روستای اُنار

روستای اُنار؛ روستایی تاریخی در شهرستان مشگین‌شهر استان اردبیل.

روستای اُنار یا اونار، یکی از روستاهای گردشگری شهرستان مشگین‌شهر استان اردبیل است. شهر مشگین‌شهر تا روستای اونار ۲۴ کیلومتر فاصله دارد. طبیعت زیبا و جاذبه‌های تاریخی این روستا باعث جذب گردشگران بسیاری به این منطقه شده است.

نام‌گذاری

«اون» در زبان ترکی به‌معنی آرد و اونار به‌معنی آردها است. در روستای اُنار چند آسیاب‌آبی وجود داشت و مردم این خطه و اطراف آن از این آسیاب‌ها برای آردکردن گندم‌ استفاده می‌کردند.

پیشینه

این روستا توسط فیروز یکم (پسر یزدگرد دوم) ساخته شد. قدمت روستای اُنار به بیش از ۲۰۰۰ سال قبل باز می‌گردد.

جمعیت‌شناسی

آمار جمعیتی؛ جمعیت روستای اُنار بر اساس سرشماری عمومی سال ۱۳۸۵ش، ۱۷۸۶ نفر بوده است. اهالی این روستا ترک‌تبار هستندو به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند.غالب مردم روستا مسلمان و شیعه مذهب‌اند.

جغرافیا

موقعیت جغرافیایی؛ روستای اُنار از شمال‌غربی به لاهرود، از شمال به روستای فخرآباد، از شرق به روستاهای الوار یا علی‌آباد، کوئج و قوزولو و از جنوب به روستای بنه‌لر دسترسی دارد.ارتفاع روستا از سطح دریا ۱۳۶۰ متر است.

آب‌وهوا؛ وجود کوه سبلان در نزدیکی روستا باعث ایجاد آب‌وهوای کوهستانی و خنک در این خطه شده است.

رشته‌کوه‌ها؛ اُنار در مجاورت کوه سبلان واقع شده است.

منابع آبی (رودها)؛ رودخانهٔ انارچای در دو طرف روستا جاری است.

معماری

روستای اُنار بر روی تپه‌ای ساخته شده است. خانه‌های روستا به‌طور معمول با گِل، خشت و آجر بنا شده‌اند. بیش‌تر خانه‌ها همان بافت سنتی روستایی خود را حفظ کرده‌اند.

اقتصاد

بیش‌تر مردم روستا به کشاورزی و دامداری می‌پردازند. درختان سیب و گیلاس نیز در این خطه، فراوان است.

فرهنگ و هنر

آداب‌ورسوم؛ مناسبت‌های مذهبی به‌خصوص عزاداری در ماه‌های محرم و صفر برای مردم این روستا بسیار ارزشمند است. از جمله آیین‌های آنها در ماه محرم شبیه‌خوانی و تعزیه‌خوانی در روز عاشورا است.

امامزاده‌ها و مکان‌های مذهبی؛ آرامگاه امامزاده سید جعفر بن موسی کاظم در این منطقه واقع شده است.

سوغات و صنایع‌محلی؛ محصولات باغی مانند انگور، هلو، گردو، سیب و شلیل، همچنین لبنیات و عسل از سوغاتی‌های این روستا به‌شمار می‌روند. همچنین هنرمندان این خطه به انواع هنرهای دستی مانند جاجیم‌بافی، گلیم‌بافی، نمدمالی، فرش‌بافی و سفال‌گری می‌پردازند.

جاذبه‌های گردشگری

قلعهٔ بربر؛ این قلعه، تلفیقی از معماری سنتی و سازه‌های دست‌ساز انسانی است و حدود چهار هکتار وسعت دارد. قلعهٔ بربر از طرف شمال شبیه به سر انسان است و در قسمت غربی آن هفت اتاقک صخره‌ای قرار دارد که محل نگهبانی بوده‌اند. قدمت این قلعه به سدهٔ دو و سه قمری باز می‌گردد و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

دیو قالاسی؛ دیو قالاسی یا درهٔ دیو با استفاده از سنگ‌های بزرگ به ابعاد ۶۰ سانتی‌متر در دو متر و ۱۰ سانتی‌متر به روش قلعه‌های اورارتو بدون ملات ساخته شده و دارای طبقات مختلفی بوده که بخش اعظمی از آنها از بین رفته است. این قلعه نیز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

درخت چنار کهنسال (بابا چنار)؛ قدمت این درخت چنار به ۱۲۰۰ سال قبل باز می‌گردد.

گورستان؛ گورستان اونار با نام گورستان پیر بابا نیز شناخته می‌شود. در این گورستان سنگ‌قبرهای متنوع وجود دارد که زیباترین آنها یک جفت سنگ‌قبر افراشته به ارتفاع ۶۲/۱ متر است و نوشته‌ای روی آن دارد. در زیر سنگ‌نبشته‌ها، محراب و بالای لچک آن دو گل هفت‌پر قرار دارند. بالای نبشته‌ها نیز ساقه و کلاهکی با ۱۲ ترک مشابه کلاه دروایش نقش بسته‌اند و شهادتین روی آن نوشته شده است. در این گورستان، پیکره‌های قوچ سنگی نیز وجود دارد.

تپهٔ قنبر؛ تپهٔ قنبر با نام‌های سلاخ‌تپه و تپهٔ سلاخ‌خانه نیز شناخته می‌شود. قدمت این تپه به هزارهٔ اول قبل از میلاد باز می‌گردد و از جمله آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی است.

غار دستکند باستانی بینه‌لر؛ این غار در دوران مادها و هخامنشیان ساخته شده‌ است.

جنگل؛ در این روستا جنگل‌ها و باغ‌های زیبایی قرار دارند که از جاذبه‌های طبیعی این خطه به‌شمار می‌روند. جنگل درهٔ اُنار یکی از زیباترین جنگل‌های این روستا است.

مشکلات زیست‌محیطی

این روستا با مشکلات زیست‌محیطی مانند فرسایش، نبود مراکز دفن زباله و عدم احداث تأسیسات فاضلاب روبه‌رو است.

منابع

• «تپه قنبر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.
• «درخت چنار کهنسال روستای اونار (بابا چنار)»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.
• «دیو قالاسی»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.
• رسائی‌زاده، سمیرا، «روستای اُنار اردبیل+جاذبه‌های گردشگری و آدرس»، وب‌سایت یابکس، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.
• «شبیه‌خوانی و تعزیه‌خوانی عاشورا در روستای انار اردبیل»، خبرگزاری صداوسیما آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• عزمی، آئیژ و مطیعی لنگرودی، حسن، «مروری بر مشکلات زیست‌محیطی روستاهای ایران و راهکارهای حل این مشکلات»، نشریه مسکن و محیط روستا، شماره ۱۳۳، ۱۳۹۰ش.
• «قلعه بربر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.
• «گورستان اونار (گورستان پیر بابا)»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.
• «معرفی»، وب‌سایت آسرو ترول، تاریخ درج مطلب: ۶ آگوست ۲۰۲۰م.
• «مناطق نمونه گردشگری»، وب‌سایت اردبیلچتو، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.
• «نهایت زیبایی در روستای اُنار اردبیل»، وب‌سایت مجله دلتا، تاریخ درج مطلب: ۱۰ تیر ۱۴۰۱ش.
• هاشمی، هلیا، «روستای اُنار اردبیل؛ روستایی در دل تاریخ»، وب‌سایت علی‌بابا مگ، تاریخ بازدید: ۹ مهر ۱۴۰۱ش.