انتظارات از ازدواج
انتظارات از ازدواج؛ انگاره‌های ذهنی در مورد بایدها و نبایدهای ازدواج و خانواده.
چگونگی و سطح انتظارات از ازدواج، بر نحوۀ همسرانگی و روابط زناشویی اثر دارد. انتظارات منطقی پایداری، نشاط و پویایی زندگی مشترک را در پی داشته و انتظارات غیر منطقی رخوت و ناپایداری را به ارمغان می‌آورد. منطقی کردن انتظارات، از ضرورت‌های زندگی خانوادگی است.
مفهوم‌شناسی
انتظارات زناشویی دسته‌ای از انگاره‌ها دربارۀ قالب‌ها، بایدها و نبایدها و آرزوهای زن و شوهر است که از زندگی همسرانۀ خود به تصویر می‌کشند. این انتظارات با افزایش تجربۀ زندگی و مواجهه با فراز و فرودها و واقعیت‌های عینی زندگی، تعدیل می‌شود و به‌دلیل ماهیت سیال، همیشه در مسیر تحول و تغییر قرار دارد.[۱]
واقع‌بینی در ازدواج
انتظار از ازدواج از آن جهت واجد اهميت است كه پي‌آمدهای مثبت و منفی از رابطۀ زناشويي را در آينده شكل می‌دهد. افراد بر اساس انتظارات خود از يكديگر عمل کرده و این انتظارات بر آن‌چه به‌طور واقعي در روابط آنها پيش می‌آید، اثرگذار است.[۲]
انتظارات ازدواج معمولا به‌صورت منطقی در زندگی مشترک جلوه می‌کند، اما گاهی جوانان انگاره‌های غیر منطقی در انتخاب همسر دارند و گاهی انتظارات غیر واقعی از ادواج را در خیال خود می‌پرورانند که در پی ازدواج، محقق نمی‌شوند. تحقیقات نشان داده است افرادی که انتظارات آرمان‌گرایانه‌ای از زندگی زناشویی تصویر کرده‌اند، رضایت زناشویی پایینی داشته‌اند.[۳]
دگرگونی انتظارات از ازدواج
در گذشته، بیشتر افراد به‌دلایل اقتصادی، اجتماعی و مذهبی ازدواج کرده و با اهدافی مانند تکمیل ایمان، تکثیر نسل و تأمین نیازهای جنسی، تشکیل خانواده می‌دادند. بسیاری از ازدواج‌ها نیز با نظر مستقیم والدین، صورت می‌گرفت؛ اما امروزه در پی تغییرات اجتماعی گسترده و دگرگونی‌های سبک زندگی، برخی زنان و مردان نگرش آرمان‌گرایانه‌ای از پیوند زناشویی دارند و نهایت عشق و همدلی را در آن می‌جویند.[۴] کارشناسان و پژوهشگران در بررسی عوامل این دگرگونی، به موارد زیر توجه کرده‌اند:
- غلبه فردگرایی در سبک زندگی؛
- ترویج استقلال‌طلبی در میان زنان؛
- گرایش جوانان به آزادی کامل در انتخاب و عمل؛
- فاصله‌گرفتن از نظارت والدین و اطرافیان.[۵]
تأثیر انتظارات بر روابط همسران
تحقیقات نشان داده است که ازدواج با انتظارات ایده‌آل‌گرا و عاشقانه‌های آرمانی، رضایت از زندگی مشترک و پایداری زناشویی را به چالش می‌کشد. ورود افراد با انتظارات آرمانی در ازدواج، یکی از علت‌های افزایش طلاق شمرده شده است. زیرا روابط این افراد با سطحی‌نگری شروع می‌شود و زوجین را به سرخوردگی و طلاق سوق می‌دهد. کاهش و بهبود انتظارات زوجین در عقد ازدواج، این ظرفیت را ایجاد می‌کند که افراد بتوانند به انگاره‌های منطقی و متناسب با واقعیت‌های موجود در زندگی زناشویی، دست یافته و در نهایت، به‌روابط سالم و مثبت نسبت به‌یکدیگر دست یابند.[۶]
انواع انتظارات
انتظارات منطقی؛ روابط جنسی ایمن، فرزندآوری مسئولانه، رشد روابط انسانی سالم و صیانت از جایگاه مادری و پدری، از انتظارات منطقی ازدواج به‌شمار آمده است.[۷]
انتظارات غیر منطقی؛ بقای عشق و احساسات روزهای اول ازدواج تا آخر عمر، تغییر نکردن رابطه‌های رضایت‌بخش در طول زندگی مشترک و افکندن مسئولیت حفظ روابط بر عهدۀ دیگری، از عمومی‌ترین انتظارات غیر منطقی ازدواج شمرده شده است.
بررسی‌ها نشان داده است که احساس خوشبختی زوج‌های جوان، همیشه یکسان و پایدار نمی‌ماند و روابط رضایت‌بخش در زندگی مشترک همواره با فراز و فرود همراه است و هر کدام از زوجین، سهم یکسانی در شادکامی و رضامندی یکدیگر دارند. کارشناسان توصیه می‌کنند که همسران، مهارت‌های لازم برای چگونگی رفتار با همدیگر و چگونگی ارتقاء رضایت از زندگی، بهره‌گیری از ارزش‌های دینی و تعاملات صحیح، نحوۀ ادارۀ موفق زندگی و تبادل نظر را فرا بگیرند.[۸]
انتظارات زن از شوهر
عشق، دوستی و صمیمیت عمیق و قوی با همسر، شادکامی، وفاداری،[۹] قدردانی مرد از زن، وابستگی مرد به زن، توجه به زن، دوستی با همسر، تشویق زن برای دنبال‌کردن آرزوهای خود، برابری و عدالت با همسر، رضایت جنسی، درک و بخشش زن از طرف مرد و حمایت از زن توسط شوهر، از انتظارات منطقی زنان از شوهر خود، دانسته شده است.[۱۰]
انتظارات مرد از همسر
تحسین، احترام، احساس جذابیت، همراهی با شوهر و همکاری در کارهای شوهر، از جمله انتظارات عاطفی مرد از همسر خود است که به باور کارشناسان، آنها را به احساس رضایت در ازدواج سوق می‌دهد. رابطۀ خوب زناشویی و برآورده شدن نیاز جنسی، وفاداری، صداقت، درک و فهم مشکلات شوهر، احترام، عشق بی‌قید و شرط، بلوغ عاطفی، دلسوزی و مهربانی، مادرانگی خوب برای فرزندان، اجتماعی بودن، دلگرمی، مثبت‌اندیشی، سلامتی، عزت نفس، انگیزۀ بالا، مهارت در خانه‌داری و آشپزی، اهمیت‌دادن به خانوادۀ شوهر، سخت‌کوشی و همراهی در تفریحات، ویژگی‌های دیگری است که مردان از همسر خود انتظار دارند.[۱۱]
شیوه‌های منطقی‌کردن انتظارات
معنویت؛ بر اساس تحقیقات به‌عمل آمده، برجسته کردن وجوه معنوی ازدواج، انتظارات از ازدواج را تعدیل می‌کند. بُعد معنوي ازدواج منبعي سودمند براي رشد منطقی و سلامت زندگي مشترك شناخته شده است که هيچ عامل ديگري به‌اندازۀ آن، نمي‌تواند حس هدفمندی ازدواج را در افراد ايجاد كند. مذهب و معنویت می‌تواند ازدواج‌هايي را با ارزش‌ها و جهان‌بيني مشترك شكل دهد و موجب تعديل انتظارات و باورهاي غيرمنطقي در خصوص ازدواج شود.[۱۲]
آموزش؛ از شیوه‌های مؤثر در منطقی‌کردن انتظارات زوجین از ازدواج شمرده شده است. آموزش می‌تواند جوانان جویای همسر و یا در دوران نامزدی را برای یک ازدواج سالم و موفق، مجهز کند. آموزش مهارت‌هاي ارتباطي كارآمد و درك صحيح و پذيرش تفاوت‌هاي جنسيتي، انتظارات منطقی از ازدواج را تمهید می‌کند.[۱۳] به‌نظر کارشناسان مفيدترين شیوه براي شناخت انتظارات و باورهاي مربوط به‌ازدواج، شركت در برنامه‌هاي مشاوره پيش از ازدواج است.[۱۴]
بلوغ شخصیتی؛ توانایی کنترل خشم و هیجان‌های منفی، سازگاری فرد با وضعیت خانوادگی، محیط شغلی و اجتماع، توانایی حل مسأله و شیوۀ مقابله با مشکلات، بردباری و تحمل در برابر ناکامیها، توانایی ارضای نیازها و خواسته‌ها و انتخاب اهداف متناسب با توانایی فرد و انتخاب راهبردهای سالم برای رسیدن به‌آن‌ها از مولّفه‌های بلوغ شخصیتی است که در جهت تعدیل انتظارات زن و شوهر از ازدواج، تأثیرگذار شمرده شده است.[۱۵]
توسعۀ انتظارات سالم؛ اسطوره‌زدايي از باورهاي دخیل در ازدواج، تقويت مفهوم واقع‌گرايانه از عشق و انعطاف‌پذيري آن و ترويج نگرش و چشم‌انداز انسانی به زندگي، بنیان خانواده را حفظ می‌كند.[۱۶]
پانویس
- ↑ میراحمدی و دیگران، «بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل SYMBIS) تحكيم ازدواج پيش از شروع) بر انتظارات از ازدواج و باورهاي مربوط به انتخاب همسر دختران مجرد شهركرد»، 1398ش، ص8.
- ↑ میراحمدی و دیگران، «بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل SYMBIS) تحكيم ازدواج پيش از شروع) بر انتظارات از ازدواج و باورهاي مربوط به انتخاب همسر دختران مجرد شهركرد»، 1398ش، ص9.
- ↑ رجبی و خان‌زاده، «تأثیر آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر انتظارات زناشویی ایده‌آل‌گرایانه بر کاهش انتظارات زناشویی ایده‌آل‌گرایانه در زوج‌های متقاضی ازدواج: یک مطالعۀ تک‌موردی»، 1400ش، ص19.
- ↑ فلاحی و دیگران، «مقایسۀ انتظارات و هدف از ازدواج زنان و دختران ساکن شهر شیراز»، 1391ش، ص353.
- ↑ فلاحی و دیگران، «مقایسۀ انتظارات و هدف از ازدواج زنان و دختران ساکن شهر شیراز»، 1391ش، ص353.
- ↑ رجبی و خان‌زاده، «تأثیر آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر انتظارات زناشویی ایده‌آل‌گرایانه بر کاهش انتظارات زناشویی ایده‌آل‌گرایانه در زوج‌های متقاضی ازدواج: یک مطالعۀ تک‌موردی»، 1400ش، ص19-20.
- ↑ فلاحی و دیگران، «مقایسۀ انتظارات و هدف از ازدواج زنان و دختران ساکن شهر شیراز»، 1391ش، ص347.
- ↑ خان‌محمدی و پرتوی، «بررسی رضایت از زندگی زناشویی در میان زوجین دارای سبک‌های سنتی و مدرن و عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با آن در شهر میان‌دوآب»، 1396ش، ص125.
- ↑ فلاحی و دیگران، «مقایسۀ انتظارات و هدف از ازدواج زنان و دختران ساکن شهر شیراز»، 1391ش، ص347.
- ↑ «انتظارات و خواسته‌های زن از همسر در زندگی مشترک»، وب‌سایت مشاوره با ما.
- ↑ «مردان از زنان چه می‌خواهند؟ 25 انتظاری که مردان از زنان دارند!»، وب‌سایت مرکز مشاوره خانواده و روان‌شناسی آویژه.
- ↑ میراحمدی و دیگران «بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل SYMBIS) تحكيم ازدواج پيش از شروع) بر انتظارات از ازدواج و باورهاي مربوط به انتخاب همسر دختران مجرد شهركرد»، 1398ش، ص12.
- ↑ میراحمدی و دیگران، «بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل SYMBIS) تحكيم ازدواج پيش از شروع) بر انتظارات از ازدواج و باورهاي مربوط به انتخاب همسر دختران مجرد شهركرد»، 1398ش، ص27
- ↑ میراحمدی و دیگران، «بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل SYMBIS) تحكيم ازدواج پيش از شروع) بر انتظارات از ازدواج و باورهاي مربوط به انتخاب همسر دختران مجرد شهركرد»، 1398ش، ص10.
- ↑ حبیبی، «از ازدواج چه انتظاراتی داریم؟»، وب‌سایت دکتر نازنین حبیبی.
- ↑ میراحمدی و دیگران «بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل SYMBIS) تحكيم ازدواج پيش از شروع) بر انتظارات از ازدواج و باورهاي مربوط به انتخاب همسر دختران مجرد شهركرد»، 1398ش، ص11.
منابع
- «انتظارات و خواسته‌های زن از همسر در زندگی مشترک»، وب‌سایت مشاوره با ما، تاریخ درج مطلب: 22 دسامبر 2022م.
- حبیبی، نازنین، «از ازدواج چه انتظاراتی داریم؟»، وب‌سایت دکتر نازنین حبیبی، تاریخ درج مطلب: 26 شهریور 1398ش.
- خان‌محمدی، فاطمه و پرتوی، لطیف، «بررسی رضایت از زندگی زناشویی در میان زوجین دارای سبک‌های سنتی و مدرن و عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با آن در شهر میان‌دوآب»، مجلۀ مطالعات جامعه‌شناسی، دورۀ 10، شمارۀ 34، خرداد 1396ش، ص125.
- رجبی، غلام‌رضا و خان‌زاده، عاتکه، «تأثیر آموزش پیش از ازدواج مبتنی بر انتظارات زناشویی ایده‌آل‌گرایانه بر کاهش انتظارات زناشویی ایده‌آل‌گرایانه در زوج‌های متقاضی ازدواج: یک مطالعۀ تک‌موردی»، فصلنامۀ علمی _ پژوهشی روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، دورۀ 12 شماره43، 1400ش.
- فلاحی، مریم و دیگران، «مقایسۀ انتظارات و هدف از ازدواج زنان و دختران ساکن شهر شیراز»، فصلنامۀ زن در فرهنگ و هنر، دورۀ 6 شماره 3، پاییز 1391ش.
- «مردان از زنان چه می‌خواهند؟ 25 انتظاری که مردان از زنان دارند!»، وب‌سایت مرکز مشاورۀ خانواده و روان‌شناسی آویژه، تاریخ درج مطلب: 11 نوامبر 2022م.
- میراحمدی، سیده‌لیلا و دیگران، «بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل SYMBIS) تحكيم ازدواج پيش از شروع) بر انتظارات از ازدواج و باورهاي مربوط به انتخاب همسر دختران مجرد شهركرد»، فصلنامۀ خانواده‌پژوهی، شمارۀ 57، سال پانزدهم، بهار 1398ش.