جایگاه زن در انقلاب اسلامی

جایگاه زن در انقلاب اسلامی، نقش اجتماعی زن بر اساس آموزه‌ها و ارزش‌های برآمده از انقلاب اسلامی.

در اسلام، زن به‌عنوان انسان والا و عنصر اصلی تشکیل خانواده و مايۀ پرورش انسان‌هاى متعالی و زمینه‌سازِ تربیت و صلاح جامعه است. خداوند برای جنس زن، شئون مادری، خواهری و دختری را در عرصۀ خانواده قرار داده تا در حیطۀ خود به تعالی برسد. از منظر اسلام، زن، ریحانه است و در ارزش‌های الهی و انسانی همانند ایمان، صدق، صبر و سایر فضایل بشری، با مرد برابر است و خداوند، خلقتِ جسمی و روحی زن را متناسب با وظایف او بنا کرده است. حفظِ حرمت و کرامتِ زن و برخوردِ ملاطفت‌آمیز با او، احساس امنیت و آرامش را برای زن، ایجاد می‌کند. در اسلام، برای زن، حضور در اجتماع و کار کردن، ممنوع نیست؛ اما کارِ زن نباید در شغلِ اصلی او که حفظِ خانواده و تربیتِ فرزند است، خلل ایجاد کند. این دیدگاه بر خلاف رویکردی است که زن را موجود درجه دو و او را مایۀ لذت‌جویی مرد می‌انگارد.

نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی ایران

رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، مشارکت زنان در نهضت اسلامی را رمز پیروزی انقلاب ایران دانسته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نیز در زمان جنگ تحمیلی، در برخی مناطق، تشکیل اجتماع انقلابی توسط بانوان قبل از مردان صورت گرفته و مردان شجاع و مقاوم، توسط زنانِ نقش‌آفرین در انقلاب، پرورش یافته‌اند. انقلاب اسلامی با پیروی از دین، نگاه ابزاری به زن را برداشت و به تبیین جایگاه زن در عرصه‌های خانوادگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و احقاق حقوق زنان پرداخت و الگویی متفاوت از شرق و غرب برای زنان ترسیم کرد. امام خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، با بیان اینکه زن، انسان‌ساز است و مرد از دامن زن به معراج می‌رود، بر شخصیت عفیفانه و مؤثر زنان تأکید کرد و روز ولادت فاطمۀ زهرا را به‌عنوان روز زن، معرفی کرد و ایستادگی و تقوا را برای بانوان لازم شمرد. در همین چارچوب، حضور فعالِ بانوان در انقلاب و هشت‌سال دفاع مقدس حاصل ارزش‌بخشی به زنان بعد از انقلاب و مشروع بودنِ تحصیل، اشتغال و حضور اجتماعی زنان از دستاورد‌های انقلاب اسلامی بوده است.

شاخص‌های زن تراز انقلاب اسلامی

پژوهشگران، برای زن تراز انقلاب اسلامی، شاخص‌هایی از جمله موارد ذیل را بیان کرده‌اند: 1- پیروی از الگوهای رفتاری حضرت فاطمه؛ 2- بهره‌مند از قدرت تربیتی؛ 3- همسرداری و فرزند‌پروری؛ 4- دانش‌اندوزی؛ 5- شجاعت و بینش؛ 6- کنش‌گری اجتماعی؛ 7- هدایت‌گری و انسان‌سازی؛ 8- خانه‌داری و مأموریت‌گرایی؛ 9- حرکت حول محورِ رهبری الهی؛ 10- دارای هویت روشن؛ 11- ایمان آگاهانه؛ 12- حافظ دستاوردهای انقلاب اسلامی.

رسالت زن

تربیت شخصی، خانوادگی و اجتماعی، از مأموریت‌ها و رسالت‌های زنان در جامعه ایرانی معرفی شده است. آیت‌الله خامنه‌ای یکی از مهم‌ترین رسالت‌های زنِ انقلابی را فرزند‌پروری همراه با عواطف و تربیت صحیح و دقیق می‌داند. یکی دیگر از رسالت‌های زنِ عزتمند و تراز انقلاب، حضور مؤثر در صحنه‌هاى كارساز و حياتى نظام و مطابق با مصالح جامعه اسلامی است.

وظایف زن

در نظرگاه آیت‌الله خامنه‌ای، وظایف ذیل برای زنان تصویر شده است: الف. کدبانوگری؛ یعنی زن محیطی امن و آرام برای اهل خانواده ایجاد کند که البته شغلی حساس و آینده‌ساز است. ب. فرزندآوری؛ تکثیر نسل، یکی از مهمترین وظائف زن است زیرا خدا ابزار پرورش فرزند را به او داده است. ج. انجام صحیحِ رسالت و وظایف، برای رسیدن به نقطۀ مطلوب فردی و اجتماعی.

معرفی الگو برای زنان

نظریه‌پرداران انقلاب اسلامی، حضرت فاطمه زهرا را به‌عنوان الگوی تمام‌عیار برای زنان معرفی کرده‌اند. بانوان دیگری از جمله خدیجه، حضرت زینب و سمیه نیز الگوهای تاریخی هستند که می‌توانند مورد توجه زن تراز انقلاب اسلامی باشند.

منابع

• «بانوی تراز در گفتمان امام خمینی (ره) و امام خامنه‌ای»، پایگاه اطلاع‌رسانی هیئت رزمندگان اسلام، تاریخ بازدید: 22 مرداد 1401ش.
• «بیانات در دیدار جمعی از مداحان سراسر کشور»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: 23 اردیبهشت 1391ش.
• «بیانات‌ در دیدار جمعی از مداحان»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: 17 مرداد 1383ش.
• «بیانات در دیدار جمعی از مداحان»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: 11 اردیبهشت 1392ش.
• «حقوق زن»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای، تاریخ بازدید: 26 مرداد 1401ش.
• «زن در اسلام»، پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای، تاریخ بازدید: 24 مرداد 1401ش.
• «شاخص‌های زن و خانواده طراز در انقلاب اسلامی تدوین شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 30 فروردین 1392ش.
• «نشست کشوری زن تراز انقلاب اسلامی در جامعة‌الزهرا (س) برگزار شد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 19 اسفند 1399ش.
• «نكته‌هاى ناب (گزيده بيانات رهبر فرزانه انقلاب در جمع دانشجويان و دانشگاهيان)»، ج5، قم، دفتر نشر معارف‌، 1388ش.
• افتخاری، لاله، «زن تراز انقلاب اسلامی باید زمینه‌ساز تمدن جهانی باشد»، وب‌سایت جامعة الزهرا، تاریخ درج مطلب: 19 اسفند 1399ش.
• البروجردی، سید حسین، جامع أحاديث الشيعة، قم، الصحف، 1373ش.
• سهلانی، علیرضا، «مهم‌ترین رسالت زن از نگاه رهبر معظم انقلاب چیست؟»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 خرداد 1399ش.
• علی‌آبادی، فاطمه، «زن تراز انقلاب اسلامی، زن انسان‌ساز و تمدن‌پرداز است»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 26 مهر 1400ش.
• کاوسی، پروانه، «زن تراز انقلاب اسلامی زنی است كه هویت دارد»، وب‌سایت رادیو گفت‌و‌گو، تاریخ درج مطلب: 22 بهمن 1400ش.
• میرزا‌جعفری، فاطمه، «زن در تراز انقلاب اسلامی با الگوی زهرایی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 3 بهمن 1400ش.
• نصیری، محمد، «احكام روابط زن و مرد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، نمایندگی ولی‌فقیه، اداره آموزش‌های عقيدتی سياسی، بی‌جا، بی‌تا.