ائل گلی
اِئل‌گُلی، مجموعه‌ای تاریخی ـ تفریحی در تبریز.
ائل‌گلی یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری شهر تبریز است.[۱] این مجموعۀ تفریحی، با شصت هکتار مساحت، باغِ آبی - تاریخی نیز محسوب می‌شود. موقعیت و معماری منحصر‌به‌فرد، دریاچۀ زیبا، درختان قدیمی و آبشارهای مصنوعی، موجب تبدیل شدن آن به مکانی محبوب و مهم شده است.[۲] پارک ائل‌گلی در سال 1387ش در فهرست آثار ملی ایران به‌ثبت رسیده است.[۳]
نام‌گذاری
گُول در زبان ترکی به‌معنای «استخر» و اِئل به‌معنای «مردم» و ائل‌گلی به‌معنای استخر مردم است.[۴] این پارک تا قبل از انقلاب شاه‌گُلی نامیده می‌شد.[۵] در مورد علت نام‌گذاری این مجموعه به شاه‌گلی دو نظر وجود دارد؛ دیدگاه اول نام‌گذاری به شاه‌گلی را به‌علت ساخت این استخر به‌دست یکی از شاهان می‌داند و دیدگاه دوم کلمۀ شاه را باعظمت و بزرگ معنا می‌کند که دومی را قابل قبول‌تر دانسته‌ا‌ند.[۶]
جغرافیا
ائل‌گلی در جنوب‌شرقی تبریز و در فاصلۀ هفت کیلومتری از مرکز شهر قرار دارد.[۷]
تاریخچه
طبق تاریخ محلی تبریز، استخر ائل‌گلی در سال 1785م احداث شده است. احداث عمارت در زمان سلطان یعقوب آق‌قویونلو و توسعۀ آن مربوط به دورۀ صفویه است. قهرمان میرزا، حاکم آذربایجان، این عمارت را تکمیل کرده و آن را گردشگاه سلطنتی درباریان قاجار قرار داده بود؛ اما با فوت او پیش از تکمیل نهایی، فرزندانش با بدنام انگاشتن این بنا، آن را رها کردند و متروکه ماند. پس از حکومت قاجار، این محوطه به شهرداری تبریز واگذار و با تعمیراتی گردشگاه عمومی مردم شد.[۸]
دریاچۀ ائل‌گلی
استخر ائل‌گلی به‌دلیل بزرگی، دریاچۀ ائل‌گلی نیز گفته می‌شود.[۹] دریاچۀ ائل‌گلی با 5/5 هکتار وسعت، گنجایش 720 هزار مترمکعب آب را دارد و ابعاد آن دویست در دویست متر است.[۱۰] یکی از شعبه‌های رودخانۀ لیقوان، آب این دریاچه را تأمین می‌کند؛ همچنین آبشارهای مصنوعی متعددی نیز به‌سمت دریاچه سرازیر می‌شوند.[۱۱] عمیق‌ترین قسمت استخر دوازده متر است.[۱۲] مقابل دریاچه ائل‌گلی تپۀ بزرگی وجود دارد که درخت‌کاری، گل‌کاری و چمن‌کاری شده و به‌زیبایی محوطه افزوده است.[۱۳]
معماری عمارت
عمارت کلاه فرنگی معروف به کاخ ائل‌گلی، به شکل هشت‌ضلعی در دو طبقه با ایوان‌های متعدد، زیربنای 1200 مترمربع، ارتفاع دوازده متر و گنبد کوچک، در مرکز دریاچه بنا شده است.[۱۴] از ضلع جنوبی دریاچه تا محل کاخ، خیابانی سنگ فرش شده و این عمارت زیبا را به‌صورت شبه‌جزیره درآورده است.[۱۵]
مرمت و بازسازی
این مجموعه بارها مورد مرمت واقع شده است. اولین تعمیرات اساسی در سال 1309ش انجام شد. در سال 1346ش عمارت کوشک این باغ را به‌سبب فرسودگی تخریب کردند و عمارت دو طبقۀ جدیدی در محل آن ساخته شد.[۱۶] در سال 1367ش با تعمیر مجدد و گُل‌کاری و ایجاد فضای سبز، بر زیبایی آن افزوده شد.[۱۷]
کارکرد
در دورۀ صفویه آب استخر ائل‌گلی بزرگ‌ترین آب‌انبار شهر برای باغ‌ها به‌حساب می‌آمد.[۱۸] امروزه این مجموعه جنبۀ تفریحی داشته و از دریاچه جهت قایق‌سواری استفاده می‌شود.[۱۹]
جاذبه‌های گردشگری
استخر ائل‌گلی زیباترین عنصر این مجموعه و عمارت کلاه‌فرنگی، نگین آن است. علاوه بر آن، بزرگ‌ترین ساعت آفتابی شمال غرب کشور، از جاذبه‌های این پارک است.[۲۰]
امکانات تفریحی و رفاهی
هتل پنج‌ستارۀ پارس با ظاهر شیشه‌ای[۲۱] و زیربنای 28 هزار مترمربع و امکانات فراوان، در جذب گردشگری بین‌المللی این مجموعه، نقش مهمی داشته است.[۲۲] برج اصلی هتل، هفده طبقه بوده و در طبقۀ آخر، رستوران گردان هتل قرار گرفته است.[۲۳] کاخ ائل‌گلی امروزه به‌عنوان تالار پذیرایی[۲۴] و رستوران سلف‌سرویس به گردشگران خدمات‌رسانی می‌کند.[۲۵] از امکانات تفریحی مجموعه می‌توان به قایق‌رانی، آبشار مصنوعی، دوچرخه‌سواری و درشکه‌سواری، مجموعۀ ورزشی سایمان، پیست اسکی و لونا پارک اشاره کرد.[۲۶] امکانات رفاهی نیز شامل پارکینگ، فروشگاه، آب‌خوری‌های متعدد، سرویس‌بهداشتی، نمازخانه، هتل‌ها، مسافرخانه‌های متعدد و کمپ مسافر است. همچنین پارک ائل‌گلی، اولین پارک دارای اینترنت بی‌سیم رایگان است.[۲۷]
مسیر دسترسی
دسترسی به این پارک زیبا در استان آذربایجان شرقی واقع در شهر تبریز، با خودروی شخصی و وسایل حمل‌و‌نقل عمومی امکان‌پذیر است.
خودروی شخصی؛ با توجه به مبدأ، می‌توان یکی از مسیرهای اتوبان باکری، خیابان گلستان و میدان فردوسی را انتخاب کرد.
اتوبوس؛ با سوار شدن به خط 101 اتوبوس و با کمی پیاده‌روی می‌توان به مقصد رسید.
مترو؛ ایستگاه متروی ائل‌گلی در فاصلۀ کمی از سمت جنوبی پارک قرار دارد.[۲۸]
پانویس
- ↑ علایی، «ارزیابی رضایت گردشگران از ابعاد محصول مقاصد گردشگری (پارک ائل گلی، تبریز)»، 1395ش، ص3.
- ↑ کارگر و خلیلی، «تأملی در مبانی و جلوه‌های زیبایی باغ ایرانی باغ ائل‌گلی تبریز»، 1397ش، ص10.
- ↑ «ائل‌گلی تبریز»، وب‌سایت تریپ.
- ↑ امید شفیعی، «تأثیر ویژگی‌های اقلیمی بر ایجاد باغ آبی در باغ‌سازی ایرانی»، 1399ش، ص7.
- ↑ فرهنگی ملکی، «ارزیابی رضایتمندی زنان از وضعیت امنیت در پارک‌های شهری تبریز (پارک ائل گلی تبریز)»، 1395ش، ص6.
- ↑ امید شفیعی، «تأثیر ویژگی‌های اقلیمی بر ایجاد باغ آبی در باغ‌سازی ایرانی»، 1399ش، ص7.
- ↑ علایی، «ارزیابی رضایت گردشگران از ابعاد محصول مقاصد گردشگری (پارک ائل گلی، تبریز)»، 1395ش، ص3.
- ↑ امید شفیعی، «تأثیر ویژگی‌های اقلیمی بر ایجاد باغ آبی در باغ سازی ایرانی»، 1399ش، ص6-7.
- ↑ «ائل گلی، نگین گردشگری شهر تبریز»، وب‌سایت هتل‌یار.
- ↑ «ائل‌گلی تبریز؛ پرطرفدارترین قطب گردشگری آذربایجان شرقی»، وب‌سایت پینورست.
- ↑ فرهنگی ملکی، «ارزیابی رضایتمندی زنان از وضعیت امنیت در پارک‌های شهری تبریز (پارک ائل گلی تبریز)»، 1395ش، ص6.
- ↑ «ائل گلی، نگین گردشگری شهر تبریز»، وب‌سایت هتل‌یار.
- ↑ «ائل گلی»، وب‌سایت کجارو.
- ↑ رستمی و سروی زرگر، «تبیین و ارزیابی مؤلفه‌های هنر عمومی، نمونۀ موردی پارک لامپینی بانکوک و ایل گلی تبریز»، 1396ش، ص56.
- ↑ فرهنگی ملکی، «ارزیابی رضایتمندی زنان از وضعیت امنیت در پارک‌های شهری تبریز (پارک ائل گلی تبریز)»، 1395ش، ص6.
- ↑ علایی، «بررسی و تأثیر معماری و باغ سازی دورۀ صفوی در باغ سازی ائل گلی شهر تبریز»، 1395ش، ص184.
- ↑ امید شفیعی، «تأثیر ویژگی‌های اقلیمی بر ایجاد باغ آبی در باغ سازی ایرانی»، 1399ش، ص7.
- ↑ رستمی و سروی زرگر، «تبیین و ارزیابی مؤلفه‌های هنر عمومی، نمونۀ موردی پارک لامپینی بانکوک و ایل گلی تبریز»، 1396ش، ص57.
- ↑ «ائل‌گلی تبریز زیبایی و اصالت»، وب‌سایت ایران تراول.
- ↑ «ایل‌گلی تبریز»، وب‌سایت کارناوال.
- ↑ رستمی و سروی زرگر، «تبیین و ارزیابی مؤلفه‌های هنر عمومی، نمونۀ موردی پارک لامپینی بانکوک و ایل گلی تبریز»، 1396ش، ص58.
- ↑ علائی، «ارزیابی رضایت گردشگران از ابعاد محصول مقاصد گردشگری (پارک ائل گلی، تبریز)»، 1395ش، ص3.
- ↑ «هتل پارس ائل گلی تبریز»، وب‌سایت رهی نو.
- ↑ فرهنگی ملکی، «ارزیابی رضایتمندی زنان از وضعیت امنیت در پارک‌های شهری تبریز (پارک ائل گلی تبریز)»، 1395ش، ص6.
- ↑ قائم مقامیان، «ائل گلی تبریز، مکانی برای آرامش در دل شهری بزرگ»، وب‌سایت اقامت24، 1398ش.
- ↑ «ایل‌گلی تبریز»، وب‌سایت کارناوال.
- ↑ «ایل گلی تبریز: از شاه تا ایل (مردم)»، وب‌سایت علی بابا.
- ↑ «ائل گلی»، وب‌سایت کجارو.
منابع
- «ائل‌گلی تبریز زیبایی و اصالت»، وب‌سایت ایران تراول، تاریخ بازدید: 8 شهریور 1401ش.
- «ائل‌گلی تبریز: از شاه تا ایل (مردم)»، وب‌سایت علی‌بابا، تاریخ درج مطلب: 7 شهریور 1401ش.
- «ائل‌گلی تبریز؛ پرطرفدارترین قطب گردشگری آذربایجان شرقی»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
- «ائل‌گلی تبریز»، وب‌سایت تریپ، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
- «ائل‌گلی تبریز»، وب‌سایت کارناوال، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
- «ائل‌گلی، نگین گردشگری شهر تبریز»، وب‌سایت هتل‌یار، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
- «ائل‌گلی»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
- «هتل پارس ائل‌گلی تبریز»، وب‌سایت رهی نو، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
- امید شفیعی، سارا، «تأثیر ویژگی‌های اقلیمی بر ایجاد باغ آبی در باغ سازی ایرانی»، نشریۀ اختصاصی معماری و شهرسازی، سال سوم، شمارۀ 17، زمستان 1399ش.
- رستمی، مصطفی و سروی زرگر، رقیه، «تبیین و ارزیابی مؤلفه‌های هنر عمومی، نمونۀ موردی پارک لامپینی بانکوک و ایل گلی تبریز»، مجلۀ باغ نظر، سال چهاردهم، شمارۀ 49، تیر 1396ش.
- علایی، سینا، «ارزیابی رضایت گردشگران از ابعاد محصول مقاصد گردشگری (پارک ائل‌گلی، تبریز)»، مطالعات هنر و معماری، سال دوم، شمارۀ 4 و 5، تیر و مرداد 1395ش.
- علایی، سینا، «بررسی و تأثیر معماری و باغ سازی دورۀ صفوی در باغ سازی ائل گلی شهر تبریز»، مطالعات هنر و معماری، سال دوم، شمارۀ 4 و 5، تیر و مرداد 1395ش.
- فرهنگی ملکی، نوشین، «ارزیابی رضایتمندی زنان از وضعیت امنیت در پارک‌های شهری تبریز (پارک ائل‌گلی تبریز)»، همایش هنر و صنعت در ساختمان، 1395ش.
- قائم مقامیان، فاطمه، «ائل‌گلی تبریز، مکانی برای آرامش در دل شهری بزرگ»، وب‌سایت اقامت 24، تاریخ درج مطلب: 9 خرداد 1398ش.
- کارگر، علی و خلیلی، سعید، «تأملی در مبانی و جلوه‌های زیبایی باغ ایرانی باغ ائل‌گلی تبریز»، پژوهش در مهندسی عمران و معمای ایران، سال سوم، شمارۀ 11، زمستان 1397ش.