شهدای کاج
شهدای کاج؛ دانش‌آموزان شهید در مرکز آموزشی کاج در غرب کابل.
شهدای کاج، تعبیری است که برای شهدای دانش‌آموز در مرکز آموزشی کاج در غرب شهر کابل به کار برده می‌شود. در حملۀ تروریستی به این مرکز آموزشی، تعداد زیادی از دانش‌آموزان دختر و پسر که برای شرکت در کنکور سراسری افغانستان آمادگی می‌گرفتند، شهید و زخمی شدند. این حمله یکی از خونین‌ترین حملات در مراکز آموزشی منطقۀ هزاره‌نشین غرب کابل بوده است.
نام‌گذاری
شهدای کاج، به دانش‌آموزانی گفته می‌شود که در حملۀ انتحاری بر مرکز پیش‌دانشگاهی و آمادگی کنکور به نام «کاج» در غرب کابل، شهید شدند. این مرکز قبلا با نام «موعود» یاد می‌شد که در نزدیکی حوزۀ سیزدهم امنیتی شهر کابل موقعیت دارد.[۱] بعد از حملۀ انتحاری به مرکز آموزشی موعود در 24 اسد (مرداد) و شهید‌شدن بیش از 50 تن و زخمی‌شدن بیش از صد نفر، موعود مدتی تعطیل و سپس با نام کاج فعالیت‌های خود را از سر گرفت.[۲]
جزئیات واقعه
صبح جمعه 8 مهر 1401ش دو مهاجم در مرکز آموزشی کاج در غرب کابل به دانش‌آموزانی که برای آزمون آزمایشی کنکور تجمع کرده بودند، حمله کردند. مهاجمان ابتدا نگهبان مرکز را شهید کرده و سپس وارد ساختمان شدند و دانش‌آموزان را به رگبار بستند. سپس یکی از مهاجمان خود را میان صدها دانش‌آموز منفجر کرد.[۳] به گزارش دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان، در این حملۀ تروریستی 53 تن شهید و 110 تن دیگر زخمی شدند.[۴] اکثر شهدای کاج دانش‌آموزان نوجوان دختر و پسر و از قوم هزاره و شیعه بودند.[۵]
واکنش‌ها
حملۀ تروریستی به مرکز آموزشی کاج واکنش‌های زیادی در پی داشت و بیشتر مردم و شخصیت‌ها آن را مصداق جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی دانسته‌اند. برخی، طالبان را مسئول ترویج ترور، توحش و انتحار دانسته و این عمل آنان را نابخشودنی و فراموش ناشدنی توصیف کرده‌اند؛ بعضی از سیاست‌مداران نیز این حمله را قتل‌عام خوانده و طالبان و گروه حقانی را مسئول آن دانسته‌اند.[۶] فعالان حقوق بشر افغانستان در واکنش به این حمله، آن را نسل‌کشی نامیدند.[۷] رامین مظهر شاعر افغانستانی در سوگ شهدای کاج چنین سرود:
با تانک، با شلاق، با ساطور می‌آیند
در جیب خود تنها قلم داری گل سوری
در شام روز حمله، شماری از شهروندان غرب کابل مقابل مرکز آموزشی کاج، به یاد و احترام شهدای کاج، شمع روشن کردند.[۸] فرهاد دریا خوانندۀ افغانستانی ضمن محکوم‌کردن این حمله و اینکه این حمله مصداق نسل‌کشی هزاره‌ها است، خواهان اعلام یک هفته ماتم ملی از سوی دولت شد.[۹]
در سلسله واکنش‌های جهانی، سید عمار حکیم رئیس جریان حکمت ملی عراق، حسین کاظمی قمی نمایندۀ ویژۀ ایران در امور افغانستان، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، ریچارد بنت گزارشگر ویژۀ حقوق بشر سازمان ملل متحد در افغانستان، کارن دیکر کاردار سفارت ایالات متحدۀ آمریکا، سفارت آلمان در افغانستان، دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، سازمان عفو بین‌الملل و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، حملۀ تروریستی کاج را با شدیدترین الفاظ محکوم کردند.[۱۰]
پیامدها
بعد از حملۀ کاج، شاگردان این مرکز انگیزۀ خود را از دست نداده و در آزمون کنکور همان سال، نفر دوم کنکور عمومی از شاگردان کاج بود و پنج نفر از شاگردان این مرکز، جزء ده نفر برتر در کنکور همان سال بودند.[۱۱] همچنین 300 دانش‌آموز آن، در کنکور عمومی بیش از 330 نمره از 360 نمره کسب کردند و نزدیک چهل دختر و پسر از دانش‌آموزان کاج نیز با اخذ بورسیۀ تحصیلی به خارج از کشور رفتند.[۱۲]
بازتاب
1. تظاهرات گسترده
در پی حملۀ تروریستی کاج، شهروندان افغانستان در حدود 120 شهر در نقاط مختلف جهان تظاهرات کردند و شعار «نسل‌کشی هزاره‌ها را متوقف کنید» سر دادند و با صدور قطعنامه، خواستار محکومیت نسل‌کشی هزاره‌ها در افغانستان از سوی مجامع بین‌المللی و حفاظت از مردم هزاره در افغانستان شدند.[۱۳] در شهرهای افغانستان ازجمله کابل و بامیان، تظاهرات بانوان که با هدف محکومیت حملۀ انتحاری کاج و نسل‌کشی هزاره‌ها برگزار شده بود، توسط طالبان با خشونت سرکوب شد.[۱۴]
2. طوفان توییتری
در اعتراض به حملۀ تروریستی کاج، کارزار توفان تویتری (#StopHazaraGenocide) یا «نسل‌کشی هزاره‌ها را متوقف کنید» با حضور چهره‌های ملی و بین‌المللی در فضای مجازی به راه افتاد که ظرف چند روز بیش از هشت هزار بار در تویتر دیده شده و به ترند بی‌سابقه در افغانستان تبدیل شد. در این کارزار چهره‌های سیاسی چون امرالله صالح، معاون پیشین ریاست‌جمهوری، عبدالرشید دوستم، حنیف اتمر، سیما سمر، شهرزاد اکبر، محمود سیقل، شکریه بارکزی، ناهید فرید، فوزیه کوفی، مریم سما، محمد کریم خلیلی، سرور دانش، جنرال مرادعلی مراد، قاسم وفایی‌زاده و ده‌ها چهرۀ سیاسی دیگر، مشارکت کردند.[۱۵]
کتابخانه کاج
کتابخانه‌ای به یادبود از شهدای کاج، با نام «کتابخانه کاج» در شهر بامیان راه‌اندازی شد،[۱۶] مرکز آموزشی کاج نیز در کابل کتابخانه‌ای با نام «کتابخانه همیشه برگ‌های سبز کاج» تأسیس کرد.[۱۷]
چهلم شهدای کاج
مراسمی در تجلیل از چهلم شهدای کاج در شهر میلان ایتالیا برگزار شد. در این مراسم، «کلاودیو کانکاس» پژوهشگر ایتالیایی نیز حضور داشت و ضمن ارائۀ سخن با اعطای تقدیرنامه مورد تقدیر قرار گرفت. کلاودیو کانکاس نویسندۀ کتاب «صداهایی از هزارستان» و تز دکتری تحت عنوان «نسل‌کشی هزاره‌ها» است.[۱۸]
مستندسازی
تیم مستندسازی از جمهوری اسلامی ایران برای تهیۀ مستندی با نام «پروانه‌های کابل» از حملۀ کاج به کابل رفته و با خانواده‌های شهدا گفت‌وگو کردند.[۱۹]
سالیاد
یک سال بعد از حملۀ کاج، مسئولان و استادان مرکز آموزشی کاج با خانواده‌های شهدا در تجمعی در کابل، یاد شهیدان را گرامی داشتند.[۲۰]
پانویس
- ↑ «کاج‌های خونین؛ ادامۀ حملات مرگبار بر مراکز آموزشی هزاره‌ها در غرب کابل»، وب‌سایت اطلاعات روز.
- ↑ فرهنگ، «ارادۀ قوی‌تر در پایتخت؛ نگاهی به وضعیت مراکز آموزشی موعود و کوثر دانش بعد از حملات تروریستی در کابل»، وب‌سایت خبرنامه.
- ↑ «کاج‌های خونین؛ ادامۀ حملات مرگبار بر مراکز آموزشی هزاره‌ها در غرب کابل»، وب‌سایت اطلاعات روز.
- ↑ «حمله به مرکز آموزشی کاج»، ویکی‌شیعه.
- ↑ «شمع‌افروزی به یادبود شهدای کاج در شهر کلن آلمان+تصاویر»، وب‌سایت شفقنا-افغانستان.
- ↑ امین، «حمله به مرکز آموزشی کاج؛ «حمله بر کودکان هزاره هولناک و جنایت نابخشودنی»»، وب‌سایت روزنامۀ صبح کابل.
- ↑ سیرت و اکرمی، «آیا کشتار هزاره‌ها در افغانستان نسل‌کشی است؟»، وب‌سایت دویچه‌وله.
- ↑ روحانی، «کاج خونین؛ سلاخی هزاره‌ها زیر پرچم امارت طالبانی»، وب‌سایت اطلاعات روز.
- ↑ سیرت و اکرمی، «آیا کشتار هزاره‌ها در افغانستان نسل‌کشی است؟»، وب‌سایت دویچه‌وله.
- ↑ «واکنش‌های گستردۀ بین‌المللی به حملۀ تروریستی خونین در غرب کابل»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «اولین سالروز شهدای کاج در کابل برگزار شد»، وب‌سایت خبرگزاری معمار.
- ↑ وفایی، «یک سال پس از کشتار دختران؛ شاخه‌های کاج تکثیر شده‌اند»، وب‌سایت هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم.
- ↑ «شهروندان افغانستان به یاد کشته‌شدگان رویداد کاج در فنلند شمع افروختند»، وب‌سایت هفته نامۀ جادۀ ابریشم.
- ↑ «شورای جهانی هزاره: حمله انتحاری در غرب کابل مصداق روشن تداوم نسل‌کشی هزاره است»، وب‌سایت آر.اف.ای.
- ↑ «واکنش چهره‌های سیاسی به نسل‌کشی هزاره‌ها و کارزار توقف نسل‌کشی هزاره‌ها»، وب‌سایت هفته‌نامه جاده ابریشم.
- ↑ «کتابخانه کاج در بامیان با مدیریت یک خانم بازمانده از تحصیل راه‌اندازی شد»، وب‌سایت هفته‌نامه جادۀ ابریشم.
- ↑ وفایی، «یک سال پس از کشتار دختران؛ شاخه‌های کاج تکثیر شده‌اند»، وب‌سایت هفته‌نامۀ جاده ابریشم.
- ↑ «سلام به کاج ها: محفل گرامیداشت چهلم شهدای کاج و تقدیرازنویسنده و هزاره شناس ایتالیایی درشهرمیلان ایتالیا»، وب‌سایت هزاره‌ورلد.
- ↑ ««پروانه‌های کابل»؛ روایت آنچه در حملۀ انتحاری موسسۀ کاج گذشت»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «اولین سالروز شهدای کاج در کابل برگزار شد»، وب‌سایت معمار.
منابع
- آر.اف.آی، «اعتراضات در نزدیک به 100 شهر دنیا برای توقف نسل‌کشی هزاره‌ها در افغانستان»، وب‌سایت آر.آف.آی فارسی، تاریخ درج مطلب: 16 مهر 1401ش.
- امین، عصمت، «حمله به مرکز آموزشی کاج؛ «حمله بر کودکان هزاره هولناک و جنایت نابخشودنی»، وب‌سایت روزنامۀ صبح کابل، تاریخ درج مطلب: 8 مهر 1401ش.
- «اولین سالروز شهدای کاج در کابل برگزار شد»، وب‌سایت خبرگزاری معمار، تاریخ درج مطلب: 8 مهر 1402ش.
- «پروانه‌های کابل؛ روایت آنچه در حملۀ انتحاری موسسۀ کاج گذشت»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 16 مهر 1401ش.
- «حمله به مرکز آموزشی کاج»، ویکی‌شیعه، تاریخ درج مطلب: 12 اسفند 1401ش.
- روحانی، واجد، «کاج خونین؛ سلاخی هزاره‌ها زیر پرچم امارت طالبانی»، وب‌سایت اطلاعات روز، تاریخ درج مطلب: 10 مهر 1401ش.
- «سلام به کاج‌ها: محفل گرامیداشت چهلم شهدای کاج و تقدیر از نویسنده و هزاره‌شناس ایتالیایی درشهرمیلان ایتالیا»، وب‌سایت هزاره‌ورلد، تاریخ درج مطلب: 27 عقرب 1401ش.
- سیرت، حسین و اکرمی، اسحاق، «آیا کشتار هزاره‌ها در افغانستان نسل‌کشی است؟»، وب‌سایت دویچه‌وله، تاریخ درج مطلب: 18 مهر 1401ش.
- «شمع‌افروزی به یادبود شهدای کاج در شهر کلن آلمان»، وب‌سایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1402ش.
- «شهروندان افغانستان به یاد کشته‌شدگان رویداد کاج در فنلند شمع افروختند»، وب‌سایت هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم، تاریخ درج مطلب: 22 آبان 1401ش.
- «شورای جهانی هزاره: حمله انتحاری در غرب کابل مصداق روشن تداوم نسل‌کشی هزاره است»، وب‌سایت آر.اف.ای، تاریخ درج مطلب: 10 مهر 1401ش.
- فرهنگ، فرشته، «ارادۀ قوی‌تر در پایتخت؛ نگاهی به وضعیت مراکز آموزشی موعود و کوثر دانش بعد از حملات تروریستی در کابل»، وب‌سایت خبرنامه، تاریخ درج مطلب: 6 بهمن 1397.
- «کاج‌های خونین؛ ادامۀ حملات مرگبار بر مراکز آموزشی هزاره‌ها در غرب کابل»، وب‌سایت اطلاعات روز، تاریخ درج مطلب: 8 مهر 1401ش.
- «کتابخانه کاج در بامیان با مدیریت یک خانم بازمانده از تحصیل راه‌اندازی شد»، وب‌سایت هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم، تاریخ درج مطلب: 12 بهمن 1401ش.
- کمال، کمال‌الدین، «طالبان و حمله بر مراکز آموزشی و تحصیلی»، وب‌سایت حزب عدالت و آزادی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1402ش.
- «واکنش چهره‌های سیاسی به نسل‌کشی هزاره‌ها و کارزار توقف نسل‌کشی هزاره‌ها»، وب‌سایت هفته‌نامه جاده ابریشم، تاریخ درج مطلب: 19 19 مهر 1401ش.
- «واکنش‌های گستردۀ بین‌المللی به حملۀ تروریستی خونین در غرب کابل»، وب‌سایت خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 9 مهر 1401ش.
- وفایی، عارف، «یک سال پس از کشتار دختران؛ شاخه‌های کاج تکثیر شده‌اند»، وب‌سایت هفته‌نامۀ جادۀ ابریشم، تاریخ درج مطلب: 15 مهر 1402ش.