سلام فرمانده
سلام فرمانده؛ سرود مذهبی و پر مخاطب با مضمون اندیشۀ مهدویت.
سلام فرمانده، پر مخاطب‌ترین و اثرگذارترین سرود مذهبی با مفهوم مهدویت در ایران است که در 1400ش تولید شد و به‌دلیل درون‌مایۀ دینی و انقلابی، زبان ساده و صمیمی و موسیقی مناسب، بازتاب بی‌سابقه‌ای در ایران و سراسر جهان پیدا کرد. این سرود، تداعی‌کنندۀ فرهنگ، ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی ایران بر اساس اندیشۀ حکومت جهانی «مهدی موعود» در باور شیعیان است که به‌عنوان موفق‌ترین سرود حماسی و مذهبی در تاریخ جمهوری اسلامی دانسته شده است.
تاریخچه
سرود سلام فرمانده نخستین‌بار در نیمه شعبان 1443ق، مطابق با ۲۷ اسفند ۱۴۰۰ش، به‌مناسبت جشن سال‌روز تولد امام زمان، در شهر «لنگرود» استان «گیلان» ایران اجرا شد. نماهنگ این سرود در صحن و سرای مسجد جمکران در قم بعد از تحویل سال 1401ش از شبکۀ سه سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد[۱] و بلافاصله در شبکه‌های اجتماعی و سپس در شبکه‌های مختلف رسانۀ ملی، روزنامه‌ها و کانال‌های گوناگون در ایران انعکاس پیدا کرد و مورد استقبال گستردۀ مردم قرار گرفت. مضمون و فرم موسیقی این سرود باعث شد که مردم از هر قشر و طبقۀ اجتماعی، مخاطب سِنی این اثر، یعنی «دهۀ نودی‌ها» را همراهی کنند و حتی بزرگ‌سالان با کودکان خود همنوا شوند.[۲] نماهنگ این سرود حدود هفت دقیقه و ۳۸ ثانیه است و ترجیع‌بند «سلام فرمانده، سلام از این نسل غیور جامانده، سلام فرمانده، سیدعلی دهۀ نودی‌هاشو فراخوانده» در آن تکرار می‌شود.[۳]
عوامل تولید
نماهنگ سلام فرمانده با کارگردانی «مهران به‌نهاد» و صدای «ابوذر روحی» اجرا شده و تهیه‌کننده و شاعر آن به‌ترتیب، «سعید نعمیی» و «سیدمهدی بنی‌هاشمی لنگرودی» هستند. موسیقی و تنظیم سرود را «مهیار طالبی» انجام داده است. سلام فرمانده توسط گروه سرود «ماح» (ملت امام حسین)، با همکاری جبهۀ فرهنگی انقلاب اسلامی استان گیلان و مشارکت گروه‌های ۳۱۳ نفره که از دو استان قم و گیلان تشکیل یافته، اجرا شده و در دسترس مردم قرار گرفته است.[۴]
متن سرود
| عشق جانم امام زمانم | دنیا بدون تو معنایی نداره | |
| عشق روزگارم | وقتی که تو باشی | |
| دنیامون بهاره | سلام فرمانده | |
| سلام از این نسل غیور جامانده | سلام فرمانده | |
| سیدعلی دهۀ نودی‌هاشو فراخوانده | سلام فرمانده | |
| بیا جون من بیا | بیا یارت می‌شم | |
| هوادارت می‌شم | گرفتارت می‌شم | |
| علی بن مهزیارت می‌شم | با همین قد کوچیکم | |
| خودم سردارت می‌شم | نبین قدم کوچیکه | |
| پاش بیفته من برات قیام می‌کنم | نبین قدم کوچیکه | |
| مثل میرزا کوچک کار را تموم می‌کنم | نبین قدم کوچیکه | |
| از صف ۳۱۳ تا بهت سلام می‌کنم | نبین کمه سنّم | |
| تو فقط صدا بزن ببین چیکار برات می‌کنم | نبین کمه سنّم | |
| با این دستای کوچیکم همش دعات می‌کنم | نبین کمه سنّم | |
| بأبی انت و امی همه رو فدات می‌کنم | سلام فرمانده | |
| سلام از این نسل غیور جامانده | سلام فرمانده | |
| سیدعلی دهۀ نودی‌هاشو فراخوانده | ||
| عهد می‌بندم روزی لازمت بشم | عهد می‌بندم حاج قاسمت بشم | |
| عهد می‌بندم مثل بهجت و مثل سردارای گمنام | خادمت بشم | |
| عهد می‌بندم که می‌مونم پای کار این نظام | کاشکی مثل حاج قاسم به چشم تو بیام | |
| هزار و صد و اندی ساله | همه عالم دنبال مهدی‌اند | |
| غصّه سربازو نخور آقا | سربازات هزاروچهارصدی‌اند | |
| سلام فرمانده | سلام از این نسل غیور جامانده | |
| سلام فرمانده | سیدعلی دهۀ نودی‌هاشو فراخوانده |
درون‌مایۀ اصلی سرود
- اعلام آمادگی نسل جدید برای فراهم‌سازی زمینۀ ظهور امام زمان و فرمانبرداری از اوامر وی؛
- معرفی نسل جوان به‌عنوان سربازان ولایت فقیه تا زمان ظهور امام زمان؛
- اعلام آمادگی نسل جدید برای تبدیل‌شدن به فرماندهان سپاه ولایت، مانند «قاسم سلیمانی»؛
- بازنمایی روح حماسی خفته در باطن کودک و نوجوان ایرانی؛
- اعلام ناکامی دشمنان ایران در انحراف فطرت دینی، وطن‌دوستی و روحیه حماسی ایرانیان؛
- انتقاد از روندهای ضد معنویت و ایستادگی در برابر جریانهای مادی‌گرای دنیا؛
- امید به آیندۀ خوب با حکومت جهانی مهدی موعود. [۶]
نمادپردازی
در سرود سلام فرمانده، شخصیت‌های اثرگذار دینی، تاریخی و نظامی ایران که هرکدام نقش الگو در جامعۀ ایران دارند، نمادپردازی شده‌اند؛ برای مثال، آیت‌الله محمدتقی بهجت، به‌عنوان الگوی دلدادگی و عرفان اسلامی، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای نماد مقاومت و ایستادگی در برابر استکبار، «میرزا کوچک‌خان جنگلی» نماد وطن‌دوستی و «قاسم سلیمانی» نماد شجاعت و ایثار، در متن سرود گنجانده شده است.[۷]
محبوبیت
1. در ایران
سرود سلام فرمانده کمتر از چند ماه به‌صورت شگفت‌انگیزی در ایران محبوبیت و بازتاب گسترده پیدا کرد و در شهرها و مدارس کل کشور زمزمه و به‌گفتۀ رسانه‌ها به سرود ملی تبدیل شد.[۸] اجتماع بسیار بزرگ مردم برای اجرای سرود سلام فرمانده در ۵ خرداد ۱۴۰۱ش در ورزشگاه صدهزار نفری آزادی شهر تهران به‌صورت خانوادگی برگزار شد که اوج محبوبیت و شکوه آن را نشان داد. به‌نوشتۀ رسانه‌ها، گروه زیادی از شرکت‌کنندگان، به‌دلیل پر شدن ظرفیت استادیوم، پشت درهای ورزشگاه آزادی ماندند.[۹]
2. در جهان
سرود سلام فرمانده در خارج از ایران نیز محبوبیت پیدا کرد و نسخه‌های مختلفی از آن به زبان عربی در بحرین، عراق، لبنان و زبان کردی، آذری، انگلیسی و پاکستانی منتشر شد. تولید نسخه‌های مختلف سلام فرمانده در کشورهای جهان باعث شد که گردهمایی‌های پرشور و انقلابی مشابه تجمعات در ایران و با حضور معنادار نسل‌های جدید مسلمانان و شیعیان برگزار شود،[۱۰] از جمله در افغانستان،[۱۱] ترکیه،[۱۲] روسیه،[۱۳] میانمار،[۱۴] گرجستان،[۱۵] هند،[۱۶] نیجریه،[۱۷] مصر، سوریه، انگلستان، فرانسه،[۱۸] آمریکا[۱۹] و کانادا.[۲۰]
اثرگذاری‌ها
الف) دینی
1. ترویج ارزش‌های دینی
در سرود سلام فرمانده مفاهیم دینی و معنوی مانند مفهوم انتظار فعالانۀ فرج، ولایت‌پذیری، ارج نهادن به فرهنگ دینی شهادت و ایثار و احترام به نمادهای مذهبی، مضمون‌پردازی شده است که در ترویج ارزش‌های دینی و گرایش به معنویت در بین نسل‌های جوان اثرگذار است.[۲۱]
2. آشنایی با اندیشۀ مهدویت و کارکردهای آن
با توجه به‌محوریت اندیشۀ مهدویت و کارکردهای منجی بودن، حاکمیت جهانی و تأمین عدالت اجتماعی و جهانی آن در سرود سلام فرمانده، زمینه را برای ایجاد تکاپوی انگیزشی در بین کودکان و نوجوانان مسلمان کشورهای مختلف جهان برای شناخت مفهوم مهدویت و آثار آن فراهم کرد.[۲۲]
ب) فرهنگی
1. تغییر در نگرش جوانان
این سرود پس از مدتی مورد استقبال کودکان، نوجوانان و جوانان قرار گرفت و در ادامه به حرکتی فراگیر تبدیل شد و نگرش مردم به‌ویژه نسل جوان را دچار تغییر کرد. [۲۳]
2. آشنایی با انقلاب و نظام جمهوری اسلامی
سلام فرمانده، بسیاری از کودکان و نسل‌های مختلف در ایران و همچنین مردم کشورها را در سراسر جهان با انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی آشناتر کرد. [۲۴]
3. مقابله با تهاجم فرهنگی
در طول40 سال حاکمیت جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به‌ویژه در سال‌های اخیر، تهاجم فرهنگی و نشانه‌گیری ذهن و شخصیت کودکان ایرانی به اوج خود رسیده است. هجمۀ فرهنگی آنها، به‌منظور تغییر سبک زندگی ایرانی و اسلامی از طریق تبلیغات رسانه‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی گوناگون، با تولید محتواهای غیربومی و بیگانه با فضای دینی و فرهنگی کشور مانند کارتون‌ها و انیمیشن‌های خشن و برخاسته از سبک زندگی مادی‌گرایانه و پخش آهنگ‌های خلاف هنجار و ارزش‌های اسلامی و ایرانی، صورت می‌گیرد. سرود سلام فرمانده از منظر کارشناسان، در مقابله با چنین فضایی تا حدودی موفق بوده و ظرفیت‌های بومی و دینی برای مقابلۀ جدی با تهاجم فرهنگی را نشان داده است. [۲۵]
ج) اجتماعی
1. ترمیم شکاف میان‌نسلی
به باور بسیاری از کارشناسان، این سرود توانسته است در ترمیم شکاف میان‌نسلی موفق عمل کند؛ رسانه‌های غربی و ضدانقلاب، همواره از یک شکاف بین‌نسلی در ایران و خطر جدی آن برای انقلاب اسلامی و از عدم مشروعیت انقلاب اسلامی در میان نسل جوان می‌گفتند، اما به‌باور بسیاری از پژوهشگران، سرود سلام فرمانده فاصله‌‌های میان‌نسلی را به‌حداقل رسانده و همبستگی اجتماعی را در میان نسل‌های مختلف نشان می‌دهد.[۲۶]
2. ایجاد حس وطن‌دوستی و تقویت هویت ملی
اتحاد و همدلی در میان اقشار مختلف جامعه، ایجاد حس وطن‌دوستی و تقویت هویت ملی و اسلامی[۲۷] به‌دلیل نمادپردازی شخصت‌های دینی، ملی و نظامی ایران در این سرود، از دیگر اثرگذاری‌های مهم اجتماعی آن است. [۲۸]
د) سیاسی
پژوهشگران، مهم‌ترین اثرگذاری سیاسی این سرود را ایجاد روحیۀ استعمارستیزی و تقویت گفتمان انقلاب اسلامی و وجهۀ سیاسی ایران دانسته‌اند. [۲۹]
واکنش‌های رسانه‌ای در خارج
1. واکنش‌های مثبت
سرود سلام فرمانده در بسیاری از کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای مسلمان و عربی، با واکنش مثبت رسانه‌ای مواجه شده است. برای مثال، کاربران شبکه‌های اجتماعی در کشورهای عربی از جمله لبنان و عراق به این سرود واکنش مثبت نشان دادند؛ به‌طوری که هشتگ (#) سلام فرمانده و سلام یا مهدی (نام عربی این سرود)، چندین روز در توئیتر لبنان و عراق ترند شد. [۳۰]
2. واکنش‌های منفی
پخش و اجرای سلام فرمانده و محبوبیت بی‌نظیر آن در ایران و سایر کشورهای جهان، واکنش منفی تعداد از رسانه‌های غربی را برانگیخت. از جمله روزنامۀ آمریکایی «هیوستون کرونیکل» نسبت به اجرای سلام فرمانده در تگزاس آمریکا، مطالبی منتشر کرد و با اظهار نگرانی و عصانیت از میزان تأثیرگذاری سرود بر جامعۀ آمریکا نوشت. برخی از مقامات محلی شهر هیوستون نیز با اشاره به مفاهیمی که در سرود «سلام فرمانده» وجود دارد، آن را اثری مذهبی خوانده‌اند که با استقبال مسلمانان در سراسر جهان روبرو شده است. [۳۱]
اعتبار داخلی و بین‌المللی
1. نشانۀ گرایش مردم به دین و انقلاب اسلامی
سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، اظهار ارادت مردم به امام زمان در خلال اجرای این سرود را نشانۀ گرایش آنها به دین و انقلاب اسلامی معرفی کرده است. [۳۲]
2. بهترین سرود سال در ایران
سلام فرمانده به انتخاب ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نوجوان، بهترین سرود سال ۱۴۰۱ش در نخستین جایزۀ مردمی سرود سال «نونوا» شد. [۳۳]
3. مصداق جهاد تبیین
برخی از صاحب‌نظران، این سرود را به‌دلیل و ویژگی‌های مانند قاب تصویر، فیلم و صدایی که از نماهنگ‌های مختلف آن در جهان منتشر می‌شود، حرکت تبیینی و به‌عنوان یک مصداق واضح برای جهاد تبیین دانسته‌اند.[۳۴]
4. نماهنگ قرن
سرود سلام فرمانده را بسیاری از رسانه‌ها به‌دلیل بازتاب فراگیر و بی‌سابقۀ داخلی و جهانی آن، «نماهنگ قرن» لقب داده‌اند.[۳۵]
پانویس
- ↑ «سلام فرمانده، نماد پویایی و ولایتمداری نسل جدید است»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «سرود سلام فرمانده از کجا آمد و چهطور خودش را در دل مردم جا کرد؟»، وبسایت باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «سلام فرمانده چگونه ساخته شد؟ | همخوانی چگونه سبب همدلی ملی می‌شود؟»، همشهری آنلاین.
- ↑ «روایت سلام فرمانده از ارادت دهۀ نودی‌ها»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «متن سرود سلام فرمانده»، وبسایت روزنامۀ مشرق.
- ↑ «سلام فرمانده، نماد پویایی و ولایتمداری نسل جدید است»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «سلام فرمانده چگونه ساخته شد؟ | همخوانی چگونه سبب همدلی ملی می‌شود؟»، همشهری آنلاین.
- ↑ «سلام فرمانده می‌رود تا جهانی شود»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «سپاه عظیم دهۀ هشتاد‌ی‌ها و نودی‌ها با نوای سلام فرمانده در ورزشگاه آزادی غوغا کردند»، وبسایت تابناک.
- ↑ «سلام فرمانده؛ سرودی که جهان را درنوردید»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «اجرای سرود سلام فرمانده این بار در قندهار»، وبسایت شهرآرانیوز.
- ↑ «فیلم/ همخوانی سلام فرمانده در استانبول ترکیه»، وبسایت مشرق.
- ↑ «ببینید، اجرای سلام فرمانده در پایتخت روسیه»، وبسایت همشهری آنلاین.
- ↑ «اجرای سرود سلام فرمانده توسط کودکان میانماری»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «فیلم/ اجرای سرود سلام فرمانده در شهر مارنئولی گرجستان»، وبسایت مشرق.
- ↑ فیلم/ اجرای سلام فرمانده به زبان هندی، وبسایت مشرق.
- ↑ «ببینید؛ سلام فرمانده به قلمرو ملکه انگلیس رسید»، وبسایت همشهری آنلاین.
- ↑ «سلام فرمانده در کنار برج ایفل»، خبرگزاری رسا.
- ↑ «عصبانیت آمریکا از اجرای سلام فرمانده در تگزاس؛ آمریکا محل قدرت نمایی ایران شده!»، خبرگزاری برنا.
- ↑ «ببینید؛ سرود سلام فرمانده این بار در کانادا| دهۀ نودی‌های کانادا سلام یا مهدی سر دادند»، همشهری آنلاین.
- ↑ «معمای سلام فرمانده بعد از حلش هم آسان نشد/ نمی‌توان یکشبه کار جهانی ساخت»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «ترکیب نمادهای ملی‌گرایی و مهدویت در سرود سلام فرمانده»، خبرگزاری آنا.
- ↑ «گفت‌وگو با مداح و تهیه کنندۀ نماهنگ سلام فرمانده/ کار تمیز فرهنگی که نخستین نماهنگ قرن شد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «سلام فرمانده؛ سرودی که جهان را درنوردید»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «سلام فرمانده؛ سرودی که جهان را درنوردید»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «سلام فرمانده؛ سرودی که جهان را درنوردید»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «ترکیب نمادهای ملی‌گرایی و مهدویت در سرود سلام فرمانده»، خبرگزاری آنا.
- ↑ «سلام فرمانده چگونه ساخته شد؟ | همخوانی چگونه سبب همدلی ملی می‌شود؟»، همشهری آنلاین.
- ↑ «ترکیب نمادهای ملی‌گرایی و مهدویت در سرود سلام فرمانده»، خبرگزاری آنا.
- ↑ «واکنش کاربران جهان عرب به بازخوانی عربی سرود سلام فرمانده»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «عصبانیت آمریکا از اجرای سلام فرمانده در تگزاس؛ آمریکا محل قدرت نمایی ایران شده!»، خبرگزاری برنا.
- ↑ «واکنش رهبر معظم انقلاب به سرود سلام فرمانده»، وبسایت خبرگزاری رسمی حوزه.
- ↑ «سلام فرمانده به انتخاب ۲ میلیون و ۲۰۰هزار نوجوان بهترین سرود سال ۱۴۰۱ شد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «سلام فرمانده مصداق بارز جهاد تبیین است»، پایگاه خبری تحلیلی میاندوآب.
- ↑ «گفت‌وگو با مداح و تهیه کنندۀ نماهنگ سلام فرمانده/ کار تمیز فرهنگی که نخستین نماهنگ قرن شد».
منابع
- «اجرای سرود سلام فرمانده این بار در قندهار»، وبسایت شهرآرانیوز، تاریخ درج مطلب: 26 خردار 1401ش.
- «اجرای سرود سلام فرمانده توسط کودکان میانماری»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 25 خردادر 1401ش.
- «ببینید، اجرای سلام فرمانده در پایتخت روسیه»، وبسایت همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۹ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «ببینید؛ سرود سلام فرمانده این بار در کانادا| دهۀ نودی‌های کانادا سلام یا مهدی سر دادند»، همشهری آنلاین، 20 تیر 1401ش.
- «ببینید؛ سلام فرمانده به قلمرو ملکۀ انگلیس رسید»، وبسایت همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: 7 تیر 1401ش.
- «ترکیب نمادهای ملی‌گرایی و مهدویت در سرود سلام فرمانده»، خبرگزاری آنا، تاریخ درج مطلب: ۱۳ تير ۱۴۰۱ش.
- «خیزش سلام فرمانده از خاور تا باختر»، جوان آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «روایت سلام فرمانده از ارادت دهه نودی‌ها»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۵ فروردین ۱۴۰۱ش.
- «سپاه عظیم دهۀ هشتاد‌ی‌ها و نودی‌ها با نوای سلام فرمانده در ورزشگاه آزادی غوغا کردند»، وبسایت تابناک، تاریخ درج مطلب: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «سرود سلام فرمانده از کجا آمد و چطور خودش را در دل مردم جا کرد؟»، وبسایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1401ش.
- «سلام فرمانده به انتخاب ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نوجوان بهترین سرود سال ۱۴۰۱ش شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اسفند ۱۴۰۱ش.
- «سلام فرمانده چگونه ساخته شد؟ | همخوانی چگونه سبب همدلی ملی می‌شود؟»، همشهری آنلاین، تاریخ انتشار: 1 خرداد 1401ش.
- «سلام فرمانده در کنار برج ایفل»، خبرگزاری رسا، تاریخ درج مطلب: ۳ مرداد ۱۴۰۱ش.
- «سلام فرمانده؛ سرودی که جهان را درنوردید»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 3 مرداد 1401ش.
- «سلام فرمانده مصداق بارز جهاد تبیین است»، پایگاه خبری تحلیلی میاندوآب، تاریخ درج مطلب: ۲۷ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «سلام فرمانده می‌رود تا جهانی شود»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 10 خرداد 1401ش.
- «سلام فرمانده، نماد پویایی و ولایتمداری نسل جدید است»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- «عصبانیت آمریکا از اجرای سلام فرمانده در تگزاس؛ آمریکا محل قدرت نمایی ایران شده!»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 10 مرداد 1401ش.
- فیلم/ اجرای سلام فرمانده به زبان هندی، سایت مشرق تاریخ درج مطلب: 22 خرداد 1401ش.
- «فیلم/ اجرای سرود سلام فرمانده در شهر مارنئولی گرجستان»، وبسایت مشرق،، تاریخ درج مطلب: ۲۱ خرداد ۱۴۰۱
- «فیلم/ همخوانی سلام فرمانده در استانبول ترکیه»، وبسایت مشرق، تاریخ درج مطلب: 16 خرداد 1401ش.
- «گفت‌وگو با مداح و تهیه کنندۀ نماهنگ سلام فرمانده/ کار تمیز فرهنگی که نخستین نماهنگ قرن شد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 8 فروردین 1401ش.
- «متن سرود سلام فرمانده»، وبسایت روزنامۀ مشرق، تاریخ درج مطلب: ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
- «معمای سلام فرمانده بعد از حلش هم آسان نشد/ نمی‌توان یکشبه کار جهانی ساخت»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «واکنش رهبر معظم انقلاب به سرود سلام فرمانده»، وبسایت خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: 14 خرداد ۱۴۰۱
- «واکنش کاربران جهان عرب به بازخوانی عربی سرود سلام فرمانده»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۳ تیر ۱۴۰۱ش.