پیردختری؛ اصطلاحی برای گذار دختران از سن عرفی ازدواج.
پیردختری و مجرد ماندن دختران در سنین بالا، در جامعۀ ایرانی پدیده‌ای ناپسند است. پدیدۀ گذار از سن متعارف ازدواج و از دست دادن موقعیت‌های ازدواج، به‌دلایل فردی، خانوادگی و اجتماعی-فرهنگی رخ می‌دهد. افزایش آمار پیردختری سبب بروز مشکلات فردی و اجتماعی می‌شود.
مفهوم‌شناسی
اصطلاح پیردختری برای بانوانی به‌کار می‌رود که از سن عرفی ازدواج عبور کرده‌اند. [۱] برخی، چهل‌سالگی را شاخص پیردختری معرفی کرده‌اند.[۲] پیردختری علاوه بر ایران در کشورهایی مانند عربستان نیز نکوهیده است.[۳]
وضعیت پیردختری در جامعۀ ایران
امروزه مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی در کشور از ازدواج نکردن دختران و پسران نشأت می‌گیرد. ازدواج در فرهنگ ایرانیان، سنت پیغمبر است، اما افراد از این امر حسنه صرف‌نظر کرده و تجرد را در سبک زندگی مدرن پذیرفته‌اند. [۴] در این چارچوب، ازدواج زنان در سنین بالاتر از 35 تا 40 سالگی، رواج یافته است. [۵] بالا رفتن سن ازدواج به‌خصوص در بانوان، از منظر جامعه‌شناسی یک معضل و آسیب اجتماعی است.[۶] طبق آمار با وجود اینکه 11 میلیون دختر آمادۀ ازدواج در کشور وجود دارند، [۷] اما به دلایل مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی سن ازدواج آنها در حال بالا رفتن است و این امر سبب شیوع پدیدۀ پیردختری در ایران شده است؛ از میان 4 تا 6 میلیون پیردختر، بسیاری معتقدندکه ازدواج به درد آنها نمی‌خورد.[۸]
دلایل افزایش پیردختری
بسیاری از دختران مجرد با شعار «قصد ازدواج ندارم!» [۹] و به بهانۀ ادامه تحصیل و موکول کردن ازدواج به بعد از تحصیلات دانشگاهی[۱۰] یا پیدا کردن شغل مناسب و با انگیزۀ اینکه پیشرفت شغلی و تحصیلی سبب به‌دست آوردن موقعیت ازدواج بهتر و موفق‌تر می‌شود، موقعیت‌های ازدواجی خود را از دست می‌دهند و به سن پیردختری نزدیک می‌شوند.[۱۱] از دیگر دلایل مادی بانوان برای ازدواج نکردن مشکلات اقتصادی، تورم و گرانی [۱۲] و اشتغال است.[۱۳] نگرانی بابت مسائل مادی، برگرفته از سبک زندگی بیگانه است؛ درحالی که در نگاه اسلام و باور اعتقادی ایرانیان، ازدواج و تشکیل زندگی مشترک سبب افزایش رزق و روزی زوجین و پیشرفت زندگی آنها می‌شود. [۱۴] همچنین افزایش بیکاری، توقعات غیر منطقی مانند تعیین مهریه‌های نامتعارف از طرف خانوادۀ دختر، [۱۵] هزینه‌های سنگین ازدواج [۱۶] و خرید جهیزیه‌های نامعقول از جمله دلایل افزایش پیردختری در جامعه است. عدم مسؤلیت‌پذیری پسران و ترس آنها از ادارۀ زندگی و خانواده نیز از جمله عوامل روانی و رفتاری برای کاهش ازدواج و افزایش سن ازدواج و پیردختری در بانوان است.[۱۷]
دیدگاه منتقدان اصطلاح پیردختری
برخی، استفاده از اصطلاح پیردختری را نگاه تحقیر‌آمیز به زنان می‌دانند. از این منظر، در آموزه‌های عقلانی و جهان‌شمول دینی و در فرهنگ‌های متعالی اگر‌چه به ازدواج در سنین پایین تأکید شده؛ اما سقف سنی برای ازدواج تعیین نشده است. به عقیدۀ آنها دلایل متعددی سبب افزایش سن ازدواج در دختران شده است، اما این به‌معنای از دست رفتن موقعیت ازدواج و تجردگرایی مطلق برای آنها نیست؛ بلکه این گروه از بانوان می‌توانند در سنین بالا نیز تشکیل زندگی مشترک داده و ازدواج کنند. برخی روان‌شناسان معتقدند با توجه به پیشرفت علم، دختران مجرد بالای 40 سال عموماً از نظر زیستی و روانی آمادگی كامل برای ازدواج موفق و فرزندآوری مطلوب را دارند و استفاده از اصطلاح پیردختری یک مانع فرهنگی برای دستیابی آنها به تشکیل زندگی مشترک است.[۱۸]
پیامدهای فرهنگی پیردختری
از جمله پیامدهای افزایش و رواج پیردختری عبارت‌اند از:
- افزایش سن ازدواج؛
- رسیدن به سن یائسگی و کاهش فرزندآوری؛
- تن‌دادن دختران به ازدواج‌های نامناسب مانند ازدواج با مردان با اختلاف سنی زیاد یا مردان متأهل؛
- طردشدگی اجتماعی؛ [۱۹]
- افزایش مشکلات روحی و روانی: رسیدن دختران به سنین بالا و پیردختری به‌مرور زمان سبب کاهش انگیزه و امید به زندگی میان آنها می‌شود. عدم وجود همسر و فرزند سبب می‌شود آنها انگیزه و نشاط کافی برای ادامۀ زندگی نداشته باشند و دچار مشکلات روحی و روانی مانند اضطراب، ترس و گوشه‌گیری شود.[۲۰]
- افزایش گرایش به تشکیل زندگی مجردی و جدایی از خانواده: [۲۱] تجرد زنان نسبت به مردان بیشتر است به‌گونه‌ای که حتی خانه‌های مجردی در بین دختران و زنان بیشتر از پسران و مردان شده است. [۲۲]
- افزایش مشکلات زناشویی و کاهش شور و نشاط زوجین به‌خصوص بانوان در زندگی مشترک؛
- افزایش آمار فساد و ناهنجاری‌های اجتماعی مانند ازدواج سفید؛
- ترویج شوگرمامی و ازدواج مردان جوان با زنان مسن؛ [۲۳]
- کاهش جمعیت و کاهش جوانی جمعیت؛ با افزایش میزان تجردگرایی در بانوان و بالا رفتن سن آنها، فرصت تجدید نسل برای کشور از دست رفته و این موضوع خطر جدی برای کشور است و نوجوانی جمعیت و نشاط کشور را از بین می‌برد و حتی تضعیف کنندۀ قدرت کشور در سطح جهانی می‌شود.[۲۴]
پانویس
- ↑ . «پدیده پیر دختری در راه است»، وب‌سایت عصر ایران.
- ↑ . «پیر شدن ۵ میلیون جوان در تنهایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ . «عوامل پير دختري در عربستان»، خبرگزاری شیعه نیوز.
- ↑ . «خطری که پدیده پیر دختری و پیر پسری جامعه را تهدید می‌کند»، پایگاه خبری تحلیلی روزنو.
- ↑ افروز، «انتقاد از به كار بردن واژه پير دختر»، وب‌سایت روزنامه جوان.
- ↑ . «پیر شدن ۵ میلیون جوان در تنهایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ . ابهری، «پدیده پیر دختری در راه است»، وب‌سایت تابناک.
- ↑ . «پدیده پیر دختری در راه است»، وب‌سایت عصر ایران.
- ↑ . «پیر شدن ۵ میلیون جوان در تنهایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ . «عوامل پير دختري در عربستان»، خبرگزاری شیعه نیوز.
- ↑ . «پیر شدن ۵ میلیون جوان در تنهایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ . ابهری، «پدیده پیر دختری در راه است»، وب‌سایت تابناک.
- ↑ . «پدیده پیر دختری در راه است»، وب‌سایت عصر ایران.
- ↑ . جندقی، «چگونه پیر دختر و پیر پسر نشویم»، وب‌سایت تبیان.
- ↑ . «خطری که پدیده پیر دختری و پیر پسری جامعه را تهدید می‌کند»، پایگاه خبری تحلیلی روزنو.
- ↑ . «هشدار درباره بروز پیر دختری و پیر پسری»، وب‌سایت فرارو.
- ↑ . جندقی، «چگونه پیر دختر و پیر پسر نشویم»، وب‌سایت تبیان.
- ↑ . افروز، «انتقاد از به كار بردن واژه پير دختر»، وب‌سایت روزنامه جوان.
- ↑ . «پدیده پیر دختری در راه است»، وب‌سایت عصر ایران.
- ↑ . «پدیده پیر دختری در راه است»، وب‌سایت عصر ایران.
- ↑ . «پیر شدن ۵ میلیون جوان در تنهایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ . «خطری که پدیده پیر دختری و پیر پسری جامعه را تهدید می‌کند»، پایگاه خبری تحلیلی روزنو.
- ↑ . جندقی، «چگونه پیر دختر و پیر پسر نشویم»، وب‌سایت تبیان.
- ↑ . «پیر شدن ۵ میلیون جوان در تنهایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
منابع
- ابهری، مجید، «پدیده پیردختری در راه است»، وب‌سایت تابناک، تاریخ درج مطلب: 16 شهریور 1392ش.
- افروز، غلامعلی، «انتقاد از به كار بردن واژه پیر دختر»، وب‌سایت روزنامه جوان، تاریخ درج مطلب: 19 اسفند 1392ش.
- «پدیده پیردختری در راه است»، وب‌سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 18 شهریور 1392ش.
- «پیر شدن ۵ میلیون جوان در تنهایی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 21 دی 1399ش.
- جندقی، محسن، «چگونه پیر دختر و پیر پسر نشویم»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 15 مهر 1392ش.
- «خطری که پدیده پیردختری و پیر پسری جامعه را تهدید می‌کند»، پایگاه خبری تحلیلی روزنو، تاریخ درج مطلب: 28 دی 1395ش.
- «عوامل پیر دختری در عربستان»، خبرگزاری شیعه نیوز، تاریخ بازدید: 8 مرداد 1403ش.
- «هشدار درباره بروز پیردختری و پیر پسری»، وب‌سایت فرارو، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1392ش.