رجبعلی غلامی

رجبعلی غلامی؛ مجاهد افغانستانی شهید در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران.

رجبعلی در سال 1343ش در شهر لار از توابع کابل در کشور افغانستان دیده به جهان گشود. فرزند آخر خانواده بود؛ در کودکی مادرش از دنیا رفت و در کنار پدر، سه برادر و دو خواهرش دوران کودکی و نوجوانی را پشت سر گذاشت. در سال 1359ش در پی حمله نیروهای نظامی شوروی و بمباران وطن مادری‌اش، برای فرار از خدمت به حکومت کمونیستی در سن 12 سالگی مجبور به مهاجرت به ایران شده و در شهرستان بجستان واقع در جنوب خراسان رضوی ساکن شد.

زندگی در ایران

او برای گذران زندگی در بجستان، فعالیت در مشاغل متعددی را تجربه کرد، از نانوایی، گاوداری و بنایی گرفته تا کوره آجرپزی و مرغداری. رجبعلی علاوه بر توجه به انجام امور دینی مثل نماز و روزه، و ادای خمس در تعامل با مردم بجستان امانت، بردباری و درستکاری خود را نشان داد. حضور او در کنار مردم بجستان و در اجتماعات آئینی و مراسم مذهبی همچون عزاداری امام حسین، مشهود بود. او با احساس وظیفه نسبت به اسلام و میهن جدیدش ایران، با عضویت در پایگاه بسیج بجستان که بعدها نام این پایگاه مزین به نام شهید رجبعلی غلامی شد روحیه جوانمردی خود را به نمایش گذاشت. رجبعلی در کردستان به‌عنوان تخریب‌چی، دو سال در تیپ ویژۀ شهدا خدمت کرد. او قبل از عزیمت به کردستان تمام درآمد خود را که مبلغ یکصدهزار تومان بوده، به ستاد کمک‌رسانی به جبهه‌ها تحویل داده و مبلغ 9500 تومان به عنوان سهم امام به امام‌جمعه وقت بجستان می‌سپارد و مبلغ سه هزار تومان هم برای نماز و روزه قضا به یکی از روحانیون می‌دهد.

ازدواج

رجبعلی در بجستان به همراهی چند تن از بزرگان منطقه، اقدام به خواستگاری کرده بود. تنها شرطی که برای ازدواج گذاشتند، گرفتن تابعیت ایرانی بود. به دستور شهید محمود کاوه مقدمات اخذ تابعیت ایرانی انجام شد، اما زمانی که تابعیتش آمد، دو روز از شهادتش گذشته بود.

شهادت

در عملیات والفجر 9، هنگامی که رجبعلی با همرزم خود، شریفی مقدم، مشغول باز کردن معبری در میدان مین بودند، به سیم خاردار حلقوی برخورد می کنند که قطع کردن آن، منجر به انفجار معبر می‌شد؛ آنها با صرف نظر از قطع سیم خاردار، تصمیم می‌گیرند یک نفر روی سیم خاردار بخوابد تا عملیات با موفقیت ادامه پیدا کند. شریفی مقدم، پیش‌قدم می‌شود اما رجبعلی اصرار می‌کند که این افتخار نصیب خودش شود. رجبعلی بر روی سیم‌های خاردار می‌خوابد و 160 یا به روایتی 300 رزمنده، از روی بدن او عبور می‌کنند. بعد از آن در حالی که بدنش غرق در خون و درد بود از خداوند طلب شهادت می‌کند که تیری از سوی نیروهای عراقی به چشم چپ او اصابت کرده و به شهادت می‌رسد.

نوشته سنگ مزار

برای شهید رجبعلی غلامی غزلی سروده شده که بر نخستین سنگ مزار او نقش بست و با این ابیات آغاز می‌شد:

اینجا مزار عاشقی شوریده حال است		مستی که مست عشق پاک ذوالجلال است
باشد مهاجر هم مجاهد در ره حق		او را شهادت در ره قرآن کمال است
افغانی الاصل است اما قبر پاکش		هر هفته بهر عاشقان رمز وصال است

پاسداشت

پرونده:نماز شهید.png

برگزاری یادواره

• هرساله یادواره شهدای بجستان با محوریت شهید رجبعلی غلامی در بجستان برگزار می‌شود که با استقبال بی‌نظیر مردم روبرو شده و در بین 114 شهید بجستان، مزار این شهید مهاجر رونق دیگری دارد.

زیارت و نذری

• زنان بجستانی همانطور که در زمان شهادت رجبعلی برای او مادری کردند و به پای رشادتش گریستند، هنوز هم برای او مادری کرده و هر هفته غروب پنجشنبه با حضور بر سر مزارش با پخش نذری یادش را زنده نگه می‌دارند.

در رسانه

• در سال 1401ش، طی یک نمایش میدانی با عنوان «مهاجر» برش‌هایی از زندگی شهید رجبعلی غلامی، از هجرت تا شهادت او به نمایش درآمد. این نمایش به کارگردانی مسعود جعفری و به تهیه‌کنندگی سیدهادی غریبی تولید شده است.
• داستان شهادت رجبعلی غلامی در قالب موشن‌گرافیک نیز بازنمایی و منتشر شده است که از سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی قابل دریافت است.
• کتاب «غریب شهید» درباره زندگی و شهادت رجبعلی غلامی توسط علی نعمتی نگارش شده و به چاپ رسیده است.
• همچنین مستند «از قندهار» که به شهدای افغانستانی دوران دفاع مقدس می‌پردازد، به صورت ویژه به زندگی و شهادت رجبعلی غلامی پرداخته است.

در شعر

• صادق ایزدی از شعرای گناباد در شعری نو، رجبعلی غلامی را چنین می‌ستاید:

تنهای تنها
پیاده آمده بود از کابل
تا در مسجد ساباط بجستان نماز بخواند
و با رمز یا الله
در ارتفاعات "شاه کوران" بجنگد
پیاده آمده بود
از کابل
شنیده بود پیری هست که میله‌های مرزی و شناسنامه‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد
رجب آمد و سیم‌های خاردار تنش را دشتی سرخ کرد
تا لشکری از آن عبور کند
آمد تا آخرین سطر وصیت نامه‌اش را بنویسد
موتورسیکلتم را بفروشید
با پولش بر رونق جنگ با استکبار بیفزایید
ایمانت لبریز شده بود
رجب،
تا جایی که پهنه هستی را فرا گرفت
ما شرمنده‌ات هستیم
وقتی روی پارچه‌ای نوشته شد "ما از ثبت نام اتباع خارجی (افغانی) در این مدرسه راضی نیستیم "
امت شهید پرور شهر...

• محمدرضا عندلیب بجستانی از شعرای بجستان در وصف شهید رجبعلی غلامی شعری سروده است که برخی از ابیات آن چنین است:

تویی رجب و غلام امام خوبانی		که اسوه تو شده مرتضی، شهید غریب
غریب رفتی و مظلوم زیستی اما		رسیده‌ای به لقاء خدا، شهید غریب
همه تو را چو برادر عزیز می‌دارند		تویی به خلوت دل آشنا، شهید غریب

• حسن باغبان بجستانی از شعرای بجستان در سوم آذرماه سال 1368ش، در رثای شهید غلامی ابیاتی را سروده است که نام شهید در آن به زیبایی گنجانده شده است:

رجب نام و غلامی شهرتش بود		رضای حق تعالی اجرتش بود
تمام لشکر ویژه عزادار		شد از فقدان آن الگوی ایثار

وصیت‌نامه

رجبعلی غلامی در وصیت‌نامه‌ای که پیش از شهادت، تنظیم کرده پس از حمد و ثنای الهی و نثار درود به امام خمینی که درس آزادگی به مسلمانان این عصر آموخته، حضور خود در میدان نبرد را برآمده از احساس وظیفۀ دینی و عشقی دانسته‌ که‌ در اثر ارادت‌ به‌ امام حسین‌، تمام‌ وجودش را فراگرفته است. او در این وصیت‌نامه تأکید کرده است که تا نابودی‌ کامل‌ استکبار از پای‌ نمی‌نشیند و در خانه‌ ماندن‌ و رویگردانی از جهاد را خسران، دانسته است. او از پدران و مادران می‌خواهد که خواستۀ فرزندان خود را برای حضور در جبهه بپذیرند زیرا امروز «خط‌ سرخ‌ حسینی‌ خون‌ می‌طلبد». او در بخش دیگری از وصیت‌نامه‌اش تاکید می‌کند موتورش را فروخته و پول آن را به جبهه‌های حق علیه باطل کمک کنند. رجبعلی وصیت می‌کند که او را در بجستان خاک‌سپاری کنند و مردم شهر به جای پدر و مادر و برادر و خواهرش، برای او فاتحه نثار کرده و دعای کمیل بخوانند.

منابع

• باغبان بجستانی، حسن، «بجستان مدفن آن نازنین است»، وبلاگ آقامون مظلومه، تاریخ بازدید: 26 آبان 1401ش.
• «رجبعلی غلامی؛ مهاجری شهید از افغانستان که جانش را فدای اسلام کرد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج: 26 فروردین 1392ش.
• «روایتی از زندگی شهید رجبعلی غلامی در مستند از قندهار»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، تاریخ درج: 28 دی 1395ش.
• «زندگینامه شهید رجب غلامی »، وبلاگ آقامون مظلومه، تاریخ درج: 7 آبان 1387ش.
• «زندگینامه و بخش از وصیتنامه شهید افغانی شهید رجب‌علی غلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ ایثار و شهادت (نوید شاهد)، تاریخ درج: 28 دی 1395ش.
• «شهید افغانستانی که مزارش در ایران زیارتگاه عاشقان است»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج: 27 دی 1393ش.
• «برش‌هایی از زندگی شهید رجب‌علی غلامی در مهاجر»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج: 17 اردیبهشت 1401ش.
• «روایتی از شهید افغانی دفاع مقدس، شهید رجب علی غلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران، تاریخ درج: 18 فروردین 1401ش.
• سالاری، یاسر، «روایت تسنیم از یک شهید خاص در بجستان / چرا مردم برای شهید غلامی ارج و قربی فراوان قائلند؟»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج: 25 اردیبهشت 1399ش.
• عندلیب بجستانی، محمدرضا، «شهید غریب»، وبلاگ انجمن ادبی نیستان بجستان، تاریخ بازدید: 25 آبان 1401ش.