داریوش فرهود

داریوش فرهود؛ پدر علم ژنتیک ایران.

داریوش فرهود پایه‌گذار علم ژنتیک در ایران بوده و در زمینه‌های روان‌شناسی، انسان‌شناسی و پزشکی نیز مشغول به پژوهش است. فعالیت‌های او در زمینه‌های ژنتیک پزشکی، ژنتیک جمعیت‌های انسانی، مشاورۀ ژنتیک و تشخیص پیش از تولد، اخلاق در علوم و فناوری به‌ویژه ژنتیک پزشکی، انسان‌شناسی، سبک زندگی و پزشکی و بهداشت سالمندان است.

معرفی

داریوش فرهود در چهارم فروردین 1317ش در خیابان سیروس، از محله‌های قدیمی تهران متولد شد. پدر او، محمد فرهود فردی فرهنگی بود و در مدارس و دانشگاه‌ها به سِمَت دبیری و استادی مشغول بود. مادرش نیز دبیر بود و قرآن و حافظ شیرازی را به‌طور کامل از حفظ داشت.

تحصیلات و علایق

داریوش فرهود تحصیلات ابتدایی خود را به‌دلیل انتقال پدرش به جنوب، در هفتکل و مسجد سلیمان در خوزستان گذراند؛ اما مقطع دبیرستان را در مدارس رهنما، دارالفنون و البرز تهران که از بهترین مدارس ایران بودند، درس خواند. داریوش در دوران تحصیل خود به ادبیات و شعر نیز علاقه داشت و با آثار حافظ، مولانا، فردوسی، عسجدی، منوچهری، عنصری، پروین اعتصامی و سعدی آشنا شد. سعدی، بیش از دیگران در وی و سبک نگارش او اثر داشت. داریوش از کودکی به پزشکی علاقه داشت و حتی در دوران دبیرستان داروخانۀ کوچکی برای خود درست کرده بود. او در موسیقی نیز، نواختن برخی آلات مانند آکاردئون، ارگ، فلوت و جاز را آموخت. داریوش از ورزش هم غافل نبود و در والیبال و دومیدانی فعالیت می‌کرد.

داریوش فرهود در نوزده‌سالگی برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و در رشتۀ پزشکی مشغول به تحصیل شد. وی در آن دوره، با مرکز انسان‌شناسی در دانشگاه آلمان آشنا شد و همین امر سبب شد تا چندسال بعد، او علاوه بر پزشکی در رشته‌های انسان‌شناسی و علم ژنتیک نیز فارغ‌التحصیل شود و در کنار آنها روان‌شناسی را هم بخواند. فرهود در طی دوران تحصیل خود روزها درس می‌خواند و شب‌ها برای کسب درآمد کار می‌کرد. او در سال 1969م مدرک پزشکی خود را از دانشگاه ارلانگن آلمان و در سال 1972م مدرک phd ژنتیک انسانی را از دانشگاه مونیخ آلمان دریافت کرد. در سال 1991م نیز، درجه پروفسوری از طرف دانشگاه مونیخ آلمان به وی اعطا شد.

فعالیت‌ها

پروفسور داریوش فرهود در سال 1351ش به ایران بازگشت و به فعالیت‌های علمی و پژوهشی خود تا امروز در ایران ادامه داده است. برخی فعالیت‌های او عبارت‌اند از:

• بنیان‌گذار اولین گروه ژنتیک انسانی و انسان‌شناسی در ایران در سال 1351ش.
• کارشناس رسمی ژنتیک انسانی سازمان جهانی بهداشت از سال 1355ش.
• عضو کمیته «اخلاق در ژنتیک پزشکی» سازمان جهانی بهداشت (۱۳۷۳–۱۳۸۰ش).
• عضو کمیته ملی اخلاق زیستی کمیسیون یونسکو در ایران از سال 1382ش.
• عضو پیوسته فرهنگستان علوم جهان سوم، تریست از سال 1375ش.
• عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی ایران از سال 1385ش.
• نگارش بیش از 120 مقاله علمی پژوهشی به زبان انگلیسی.
• ارائه بیش از 230 مقاله در کنگره‌های علمی داخل و خارج کشور.
• کسب جایزه علمی جشنواره بین‌المللی خوارزمی در سال 1369ش.
• دریافت لوح افتخار و جایزۀ علمی جشنواره ابن‌سینا در سال‌های 1378ش و 1382ش.
• فعالیت از سال 1360ش به‌عنوان مدیر مسئول و سردبیر مجله IRANIAN JOURNAL Of PUBLIC HEALTH و سردبیر مجله کودکان استثنایی و مجله اخلاق در علوم و فناوری و چند مجله علمی..
• کشف گونه جدیدی از ترانسفرین انسان در سال 1367ش.
• کشف یک بیماری جدید ژنتیکی به‌نام «مولتی پلسینوستوزیس شدید» در یک دودمان بزرگ ایرانی در سال 1378ش.

فرهود اکنون در کلینیک ژنتیکی که در سال 1360ش با مدیریت وی افتتاح شده، مشغول به فعالیت است و تا امروز حدود هشتادهزار خانواده برای مشاوره ژنتیکی به این مرکز مراجعه کرده‌اند.

ازدواج

پروفسور داریوش فرهود در سال 1357ش در 40 سالگی ازدواج کرد. همسر وی که متخصص کودکان است، بانویی محجبه و باایمان است که تأثیر زیادی در زندگی معنوی و فرهنگی او گذاشته است. آنها در زندگی مشترک‌شان صاحب فرزندی نشدند.

سبک زندگی

دکتر داریوش فرهود علاوه بر تحصیل در زمینه‌های پزشکی و انسان‌شناسی رابطۀ بسیار عمیقی با اطرافیان خود دارد. اخلاق‌مداری، عشق‌ورزی او به افراد و جامعه، میهن‌دوستی و فعالیت‌های او در مراکز عام‌المنفعه از ویژ‌گی‌های بارز اخلاقی او نزد اطرافیانش شناخته می‌شود. او پس از بازنشستگی هنوز هم در آزمایشگاه خود، روزانه 15 ساعت کار می‌کند، زیرا معتقد است مردم به او احتیاج دارند. نگاه و اندیشۀ دکتر فرهود در مورد زنان این است که دنیا توسط مهربانی زنان پابرجا است.

پروفسور فرهود پس از ورود به ایران همیشه در حال تحقیقات میدانی در مورد کشف بیماری‌های ژنی بوده و در این حوزه افراد زیادی با او همراه شده‌اند و او به این صورت در حوزۀ کارآفرینی هم فعال بوده است و افراد بسیاری از طریق او مشغول به‌کار شده‌اند.

پروفسور داریوش فرهود در خاطرات خود همیشه از پدرش به نیکی یاد می‌کند و او را فردی مؤمن، بااخلاق، درستکار و میهن‌دوست معرفی می‌کند. فرهود سیاست‌ها و روش‌های تربیتی پدر را در زندگی‌اش بسیار مؤثر می‌داند. او هنگام تحصیل تصمیم می‌گیرد که از تجملات دوری کند و روی پای خود بایستد، زیرا معتقد بود انسان در رفاه به کمال نمی‌رسد، به همین خاطر دیگر از پدر کمک هزینه‌ای درخواست نکرد و روزها مشغول تحصیل بود و شب‌ها به‌عنوان کشیک شب در یکی از بیمارستان‌ها مشغول به‌کار شد.

داریوش فرهود همچنین در یکی از خاطرات خود عنوان می‌کند: دو سال پس از شروع تحصیل در آلمان، که برای سرزدن به خانواده به ایران آمده بود (آن زمان مرسوم بود دانشجویان بین ایران و آلمان با ماشین رفت و آمد می‌کردند) وقتی در مرز بازرگان وارد ایران می‌شود ناخواسته بر خاک وطن سجده می‌کند و آن را می‌بوسد و با خود عهد می‌کند که پس از پایان تحصیلات خود به وطن بازگردد و به میهن و هم‌میهنان خود خدمت کند.

داریوش در سال 1351ش در آلمان از فارغ‌التحصیلان موفق به‌شمار می‌رفت. به همین دلیل، شهردار یکی از شهرهای لندن به او پیشنهاد برپایی یک مجتمع آموزشی درمانی را داد، اما او به‌دلیل حس وطن‌دوستی که از پدرش به ارث برده بود، این پیشنهاد چشم‌گیر را رد کرد و برای خدمت به وطن خود بازگشت.

فعالیت فرهنگی

پروفسور داریوش فرهود در سال‌های اخیر به حوزۀ ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی هم ورود پیدا کرده است. وی حدود ده جلد کتاب در مورد ادبیات و ایران فرهنگی نگارش کرده است.

یادبود

در سال 1397ش در مراسمی که توسط دفتر تکریم و الگوسازی از نخبگان بنیاد ملی نخبگان با حضور تعدادی از اساتید برجستۀ کشور، رؤسای دانشگاه‌ها و دانشجویان برگزار شد، از مقام علمی دکتر فرهود تقدیر شد.

مستندی هم از زبان پروفسور داریوش فرهود ساخته شده که طی مصاحبه‌ای، وی از زندگی خود و اندیشه‌هایش صحبت می‌کند.

منابع

• «بیوگرافی پروفسور داریوش فرهود پدر علم ژنتیک ایران و همسر و فرزندانش»، وب‌سایت حرف تازه، تاریخ بازدید: 30 بهمن 1401ش.
• «بیوگرافی داریوش فرهود، پژوهشگر حوزه ژنتیک در ایران»، وب‌سایت سرپوش، تاریخ بازدید: 30 بهمن 1401ش.
• «پای حرف‌های پروفسور «داریوش فرهود» پدر علم ژنتیک ایران»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 12 اردیبهشت 1398ش.
• «پروفسور داریوش فرهود کیست؟»، پایگاه خبری صدای ایران، تاریخ درج مطلب: 12 آبان 1401ش.
• «زندگی شخصی»، وب‌سایت پروفسور داریوش فرهود، تاریخ بازدید: 30 بهمن 1401ش.
• «گپ‌وگفتی با پروفسور داریوش فرهود»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: 30 بهمن 1401ش.