ناصرالدین باغانی

ناصرالدین باغانی، از شهدای دوران دفاع مقدس با وصیت‌نامه‌ای معروف.

شهید باغانی که در دوران اوج‌گیری انقلاب اسلامی، رشد کرد با تکیه بر آموزه‌های اسلامی و انقلابی، به رویکرد ویژه‌ای در معنایابی زندگی دست یافت و سبک زندگی خود را بر اساس آن سامان داد. از دل‌نوشته‌ها و به‌ویژه وصیت‌نامه این جوان ایرانی که در دوران دفاع مقدس به شهادت رسید، به‌عنوان درس زندگی، یاد می‌شود.

زندگی‌نامه

ناصرالدین در هشتم شهریور ۱۳۴۶ش دیده به جهان گشود. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی را در شهر قم سپری کرد و در همان دوره، روخوانی قرآن کریم را همراه برادر بزرگ‌تر و خواهرش نزد پدر، که شخصی روحانی بود، فراگرفت. پس از ورود امام خمینی به شهر قم در سال 1358ش و درخواست وی از روحانیون برای آگاهی‌بخشی و انگیزه‌دادن به مردم دربارۀ رأی به نظام جمهوری اسلامی، پدر ناصرالدین نیز همراه خانواده به زادگاهش، سبزوار رفت. سپس با انتخاب پدرش به نمایندگی مردم سبزوار در اولین دوره مجلس شورای اسلامی، سال ۱۳۵۹ش با اعضای خانواده به تهران منتقل شد. ناصر در این سال‌ها در جلسات قرآنی مشارکت داشت و به عضویت واحد دانش‌آموزی حزب جمهوری اسلامی نیز درآمد. هنگامی که در دورۀ دبیرستان تحصیل می‌کرد، همزمان به فراگیری فنون رزم پیاده پرداخت و در سال پایانی دبیرستان، سه ماه به کردستان رفت و داوطلبانه در سقز به جمع مدافعان میهن پیوست. وی سه ماه نیز در خوزستان حضور یافت. پس از پایان تحصیلات متوسطه، در آزمون سراسری دانشگاه‌ها شرکت کرد و با رتبۀ خوب، در رشته حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد، اما همزمان در آزمون دانشگاه امام صادق نیز شرکت کرد و پس از پذیرش، دانشگاه امام صادق را برای تحصیل، برگزید.

سیرۀ اخلاقی

ناصر در طول زندگی به قرآن، توجه ویژه‌ای داشت و ۲ جزء نخست قرآن را حفظ کرده بود. شب‌های جمعه در جلسات قرآن و روزهای جمعه در نماز جمعه شرکت می‌کرد. رعایت اخلاق و آداب اسلامی از سوی او را در خانه، مدرسه و دانشگاه، ستوده‌اند. ناصر بسیاری از کارهای خانه را بدون چشم‌داشت انجام می‌داد. در بسیج مسجد مشارکت داشت و در پیروی از امام خمینی، کوشا بود. از پدرش نقل شده است که یک‌بار ناصر در بازگشت از جبهه، نیمه‌شب به خانه رسید، اما تا زمان بیدار شدن اهل خانه برای اقامۀ نماز صبح، پشت درب خانه منتظر مانده بود تا مزاحم استراحت خانواده نشود.

حضور در جبهۀ جنگ

در پی یکی از سخنرانی‌های امام خمینی در آغاز سال ۱۳۶۵ش که رفتن به جبهه را بر هر کاری مقدم دانست، ناصر نیز همراه بسیاری از جوانان ایران رهسپار جبهۀ جنگ شد. او در یکی از دست‌نوشته‌های خود، حضور در جبهۀ جنگ را ورود به دانشگاه امام حسین توصیف کرده و ابراز اطمینان می‌کند که امام صادق نیز انتقال او از دانشگاه امام صادق به دانشگاه امام حسین را تأیید کرده و به آن راضی است.
در جبهه، اخلاص، قدرت بیان و بینش دینی ناصر، مورد توجه قرار گرفت و تبلیغات گردان حبیب بن مظاهر به او سپرده شد، اما به این کار قانع نشد و پس از مدتی به دسته‌های رزمی پیوست. ناصر در چهار عملیات «بدر»، «کربلای یک»، «کربلای چهار» و «کربلای پنج»، مشارکت داشت. در عملیات «کربلای ۵» در شلمچه هر دو بازوی او ترکش خورد و پای او را با گلوله زدند. او به بیمارستانی در شهر قم و سپس به تهران منتقل شد. پس از بهبودی نسبی، همراه مادر به زیارت امام رضا در مشهد رفت و در این سفر با همه فامیل و نزدیکان در سبزوار نیز دیدار کرد. با این‌که نیمی از دورۀ استراحت ناصر باقی مانده بود، در بهمن ۱۳۶۵ش به جبهه بازگشت.

شهادت

ناصرالدین باغانی در صبح یازدهم اسفند ۱۳۶۵ش و در ادامۀ عملیات کربلای ۵، در سن نوزده سالگی به شهادت رسید. پیکر شهید ناصرالدین باغانی در ۲۱ اسفند ۱۳۶۵ش در قطعه ۲۴ بهشت زهرا، نزدیک قبر دکتر مصطفی چمران به خاک سپرده شد.

وصیت‌نامه

متن وصیت‌نامه

از شهید ناصرالدین باغانی، چندین اثر مکتوب در قالب وصیت‌نامه، دل‌نوشته‌های عرفانی و نامه، باقی مانده است. از میان دست‌نوشته‌های شهید باغانی، وصیت‌نامه‌اش در جامعۀ ایرانی آشناتر است. متن این وصیت‌نامه به شرح زیر است:

درون‌مایه اصلی

1. تکیه بر بنیان‌های معرفتی برآمده از آموزه‌های اسلامی و قرآنی مانند توحید، نبوت، امامت، معاد، هدایت الهی، بندگی خدا و جهاد در راه خدا.
2. کمال‌گرایی انسان در عشق‌ورزی با رویکرد عرفانی و تقویت عشق الهی.
3. تفسیر عرفانی از شهادت و لحظۀ جان‌دادن انسان در راه خدا به‌عنوان لحظۀ رسیدن دو دلداده (انسان و خدا) به یکدیگر.
4. ناتوانی اسیران جسم مادی از درک حقیقت شهادت به‌مثابه خلوت عاشق و معشوق.
5. شهید قبل از آن‌که در خون خویش بغلتد، به مقام شهادت بار می‌یابد و تنها شهید است که شهید را درک می‌کند و می‌شناسد.
6. دنیا، گذرگاه و منزلی ویران است و انسان، شایستۀ آن است که تا خدا پرواز کند و اوج بگیرد.
7. پذیرش و پیروی عملی از امام خمینی به‌عنوان رهبر جامعۀ اسلامی با هدف مصون‌ماندن از انحرافات.
8. فراگیری آموزه‌های اسلام از روحانیان اصیل که دین را آمیخته با متن جامعه می‌دانند.
9. اثرگذاری مناسک دینی بر راهیابی انسان در زندگی.
10. ضرورت پاسداشت شأن و جایگاه شهید و شهادت توسط خانواده شهدا.

ظرفیت‌ها

بسیاری از وصیت‌نامه‌هایی که شهیدان انقلاب اسلامی نگارش کرده‌اند از سوی امام خمینی سفارش شده است که مورد مطالعه و دقت قرار بگیرند. امام خمینی این وصیت‌نامه‌ها را موجب افزایش بصیرت خوانندگان دانسته است. آیت‌الله خامنه‌ای نیز وصیت‌نامه‌های شهدای انقلاب اسلامی را گویای انقلاب درونی آنان و درس‌آموز دانسته است. او بر وجه الگو بودن شهیدان انقلاب اسلامی تأکید کرده و برای الگوگیری از راه و اندیشه شهدا به مطالعه دقیق و چندین‌بارۀ وصیت‌نامۀ شهید ناصر باغانی سفارش کرده است. آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی که به‌مناسبت نخستین سالگرد شهادت دانشجوی شهید ناصرالدین باغانی صادر کرد با صراحت نوشت که دست‌نوشته‌های شهید باغانی را بارها خوانده و هر بار از آن بهره‌ای تازه گرفته است. وی کمال جوانان ایرانی و دستیابی آنان به قله‌های معرفت و بصیرت را بزرگ‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی و نشانۀ تحقق وعده الهی مبنی بر «راهنمایی مجاهدان راه خدا»، معرفی کرده است.

منابع

• قرآن.
• امام خمینی، سید روح‌الله، «سخنرانی در جمع اقشار مختلف مردم در 1 تیر 1360ش»، صحیفه امام، پرتال امام خمینی.
• خامنه‌ای، «بیانات در دیدار اعضای ستاد مرکزی کنگره‌ ملی شهدای سبزوار و نیشابور»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: 9 خرداد 1402ش.
• خامنه‌ای، سیدعلی، «بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: 1 اسفند 1369ش.
• «زندگی‌نامه شهید ناصرالدین باغانی»، وب‌سایت اداره‌کل روابط عمومی و بین‌المللی دانشگاه امام صادق، تاریخ انتشار: 18 دی 1398ش.
• «علی‌اصغر باغانی»، وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 23 خرداد 1402ش.
• «قاری قرآنی که حضورش در جبهه را موثرتر می‌دانست»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن: ایکنا، تاریخ انتشار: 5 اردیبهشت 1394ش.
• «وصیت‌نامه شهید ناصر باغانی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بارگذاری: 12 خرداد 1402ش.