تنبیه بدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از ویکی‌زندگی
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
خط ۳۹: خط ۳۹:
==راهکارهای مقابله با تنبیه بدنی==
==راهکارهای مقابله با تنبیه بدنی==
مبارزۀ مؤثر با تنبیه بدنی نیازمند فعالیت جدی در چهار حوزه زیر است:  
مبارزۀ مؤثر با تنبیه بدنی نیازمند فعالیت جدی در چهار حوزه زیر است:  
#وضع قوانین حمایتی و اصلاح آن؛ زنان، کودکان و اطفال بی‌سرپرست، از جمله گروه‌های آسیب‌‎پذیر جامعه هستند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/127760/fa . حاجی‎تبار فیروزجانی، «دلایل توجیهی حمایت افتراقی از بزه‎دیدگان آسیب‎‌پذیر در پرتو آموزه‎های علوم جنایی»،  1390ش، ص12.]</ref> جوامع مخالف تنبیه بدنی، در قوانین داخلی خود، آن را منع و جرم‌‎انگاری کرده‌اند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص83.]</ref> در مادۀ 77 آئین‌نامه انضباطی مدارس ایران، هرگونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع است و حسب مورد موجب تعزیر، دیه و قصاص خواهد شد.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1634366/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3% . «مجازات تنبیه بدنی دانش‎آموزان در قانون اساسی»،  راسخون، 3 فرودین 1403ش.]</ref> در سطح بین‌‎المللی نیز در اسناد متعددی مانند کنوانسیون منع شکنجه و رفتارهای غیرانسانی مصوب دهم دسامبر 1984م و کنوانسیون حقوق کودک مصوب 20 نوامبر 1989م، تنبیه بدنی منع شده است‎.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص76.]</ref>
#وضع قوانین حمایتی و اصلاح آن؛ [[زنان سرپرست خانوار در ایران|زنان]]، کودکان و اطفال بی‌سرپرست، از جمله گروه‌های آسیب‌‎پذیر جامعه هستند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/127760/fa . حاجی‎تبار فیروزجانی، «دلایل توجیهی حمایت افتراقی از بزه‎دیدگان آسیب‎‌پذیر در پرتو آموزه‎های علوم جنایی»،  1390ش، ص12.]</ref> جوامع مخالف تنبیه بدنی، در قوانین داخلی خود، آن را منع و جرم‌‎انگاری کرده‌اند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص83.]</ref> در مادۀ 77 آئین‌نامه انضباطی مدارس ایران، هرگونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع است و حسب مورد موجب تعزیر، [[دیه]] و قصاص خواهد شد.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1634366/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3% . «مجازات تنبیه بدنی دانش‎آموزان در قانون اساسی»،  راسخون، 3 فرودین 1403ش.]</ref> در سطح بین‌‎المللی نیز در اسناد متعددی مانند کنوانسیون منع شکنجه و رفتارهای غیرانسانی مصوب دهم دسامبر 1984م و کنوانسیون حقوق کودک مصوب 20 نوامبر 1989م، تنبیه بدنی منع شده است‎.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص76.]</ref>
#اصلاح سیاست‎‌ها‎؛ دولت‌ موظف است تدابیر مناسبی را برای پیشگیری از تنبیه گروه‌‏های آسیب‎‌پذیری در پیش گیرد. مانند آموزش والدین، مربیان و معلمان برای تربیت صحیح کودکان و نیز آموزش سبک زندگی و معاشرت درست برای زوج‌‎های جوان و همچنین اتخاذ تدابیری به‎‌منظور ارتقای سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردم.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص84.]</ref>
#اصلاح سیاست‎‌ها‎؛ دولت‌ موظف است تدابیر مناسبی را برای پیشگیری از تنبیه گروه‌‏های آسیب‎‌پذیری در پیش گیرد. مانند آموزش والدین، مربیان و معلمان برای تربیت صحیح کودکان و نیز آموزش سبک زندگی و معاشرت درست برای زوج‌‎های جوان و همچنین اتخاذ تدابیری به‎‌منظور ارتقای سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردم.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص84.]</ref>
#ارتقای آگاهی از سوی رسانه‎‌ها؛ رسانه‌‎ها می‌توانند از طریق مصاحبه با متخصصان، برگزاری نشست‌های علمی و ساختن فیلم، آثار منفی تنبیه بدنی را برای عموم تبیین و معضل تنبیه بدنی را وارد مباحث افکار عمومی کنند. رسانه‌‎ها می‎ در بالابردن سطح آگاهی عمومی، پیشگیری از تنبیه بدنی و تغییر در رفتارها در مقیاس وسیع، نقش محوری دارند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص85.]</ref>
#ارتقای آگاهی از سوی رسانه‎‌ها؛ رسانه‌‎ها می‌توانند از طریق مصاحبه با متخصصان، برگزاری نشست‌های علمی و ساختن فیلم، آثار منفی تنبیه بدنی را برای عموم تبیین و معضل تنبیه بدنی را وارد مباحث افکار عمومی کنند. رسانه‌‎ها در بالابردن سطح آگاهی عمومی، پیشگیری از تنبیه بدنی و تغییر در رفتارها در مقیاس وسیع، نقش محوری دارند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص85.]</ref>
#ارائه تفسیر صحیح از متون دینی؛ آموزه‎‌های دینی، نقش بسیار مهمی در باورهای مردم و تصویب قوانین دارند. طبق نظر کارشناسان، متون دینی باید به نحوی تفسیر شود که با سایر قواعد اصولی چون عدالت، حفظ کرامت و حیثیت انسانی، ظلم، دیه و قصاص در تنافی نباشد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص85.]</ref>
#ارائه تفسیر صحیح از متون دینی؛ آموزه‎‌های دینی، نقش بسیار مهمی در باورهای مردم و تصویب قوانین دارند. طبق نظر کارشناسان، متون دینی باید به نحوی تفسیر شود که با سایر قواعد اصولی چون عدالت، حفظ [[کرامت]] و [[کرامت انسانی|حیثیت انسانی]]، ظلم، دیه و قصاص در تنافی نباشد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360335/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%88-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%AE . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»،  1390ش، ص85.]</ref>


==تنبیه از دیدگاه اسلام==
==تنبیه از دیدگاه اسلام==

نسخهٔ ‏۱۶ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۳۹

پدری در حال تنبیه بدنی فرزند

تنبیه بدنی؛ استفاده از نیروی فیزیکی برای ایجاد درد به قصد اصلاح و کنترل رفتار نامطلوب.

تنبیه بدنی، از روش‌های تربیتی پرکاربرد برای کنترل رفتار در جوامع گذشته بوده است. امروزه اما تنبیه بدنی از نظر روانشناسان و محققان، به‎‌دلیل پیامدهای منفی گسترده، مطرود است. این شیوۀ تربیتی در آموزه‌های اسلام به‌عنوان آخرین راه چاره، برای افراد خاص و در حد بسیار محدودی که موجب تعزیر، دیه و قصاص نشود، مجاز دانسته شده است.

مفهوم‌‎شناسی

تنبیه به‎‌معنای آگاه و هوشیارکردن[۱] و تادیب، [۲] در اصطلاح به استفاده از نیروی فیزیکی برای ایجاد درد بدون صدمه، به‌منظور تربیت و اصلاح رفتار نامطلوب یا مهار آن گفته می‎‌شود.[۳] تنبیه بدنی از سوی شخص یا نهادی که دارای مرجعیت قدرت است، برای اصلاح یا کنترل رفتار نامطلوب شخص متخلف استفاده می‌‎شود.[۴]

عوامل تنبیه بدنی

صاحب‌نظران، معتقدند که افراد تحت تاثیر عوامل فردی و اجتماعی ذیل تنبیه بدنی را به‌عنوان یک سبک تربیتی و اصلاح افراد زیردست انتخاب می‎‌کنند:

عوامل فردی

  1. پرخاشگری روانی بالا؛ افراد برخوردار از روحیۀ پرخاشگری بالا برای اصلاح و کنترل دیگران بیشتر از تنبیه بدنی استفاده می‌کنند.[۵]
  2. کمبود دانش و اطلاعات؛ اشخاص ناآشنا با روش‌های درست تربیتی و آثار سوء تنبیه بدنی، از این روش استفاده می‌کنند.[۶]

عوامل اجتماعی

  1. باورها و هنجارهای مشوق تنبیه بدنی؛ باورها و هنجارهای فرهنگی برخی جوامع، بعضی اقشار و خانواده‌ها را به استفاده از تنبیه بدنی تشویق می‎‌کند. مثلا بر اساس انگارۀ «تا نباشد چوپ تر فرمان نبرد گاو و خر»، برخی اقشار و خانواده‌ها معتقدند که بهترین راه اصلاح و کنترل افراد زیر دست، اِعمال خشونت و تنبیه بدنی است.[۷]
  2. وضعیت اقتصادی و اجتماعی؛ افراد در جوامع و خانواده‌‎هایی که در سطوح پایین اجتماعی و اقتصادی قرار دارند و یا سالیان متمادی درگیر جنگ و خشونت بوده‌اند، تمایل بیشتری به استفاده از تنبیه بدنی دارند. در این جوامع، افراد تحت تاثیر میزان بالای استرس ناشی از اوضاع آشفته و وضعیت بد اقتصادی، به اعمال خشونت‌‎بار و تنبیه بدنی دست می‎‌زنند.[۸]
  3. ضعف قوانین حمایتی؛ زیردستان به‌علت ناتوانی در برابر فرادستان، معمولا آماج مناسبی برای تنبیه بدنی هستند؛ اگر در قوانین اجتماعی، حمایت کافی از گروه‌های آسیب‎‌پذیر، پیش‎بینی نشود یا دستگاه قضایی به‎‌دلیل فساد به وظیفۀ خود عمل نکند، تنبیه زیردستان شیوع می‌یابد. برای مثال در کامن‌لاو سنتی به والدین و بزرگسالان حق استفاده از تنبیه بدنی تحت عنوان «مجازات معقول» یا «اصلاح قانونی» علیه کودک پیش‎بینی شده بود؛ این قانون در طول قرن نوزدهم از طریق استعمار، اشغال نظامی و تدریس برخی میسیونرهای مسیحی در سراسر جهان گسترش یافت و با چهرۀ اعتبار دینی و قانونی در مدارس مذهبی، نهادها و خانواده‌ها اجرا شد.[۹]
  4. باورها و تفاسیر سنتی از متون دینی؛ بر اساس شواهد تاریخی، از عوامل مهم رواج تنبیه بدنی، قرائت نادرست از متون دینی در تاریخ ادیان بوده است.[۱۰]

دگرگونی رویکردها دربارۀ تنبیه بدنی

در جوامع سنتی، تنبیه بدنی به‎‌عنوان یک سبک و شیوۀ مؤثر تربیتی و اصلاحی پنداشته می‎‌شود و سبک زندگی افراد و خانواده‌ها در امر تربیت و کنترل افراد بر اساس تنبیه بدنی استوار است. در این چارچوب، شخص متخلف بر اثر تحمل درد ناشی از تنبیه بدنی، رفتار نادرست را تکرار نمی‎‌کند.[۱۱] افزون بر این، اجرای تنبیه، آسان و وسائل آن در دسترس همگان است و در کوتاه‎ترین زمان پاسخ می‌‎دهد و موجب فرمان‌برداری شخص متخلف می‌‏شود؛ در حالی که شیوه‌های تربیتی غیرتنبیهی، پس از گذشت مدت طولانی و آن ‎هم به‌صورت تدریجی رفتار نامطلوب را کاهش می‎‌دهند و این عمل نیازمند شکیبایی است که به‌صورت معمول از کسانی که شیوۀ تنبیهی را ترجیح می‎‌دهند، ساخته نیست. همچنین تنبیه‎‌کننده بعد از تنبیه خطاکار، احساس آرامش می‌کند؛ [۱۲] اما جوامع مدرن، برای تاثیر تنبیه بدنی در امر تربیت و اصلاح افراد، ارزش و کارکرد چندانی قائل نیستند؛ آنان معتقدند که با شکنجۀ جسمی، نمی‎‎توان کسی را تربیت کرد و استعدادهای وی را به فعلیت رساند و ارزش‎‌های اخلاقی را در او نهادینه کرد. تنبیه بدنی تنها در کوتاه‌‎مدت و تا زمانی که تهدید وجود دارد، مانع رفتار نامطلوب می‎‌شود ولی پس از ضعیف‌شدن عامل تنبیه‎، شخص مورد نظر، دوباره آن عمل را انجام خواهد داد.[۱۳] همچنین تنبیه بدنی چون موجب اصلاح درونی و تربیتی نمی‌‎شود، افراد را به پنهان‎‌کاری و انجام عمل به‎‌دور از چشم دیگران سوق می‌دهد.[۱۴]

آثار منفی تنبیه بدنی

تنبیه بدنی در کنار آثار دردناک جسمی، آثار روانی فردی و اجتماعی نیز دارد که تا مدت‌های طولانی، پابرجا می‌ماند؛ از جمله:

فردی

  1. نفرت و کینه‌توزی؛ در لحظۀ تنبیه، احساس ناخوشایندی در شخص تنبیه‌‎شده به ‌وجود می‌آید و این امر سبب انزجار او از تنبیه‎‌کننده می‎‌شود؛ [۱۵] حتی اگر تنبیه‌‎شونده بداند که تنبیه به خیر و صلاح او بوده است و تنبیه‌کننده از روی دلسوزی او را تنبیه کرده است، بازهم موجب انزجار تنبیه‌‎شونده از تنبیه‎‌کننده می‎‌شود؛ [۱۶] به گفتۀ امام علی(ع) این نفرت و کینه بسان آتش پنهانی است که جز با مرگ و یا پیروزی بر رقیب، خاموش نمی‎‌شود.[۱۷]
  2. احساس حقارت؛ تنییه بدنی عزت نفس و احساس ارزشمندی را از انسان سلب می‌کند. پیامد این امر روی‌آوردن فرد به انجام کارهای خلاف است.[۱۸] براساس روایات متعدد، کسی که خود را حقیر می‌‎پندارد، دیگران از شر او در امان نخواهند بود.[۱۹]
  3. کاهش اعتماد به نفس؛ تنبیه بدنی مداوم به‌دلیل رفتارهای منفی، موجب می‎‌شود که انسان به توانایی‌‎ها و مهارت خود در انجام فعالیت‌های مثبت، دچار خودکم‌بینی شود.[۲۰]
  4. اضطراب؛ تنبیه بدنی سبب اضطراب شخص تنبیه‎‌شده می‎‌شود؛ زیرا احساس می‌کند که بر اثر رفتار مشابه، دوباره به‌ویژه در حضور دیگران، تنبیه خواهد شد. این اضطراب، آرامش روانی شخص را سلب می‎‌کند.[۲۱]
  5. دروغ‎گویی؛ تنبیه بدنی موجب می‎‌شود که شخص تنبیه‎‌شده، برای فرار از مجازات به دروغ‎گویی متوسل شود و به مرور زمان این رفتار در او تثبیت شود.[۲۲]
  6. ترس؛ کسی که به‎‌صورت مداوم به‎‌خصوص از دوران کودکی تنبیه بدنی می‌‎شود، حالت ترس بر روان او حاکم می‎‌شود. روابط کودک با معلمان و تقریبا همه بزرگسالان، همواره در سایۀ ترس است و جرئت پرسیدن سؤال و گرفتن حق خود را ندارد.[۲۳]

اجتماعی

ترویج فرهنگ خشونت؛ با تنبیه بدنی چرخۀ خشونت افزایش می‌‎یاید. فردی که همواره تنبیه می‌‏شود، نمی‌‏تواند به درستی خشم خود را مدیریت کند و نسبت به همۀ افراد، شیوۀ پرخاشگرانه را در پیش می‎‌گیرد[۲۴] و این امر دایرۀ دوستی آنان را محدود می‎‌کند. شخص تنبیه‌شده، سرانجام از تنبیه‌‎کننده نیز انتقام خواهد گرفت و افرادی که شاهد تنبیه بدنی دیگران هستند، بر اثر الگوبرداری، به تنبیه کسان دیگر اقدام خواهند کرد و آن را کوتاه‌‎ترین مسیر، برای رسیدن به خواسته‌‎های خود به‌شمار می‎‌آورند و این چرخه تداوم خواهد یافت.[۲۵]

راهکارهای مقابله با تنبیه بدنی

مبارزۀ مؤثر با تنبیه بدنی نیازمند فعالیت جدی در چهار حوزه زیر است:

  1. وضع قوانین حمایتی و اصلاح آن؛ زنان، کودکان و اطفال بی‌سرپرست، از جمله گروه‌های آسیب‌‎پذیر جامعه هستند.[۲۶] جوامع مخالف تنبیه بدنی، در قوانین داخلی خود، آن را منع و جرم‌‎انگاری کرده‌اند.[۲۷] در مادۀ 77 آئین‌نامه انضباطی مدارس ایران، هرگونه تنبیه از قبیل اهانت، تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع است و حسب مورد موجب تعزیر، دیه و قصاص خواهد شد.[۲۸] در سطح بین‌‎المللی نیز در اسناد متعددی مانند کنوانسیون منع شکنجه و رفتارهای غیرانسانی مصوب دهم دسامبر 1984م و کنوانسیون حقوق کودک مصوب 20 نوامبر 1989م، تنبیه بدنی منع شده است‎.[۲۹]
  2. اصلاح سیاست‎‌ها‎؛ دولت‌ موظف است تدابیر مناسبی را برای پیشگیری از تنبیه گروه‌‏های آسیب‎‌پذیری در پیش گیرد. مانند آموزش والدین، مربیان و معلمان برای تربیت صحیح کودکان و نیز آموزش سبک زندگی و معاشرت درست برای زوج‌‎های جوان و همچنین اتخاذ تدابیری به‎‌منظور ارتقای سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مردم.[۳۰]
  3. ارتقای آگاهی از سوی رسانه‎‌ها؛ رسانه‌‎ها می‌توانند از طریق مصاحبه با متخصصان، برگزاری نشست‌های علمی و ساختن فیلم، آثار منفی تنبیه بدنی را برای عموم تبیین و معضل تنبیه بدنی را وارد مباحث افکار عمومی کنند. رسانه‌‎ها در بالابردن سطح آگاهی عمومی، پیشگیری از تنبیه بدنی و تغییر در رفتارها در مقیاس وسیع، نقش محوری دارند.[۳۱]
  4. ارائه تفسیر صحیح از متون دینی؛ آموزه‎‌های دینی، نقش بسیار مهمی در باورهای مردم و تصویب قوانین دارند. طبق نظر کارشناسان، متون دینی باید به نحوی تفسیر شود که با سایر قواعد اصولی چون عدالت، حفظ کرامت و حیثیت انسانی، ظلم، دیه و قصاص در تنافی نباشد.[۳۲]

تنبیه از دیدگاه اسلام

اصل اولی در اسلام عدم جواز تنبیه بدنی است؛ چون بر اساس آموزه‌های دینی، خداوند انسان را آزاد آفریده است و هیچ کس بر دیگری حق اعمال سلطه ندارد، مگر آنکه او اجازه داده باشد. افزون بر این، تنبیه دیگری، مصداق بارز اذیت و ظلم بوده[۳۳] و به نحو شدیدی در شرع نهی شده، به‌‎طوری که برخی روایات آن را جنگ با خدا دانسته است.[۳۴] در همین چارچوب، تنبیه بدنی کودکان، تنبیه خادم در صورت نافرمانی و تنبیه بدنی همسر در صورت نشوز، فقط در شرایط استثنایی و به‌‎صورت محدود از سوی فقهای مسلمان جایز دانسته شده است. مهم‎‌ترین شرط این نوع تنبیه آن است که به‌‎عنوان آخرین شیوۀ اصلاح استفاده شود و به قصد تادیب صورت گیرد، نه انگیزۀ انتقام یا فرونشاندن خشم. همچنین تنبیه نباید موجب سرخ‎‌شدن یا کبودشدن بدن یا سبب فوت یا نقض عضو یا جراحت شود.[۳۵]

پانویس

  1. ↑ . دهخدا، لغت‎نامه، ذیل واژۀ تنبیه.
  2. ↑ . معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژۀ تنبیه.
  3. ↑ . تمنائی‎فر و دیگران، «پی‎آمدهای تنبیه بدنی کودکان توسط والدین درمحیط خانه و خانواده»، 1390ش، ص91.
  4. ↑ . خوشبخت، «مدل مفهومی عناصر و ابعاد تنبیه بدنی بر اساس مطالعات داخلی و خارجی»، 1391ش، ص69 و 71.
  5. ↑ . خوشبخت، «مدل مفهومی عناصر و ابعاد تنبیه بدنی بر اساس مطالعات داخلی و خارجی»، 1391ش، ص72.
  6. ↑ . تمنائی‎فر و دیگران، «پی‎آمدهای تنبیه بدنی کودکان توسط والدین در محیط خانه و خانواده»، 1390ش، ص93.
  7. ↑ . حسنی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان: رویکردها و راهکارها»، 1390ش، ص66.
  8. ↑ . حسنی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان: رویکردها و راهکارها»، 1390ش، ص67. خوشوقت، مدل مفهومی عناصر و ابعاد تنبیه بدنی براساس مطالعات داخلی و خارجی، 1391ش، ص73.
  9. ↑ . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»، 1390ش، ص77.
  10. ↑ . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»، 1390ش، ص77.
  11. ↑ . «تنبیه بدنی باعث تربیت کودک نمی‌شود»، مرکز، مشاوره بینا، ورانشناسی کودک و نوجوان، 27 اسفند، 1402.
  12. ↑ . علومی یزدی، «تنبیه بدنی در مدارس و عواقب آن»، 1380ش، ص36. نبی‌زاده، «آثار منفی تنبیه بدنی کودک» 1400، ص140.
  13. ↑ . تمنائی‎فر و دیگران، «پی‎آمدهای تنبیه بدنی کودکان توسط والدین در محیط خانه و خانواده»، 1390ش، ص92.
  14. ↑ . «تنبیه بدنی باعث تربیت کودک نمی‌شود»، مرکز، مشاوره بینا، ورانشناسی کودک و نوجوان، 27 اسفند، 1402.
  15. ↑ . رحیم‌زاده و برهمند، «تنبیه بدنی و نظر دانش‎آموزان در باره آن، 1398، ص159.
  16. ↑ . نبی‌زاده، «آثار منفی تنبیه بدنی کودک» 1400، ص150.
  17. ↑ . تمیمی آمدی، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص299.
  18. ↑ . نبی‌زاده، «آثار منفی تنبیه بدنی کودک» 1400، ص145.
  19. ↑ . مجلسی، بحارالانوار، ج72، ص300.
  20. ↑ . نبی‌زاده، «آثار منفی تنبیه بدنی کودک» 1400، ص144.
  21. ↑ . نبی‌زاده، «آثار منفی تنبیه بدنی کودک» 1400، ص142.
  22. ↑ . نبی‌زاده، «آثار منفی تنبیه بدنی کودک» 1400، ص146.
  23. ↑ . «تنبیه بدنی چه عوارضی دارد؟» مجله ویستا، مجله سلامت/ روانشناسی، 3 فرودین 1403.
  24. ↑ . «روانشناسان معتقدند: تنبیه بدنی عدم اعتماد به نفس و بی‎لیاقتی کودکان را رشد می‏دهد» مجلۀ اینترنتی همیار، 29 استفند 1402ش.
  25. ↑ . تمنائی‎فر و دیگران، «پی‎آمدهای تنبیه بدنی کودکان توسط والدین در محیط خانه و خانواده»، 1390ش، ص92.
  26. ↑ . حاجی‎تبار فیروزجانی، «دلایل توجیهی حمایت افتراقی از بزه‎دیدگان آسیب‎‌پذیر در پرتو آموزه‎های علوم جنایی»، 1390ش، ص12.
  27. ↑ . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»، 1390ش، ص83.
  28. ↑ . «مجازات تنبیه بدنی دانش‎آموزان در قانون اساسی»، راسخون، 3 فرودین 1403ش.
  29. ↑ . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»، 1390ش، ص76.
  30. ↑ . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»، 1390ش، ص84.
  31. ↑ . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»، 1390ش، ص85.
  32. ↑ . نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‎های تنبیه بدنی کودکان درمحیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابله با آن»، 1390ش، ص85.
  33. ↑ . تنبیه بدنی کودکان، (فقه)، 37 اسفند، 1402.
  34. ↑ . کلینی، اصول کافی، 1429ق، ج8، ص115.
  35. ↑ . محمدی و کاویانی، «مشروعیت تنبیه کودکان از منظر فقه اسلامی»، ص83 - 84 و 89

منابع

  • تمنائی‌‎فر، محمدرضا و دیگران، «پی‎آمدهای تنبیه بدنی کودکان توسط والدین در محیط خانه و خانواده»، در مجلۀ حقوق بشر، شمارۀ 2، پاییز و زمستان1390ش.
  • تمیمی آمدی، عبدالواحد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات، 1366ش.
  • «تنبیه بدنی باعث تربیت کودک نمی‌شود»، مرکز مشاورۀ بینا: روانشناسی کودک و نوجوان، تاریخ درج مطلب: 27 اسفند 1402ش.
  • «تنبیه بدنی چه عوارضی دارد؟»، مجلۀ ویستا، تاریخ درج مطلب: 3 فرودین 1403ش.
  • «تنبیه بدنی عدم اعتماد به نفس و بی‌‎لیاقتی کودکان را رشد می‏‌دهد»، مجلۀ اینترنتی همیار، تاریخ درج مطلب: 29 اسفند 1402ش.
  • حسنی و دیگران، «عوامل و ریشه‎‌های تنبیه بدنی کودکان: رویکردها و راهکارها» در مجلۀ حقوق بشر، شمارۀ 2، زمستان1390ش.
  • خوشبخت، فریبا، «مدل مفهومی عناصر و ابعاد تنبیه بدنی بر اساس مطالعات داخلی و خارجی»، در مجلۀ حقوق بشر، شمارۀ 1، بهار و تابستان 1391ش.
  • دهخدا، لغت‎نامه، زیر نظر سید جعفر شهیدی، تهران، مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1390ش.
  • رحیم‌‎زاده، زهرا و برهمند، محمدامین، «تنبیه بدنی و نظر دانش‎آموزان درباره آن»، در مجلۀ آفاق علوم انسانی، شمارۀ 27، 1398ش.
  • علومی یزدی، محمدتقی، «تنبیه بدنی در مدارس و عواقب آن»، در مجلۀ فصلنامۀ تعلیم و تربیت، شمارۀ 66، تابستان 1380ش.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث للطباعه و النشر، 1429ق.
  • کوهستانی، حسین‌علی، «رابطۀ تنبیه بدنی با پرخاشگری، افسردگی و افت تحصیلی»، در مجلۀ زبان و ادب فارسی، شمارۀ 165، زمستان 1376ش.
  • «مجازات تنبیه بدنی دانش‌‎آموزان در قانون اساسی»، راسخون، تاریخ درج مطلب: 3 فرودین 1403ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
  • محمدی، فاطمه و کاویانی، سیدمحمود، «مشروعیت تنبیه کودکان از منظر فقه اسلامی» پژوهش‎‌های فقهی زنان و خانواده، شمارۀ 8، پاییز و زمستان 1401ش.
  • معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، آدنا کتاب راه نور، 1381ش.
  • نبی‌زاده، معصومه، «آثار منفی تنبیه بدنی کودک» در مجلۀ خانواده در آیینۀ فقه، شمارۀ 7، پاییز و زمستان 1400ش.
  • نیکنامی و دیگران، «عوامل و ریشه‌‎های تنبیه بدنی کودکان در محیط خانه و خانواده و راهکارهای مقابلۀ با آن»، در مجلۀ حقوق بشر، شمارۀ 2، پاییز و زمستان، ‎ 1390ش.
برگرفته از «https://fa.wikizendegi.com/w/index.php?title=تنبیه_بدنی&oldid=24157»