کمال کورسل

کمال کورسل: تنها شهید اروپایی دفاع مقدس در ایران.

کمال کورسل، مبارزی از قلب اروپا است که در عملیات مرصاد به شهادت رسید و نمادی از ابعاد جهانی «دفاع مقدس» انقلاب اسلامی ایران به شمار می‌رود. دفاع مقدس ایرانیان از این منظر، فراتر از یک جنگ ملی، جنبشی بین‌المللی با مشارکت رزمندگانی از افغانستان، لبنان، سوریه، پاکستان، کشورهای عربی و اروپایی بود. این رزمندگان با انگیزه‌های اسلامی و عدالت‌خواهانه، در کنار مردم ایران جنگیدند و جان خود را در مسیر آرمان‌های انقلاب اسلامی فدا کردند.

معرفی کمال کورسل

تولد و خانواده

نام اصلی کمال کورسل قبل از مسلمان‌شدن، ژروم ایمانوئل کورسل بود. او در ۹ آوریل ۱۹۶۴م در فرانسه از مادر فرانسوی مسیحی و از پدر مسلمان تونسی دیده به جهان گشود. پدر وی در جستجوی کار، به کشور فرانسه مهاجرت کرده بود. در سن دو سالگی ژروم، پدر و مادرش از یکدیگر جدا شدند و مادرش مسئولیت نگهداری و تربیت او را به‌عهده گرفت.

نوجوانی و جوانی

ژروم ایمانوئل در ۱۵ سالگی برای دیدار پدر و خانواده پدری به تونس مسافرت کرد. ژروم در سن ۱۵ سالگی پس از آشنایی با اسلام از مسیحیت خارج و به مذهب شافعی گروید و نام کمال را انتخاب کرد. مقارن با این اتفاق، انقلاب اسلامی ایران نیز پیروز شده بود و دانشجویان ایرانی مقیم فرانسه نیز بسیار فعال بودند. آنها در کانونی که در سفارت ایران داشتند، جمع شده، کارهای سیاسی و گفتگو می‌کردند.

دانشجویان مسلمان کشورهای دیگر نیز در این مجالس شرکت می‌کردند. کمال از طریق ارتباط فعال با این گروه با اندیشه‌های امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران آشنا شد و مذهب تشیع را انتخاب کرد. کمال دلیل شیعه‌شدن خود را دعای کمیل امام علی معرفی کرده است.

پس از فرار منافقین در سال ۱۳۶۰ش به فرانسه و انجام فعالیت‌های گسترده علیه جمهوری اسلامی، کمال با نوشتن چندین مقاله به زبان فرانسوی علیه این گروه و پخش آنها توسط دانشجویان ایرانی فعال در کانون، ماهیت این گروه را برای مردم فرانسه افشا می‌کرد و به همین دلیل چندین بار به‌صورت موقت، زندانی شد.

مهاجرت به ایران

کمال کورسل در سال ۱۳۶۱ش به ایران سفر کرد و در حوزۀ علمیۀ قم در مدرسۀ حجتیه به تحصیل علوم دینی مشغول شد. وی از ابتدای ورود به ایران بارها تلاش کرد که به جبهه و خط مقدم جنگ برود که به دلایل امنیتی با مخالفت مسئولین مواجه می‌شد، اما او از اصرار خود دست برنداشت تا بالاخره در سال ۱۳۶۳ش همراه با سپاه بدر، در جبهه حضور پیدا کرد و در عملیات‌ کربلای ۳ و ۵، والفجر و مرصاد شرکت داشت.

کتاب «کمال کورسل»

کتاب «کمال کورسل؛ تنها شهید اروپایی دفاع مقدس»، نوشتۀ سید محمدصادق حسینی مقدم، داستان زندگی این شهید را از زمان کودکی تا هنگام شهادت، روایت می‌کند. نویسنده در مقدمۀ کتاب، نحوۀ آشنایی خود با این شهید را این‌گونه روایت کرده است که روزی در گلزار شهدای علی بن جعفر در شهر قم، مشغول قدم زدن بود که نوشته‌های روی یک سنگ قبر توجهش را جلب کرد. بر اساس توضیحات او، روی آن سنگ قبر عبارت «مجاهد فرانسوی، شهید کمال کورسل» نقش بسته بود. او همچنین افزوده بود که پس از این اتفاق، تصمیم گرفته زندگینامۀ آن شهید را به رشتۀ تحریر درآورد.

سبک زندگی کمال کورسل

• کمال کورسل به زبان‌های فرانسه و انگلیسی کاملا آشنایی داشت، زبان فارسی و عربی را یاد گرفته بود و زبان‌های آلمانی و ایتالیایی را نیز متوجه می‌شد. او آرزو داشت مانند سید جمال‌الدین اسدآبادی که هر کجا می‌رفت با زبان همان‌جا صحبت می‌کرد، بتواند هرجایی که برای تبلیغ دین می‌رود با زبان مردم همانجا صحبت کند. کمال کورسل در دوران تحصیل خود در حوزۀ علمیه برخی کتب دینی مانند رسالۀ حقوق امام سجاد، چهل حدیث امام خمینی، شیعه در اسلام از سیدمحمد حسین طباطبایی و مسألۀ حجاب از مرتضی مطهری را به فرانسوی ترجمه کرد.
• کمال علاقه داشت او را علی یا ابوحیدر صدا کنند، اما به‌دلیل در اقلیت بودن مسلمانان در فرانسه، نام کمال را برای خود انتخاب کرد.
• کمال کورسل در زمان تحصیل در حوزه یک بار همراه تعدادی از طلاب به دیدار امام خمینی نایل شد که همیشه از آن دیدار با شور و شوقی وصف‌ناپذیر یاد می‌کرد.
• کمال کورسل در زمان ریاست‌جمهوری آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان نمایندۀ طلاب غیر ایرانی در حضور او نیز سخنرانی کرد.
• در آخرین عملیات، کمال کورسل و همرزمانش در محاصرۀ دشمن و تحمل تشنگی و گرسنگی قرار گرفتند. او در آن شرایط سخت به همراهانش اشاره کرد که اکنون رنج‌های امام حسین و یارانش در عاشورا را درک کرده‌اند و خود را حسینی می‌دانند. سرانجام، کمال با اصابت گلولۀ آرپی‌جی به شهادت رسید.
• شهید کمال کورسل در وصیت‌نامۀ خود توجه ویژه‌ای به حق‌الناس داشت.
• پدر کمال کورسل با حضور بر مزار فرزندش، از احترام عمیق و توجه ویژۀ مردم ایران به شهیدان و خانواده‌های‌شان شگفت‌زده شد. او با اشاره به تبلیغات رسانه‌ای نادرست گذشته که تصویری مخدوش از ایرانیان به او القا کرده بود، اعتراف کرد واقعیتی که در ایران مشاهده کرد، کاملاً برخلاف آن پیش‌زمینه‌های ذهنی بود. به گفتۀ او، مردم حتی از وی به‌عنوان «پدر شهید» درخواست دعا می‌کردند؛ رفتاری که عمق معنویت و ارادت جامعۀ ایران به شهدا را به وضوح نشان می‌داد.

شهادت کمال کورسل

در سال ۱۳۶۷ش پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و حملۀ نیروهای سازمان مجاهدین خلق از سمت غرب به ایران، کمال کورسل با گردان شهید صدر به منطقۀ اسلام‌آباد غرب در کرمانشاه اعزام شد و در عملیات مرصاد، در ۵ مرداد سال ۱۳۶۷ش در سن ۲۴ سالگی به شهادت رسید. پیکر او بنا بر وصیت خودش در گلزار شهدای علی بن جعفر قم به خاک سپرده شد.

حضور پدر کمال کورسل بر سر مزار فرزند

پدر شهید کمال کورسل پس از سه دهه، در سال ۱۳۹۶ش و با جستجوی نام فرزندش در اینترنت، از شهادت او در ایران آگاه شد. وی که پیش از این به دلیل روابط خصمانه ایران و تونس در دوران حکومت «بن‌علی»، حتی از دریافت نامه‌ای از کمال، محروم بود، نزدیک به دو دهه در بی‌خبری کامل به سر می‌برد. او سال‌ها تصور می‌کرد پسرش غرق زندگی مادی بوده و او را فراموش کرده است، تا اینکه با یافتن شواهدی در فضای مجازی، حقیقتِ شهادت کمال را دریافت. پس از این کشف، بنیاد شهید انقلاب اسلامی از او دعوت کرد تا برای نخستین بار بر سر مزار فرزندش در قم حاضر شود و سرمایه‌ عاطفی دیرینه را تجدید کند.

دیدگاه دیگران درباره شهید کمال کورسل

• نویسندۀ کتاب «کمال کورسل» معتقد است روحیۀ حقیقت‌طلبی و حق‌جویی کمال موجب می‌شود که او از یک محیط غربی و دور از اسلام به اسلام و تشیع گرایش پیدا کند و در این راه جان خود را هم فدا کند.
• علی رجبی، از همرزمان شهید کمال کورسل، به هوش سرشار او اشاره کرده و یادآور می‌شود که بسیاری از اساتیدش در فرانسه و ایران به آیندۀ درخشان علمی او و نقش آتی‌اش در ساختار علمی غرب باور داشتند. بااین‌حال، کمال در جایی که وظیفۀ خود می‌دانست، بر سر باورهایش ایستاد و جانش را فدای جبهۀ حق کرد.

منابع

• «پدر تنها شهید اروپایی دفاع مقدس: آرزویم دیدار رهبر ایران است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بارگذاری 23 مهر 1398ش.
• «تاریخچه-شهید کمال کورسل»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1404ش.
• «تنها شهید اروپایی دوران دفاع مقدس، که منافقین را بیچاره کرد، کورسل در کدام عملیات مهم به شهادت رسید؟»، خبرآنلاین، تاریخ بارگذاری: 8 مرداد 1399ش.
• «جذابیت زندگی شهید کمال کورسل»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: 17 فروردین 1404ش.
• «زندگی‌نامه شهید کمال کورسل؛ تنها شهید اروپایی دفاع مقدس»، پایگاه خبری سراج24، تاریخ بارگذاری: 5 فروردین 1401ش.
• «شهید فرانسوی‌الاصل جنگ تحمیلی را بشناسید، مزار شهید کمال کورسل کجاست؟»، همشهری آنلاین، تاریخ بارگذاری: 16 بهمن 1401ش.
• «شهید کمال کورسل پس از 30سال میزبان پدر می‌شود، کمال کورسل تنها شهید اروپایی دفاع مقدس»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: 26 مرداد 1396ش.
• «شهید کمال کورسل؛ سیر رستگاری از پاریس تا مرصاد»، خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ بارگذاری: 20 مرداد 1399ش.
• «شیعه‌شدن یکی از برادران کمال کورسل»، وب‌سایت بنیاد بین‌المللی استبصار، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1404ش.
• «کمال کورسل تنها شهید اروپایی دفاع مقدس»، خبرگزاری برنا، تاریخ بارگذاری: 2 مهر 1401ش.
• «کمال کورسل کیست؟»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: 27 مرداد 1396ش.
• «گذری کوتاه به زندگی و شهادت کمال کورسل»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بارگذاری: 26 مرداد 1396ش.
• «وصیت‌نامه شهید کمال کورسل، حضور رزمنده فرانسوی در جبهه برای مقابله با منافقین»، خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ بارگذاری: 25 مهر 1396ش.