اقامتگاه بومگردی
اقامتگاه بومگردی؛ استراحتگاه محلی در مناطق طبیعی و روستایی.
اقامتگاه بومگردی، نوعی از استراحتگاه‌های محلی و بومی است که در مناطق مختلف گردشگری به‌خصوص در مناطق روستایی، طبیعت و جنگل استفاده می‌شود. این اقامتگاه‌ها اغلب با هدف احیای فرهنگ و آداب و رسوم بومیان در مناطق مختلف کشور و به‌منظور توسعه و گسترش صنعت گردشگری احداث می‌شوند.
مفهوم‌شناسی
اقامتگاه بومگردی یکی از انواع استراحتگاه‌ها برای گذراندن اوقات فراغت و مکانی برای استراحت مسافران و گردشگرانی است که تمایل دارند[۱] به‌جای استفاده از هتل از استراحتگاه‌های بومی استفاده کنند.[۲] این سازه‌ها اغلب در مناطق گردشگری و روستایی[۳] با سبک معماری آن منطقه ساخته شده‌اند تا گردشگران بتوانند علاوه بر استراحت در این مکان‌ها، سبک زندگی بومیان آن منطقه را تجربه کنند. اقامتگاه‌های بومگردی نماد فرهنگ و موقعیت جغرافیایی هر منطقه بوده و مشابه مکان زندگی بومیان آن منطقه است. این استراحتگاه‌ها اغلب توسط مردم محلی ساخته شده و اداره می‌شوند. بیشتر وسایل و تزئینات به‌کار رفته در این اقامتگاه‌ها، سنتی و کار دست بانوان محلی است. [۴]
تاریخچه
استفاده از اصطلاح بومگردی برای اقامتگاه‌های محلی به دهه 1960م بر می‌گردد. از آن زمان مسافران آمریکایی و اروپایی هنگام رفتن به مناطق روستایی و طبیعی در اقامتگاه‌های محلی اطراق کرده[۵] و نام بومگردی را به آن اختصاص دادند. استقبال از این نوع استراحتگاه‌ها سبب شد صنعت گردشگری از آن به‌عنوان محرکی برای جذب گردشگر و سودآوری اقتصادی استفاده کند. [۶] در ایران اسکان در خانه‌های سنتی و کاروانسراها از گذشته وجود داشته است؛ اما احداث اقامتگاه بومگردی به شکل کنونی به‌منظور حفظ و نمایش فرهنگ‌های محلی و سبک زندگی سنتی ایرانی، از دهۀ 1370ش شکل گرفت.[۷]
مسافرت و رفتن به مناطق مذهبی، طبیعی و گردشگری در طول تاریخ با فرهنگ ایرانیان و سبک زندگی آنها آمیخته شده است.[۸] در گذشته افراد هنگام مسافرت برای اسکان، اغلب به خانۀ اقوام، دوستان و خویشاوندان خود می‌رفتند.[۹] همچنین بسیاری از طبیعت‌گردان و گردشگرانی که برای تفریح و بازدید به مناطق روستایی می‌رفتند، توسط بومیان آن منطقه به خانه‌های روستایی آنها رفته و با غذاهای سنتی از آنها پذیرایی می‌شد. این نوع مهمان‌نوازی هنوز هم میان بسیاری از بومیان و روستاییان ایران رایج است.[۱۰] با گسترش مدرنیته و تغییر سبک زندگی و ماهیت سفرها و گسترش زندگی شهر‌نشینی، بسیاری از این رفت‌و‌آمدها و اطراق‌های چند روزه در خانۀ اقوام و آشنایان منسوخ و کم‌رنگ شد.[۱۱] امروزه با ساخت هتل، مسافرخانه[۱۲] و اقامتگاه‌های بومگردی در نقاط مختلف کشور مسافران و گردشگران در این مکان‌ها استراحت می‌کنند. [۱۳] تنوع اقلیم و اقوام در کشور سبب شده در نقاط مختلف کشور مانند کردستان، [۱۴] مازندران، گیلان، اصفهان، شیراز و سایر نقاط کشور اقامتگاه‌های بومگردی متعددی برای اسکان بوم‌گردان و گردشگران احداث شود.[۱۵]
انواع اقامتگاه‌های بومگردی
اقامتگاه‌های بومگردی به سه دستۀ کلی تقسیم می‌شوند:
1) بوم‌گردی‌های مدل: این دسته، اقامتگاه‌هایی هستند که به شکل یک خانۀ سنتی و محلی بوده یا مدل بازسازی شدۀ خانه‌های قدیمی هستند مانند اقامتگاه‌های کویری در روستای مصر، [۱۶] جنگلی در سوادکوه و رامسر[۱۷] و عشایری در بویاق در فیروزآباد.[۱۸] این اقامتگاه‌ها اغلب با توجه به معماری، جغرافیا، اقلیم و فرهنگ خاص هر منطقه به شکل متفاوتی ساخته می‌شوند.
2) مجموعه‌های گردشگری: این گونه از اقامتگاه‌های بومگردی بزرگ بوده و شامل چندین واحد اقامتی با تجهیزات و امکانات رفاهی بیشتر مانند رستوران است، مانند مجموعه‌گردشگری درسا در بوشهر[۱۹] و توسکا در نوشهر.[۲۰]
3) کمپ‌های طبیعی: این قسم اقامتگاه‌های بومگردی نسبت به سایر اقامتگاه‌ها کوچک‌تر بوده و به شکل خانه‌های سنتی کوچک یا خانه‌های چوبی و جنگلی هستند که با مصالح اولیۀ سنتی در دل طبیعت ساخته می‌شوند مانند اقامتگاه گنجنامه در همدان.[۲۱] در برخی مناطق نیز امکان اقامت مهمان یا مسافر در کنار میزبان در این کمپ‌های طبیعی وجود دارد.[۲۲]
ویژگی اقامتگاه‌های بومگردی
تنوع اقلیمی و فرهنگی کشور سبب شده اقامتگاه‌های بومگردی در سراسر کشور دارای تنوع باشند از جمله بارزترین ویژگی‌های اقامتگاه‌های بومگردی عبارت‌اند از:
- معماری سنتی و بومی؛ [۲۳]
- استفاده از مصالح محلی مانند گل، چوب و سنگ که بازتاب‌دهنده فرهنگ و سنت‌های هر منطقه است.
- تعادل قیمت و مقرون به صرفه بودن آن نسبت به سایر استراحتگاه‌ها؛
- پذیرایی از مسافران با خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های محلی حاصل از محصولات طبیعی و ارگانیک روستایی؛
- استفاده از صنایع‌دستی محلی برای تزئینات داخلی؛
- داشتن خدمات بهداشتی و رفاهی مناسب برای راحتی و آسایش مسافران؛
- داشتن راهنمای محلی آشنا به فرهنگ، تاریخ و طبیعت منطقه.[۲۴]
تاثیر اقامتگاه‌های بومگردی بر آداب و رسوم محلی
اقامتگاه‌های بومگردی، به‌عنوان پلی میان سبک زندگی شهری و فرهنگ و سنت‌های روستایی شناخته می‌شوند. این اقامتگاه‌ها به‌واسطه فعالیت‌های متعدد هنری و آموزشی، به حفظ سنت‌های محلی کمک می‌کنند.[۲۵] همچنین با ویژگی‌های محیطی متناسب با فرهنگ و طبیعت محلی به نگهداری از میراث فرهنگی کمک می‌کنند.[۲۶] کارشناسان معتقدند احداث اقامتگاه‌های بومگردی در ماندگاری بیشتر مسافران، [۲۷] احیای فرهنگ و رسوم بومی[۲۸] و فرهنگ مهمان‌نوازی ایرانی نقش اساسی دارد.[۲۹] امروزه تمایل افراد برای اطراق در این مکان‌ها بیشتر شده تا با سبک زندگی مردم آن منطقه، غذاهای محلی، آداب‌ورسوم و فرهنگ مردم آن منطقه بیشتر آشنا شوند.[۳۰]
نقش زنان در اقامتگاه‌های بومگردی
امروزه زنان در صنعت گردشگری به طرق مختلفی به ایفای نقش می‌پردازند. بانوان در تجهیز کردن اقامتگاه‌های بومگردی با استفاده از صنایع‌دستی نقش اساسی دارند.[۳۱] همچنین آنها با طبخ غذاهای سنتی و تهیۀ محصولات محلی و ارائۀ آن به گردشگران در رونق اقتصاد خانواده نیز نقش دارند.[۳۲]
کارکردها
کارشناسان معتقدند اقامتگاه‌های بومگردی با حفظ ساختار اصیل و رعایت استانداردهای لازم، توانایی لازم را برای معرفی فرهنگ جوامع محلی ایرانی به جهانیان دارند.[۳۳] امروزه اگرچه هتل‌ها، ویلا یا آپارتمان‌های متعددی برای اسکان گردشگران، مسافران و توریست‌ها وجود دارد؛ اما آنها برای دور شدن از فضای سبک زندگی شهری تمایل بیشتری برای اسکان در اقامتگاه‌های بومگردی دارند. قامتگاه‌های بومگردی نسبت به اقامتگاه‌های مدرن از امکانات رفاهی کمتری برخوردار‌ند؛ اما همین تفاوت سبب تعامل بیشتر مسافران با مردم روستایی و محلی برای تامین نیازهای خود شده است.[۳۴] برخی مناطق گردشگری به‌دلیل بکر بودن منطقه و طبیعت یا دور بودن از شهر، با محدودیت ساخت هتل یا مسافرخانه مواجه هستند و اقامتگاه‌های بومگردی سبب رفع دغدغۀ گردشگران برای اسکان چند روزه در این مناطق می‌شود. همچنین اسکان در اقامتگاه‌های بومگردی، سبب آشنایی گردشگران با شرایط زندگی، محیط زیست و اقلیم و آثار باستانی، آیین‌های مذهبی و جشن‌های محلی بومیان هر منطقه می‌شود.[۳۵] از طرفی احداث اقامتگاه‌های بومگردی در مناطق روستایی و طبیعت، مانع تخریب محیط‌زیست و بر هم زدن اکوسیستم مناطق طبیعی شده[۳۶] که اغلب توسط مسافران و گردشگران با روشن کردن آتش، تولید زباله و اختلال در حیات وحش، ایجاد می‌شود. اقامتگاه‌های بومگردی این امکان را برای گردشگران فراهم می‌کنند که بیشتر به طبیعت نزدیک شوند و از شلوغی و هیاهوی سبک زندگی شهری دور بمانند.[۳۷] از دیگر پیامدهای اقامتگاه‌های بومگردی توسعۀ گردشگری خارجی و کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها[۳۸] و رونق گردشگری غذایی است.[۳۹]
تاثیر بومگردی بر اقتصاد گردشگری و محلی
ورود اقامتگاه‌های بومگردی و ایجاد شغل به‌واسطۀ آن برای مردم محلی هر منطقه، سبب رونق گردشگری و اقتصاد بومی می‌شود.[۴۰] اقامتگاه‌های بومگردی با جذب گردشگر سبب گردش مالی و انتقال ثروت از کلان‌شهرها به مناطق روستایی می‌شوند که امکان تعدد و تنوع شغل آن کمتر است.[۴۱] همچنین به‌واسطۀ ورود مسافران و گردشگران به اقامتگاه‌های بومگردی و اسکان‌های چند روزه در این مکان‌ها، امکان ارائۀ محصولات محلی و صنایع‌دستی توسط بومیان به مسافران فراهم می‌شود. گردشگران با خرید این محصولات علاوه بر آشنا شدن با محصولات محلی بومیان آن منطقه[۴۲] در تقویت بازار محلی[۴۳] و افزایش درآمد اقتصادی آنها نقش اساسی دارند.[۴۴]
چالش‌ها
اقامتگاه‌های بومگردی در برخی مناطق طبیعی و روستایی آسیب‌هایی مانند ساخت‌و‌ساز بی‌رویه با تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها را به‌دنبال داشته است.[۴۵] همچنین تعدد مسافران با فرهنگ‌های مختلف و بی‌توجهی به حساسیت‌های فرهنگی در هر منطقه، موجب بروز ناهنجاری‌های فرهنگی- اجتماعی می‌شود.[۴۶]
پانویس
- ↑ «اقامتگاه بومگردی فرصتی برای احیای فرهنگ و سنت»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی در ایران»، وب‌سایت منطقۀ نمونه گردشگری متین‌آباد.
- ↑ . «نقش اقامتگاه‌های بومگردی در انتقال فرهنگ و آداب و رسوم»، خبرگزاری صدا‌و‌سیما.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی در ایران»، وب‌سایت منطقۀ نمونه گردشگری متین‌آباد.
- ↑ . «بومگردی چیست؟ + نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی فرصتی برای احیای فرهنگ و سنت»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه.
- ↑ . «تاریخچه اقامت‌‌های بومگردی در ایران»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی فرصتی برای احیای فرهنگ و سنت»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه.
- ↑ . ضرغام بروجنی، «30 درصد مسافران به خانه اقوام می‌روند»، خبرگزاری تابناک.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی در ایران»، وب‌سایت منطقۀ نمونه گردشگری متین‌آباد.
- ↑ . ناوران، «سفر کاری یا گردشگری تجاری چیست؟»، وب‌سایت هنرستان فردای علم.
- ↑ . «آشنایی با انواع هتل‌ها بر اساس ستاره‌بندی، امکانات و انواع تخت و اتاق»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت.
- ↑ . ضرغام بروجنی، «30 درصد مسافران به خانه اقوام می‌روند»، خبرگزاری تابناک.
- ↑ . «رزرو اقامتگاه بوم گردی، هتل سنتی و کلبه در استان کردستان»، وب‌سایت اسپاک.
- ↑ . صاحبی، «معرفی بیش از 10 مورد از بهترین اقامتگاه‌های بومگردی در ایران»، وب‌سایت جاباما.
- ↑ . «لیست اقامتگاه‌های بومگردی کویری ایران»، وب‌سایت محلۀ گردشگری الی‌گشت.
- ↑ . «اقامتگاه‌های جنگلی و کلبه درختی»، وب‌سایت آسپاک.
- ↑ . مرادی، «رزرو اقامتگاه بومگردی عشایری بویاق قره چادر شیرین»، وب‌سایت هومسا.
- ↑ . «مجموعه گردشگری و اقامتی درسا بوشهر»، وب‌سایت ایران‌هتل.
- ↑ . «مجتمع تفریحی توسکا»، وب‌سایت آپارات.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی»، وب‌سایت دهکدۀ فرهنگی ورزشی توریستی گنجنامه.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی در ایران»، وب‌سایت منطقۀ نمونه گردشگری متین‌آباد.
- ↑ . رئیسی‌نزاد و همکاران، ارزیابی میزان رضایت‌مندی گردشگران از کیفیت معماری اقامتگاه‌های بومگردی با هدف تبیین ضوابط ساماندهی آنها»، 1401ش، ص20.
- ↑ . «بومگردی چیست؟ + نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی فرصتی برای احیای فرهنگ و سنت»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه.
- ↑ . دهقان‌پور و همکاران، «بررسی نقش اقامتگاه‌های بومگردی در گردشگری پایدار و حفظ فرهنگ بومی شهر میبد»، 1402ش، ص57.
- ↑ . «نقش اقامتگاه‌های بومگردی در انتقال فرهنگ و آداب و رسوم»، خبرگزاری صدا‌و‌سیما.
- ↑ . «اقامتگاه‌های بومگردی و احیاء فرهنگ و رسوم بومی»، وب‌سایت دانشگاه یزد.
- ↑ . «احیای فرهنگ مهمان‌نوازی ایرانی - اسلامی در اقامتگاه‌های بومگردی»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی در ایران»، وب‌سایت منطقۀ نمونه گردشگری متین‌آباد.
- ↑ . حقیقت‌قهفرخی و همکاران، «واکاوی معنایی بر ساخت هویت زنان در گردشگری»، 1402ش، ص55.
- ↑ . فتوحی گلریز و همکاران، «نقش اقامتگاه‌های بومگردی در توسعه و رونق گردشگری غذا در ایران»، 1402ش، ص19.
- ↑ . «احیای فرهنگ مهمان‌نوازی ایرانی - اسلامی در اقامتگاه‌های بومگردی»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا.
- ↑ . «بومگردی چیست؟ + نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی در ایران»، وب‌سایت منطقۀ نمونه گردشگری متین‌آباد.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی فرصتی برای احیای فرهنگ و سنت»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه.
- ↑ . «بومگردی چیست؟ + نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل.
- ↑ . «ضرورت احیای اقامتگاه‌های بومگردی»، خبرگزاری مهر.
- ↑ . فتوحی گلریز و همکاران، «نقش اقامتگاه‌های بومگردی در توسعه و رونق گردشگری غذا در ایران»، 1402ش، ص19.
- ↑ . «بومگردی چیست؟ + نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل.
- ↑ . «ضرورت احیای اقامتگاه‌های بومگردی»، خبرگزاری مهر.
- ↑ . «بومگردی چیست؟ + نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل.
- ↑ . «اقامتگاه بومگردی فرصتی برای احیای فرهنگ و سنت»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه.
- ↑ . «بومگردی چیست؟ + نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل.
- ↑ . رحمانی‌فیروزجاه و همکاران، «اثرات و پیامدهای زیست محیطی گردشگری در نواحی روستایی»، 1393ش، ص125.
- ↑ . «گردش فرهنگ با گردشگری»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا
منابع
- «آشنایی با انواع هتل‌ها بر اساس ستاره‌بندی، امکانات و انواع تخت و اتاق»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت، تاریخ درج مطلب: 18 بهمن 1402ش.
- «احیای فرهنگ مهمان‌نوازی ایرانی - اسلامی در اقامتگاه‌های بومگردی»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ درج مطلب: 15 آذر 1393ش.
- «اقامتگاه بومگردی در ایران»، وب‌سایت منطقۀ نمونه گردشگری متین‌آباد، تاریخ بازدید: 15 مهر 1403ش.
- «اقامتگاه بومگردی»، وب‌سایت دهکدۀ فرهنگی ورزشی توریستی گنجنامه، تاریخ بازدید: 16 مهر 1403ش.
- «اقامتگاه بومگردی فرصتی برای احیای فرهنگ و سنت»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه، تاریخ بازدید: 15 مهر 1403ش.
- «اقامتگاه‌های بومگردی و احیاء فرهنگ و رسوم بومی»، وب‌سایت دانشگاه یزد، تاریخ درج مطلب: 16 آذر 1398ش.
- «اقامتگاه‌های جنگلی و کلبه درختی»، وب‌سایت آسپاک، تاریخ بازدید: 16 مهر 1403ش.
- «بومگردی چیست؟ نکات تکمیلی»، وب‌سایت بومگردی هوم پویل، تاریخ درج مطلب: 15 آذر 1393ش.
- «تاریخچه اقامت‌‌های بومگردی در ایران»، وب‌سایت شرکت توسعۀ گردشگری آتیه خاورمیانه، تاریخ بازدید: 16 مهر 1403ش.
- حقیقت‌قهفرخی، فرزانه و همکاران، «واکاوی معنایی بر ساخت هویت زنان در گردشگری مورد مطالعه: زنان شاغل در اقامتگاه‌های بومگردی استان کرمان»، فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست، شمارۀ 79، 1402ش.
- دهقان‌پو، زهره ر و همکاران، «بررسی نقش اقامتگاه‌های بومگردی در گردشگری پایدار و حفظ فرهنگ بومی شهر میبد»، فصلنامۀ کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، شمارۀ18، 1402ش.
- رحمانی‌فیروزجاه، علی و همکاران، «اثرات و پیامدهای زیست محیطی گردشگری در نواحی روستایی»، مجلۀ پژوهشی مطالعات توسعه اجتماعی فرهنگی، شمارۀ2، 1393ش.
- «رزرو اقامتگاه بومگردی، هتل سنتی و کلبه در استان کردستان»، وب‌سایت اسپاک، تاریخ بازدید: 15 مهر 1403ش.
- رئیسی‌نژاد، امیر افشین و همکاران، ارزیابی میزان رضایت‌مندی گردشگران از کیفیت معماری اقامتگاه‌های بومگردی با هدف تبیین ضوابط شاماندهی آنها مطالعۀ موردی: اقامتگاه‌های بومگردی روستایی تنکابن، استان مازندران»، فصلنامۀ روستا و توسعه، شمارۀ100، 1401ش.
- صاحبی، سحر، «معرفی بیش از 10 مورد از بهترین اقامتگاه‌های بومگردی در ایران»، وب‌سایت جاباما، تاریخ درج مطلب: 4 بهمن 1401ش.
- ضرغام بروجنی، حمید، «30 درصد مسافران به خانه اقوام می‌روند»، خبرگزاری تابناک، تاریخ درج مطلب: 7 فروردین 1391ش.
- «ضرورت احیای اقامتگاه‌های بومگردی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 22 تیر 1398ش.
- فتوحی گلریز، معصومه و همکاران، «نقش اقامتگاه‌های بومگردی در توسعه و رونق گردشگری غذا در ایران مطالعه موردی: ماسوله در استان گیلان»، 1402ش، ص19.
- «گردش فرهنگ با گردشگری»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ درج مطلب: 12 آبان 1397ش.
- «لیست اقامتگاه‌های بومگردی کویری ایران»، وب‌سایت محلۀ گردشگری الی‌گشت، تاریخ درج مطلب: 4 آبان 1402ش.
- «مجتمع تفریحی توسکا»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: 15 مهر 1403ش.
- «مجموعه گردشگری و اقامتی درسا بوشهر»، وب‌سایت ایران‌هتل، تاریخ بازدید: 15 مهر 1403ش.
- مرادی، ماهرخ، «رزرو اقامتگاه بومگردی عشایری بویاق قره چادر شیرین»، وب‌سایت هومسا، تاریه بازدید: 16 مهر 1403ش.
- ناوران، لیلا، «سفر کاری یا گردشگری تجاری چیست؟»، وب‌سایت هنرستان فردای علم، تاریخ بازدید: 21 مرداد 1403ش.
- «نقش اقامتگاه‌های بومگردی در انتقال فرهنگ و آداب و رسوم»، خبرگزاری صدا‌و‌سیما، تاریخ درج مطلب: 26 شهریور 1403ش.