رامسر

رامسر؛ شهرستانی در غرب استان مازندران.

رامسر یکی از شهرستان‌های واقع در غربی‌ترین بخش استان مازندران است. دریای خزر و رشته‌کوه‌های البرز در قسمت شمال و جنوب این شهرستان واقع شده‌اند. رامسر تلفیقی از کوه، جنگل و دریا است و تابلویی از زیبایی‌های طبیعت را به گردشگران ارائه می‌کند. این شهر به عروس مازندران معروف است.

نام‌گذاری

نام این شهرستان در قدیم سخت‌سر بود. سخت‌سر در گویش محلی قدیمی به‌معنی منطقه‌ای است که گل چسبنده و باتلاقی دارد. در سال ۱۳۱۴ش نام این شهرستان به رامسر تغییر یافت. رامسر از دو واژه «رام» به‌معنی آرامش و «سر» به‌معنی مکان تشکیل شده است و این شهرستان با مناظر بکر خود مکانی جهت آرامش برای مردم فراهم کرده است.

پیشینه

رامسر در گذشته تابع حاکمانی بود که بر گیلان و مازندران حکومت می‌کردند. در اواسط قرن هشتم قمری، سخت‌سر (رامسر) دارای حکومت مستقل شد و سید رکاب‌زن کیاحسنی بر آن حکومت می‌کرد. در دوران حکومت زندیه، سخت‌سر به گیلان پیوست و تابع حکومت گیلان شد؛ اما در دوران قاجاریه، سخت‌سر و تنکابن از گیلان جدا شدند و تا حدود ۱۵۰ سال پیش مشخص نبود که این ناحیه جزو مازندران است یا گیلان. از سال ۱۳۶۴ش رامسر از تنکابن جدا شد و به‌صورت شهرستان مستقل اداره شد.

جمعیت‌شناسی

جمعیت این شهر بر اساس سرشماری عمومی سال ۱۳۹۵ش، ۷۴۱۷۹ نفر بوده است. مردم رامسر به زبان طبری و گویش گیلکی صحبت می‌کنند. اغلب مردم رامسر مسلمان و شیعه هستند. افرادی با مذاهب دیگر نیز در این خطه زندگی می‌کنند.

جغرافیا

این شهرستان با مساحت ۸/۷۲۹ کیلومتر مربع از شمال به دریای خزر، از جنوب به ارتفاعات البرز، از غرب به استان گیلان و بخش چابکسر و از شرق به شهرستان تنکابن دسترسی دارد.

آب‌وهوای این شهرستان در تابستان به‌دلیل نزدیک بودن آن به دریای خزر بسیار گرم و مرطوب است. زمستان‌های این شهرستان نیز به‌دلیل مجاورت آن با رشته‌کوه‌های البرز، بسیار سرد است. رامسر در بهار و پاییز آب‌وهوای معتدل و دل‌پذیری دارد. برخی روستاهای رامسر از دریا دورند و به این دلیل در تابستان نیز هوای خنک و کوهستانی دارند.

مهم‌ترین کوه‌های رامسر عبارت‌اند از سماموس‌کوه (با ارتفاع بیش از ۳۶۰۰ متر)، شیطان‌کوه، زرود‌کوه، زرین‌کوه، بن‌کوه، سه‌براره‌کوه، سیاه‌کندکوه، دیلمان‌کوه، بزابن‌کوه، لپاسرکوه، وژک‌کوه و خشچال‌کوه.

غالب رودخانه‌های این شهرستان فصلی هستند و به دریای خزر وارد می‌شوند. از مهم‌ترین رودخانه‌های این خطه می‌توان به صفارود (این رودخانه شامل رودخانه زکی‌محله، رودخانه لاکش‌محله، رودخانه فتوک‌محله، رودخانه رضی‌محله و رودخانه نارنج‌بن می‌شود)، ترک‌رود، نسارود، چالک‌رود، سرخانی‌رود، چالدره‌رود، پلنگ‌رود، نمک‌آبرود، رمک‌رود، شوراب‌سررود، برشی‌رود و میانحاله‌رود می‌شود.

رامسر به‌دلیل داشتن جنگل‌های فراوان و کوهستان‌های بسیار، زیستگاه انواع حیوانات وحشی مانند خرس، خوک، پلنگ، بزکوهی، روباه، خرگوش، گرگ، شوکا، سمور و میش است.

پوشش گیاهی رامسر از سه قسمت جنگل، مرتع و کشتزار تشکیل شده و از جمله درختان متنوع این خطه می‌توان به بلند، مازو، مَمرَز، آزاد، انجیری، توسکا، زبان گنجشک، شاه بلوط، شمشاد، افرا، نمدار، نارون (مَلج یا اوجا) و راش اشاره کرد.

اقتصاد

گردشگری بخش مهمی از اقتصاد مردم رامسر را تشکیل می‌دهد. این شهر با داشتن امکانات رفاهی و جاذبه‌های گردشگری فراوان، سالانه تعداد زیادی گردشگران داخلی و خارجی را به سمت خود جذب می‌کند. همچنین مردم رامسر به کشاورزی و باغ‌داری نیز می‌پردازند. برنج، چای و کیوی از مهم‌ترین محصولات این شهرستان به شمار می‌روند. برخی مردم نیز به‌دلیل نزدیک بودن رامسر به دریا به ماهی‌گیری و فروش ماهی می‌پردازند.

فرهنگ‌ و هنر

آداب‌ورسوم؛ مردم رامسر در صبح روز چهارشنبه آخر سال آشی با نام هفت‌ترشی می‌پزند. در این آش از ۷ نوع ماده ترش آب نارنج، سرکه، آب‌انار، آب‌لیمو، آب‌ازگیل و آلوچه استفاده می‌شود. آنها آش را میان همسایگان خود تقسیم می‌کنند. همچنین آنها غروب روز چهارشنبه آتش روشن کرده و از روی آن می‌پرند و می‌خوانند: چهارشنبه سوري كمي، پارسال دسوري كمي، امسال دسوري كمي.

مردم رامسر در اواسط ماه مرداد و زمان برداشت اولین محصول برنج، جشن شکرگزاری از خداوند را برگزار می‌کنند. آنها این روز را بیرون از خانه با خانواده خود می‌گذرانند و با برنج برداشت‌شده، غذا می‌پزند.

در این شهرستان، ۱۵ روز قبل از فرارسیدن سال نوی شمسی، نوروزخوانان به روستاها رفته و رسیدن سال نو را به مردم بشارت می‌دهند. آن‌ها با صدای بلند و با شادمانی می‌خوانند: باد بهارون بيمو / نوروز سلطون بيمو/ مژده دهيد به دوستان / گل به گلستون اومد / بهار آمد بهار آمد خوش آمد/ علي با ذولفقار آمد، خوش آمد/ نوروزتان نوروز ديگر/ شما را سال نو باشد مبارك. مردم نیز با پول، شیرینی، تخم‌مرغ، گردو، نخود یا کشمش به آنها هدایایی می‌دهند.

سوغات و صنایع‌دستی؛ از سوغات این شهرستان می‌توان به «زیتون»، «چای»، «برنج»، «عسل»، «انواع ماهی‌های تازه»، «آغوزنون»، «رشته‌به‌رشته»، «برنجک»، «قِماق»، «کلوچه» و «نان قَتَلمه» اشاره کرد. هنرمندان این شهر نیز به بافت «حصیر»، «چادرشب»، «زیراندازهای نمدی»، «ظروف چوبی» و «ظروف شیشه‌ای» رنگارنگ می‌پردازند.

غذاهای محلی؛ گردشگران می‌توانند در سفر به رامسر از غذاهای لذیذ این خطه مانند «آغوز مسما»، «باقلا وابیج» و «اردک و ماهی شکم‌پر» میل کرده و لذت ببرند.

موزه‌ها؛ از موزه‌های این شهرستان می‌‌توان به کاخ مرمر، موزه مردم‌شناسی، کاخ‌ موزه عاج، موزه صنایع‌دستی و موزه حمام قدیم اشاره کرد.

مشاهیر؛ از مشاهیر این ناحیه می‌توان به دکتر سید علی‌اکبر میرحسینی (مدیر مؤسسه رحمان و مؤلف کتب و مقالات علمی)، دکتر علی صارمی (پزشک و یکی از چهره‌های ماندگار استان مازندران)، دکتر جواد خلعت‌بری (از پژوهشگران نمونه استان)، سید ابراهیم بنی‌هاشمیان (از علمای برجسته)، دکتر لطف‌علی پورکاظمی (چهره ماندگار استان مازندران) و محمود فلکی (شاعر) اشاره کرد.

آموزش و پژوهش

رامسر چندین دانشگاه و مراکز آموزش عالی دارد و به‌تدریج به شهری دانشجویی تبدیل شده است. دانشگاه علوم‌پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران (ساری) شعبه بین‌المللی رامسر، دانشگاه آزاد واحد رامسر، دانشگاه پیام نور رامسر، مؤسسه غیرانتفاعی رحمان، مؤسسه آموزش عالی کسری، دانشکده فنی و حرفه‌ای ملاصدرا و دانشگاه صنعتی میرزا کوچک‌خان از دانشگاه‌های این شهرستان محسوب می‌شوند.

حوزه علمیه المهدی رامسر در سال ۱۳۶۰ شمسی در بنایی با مساحت ۴۵۰۰ متر مربع کار خود را آغاز کرد. از دیگر مدارس علمیه این شهرستان می‌توان به مدرسه علمیه سید هادی بزرگ، مدرسه ملا عبدالرزاق نحوی، مدرسه علمیه سادات محله، مدرسه سید مرتضی و مدرسه لات محله اشاره کرد.

تقسیمات کشوری

شهرستان رامسر دارای دو شهر، دو بخش، چهار دهستان و ۲۰۰ روستا و آبادی است. شهرهای آن رامسر و کتالم و سادات‌شهر هستند و دهستان‌های این شهرستان شامل جنت‌رودبار، سخت‌سر، چهل‌شهید و اشکور است.

گردشگری

روستای جواهرده؛ این روستا در دهستان سخت‌سر و در ارتفاعات ۲۰۰۰ متری رشته‌کوه البرز واقع شده است. این روستا در برخی از روزهای سال پوشیده از ابر است و می‌توان با سفر به این روستا در میان ابرها قدم زد. این روستا دارای جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر مانند آبشار، چشمه، جنگل و دشت است و در آن گورهای تاریخی گبری وجود دارد که قدمت آن به دوران هخامنشیان باز می‌گردد.

تله‌کابین؛ این تله‌کابین با دو کیلومتر طول از زیباترین مسیرهای تله‌کابین ایران است. در این مجموعه علاوه بر تله‌کابین، شهربازی مخصوص کودکان و انواع تفریح‌های آبی و ورزش‌های موتوری مانند زیپ‌لاین، کشتی مایا، پاراسیلینگ و شاتل دریایی وجود دارد تا بازدیدکنندگان از آنها لذت ببرند.

جنگل دالخانی؛ این جنگل که به دالان بهشت شهرت دارد، از زیباترین جاذبه‌های گردشگری رامسر محسوب می‌شود. این جنگل با وسعت ۶۰۰ هزار متر مربع در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی رامسر واقع شده است. از مکان‌های دیدنی این جنگل می‌توان به دریاچه سد میجران و رود مارپیچ نسارود اشاره کرد.

روستای جنت؛ این روستا در بخش دالخانی شهرستان رامسر قرار دارد و در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا واقع شده است. این روستا با قرارگرفتن در میان دره‌ها و رودها و با داشتن آب‌وهوای دلپذیر، دشت‌ها و جنگل‌های هیرکانی فضای بکری را برای ساکنین خود فراهم کرده است.

کاخ مرمر؛ این کاخ در جنوب شرقی شهر رامسر واقع شده و بین سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۶ش به دستور رضاشاه و به‌عنوان استراحتگاهی برای خاندان سلطنتی بر روی تپه‌ای مشرف به دریا و جنگل‌های رامسر احداث شد. دلیل نام‌گذاری این کاخ به مرمر استفاده از سنگ مرمر در این بنا و ساخت چهار ستون مرمری و دو ببر مرمری در ایوان ورودی کاخ بوده است. کاخ مرمر که امروزه به‌عنوان موزه مرمر کاربرد دارد، در سال ۱۳۹۰ش، پربازدیدترین موزه ایران شناخته شد.

بلوار معلم؛ بلوار معلم به‌عنوان نماد شهر رامسر شناخته می‌شود و همانند پلی دریا، جنگل و کوه را به هم متصل کرده است. بلوار معلم در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

هتل قدیم؛ این هتل در شهر رامسر واقع شده و معماری آن تلفیقی از هنر آلمانی، انگلیسی و ایتالیایی است. طراحی داخلی هتل توسط انگلیسی‌ها و طراحی محیط بیرون آن توسط ایتالیایی‌ها انجام شد. پلکان‌هایی به سمت در ورودی این هتل قرار دارند که با مجسمه‌های سهراب، رستم و شیرهای غُرّان تزیین شده‌اند. این هتل نیز در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

قلعه مارکوه؛ قدمت این قلعه به دوران پس از اسلام باز می‌گردد؛ اما تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست. دلیل نام‌گذاری آن به مارکوه به‌دلیل قرار گرفتن این قلعه بر روی کوهی با همین نام است. مارکو از جمله قلعه‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی است.

آب گرم سادات محله؛ این آب گرم، املاح معدنی بسیار و خاصیت درمانی دارد.

دریاچه قو؛ این دریاچه که در نزدیکی جواهرده قرار دارد، در ابتدا یک برکه بود که بعدها به دریاچه تبدیل شد.

سد میجران؛ این سد خاکی در سال ۱۳۸۲ش به‌منظور تأمین آب زراعی و آب نوشیدنی منطقه ساخته شد و امروزه یکی از مناطق زیبای گردشگری رامسر محسوب می‌شود.

آبشار سیاسرت؛ این آبشار زیبا در مسیر ارتباطی به منطقه ییلاقی جنت رودبار قرار دارد.

بوستان جنگلی صفارود؛ این بوستان جنگلی در کیلومتر نُه مسیر رامسر – جواهرده واقع شده و با آب‌وهوای مطبوع خود، میزبان گردشگران بسیاری است.

غار یاغی لوکا؛ این غار با دهانه ۳ متر در شمال غربی شهرستان واقع شده است. درباره این غار افسانه‌های مختلفی وجود دارد؛ برخی آن را پناهگاهی برای دزدان یا یاغیان حکومت می‌دانستند.

آبشار ازارک؛ این آبشار در منطقه سنگ‌پشته قرار دارد.

آبشار ایج؛ آبشار ایج به «آبشار ده‌قلو» نیز شهرت دارد و در نزدیکی روستای ایج واقع شده است.

پارک آبی رامسر؛ این پارک آبی در مسیر رامسر – چابکسر واقع شده و امکانات رفاهی از جمله جت‌اسکی و اسکله تفریحی دارد.

آبشار صفارود؛ این آبشار در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر رامسر واقع شده و از جمله آبشارهای فصلی است.

بازارهای هفتگی؛ بازارهای هفتگی مانند پنج‌شنبه بازار و جمعه‌بازار فرصتی است که فروشندگان و تولیدکنندگان محصولات خود را به فروش برسانند. در این بازار رنگارنگ انواع ماهی‌ها، ترشی‌ها و محصولات کشاورزی عرضه می‌شوند.

بازار ماهی‌فروشان؛ این بازار مدرن یکی از بهترین مراکز خرید ماهی در رامسر است.

مرکز خرید آرامش؛ این مرکز خرید، بزرگ‌ترین و مجهزترین مرکز خرید رامسر است و با داشتن امکانات رفاهی مدرن، گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب کرده است.

مشکلات زیست‌محیطی

میزان دریافت پرتوهای خورشید در رامسر بیش‌تر از سایر شهرهای ایران است. مردم این شهر بیش‌تر در معرض تابش مواد رادیواکتیوی مانند گاما و استنشاق گازی با نام رادن هستند. آلودگی رادیواکتیویته این شهر روی برخی از آب‌های گرم آن تأثیر گذاشته و میزان آلودگی رادیواکتیو آنها را تا چند برابر میزان میانگین جهانی بالا برده است.

همچنین گردشگری بر روی محیط‌زیست این شهرستان اثرات منفی از جمله تخریب اراضي زراعي و باغي، تخريب چشم‌انداز ساحل، انباشت زباله و افزايش ساخت‌وساز بي‌رويه داشته است.

زیرساخت

رامسر دارای راه‌های حمل‌ونقل هوایی و زمینی است. فرودگاه رامسر در شهر رامسر واقع شده و در مسیر هوایی دارای ۶ پرواز در طول هفته به تهران و ۲ پرواز به مشهد است.

امکانات رفاهی

رامسر امکانات رفاهی فراوانی از جمله پلاژها، هتل‌ها و ویلاهای محلی دارد. از جمله هتل‌های این شهر می‌توان به هتل بام سبز، هتل بزرگ رامسر، هتل اشک، هتل آپارتمان کوثر، هتل آپارتمان لیان و هتل آپارتمان نیستان اشاره کرد.

منابع

• «آبشار ازارک»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «آبشار سیاسرت رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «آبشار صفارود»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «آبشار ایج رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «آب گرم سادات محله»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «بازار جدید ماهی‌فروشان»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «بازارهای هفتگی رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «بزرگان رامسر»، وبلاگ رامسر، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۱ش.
• «بوستان جنگلی صفارود»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• بهاری میمندی، امیرعباس و دیگران، «نقش گردشگری در توسعه پایدار رامسر»، فصلنامه علمی – پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، س۱۰، شماره ۲، ۱۳۹۷ش.
• «پارک آبی رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• توکلی، نگین، «بلوار معلم رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• توکلی، نگین، «روستای جواهرده»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• توکلی، نگین، «کاخ مرمر رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «حوزه علمیه رامسر»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• خرم‌شاهی، شیدا، «سد میجران»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «دریاچه قو»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «رامسر؛ بهشتی بی‌مانند در دل مازندران»، وب‌سایت مجله ویستا، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «رامسر؛ عروس شهرهای ایران»، وب‌سایت سافت اینجا، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «رامسر»، وب‌سایت ویزیت مازندران، تاریخ درج مطلب: ۲۵ مهر ۱۴۰۰ش.
• زارع، نازنین، «رامسر کجاست؟ /میعادگاه جنگل و دریا»، وب‌سایت اتاقک، تاریخ درج مطلب: ۲۳ شهریور ۱۴۰۰ش.
• «زیبایی‌های رامسر، عروس شهرهای ایران»، وب‌سایت جاذبه‌های گردشگری، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• شجاعی، صدیقه، «تله‌کابین رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «شهر رامسر در استان مازندران»، وب‌سایت گروه صامتل، تاریخ درج مطلب: ۱۳ تیر ۱۴۰۱ش.
• «شهر رامسر»، وب‌سایت ویلاتور، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «غار یاغی لوکا»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• فرهبد، احمدرضا، «جنگل دالخانی»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• قرخلو، مهدی و دیگران، «اثرات زیست‌محیطی گردشگری بر سواحل شهر رامسر»، فصلنامه پژوهشی جغرافیای انسانی، س۱، شماره ۳، ۱۳۸۸ش.
• «کوه‌ها و رودهای رامسر»، وبلاگ رامسر، تاریخ درج مطلب: ۲۹ دی ۱۳۹۱ش.
• «مدارس علمیه شهرستان‌ها اگر بخواهند از علوم روز عقب نمانند، به حضور اساتید مجرب و دلسوز نیاز دارند تا بتوانند طلاب را با مسایل روز آشنا کنند»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۴ مهر ۱۳۸۷ش.
• «مرکز خرید آرامش»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «معرفی شهر رامسر»، وب‌سایت چهارگوشه ایران زیبا، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «موزه در رامسر»، وب‌سایت بهترینو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «نتایج سرشماری جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۵»، درگاه ملی آمار، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• وحیدی، شقایق، «روستای جنت رودبار»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «هتل قدیم رامسر»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.