شادی

شادی؛ گونه‌ای از هيجان آدمی که در پی کاميابی، بروز می‌کند.

مفهوم‌شناسی شادی

شادی به‌معنای احساس خوشبختی و رضایت از زندگی پس از دستیابی به مطلوب است. بنابراین اگر انسان به مطلوب خود دست نیافت یا مطلوبی که داشت از دستش رفت، حالتی به‌نام غم و اندوه به او دست می‌دهد. شادی، امری درونی و شخصی است. مسئله‌ای که باعث خوشحالی یک فرد می‌شود، ممکن است در دیگری، هیچ احساسی را بیدار نکند یا حتی در برخی موارد باعث ناراحتی او شود. طریقه درک شادی و ابراز آن در افراد، متفاوت است اما در بین این تفاوت‌ها، یک عامل مشترک وجود دارد و آن، احساس رضایت و خشنودی است.

کارکردهای شادی

دانشمندان دریافته‌اند که شادی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. افراد غمگین به‌طور معمول از نقص کارکرد دستگاه گوارش رنج می‌برند و مرتباً در معرض آلودگی‌های میکروبی و ویروسی قرار می‌گیرند. شادی، تقویت‌کننده سیستم عصبی است و از بروز افسردگی جلوگیری می‌کند. شاید باور نکنید، ولی شادی با شفافیت پوست، درخشش چشم و استحکام مو، رابطه مستقیم دارد و غم و غصه شدید یا استرس می‌تواند موجب ریزش مو در افراد شود. همچنین شادی، محیط خانواده را گرم و لذت‌بخش می‌‌کند. روانشناسان دریافته‌اند خانه‌هایی که صدای خنده و شادی در آنها شنیده شود، فرزندان موفق و باهوشی هم خواهند داشت. محیط گرم و صمیمی، مانع فرار جوانان از خانه است و فرزندان با خیالی آسوده و اعصابی راحت، زندگی می‌کنند. در این نوع خانواده‌ها، سایه طلاق بر سر افراد خانواده نمی‌افتد و آسودگی و امنیت‌خاطر در همه اعضای آن وجود دارد. پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد که ‌شادی نقش شایانی در رسیدن به موفقیت دارد.

بازشناسی شادی حقیقی

باید مهارت داشته باشیم تا با تشخیص موارد شادی حقیقی از شادی‌های کاذب، خود را دچار آسیب‌ها و صدمه‌ نکنیم. در اصول اخلاقی و ارزشی ملاک‌هایی برای مصادیق شادی صحیح و شادی نادرست وجود دارند که توجه به این‌ها برای هر جستجوگر شادی لازم است. آیین اسلام نیز درباره اهمیت شادی و شادی‌آفرینی آموزه‌های بسیاری دارد؛ خدا برای ایجاد انگیزه در بندگان از موضوع شادی استفاده کرده و در قرآن، بهشتیان را در شادمانی توصیف کرده است.

راهکارهای دستیابی به شادی

شادمانی و نشاط به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای روانی بشر، به دلیل تأثیرات عمده‌ای که بر شکل‌گیری شخصیت آدمی و بلکه مجموعه زندگی انسـان دارد، همیشه ذهن جستجوگر آدمی را به خود مشغول کرده است. در ادامه برخی از مهم‌ترین راهکارهای دستيابی به شادی ذکر می‌شود.

1- تصمیم‌گیری برای شاد زیستن

برای دستیابی به شادی باید با تمام وجود به سوی آن حرکت کنید نه اینکه منتظر اتفاق‌های غیرمنتظره یا معجزه باشید. به تجربه دریافته‌اید که انسان‌ها هر آنچه را بخواهند به سوی آن جذب می‌شوند؛ پس ابتدا تصمیم بگیرید که شاد باشید؛ این نکته به اندازه‌ای مهم و کلیدی است که روان‌شناسان آن را نخستین مرحله شاد زیستن ذکر کرده‌اند. اگر عضله‌های تصمیم شادی را شل و کم‌توان می‌بینید، همین حالا آن را تنومند کنید. با این تصمیم دیگر منتظر افراد و وسیله‌ها نمی‌مانید بلکه خود این کار را انجام می‌دهید ولو با اهمیت دادن بیشتر به خود مانند انجام کارهای لذت‌بخش تک‌‌نفره. پس تصمیم بگیرید که خود را شاد کنید و مصادیق آن را تمرین کنید:

بيرون ز تو نيست هرچه در عالم هست

در خود بطلب هر آنچه خواهى كه تویى

2- توجه به داشته‌ها

گاهی به خاطر ناکامی در رسیدن به خواسته‌ها و یا به خاطر فراموشی داشته‌ها غمگین و افسرده می‌شویم؛ برای مبارزه با این نگاه بایستی شعار شما در شاد زیستن «همین الآن» باشد. منتظر شنبه‌ای که شاید هیچ‌وقت نیاید، نباشید؛ سعی کنید هر روز به خاطر داشته‌هاتان قدردان باشید. این کار سبب می‌شود که هیچ‌گاه داشته‌هاتان را فراموش نکنید؛ چیزهایی نظیر خانواده، سلامتی و دوستان خوب که هرگز با پول یا کار به‌دست نمی‌آید. برای تمرین، همین الآن سه مورد از سرمایه‌های خود را روی برگه‌ای بنویسید و بابت آن خدا را سپاس گزارید و این کار را برای چند روز تکرار کنید؛ آن‌گاه خواهید دید که حال امروز شما مانند چند روز پیش نیست. خداوند هم دوست دارد که انسان شادی‌های خود را با یادکرد داشته‌ها نمایان کند.

3- هدف داشتن

اگر تاکنون کوه‌پیمایی کرده باشید، از سختی‌ها و دوری مسیر نمی‌نالید زیرا با هرچند گامی که طی می‌کنید به قله خیره می‌شوید، انگیزه‌ی دوباره‌ای می‌یابید و به مسیر ادامه می‌دهید. اگر در مسیر زندگی هم اهداف بزرگ در سر بپرورانید و آن را دنبال کنید، دچار نومیدی، غم و اندوه نمی‌شوید. وقتی اهداف خود را دنبال می‌کنید، بسیار باانگیزه و باانرژی پیش می‌روید. در ترسیم اهداف بکوشید که آن‌ها را کاملاً واقع‌بینانه و متناسب با شرایط تعیین و برای دستیابی به آن تلاش کنید، این اهداف را یادداشت و مسیر‌های رسیدن به آن را مشخص کنید. این کار به احساس رضایت درونی شما کمک می‌کند. داشتن این حس خوب درباره آینده‌های پیش رو، نقش مهمی در شادکامی‌تان دارد. نداشتن یک هدف و برنامه خوب سبب فرسودگی روحی شما می‌شود و شادی را از شما دور می‌کند.

4- گذشت داشتن

کینه‌توزی موجب بروز احساسات ناخوشایند و از بین رفتن شادی در انسان می‌شود؛ زیرا کینه‌ورزی در گام نخست به خود ما ضربه می‌زند. اگر کینه را از دل بیرون کنید و ببخشید، آنگاه زندگی شاد و راحت‌تری خواهید داشت. این بخشش از استرس شما می‌کاهد. با گذشت، دیگر مجبور به حمل کوله‌باری از غم، عصبانیت و کینه نیستید و در نتیجه آرامش و شادمانی بیشتری خواهید داشت و علاوه بر آن، دوستان بیشتری را جذب می‌کنید و دیگران شما را به‌عنوان فردی بخشنده می‌شناسند و همین موضوع نیز برای شما بسیار لذت‌بخش خواهد بود. همیشه به یاد داشته باشید همان‌طور که با کینه به خودتان آسیب می‌زنید با بخشش هم ابتدا به خودتان لطف می‌کنید.

5- نیکوکاری

بی‌گمان در کمک به دیگران، حس زیبایِ وصف‌ناپذیری که با غرور و خوشحالی توأم است را تجربه‌ کرده‌اید. مهم نیست طرف کمک چه کسی باشد، نکتۀ اصلی شادی شما در پسِ شادیِ شخص دیگر است؛ زیرا در این مواقع احساس مفید بودن و ارزشمندی می‌کنید. هر روز به محیط اطراف‌تان توجه کنید و با توجه به توانایی به یاری کسانی بروید که گره آن‌ها به دست شما باز می‌شود. از همین محیط خانه هم شروع کنید سپس افراد سالخورده‌ای که در اطراف خود می‌بینید. نیازی نیست که حتما حساب بانکی آن‌ها را شارژ کنید، گاهی یک لبخند و همدلی چاره‌سازی‌ها می‌کند.

6- صداقت

انسانی که دروغ می‌گوید همیشه ترس از افشای واقعیت دارد و این ترس، آرامش او را بر هم می‌زند؛ اما شادی هم‌نشین صداقت است. پس صادق باشید؛ صداقت، مانند آب زلالی است که چمنزار زندگیِ شادمانه را سیراب می‌کند و گل‌های خوشبختی و لذت را شکوفا می‌سازد. انسان‌های صادق، لحظه‌های شادمانه‌ای را تجربه می‌کنند و از لحظه‌لحظۀ زندگی لذت می‌برند. انتخاب صداقت، به معنی انتخاب «شادمانگی» است. یکی از زیباترین پیام‌های دین نیز، صداقت است. انسان صادق، از همه گرفتاری‌ها و مشکلات نجات پیدا خواهد کرد. ریا، نفاق، دورویی و تظاهر، شایستۀ مقام الهی انسان نیست و قطعاً انسان را رسوا می‌سازد. اگر انسان حتی در حق دشمنان خود صادقانه رفتار کند، به نفعش تمام خواهد شد، انسان صادق، قابل اعتماد است؛ بنابراین اگر در همۀ اعمال و زندگی خود، صداقت را پیشه کنیم همواره زندگی شادمانه‌ای خواهیم داشت و همچنین مورد احترام همه انسان‌ها خواهیم بود.

7- تغذیه سالم

میان برخی خوراکی‌ها و شادی ارتباط مهمی برقرار است؛ برای نمونه چای بابونه انرژی و شادمانی لازم را به شما می‌بخشد؛ یا چغندر یک گیاه شگفت‌انگیز برای مغز شما است که مواد موجود در آن، سبب بروز شادکامی و تثبیت سلامت روحی و روانی می‌شود. عسل، کاهش التهاب‌های بدن شما را رقم می‌زند و مغزتان را در وضعیت سالم نگه می‌دارد. عسل به دوری از افسردگی و افزایش نشاط کمک شایانی می‌کند. اسفناج با افزایش آهن تحرک و نشاط شما را در پی دارد و وضعیت روده را نیز بهبود می‌بخشد. علاوه بر موارد گفته شده مصرف مواد غذایی همچون گردو، عدس و چای سبز نیز می‌تواند در خلق‌وخوی شما تأثیر مثبتی بگذارد. به همین دلیل این مواد را در برنامه غذایی خود قرار دهید تا از خواص آن‌ها بهره‌مند شوید. همچنین تا حد امکان غذاهای مضر و فست‌فودی را از برنامۀ غذایی خود حذف کنید.

8- مقایسه نکردن خود با دیگران

زندگی خود را با دیگران مقایسه نکنید؛ مقایسه کردن باطن زندگی خود با ظاهر زندگی دیگران موجب افسردگی شما می‌شود. حتی اگر شما از باطن زندگی دیگران نیز مطلع باشید باز مقایسه درحالی‌که شرایط زندگی شما و دیگران یکسان نیست چیزی جز حسرت به همراه ندارد. از طرفی اگر شما در رقابت با دیگران، از آن‌ها پیش بیفتید، به معنای موفقیت شما نیست زیرا ممکن است آن‌ها انسان‌های ضعیفی باشند و این برنده شدن هیچ ارزشی ندارد؛ پس برای موفقیت و شادی بکوشید که رکورد دیروز خود را افزایش دهید و خودتان را با خودتان مقایسه کنید. با این نگرش مطمئناً شادمانی و آرامش بیشتری را تجربه خواهید کرد. شاید عمل به این جمله به اندازۀ گفتنش آسان نباشد اما باید یاد بگیرید که ذهن‌تان را روی خودتان متمرکز کنید و به چیزهای خوب زندگی فکر کنید و خودتان را با دیگران مقایسه نکنید. با این ‌همه، اگر ذهن مقایسه‌گر شما کوتاه نیامد، می‌توانید نمونه‌های پایین‌تر از خود را به او نشان دهید. به‌عنوان‌ مثال با رفتن به محلات فقیرنشین، سطح زندگی خود را با آنان مقایسه کنید یا به بیمارستان‌ها و مراکز نگهداری افراد معلول بروید و ضمن عیادت از آن‌ها نسبت به وضعیت خود شادمان و شکرگزار شوید.

9- ورزش و تحرک جسمی

ورزش سبب ترشح هورمون‌هایی در بدن می‌شود که تقویت روحیه را در پی دارد. اگر به تمرین‌های ورزشی یا حتی پیاده‌روی پرداخته باشید، شما هم این مسئله را تأیید می‌کنید. فعالیت جسمی با افسردگی مقابله می‌کند. قطعاً ورزش یکی از راه‌های مفید برای پاسخ به چگونه شاد بودن است. افرادی که ورزش می‌کنند و تحرک بدنی دارند، معمولاً از درون شاد هستند. آن‌ها علاوه بر تحرک بدنی و دفع سموم از بدن، احساس شادمانی بیشتری نسبت به زندگی و خودشان دارند.

10- معاشرت با افراد مثبت‌اندیش

مصاحبت و هم‌نشینی با افراد مثبت‌اندیش، الهام‌بخش زندگی شما خواهد بود و دیدگاه‌ شما را نسبت به زندگی متحول می‌کند. این‌گونه افراد معمولاً در زندگی شخصی یا کاری و روابط اجتماعی خود نیز موفق‌تر عمل می‌کنند و در نتیجه دوستی و معاشرت با این افراد شادی شما را در زندگی بیشتر می‌کند. در انتخاب دوستان خود دقت کنید. افراد شاد، شادی را به زندگی شما تزریق می‌‌کنند و می‌توانند حس خوبی را به شما منتقل کنند. برای محک زدن شرایط فعلی خود می‌توانید فهرستی از دوستان خود تهیه کنید و ببینید چند نفر از کسانی که با آن‌ها در ارتباط هستید شاد و چند درصد آن‌ها اغلب غمگین و افسرده‌‌اند؟ با بررسی وضعیت دوستان می‌توانید به خوبی متوجه شوید که خودتان در چه وضعیتی قرار دارید. اگر در فهرست دوستان‌تان درصد بالایی جزو افراد شاد و مثبت‌اندیش نبودند، شک نکنید که شما نیز فردی خوشحال نخواهید بود و باید شرایط اطراف‌تان را تغییر دهید. امام صادق، پیشوای ششم شیعیان نیز با تأکيد بر اهميت شاد زیستن، شوخ‌طبعی را نشانه‌ی خوش‌اخلاقی و موجب شادی همنشینان معرفی کرده است و در این زمینه به سیره‌ی پیامبر خدا اشاره نموده که با شوخی و مزاح، شادمانی را به یاران خود هدیه می‌کرد.

11- استفاده از رنگ‌های شاد

امروزه از رنگ‌درمانی برای درمان افسردگی، اضطراب و حتی برای پیشگیری از سکته‌ی مغزی استفاده می‌کنند. رنگ‌ها تأثیر به‌سزایی در زندگی ما دارند. استفاده از رنگ‌های روشن و شاد در محیط کار، محیط خانه و یا پوشش می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر احوالات شما و شاد بودن‌تان بگذارد. رنگ‌ها برای خود زبان دارند و روی ما تأثیر می‌گذارند. در سکوت کلمات، رنگ‌ها شروع به صحبت می‌کنند؛ مثلاً انتخاب رنگ شاد برای اتاق‌خواب شما، جایی که هر روز در اولین نگاه خود با آن مواجه‌اید، در شاد بودن و روحیة شما بسیار مؤثر است. سراغ رنگ‌های تیره نروید زیرا تحقیقات نشان می‌دهند افراد مبتلا به اضطراب و افسردگی بیشتر با رنگ طوسی یا خاکستری ارتباط برقرار می‌کنند، درحالی‌که افراد شاد تمایل به رنگ زرد دارند. ازاین‌رو توصیه می‌شود کمتر از رنگ‌های تیره استفاده کنید. البته باید توجه داشته باشید که تناسب رنگ را با جایگاه اجتماعی خود رعایت کنید. آموزه‌های اسلام نیز به استفاده بیشتر از رنگ‌های روشن و استفاده کمتر از رنگ‌های تیره سفارش کرده است. پیشوای پنجم شیعیان که او را شکافنده دانش ناميده‌اند رنگ سفید را نیکوترین رنگ برای پوشش دانسته است.

12- خواب کافی

اگر دیر خوابیده باشید و صبح زود باید به محل قراری می‌رفتید، کم‌حالی و عدم تمرکز را تجربه کرده‌اید؛ زیرا خواب از نیازهای انسان است و بی‌توجهی به آن، آسیب‌های گوناگونی در پی دارد و توجه به آن به شادمانی و آرامش می‌انجامد. بر مبنای برخی پژوهش‌ها، کم‌‌خوابی به‌ منفی‌بافی منجر می‌شود. به همین دلیل، افرادی که کم می‌خوابند، حال‌ و حوصله ندارند. استراحت، بهترین و مؤثرترین کار برای بازگشت به خود و بازیابی دوبارة انرژی‌های ازدست‌رفته و در نهایت، شادمانی است. البته خواب زیاد هم کسالت‌آور و ضد شادمانی است؛ بنابراین باید اعتدال در خواب و استراحت را رعایت کنیم. خداوند نیز در قرآن، خواب را مایۀ آرامش معرفی می‌کند.

13- موسیقی

موسیقی تأثیر به‌سزایی بر احساسات شما دارد؛ زمانی که موسیقی مورد علاقه خود را گوش می‌دهید احساس بهتری نسبت به زندگی دارید. با استفاده از موسیقی، شاد می‌شوید. موسیقی به‌دلیل قابلیتی که برای تغییر حال و هوای افراد دارد، یک راه‌کار عالی برای رهایی از استرس است. به‌نحوی‌ که حتی در برخی بیمارستان‌ها برای کنترل درد و سلامت احساسی، از موسیقی استفاده می‌شد. پژوهشگران دریافته‌اند که موسیقی باعث کاهش استرس و افزايش حس شادی می‌شود؛ بنابراین برای انفجار شادی، موسیقی شاد مورد علاقه‌تان را پخش کنید.

14- تفریح و سرگرمی

همیشه نمی‌توان مانند ربات کار کرد و این روند را هر روز و هر روز ادامه داد. گاهی به استراحت و تفریح و سرگرمی نیاز داریم. سرگرمی‌ها سبب بهبودی اشتیاق ما به زندگی می‌شود. زمانی که از سرگرمی سخن می‌گوییم، ذهن‌تان به طرف تهیۀ بازی‌های هوشمند، ایکس باکس و... نرود، دامنۀ سرگرمی را متنوع کنید؛ مواردی چون باغبانی، آشپزی، نویسندگی، استندآپ کمدی و خیاطی سرگرمی به شمار می‌روند. شما باید زمانی را به سرگرمی اختصاص دهید. بسیاری از بزرگ‌سالان فراموش می‌کنند که برای سرگرمی‌های خود وقت بگذارند زیرا به خود می‌گویند «از من دیگه گذشته»؛ اما این اشتباه است. عدم وقت‌گذاری برای اشتیاق و سرگرمی‌ها سبب تهی‌بودن و خستگی می‌شود. برخلاف تصور برخی که تفریح را به میان‌سالی و کهن‌سالی عمر خود اختصاص می‌دهند، تفریح در هر زمانی، یکی از نیازهای زندگی ما است. همان‌قدر که ورزش برای سلامتی جسم لازم است، تفریح و سرگرمی نیز سلامتی روح ما را شکل می‌دهد. برای تفریح هم نیاز به برنامه‌ریزی‌های عجیب ‌و غریب و یا هزینه‌های سرسام‌آور ندارید. انبوهی از امکانات خانگی را می‌توانید برای داشتن یک زندگی شاد استفاده نمایید. یک یا دو فعالیت گروهی خانوادگی را حتماً برای شب‌هایی که کنار هم هستید، در نظر بگیرید. این می‌تواند شامل یک بازی گروهی مانند پانتومیم یا هر بازی خلاقانه دیگری باشد. پیشنهاد هیجان‌انگیز دیگر اینکه یک نمایش خانگی راه بیندازید و یکی از کتاب‌های قصۀ بچه‌ها را هر شب بازی کنید. هیجان سبب شادی و آرامش و رضایت شما می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که شرکت منظم در فعالیت‌های خلاقانه شما را خوشحال‌تر می‌کند. کسانی که وقت خود را با استفاده از تخیل و خلاقیت خود می‌گذرانند، شور و شوق بیشتر و احساس خوشبختی طولانی‌تری دارند. برای داشتن یک زندگی شادتر باید میان همۀ جنبه‌های زندگی خود تعادل برقرار کنید. اگر شما در طول روز زمان زیادی را با جدیت و رسمیت با افراد تعامل کنید. قطعاً نمی‌توانید فعالیت‌های مورد علاقه خود را دنبال کنید یا وقتی را برای تفریح با دوستان و عزیزان‌تان داشته باشید. این در حالی است که ایجاد تعادل در زندگی سبب کاهش استرس شما شده و اجازه می‌دهد تا فرصتی برای ابراز وجود و سرگرمی و شادتر بودن داشته باشید. امام علی نیز به فرزند خود سفارش کرده است که شبانه‌روز خود را به سه بخش تقسيم كند، زمانى براى نيايش با پروردگار و زمانى براى تأمين هزينه زندگى و زمانى براى واداشتن نفس به لذّت‌‏هايى كه حلال و مايه زيبايى است؛ زیرا خردمند را نشايد جز آن‌که در پى سه چيز حركت كند: كسب حلال براى تأمين زندگى، يا گام نهادن در راه آخرت، يا به‌دست آوردن لذّت‏‌هاى حلال. ‏

15- جلوگیری از الگو‌های فکری منفی

گاهی اوقات برای پیدا کردن مقصر بایستی روبروی آیینه بایستیم؛ بله! گاهی خود ما مقصریم. زمانی که یک فکر منفی را نمی‌توانیم از خود دور کنیم و دائم از وضع موجود زندگی می‌نالیم، این دسته افکار و مشابه آن، اوضاع ما را تیره‌وتار می‌کند. اما هنگام توجه به افکار منفی، لحظه‌ای مکث کنید تا افکارتان به سوی دیگری برود. آهسته‌آهسته این رویه ذهنی شما خواهد شد. با تمرین، یاد می‌گیریم که چگونه افکار منفی را از خود دور کنیم. در غیر این صورت، تمام عمر باید نقش یک قربانی را بازی کنیم، همیشه شادی ناشی از روابط خوب و کیفیت مطلوب زندگی نیست بلکه در بسیاری از اوقات، نوع نگاه ما و برداشت ما از اتفاق‌ها شادی‌آفرین است؛ اگر همیشه موفقیت را مقدمۀ شادی بدانید؛ به سختی احساس خوشحالی می‌کنید زیرا با ناخشنودی از وضعیت کنونی، همواره نمرۀ بهتر، حقوق بالاتر و جایگاه بهتر را طلب می‌کنید. مثبت‌‌اندیشی را تمرین کنید و آن را وابسته به پول‌دار شدن یا شهرت نکنید. فکرهای منفی را دور بریزید؛ نوشتن افکار منفی روی کاغذ و سپس نابود ساختن آن‌ها، اثر مثبتی به‌ همراه دارد. آن‌ها را پاره‌ کنید، بسوزانید یا در سطل زباله بریزید. نابود کردن افکار به شکل فیزیکی آثار منفی و مسموم‌ کنندۀ آن‌ها را کاهش می‌دهد. اگر این کار را به صورت منظم انجام دهید، دستاورد بهتری خواهید داشت.

16- تمرکز روي جنبه‌های مثبت

اگر انسان براي مدتي ذهن و افکار خود را روي جنبه‌هاي زيباي زندگي متمرکز کند، به شخصیتی مثبت‌انديش تبدیل می‌شود و رفته‌رفته خاطرات و جنبه‌های زيباي زندگي را در نظر می‌گیرد که این امر نشاط دروني او را سبب می‌شود:
به فرخندگی فال زن ماه و سال ** که فرخ بود فال فرخ به فال
يکي از بهترين منابع براي چنين موضوعي، یادآوری و خیال‌پردازی خاطرات خوش زندگي و تعمیم آن به آینده است. برای تمرین، به مدت یک ماه هر روز سه نکتۀ مثبت زندگی خود را یادآوری کنید. پس از یک ماه مغز شما به صورت خودکار عادت می‌کند که این کار را انجام دهد. همین الآن نکات مثبت زندگی را در نظر بگیرید؛ مانند «امروز چقدر زیباست» یا «من بابت همه چیزهایی که دارم از خداوند سپاسگزارم» سپس این جملات مثبت را به صورت روزانه احساس و تکرار کنید. این‌گونه شادی شما بیشتر می‌شود. توجه به ویژگی‌های مثبت یا شناسایی نقاط قوت نیز می‌تواند کمک زیادی به افزایش شادی کند. یکی دیگر از روش‌های کاربردی برای احساس شادمانی یادداشت احساسات خوش زندگی است، با این کار بهتر می‌توانید بر مسائل مثبت تمرکز کنید.

17- خندیدن

از قدیم گفته‌اند «خنده بر هر درد بی‌درمان دواست». خنده به دلیل مسری بودن فضای ناخوش را خوشایند می‌کند تا حداقل برای مدتی مشکلات را فراموش کنید. در هر فرصتی بخندید و از شاد بودن لذت ببرید. وقتی فرد لبخند نمی‌زند، حالت بدنی خشکی دارد و به افراد نگاه نمی‌کند، این حالت دیگران را از او دور و ناامید می‌کند. به‌طورکلی انسان‌ها از افراد پرانرژی و گشاده‌رو استقبال می‌کنند. لبخند مطمئن‌ترین زبان بدن است؛ با لبخند دیگران متوجه می‌شوند که آیا می‌توان به شما نزدیک شد یا خیر؟ وقتی به کسی لبخند می‌زنید، او هم شاد می‌شود و لبخندی بر لبانش می‌نشیند و آگاهانه یا ناآگاهانه روی شما تأثیری می‌گذارد. به یاد داشته باشید که لبخند نزدن، افراد را خنثی و بی‌تفاوت نشان می‌دهد. از امروز لبخند زدن را به‌خصوص در مکان‌های عمومی تمرین کنید.

18- وقت گذراندن با خانواده

هیچ‌وقت قدرت خانواده و ارزش آن را دست‌کم نگیرید. اگر به حافظۀ خود مراجعه کنید می‌بینید که خانواده در همۀ صحنه‌های خوشی، ناخوشی و تلخی و شیرینی همچنان کنار شما بوده است؛ ازاین‌رو همیشه خانواده را به گروه‌های دوستی اولویت دهید و آن را پیوندی محکم و قابل اعتماد بدانید که هیچ‌وقت نباید از هم‌ گسسته شود. با از بین رفتن پیوند میان اعضای خانواده دیگر زندگی شاد معنایی ندارد؛ پس به هر طریق ممکن ارتباط خود را با اعضای خانواده حفظ کنید، نیازی به خرید کادوهای گران‌قیمت نیست، نیازی به تظاهر هم نیست؛ بلکه تنها یک پیام یا تماس کوچک کافی است تا به آن‌ها نشان دهید که به یادشان هستید. هرچه با خانواده خود ارتباط قوی‌تر و سالم‌تری داشته باشید، احساس شادمانی و سرزندگی بیشتری خواهید داشت. محمد، پیامبر خدا خدمت به خانواده را چنان ارج نهاده که آن را کفارۀ گناهان بزرگ و موجب فرونشاندن خشم الهی و افزايش حسنات و درجات انسان دانسته است.

19- تنوع

آیا تابه‌حال یک غذای خوشمزه را چند روز پشت سر هم خورده‌اید؟ در اين وضعیت حتما یک حالت دل‌زدگی را حس کرده‌اید. بسیاری مسائل همین حکایت را دارند؛ روزمرگی و فعالیت‌های تکراری، یکی از نخستین دلایل ابتلا به افسردگی و از بین رفتن نشاط و شادی است. مثلاً سر ساعت معینی بیدار شویم، کارهایی را انجام دهیم که دیروز، هفته گذشته و ماه‌های گذشته موبه‌مو آن‌ها را انجام داده‌ایم. ماندن در خانه برای روزهای متمادی و نداشتن رابطه با دنیا و افراد خارج از خانه هم می‌تواند دلیل دیگری برای این موضوع باشد. پس تلاش کنیم تا در زندگی خود تنوع ایجاد کنیم و سعی کنیم تا می‌توانیم زندگی‌مان را از یکنواختی خارج کنیم. مثلاً برنامه‌های جدید برای خود بریزیم، در دکوراسیون، ظاهر خود و تفریح‌ها تغییرات مثبت ایجاد کنیم.

20- مشغولیت به کار

پژوهش‌ها تأثیر بیکاری بر افسردگی را اثبات کرده‌اند؛ بنابراین برای دوری از این آفت بایستی وقت خود را با فعالیت و مشغولیت معنی‌دار و مفید پر کنیم و هم کمک کنیم دیگران از بیکاری، نجات پیدا کنند تا جامعه‌ای شاد و فعال داشته باشیم:
بر سر آنم که گر ز دست برآید ** دست به کاری زنم که غصه سر آید
انسان‌های فعال و مشغول، بسیار سالم‌تر و شادتر هستند. مشغولیت به فعالیتی که اثرات آن برای انسان محسوس و چشمگیر است، علاوه بر زدودن کرختی و بدحالی، احساس شادمانی، خشنودی و رضایت را به افراد منتقل می‌کند. شاید به همین دلیل است که پیشوایان دین، کار را بهترین و بزرگ‌ترین تفریح انسان معرفی کرده‌اند.

21- جنگیدن با ترس‌ها

گاهی ناشادی ما به خاطر ترس است؛ این ترس، از نگرانی‌های احتمالی نشئت می‌گیرد؛ مثلاً شخص به خود می‌گوید شاد بودن، مرا سبک و بی‌اخلاق می‌کند، شاد بودن سبب حسادت دیگران می‌شود یا شاد بودن ما را از خدا دور می‌کند. شخص با این استدلال‌های واهی شادی را از خود دور می‌کند؛ این نگاه‌ها یک بیماری است که باید هرچه سریع‌تر درمان شود. شاد بودن گاهی دل‌ و جرأت می‌خواهد؛ شاید باورش دشوار باشد، ولی هنوز افرادی هستند که از ترس چشم خوردن، خودشان را از بسیاری داشته‌ها و شاد بودن محروم می‌کنند؛‌ مثلاً به دلیل ترس از چشم خوردن، با اینکه می‌توانند خانۀ بزرگی بخرند، ترجیح می‌دهند که ساکن منزل کوچک‌تری باشند. غلبه بر ترس‌های بی‌مورد، گامی به سوی شادکامی است. در نتیجه برای شاد بودن ترس‌های خود را بشناسیم و سعی کنیم بر آن‌ها غلبه کنیم، این کار مطمئناً در کسب آرامش و شادمانی بیشتر به ما کمک خواهد کرد.

 

منابع

• قرآن
• آمدی، عبدالواحد محمد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دار الکتاب الاسلامی، 1410ق.
• بهشتی، رقیه، «شادی، کلید آرامش درونی»، سایت همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: 5 شهریور 1390ش.
• بیدختی، راضیه، «شادی و راه‌های شاد زیستن»، در سایت راه آسمان، اردیبهشت 1399ش.
• حافظ، خواجه شمس‌الدین محمد، دیوان حافظ، در سایت گنجور.
• شیخ طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم، دار الثقافه، 1414ق.
• شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1364ش.
• کلينی، محمد بن يعقوب، کافی، تهران، دارالکتب الاسلاميه، 1407ق.
• مولوی، جلال‌الدین محمد، دیوان شمس تبریزی، در سایت گنجور.
• میرشاه جعفری، ابراهیم و دیگران، «شادمانی و عوامل مؤثر بر آن»، در تازه‌های علوم شناختی، شماره 3، 1381ش.
• نظامی گنجوی، جمال‌الدین الیاس، خمسه (پنج گنج)، در سایت گنجور.