 6 بهمن 1389.
- -«همت مضاعف و کار مضاعف، مسیر درخشان برای توسعه و پیشرفت کشور»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۸ فرودین ۱۳۸۹.ش